f . 16.
Safra f .
&Mf
f al. io 8
ibidem. 3.
& S'
Ibidem. 6
Matth. 17
41-ÖMJ
lohan. li.
fflohan.
S.
fu a , led per ele&ionem gratiæ falvæ faftæ fune. A confufìo quæ peccatum abolet; urconfùfio cru-
Gracia eil ergo Chriiti qua: 8c nos redemit,& re.
noftrijefu C hrifti, per quam peccata
liquias vivificavit.Cpmmotio autem capitis fac-
ta e ílin gentibus • íed ex hac commotione non
mediocris mutationis gratiara Judie i pertule-
rnnr, quorum reliquia: falva: faéla: funt.
69. Sequitur : Tota die verecundia mea contra
me efi: dr confufio vultus mei operuit me. Quid eft
quod inrerdum ex perfona unius, interdum ex
períona phirimorum píalmus h ic dicitur ? Namcisdomini
mundantur. E il etiam omnis confufìo b on a ,
quam pro Chrifti nomine fubeas , & admodum
gloriolaj fi verbi gratia in perfecutione lex fit,ut
verberetur Chrillia,qus, ut dignitatem amittat,
ut careat * privilegio,ut in vincula ducatur.Hiec
utique confufìo etfi privilegium non h a b e t , ha-
bet gloriam pia: confeifionis.Eft autem & Chrifti
confufìo , ficut iplè ait : Q u i me confufusfuerit .
ì- que à principio à pluribus ccepit,ut eli: Veus au- ß coram hominibus, confundam dr ego eum cor am Paribus
nofiris audivimus, ßc cetera quæ fequuntur.
Deinde ait ; Ta es ipfe Rex meus,& Veus mem.Ite-
rum : In te inimi cos nofiros ventilabimus. E t pofi.
tea ; Non enim in arcu meofier aho ; & : In Veo lau-
dabimur tota die ; & : Tota die verecundia mea contra
me efi. Quid fibi vu It iila mutatio,quæ ire?
quenter in pfalmis repetitur I ficut 8c in centefi-
mo ©¿lavo pfalmo ait ? Veus laudem rae am ne ta-
cueris -, quia ospeccatoris d os dolofi fuper me apertum
tre meo tqui in calis efi. B ona ergo confufio. Ple-
riíquetamenhujufmodi confufio Ch riíli amara
eíl 5 hoc e í l , non credentibus: jucunda creden-
ti bus.
69. Sive ergo yelis conftifíonem C h r iíli Intel -
lige in crucem eju s , quíe Judiéis videbatur elle
confufio, qui infultabant e i -} quafi erubefeeret
Chriílus in eo opere, in quo publicam operaba-
turíalutem : ííve etiam faanc confufionem , qua:
efi. H oc de uno,íequitur de pluribus. LoquutifuntQ inger ividebatur, a voce exprobrantis ¡$s obloquen-
adversum me lingua dolofa. . . . d pofuerunt odium tú : d facie inimici dr perfequentis. Erubeícebat
pro di leffi ene mea. Dein de de uno : Confiitue fuper enim fie lapfum elle eledtum populum fuuin, 8c
etim peccato rem. Quod videtur in centefimo o£fca
confundebatur in eos apud Patrem , quorum finis
vo p i à im o aliud ad populum Judieorum referri,
ad venerar-, prielens enim erat Filio Pater, à
aliudadjudam proditorem. Quando plurali ter
di&.a, ad populum : quando fingulariter ,ad ju -
dam. H ic quoque poflumus dicere, quandoplu-
raliter dieta,ad fandos : quando fingulariter, ad
dominum noftrumJefijmChriflum referri ; quia
quo numquam potell Filius. fèparari. E t ideo
Pater audiebat dicentem Judaris: Eccerelinquetur j
vobis domusveftra deferta. '■
70. Sunt autem qui etiam in confufione iua
gloriantur j ficut illi de quibus d icit Apollolus ;
x ili mari potell & prò pluribus in Propheta lo -D £ h tia gloria eorum in confufione ipforum ; quibus
quucus, èc iplè pro le. E t ideo dixerit : Verecundia contraria eli gloria Chriiti,qui crucem fuicepit,
me a centra me efi; qua: dicitur au- nec confufionem fefugit.Quam nos quoque miteni
e li, quando verecundiam vult quis incutere nime timere debemus,nec formidine aut fallidiò
alieni, ut infledat propofitum fimm,ficut ctt-.Vef declinare ; ne peccatum liipra nos adducat, qua:
cendatnunc de cruce, d credimus ei : confidit in Veo, potell a dducere gratiam vita:.Eft enim 8c confuliberetnunceum.
Pulcre autem ait : Tota die; quia fionis gloria, ut fi in multos gentiles incidas, vel
Incarnatio domini noftrijelù Chriili Iucem ad- philolbplios, 8c illi cibi objiciant crucem Chriftulit
mundo. Dies itaque Incarnationis e l i, de ti,& verborefpondere nonpolfis, nec làlutaria
quo idem dicit Dominus : Ambulate dum lucem quifquam audiat verba referentem, e li confubabetìs
;8c; Abrahamdiem meum vidit. E rgo ha:c E fio-; fed a voce exprobrantis dr obloquentis : dfacie
verecundia habet in le confufionem. Unde 8c inimici dr perfequentis. Et ideo noli refpondere
Philip, j.
Symmachus: Totadie, inquit, confufio meacontra
me cB. Qua: autem confufio C h r illi, nifi c ru x ;
quod nudus pependit in ea ? Et bene, tota die3
quia ex quo affixuselt cruci,ufquein horamno-
nam tenebrie faclie fu n r : 8c p o ll horam nonam
lux refulfir ufque in velperum. * H ic dies ex tri-
bus primus. Pote ll tamen 8c chorus lan<florum
pluralicer de fe,8c fingulariter loqui;chorus enim
infipienti ad infipientiam ejus : e lio ficut homo
mutusßc tacens ,8c quafi non audiens verba in-
liiltantium 8c obloquentium ; non quo relpon-
derenequeas, fed quo refpondere non debeas.
Omni enim reitempus : tempus tacendi,8c tem-
pusloquendi. Tacendum e il , quandoparatum
non invenis auditorem : loquendum e i l , quando
Dominus linguam eruditionis indulger ;.ut
quafi fingularemperlonam h a b e t ,fed numerus p fermo tuus operetur inafFedibus audientium.
plurimorum e£l^ ficut illud ell : Populus hiclabiis
me honor a t , cor autem eorum longe efi d me.
6S. Qua: autem eli confufio, qua: operuit dominimi
Jefum, cùm confufionem peccata fa-
ciantjiplà funt enim qua: operiunt peccatorem:
hic autem peccatum non fecerit ? Sed quemad-
modum e li confufio adducens peccatum, ita eli
*■ H ic ièqaitur B. Ambroiìus coroni opinionem , qui ìnottis
Cbriftidomini tridtium ita explicabant, uc diccrcntejos primam
noilcin fuiffè tenebras iUas qua Domino cxfpirance tocum orbcm,
òperuerunc : primum vero diem, fpatiiun ilhid Jucis , quod inter
cafdcm tenebras ac nofteni (equentem interceilit. Verumtamcii
ju re merito hanc opinionem repudiai Auguftiiius De Confenfii
Evang. Jib. 3. cap. 14 . num.6.6. ubi ficut & Evang. l . i . q. 7 .
docct in iiiemoratis tribus diebus partem pro coro fumendam efl'e;
in quo emn interpretes vulgo i'ecuti funt. Vide etiam D. Thomam
part. 3. quaift. ¡ 1 . art- 4 . de aiios fcholafticos quorum liac in re
Quomodo autem te au d ia t, qui ideo tibi oblo-
quitur, eo quod fiilubrem tuum nolit audire ler-
monem? A u t quomodo tibi adquiefcat, qui per-,
fecutor e l i , 8c velit te fibi vindicare ? A u t , ut.
Aquila d ix ic , vel Symmachus, u t ulcifcatur 8c
puniat in te , quod C hrilli hereditas ad gentes.
videatur eflè transfuià ? Longe itaque illa confummus
eft coniènfus. Quin immo camdem fencentiam iplèmcc
[ Ambrofius docere videtur epifi. ad Tipifc. JEmtiis. fcìibcns , intra
| q:iad triduum, inquic , & pa(ìns efi, quievit& refur-rexit,
| * . Privilegium ( ut tradìt Brilf. de Verb, fignif. lib. 14. ) jus
! fingularc eft , & in certe perfine, vel caufegratiam & favorem con-
! ceßum. Chriftiani autem ufqucadco quondam impcratoruiu cdic-
tts privilegiis fuis fpoliiaci funt, ut infamesdeclarati, rcip. fori ac
niijicandi jurc p riv a t i, atquc adeo adncccm eujuflibcc gladio nc-
faria profcriptionc addiòli fucrint. Adi Baromum ad.au. Ch r ift i,
303.30.4- & J61 .
lem elle fecernnt. Denique Sirenas quarum fe-
cundo òc tertio mentionem fecit fcriptura divin
a , quafdam fuilTe puellas gentilis tradidit hif-
toria, qua: vocis propria:“ fuavitate, canendi illecebris
fufio à confufione 8c ópprobrio peccatoris. If-j
tius enim confcientia illuminatur, qui oblitus
non eli De i fili : illorum confunditur, quorum
inselli um caligar atque perturbat recordatio
delidorum.
71. Et ideo bene libi confcii dicunt : H¿c omnia
veneruntfuper nos, dr obliti non fumus te , dr inique
non egimus integumento tuo. Etnon recefiit retro cor
nofirum : & declWnfii femitas nofiras de via tua. Vi-
detur verficuliis ultimus non concordare fupe-
rioribus. Nam quomodo declinaruut ii, quibus J
divinitatis nulla obrepfit oblivio , nec alicujus
iniquitatis confcientia, nec ulla defidia ? Sed fi
confideres quia jullus vix falvus fìt , intelligis
profed o & ipfius nonnumquam titubare vefti-
g ia , & audorem declinationis eorum Deum vi-;
deri j quia ipfe quoque patitur judos fa:pe tenta-
r i , quo magis probentur tentationibus eruditi.
Quis eilautemtam fortis,ut nequáquam in ten-
tatione moveatur^nifi Dominus adjutor ei adfif-
tat ? Denique contnrbatus eli & ipfe propheta (
David j quiadixitin fua abundantia : Non move-
borin aternum. Aut quis e il ille quem locus afflic-
tationis, &terr£e corruptela non moveat-, cùm
divina fententia neminem exceperit, qui fita b
exer'citio & à fatigatione terra: hujus imnrunis,
cui didum eft: Maledilla terra in omnibus operibus
tuis. . . .fpinas, inquit, dr tribuios germìnabit. Denique
iplè Paulus Dominica vas eledionis,à ma-
ledidione veteris lèntentia: abfolutusdominije-
fu palfione j tamen captivum fe duci in legem ]
peccati vehementillìme deploravit : nec quem-
quam nifi Chrillum à quo liberaretur invenit 5
cùm eum lex fui corporis 8c umbra mortis urge-
ret.
7z. Diximus fenfum : fed expreflìus qui locus
fitafflidationis,confiderare nosconvenit.Utrum
hiemundus, qui in maligno pofitus eil : an vero
caro noftra,in qua animanoftrahumiliatur,dum
in illius carnis defeendit focietatem : an advería
quibus exercemur in hoc corpore conftituti, in
quo ingemifeimus gravati j quod nolumus fpo-
liari, fed fuperveftiri? G ravis enim labor eli dum
exlpedamus,ut ablorbeatur mortale hoc à vita,
quo nos exlpoliare debemus ^ minore enim labore
exfpoliatur, quam ablòrbetur. E t vide ne ea
diverfitas fit exlpoliantis fe,& exfpedantis ut ablorbeatur
à vita. E xfpoliat grad a,ab lo rbet poe-
nitentia : exfpoliat. fublimitas mentis, ablorbet
diligentia. Quomodo autem dubites quod afflic-
tationis hic locus fit 5 quando corpus eft mortis,
in quo operit nos etiam umbra mortis ? Et ideo:
ad lucernamillam femper debemus intendere,
qua: eft verbum Dei; ut feiamus quemad modum
noftri animi femitas dirigamus & veftigia mentis
interna, ut lux animorum folvat tenebras
corporales.
73. Pulcre autem & Aquila: interpretado
quemadmodum intelligere debea mus Iocurmafi
fliclationis, exprelfit dicendo : fpuoniam humi-
Uqfii nos in loco firenarum ? U t non caro in vitio
fit; live natura j fed ea qua: carnem corruptibi^
. a- 5ic edit. à quibus parum abeunt mff. fi fenfum fpefles : in
verbis autem hxc repetitur prxcipua diverfitas- Cod. aliquot, fua-
vitate , canenäo , illecebris provocabant. V i£l- & Colb. ¡itavitate ,
cunendo, que illecebrat provocabant. Omncs fimul, audiendi ftndio
navigantes ad littus admovere navighimi eofque ( cùm grati am,aut ut
,audiendique ftudio illectos navigantes
ad littus admovere navigia provocabant : eofi-
que, cùm gratiam vocis fequerentur, fcopulofo
in loco naufragium facere lolitos vetullas pòfte-
ris tradidit. Earum autem interpretatio hieceft,
voluptas vocis,8c qusedam adulatio. Ita ergo f x -*
culi voluptas nos quadam carnali adulationè de-
leclat,utdecipiat.Ut ergo illic non littus in vitio
erat ; lèd canora dulcedo,qua: faciebat alperita-
tem littoris non caveri : ita non caro in vitio; fed
ea quibus caro illa follicitatnr & fluduat. Deni-'
que mare fi tempeftas defit, quietum eft : fi procella
fieviat, periculofum.
74. Et Septuaginta virorum videtur cum his
lèntentia convenire ; cùm dicunt quia fcriptum
eft : Gfitoniam humiliafti nos. Cujus interprcta-
tionis teftimonia de fcripturis funt nobis arcef-
lènda divinis. A it enim in Deuteronomio: s i exi-
eris, inquit, in pugnam adverfus inimicos tuos , dr
tradi der it tibi eos dominus Veus tuus in manus tu as,
dr depradatus fueris fpolia eorum, dr videris in e a
depradatione mulierem bonam fpecie,d° cohabitave-
ris cum ea. Et infra; Si nolueris eampofiea,dimittes
earn liber am . . . . quia hurniliaBi earn. Videsergo
quoniam non natura fui earn , lèd is qui ei inte-
gritatem pudoris eripuit,humiliaflè perhibetur.
1 Humilitas ergo operis e l i , per quod caro i l la ,
peccati corpus effe&a eft, & locus affli&ationis.
Iterum alibi : Si virgo dejponfata fuerit viro, dr
inveniens earn homo in civitate dormierit cum ea ,
educenturamho adportam civitatis fua , drlapida-
buntur: d" morietur juvencula -, quia non ex clamav
i t in civitate,nec invocavit hominem,qui fubveni-
ret:drvir, inq uit, quia humiliavit mulierempro-
ximi fui. E t hic eadem eli hujus caulà lèrmonis,
ut à corruptore humiliata dicatur.Tertium quo--
que habes de hac re tellimonium , & plu ra, fi
quxras. Tamen de eodem libro audi : s i quis iri-
venerit virginem, qua non fitdefponfata, d? vim fa -
ciens ei dormierit curii ta , dr inventus fue r it, dabit
qui dormierit cum e a , patri juvencula quinquagìnta
denarios , dr erit uxor ejus ; quia humiliavit earn :
nec poterti dimittere earn per omne tempus, propter
quod humiliavit earn. Ipfe fermo repetitus e ft, ut
intelligas quia non conditio carnis videatur nos
humiliare, lèd culpa.
75. Ne c tamen negare pollumus quod mul-1
tis humilietur & caro , loco ipfo, illecebris ipfis,
fragilitate quoque qua patuit errori. Qua: licet
non à mediocri adverlàrio ferpente b decepta
fit ; habebat tamen fui non mediocrem gratiam^
antequam peccatum irreperet : in confpeclu
erat De i Adam,in paradifo vigebat, carlefti g ra tia
refuigebat, loquebatur cum Deo. Numquid
eum humiliatum. ante legilli ; nifi polteaquam
pra:varicatio eum humiliavit fua ? Cujus vitii
hereditatem ad nos ufque tranlmifit ; ut in hoc
corpore conftituti nolimus peregrinari de coraliqui,
gratta vocisfequuntìtr ) fcopulofo in loco incidijfe naufragium.
b. Rom. edit, fo la , decepta f i t Eva. Minus bene , lubintclligcii-'
da enim v o x , caro, qu* fupeiiori verfu exprefla eft. Nam prxtcr-
quam quod rclativum , qua, ex quinque mif. rcititutum id cv in -
c i t , fenfus Rom. le ä io u i minus concinit.
M m m ij