¿8. Caveamus ne cui to lk tu r auricula. Legi- A cilla | cùm viri utique magis eum potuerint retur
pallio Domini:fi ad divinitatem ejus referi.
mus infirmitatem corporea: paifionis, exciditur
auricula, &c exciditur à Petro, qui non paffus eft
Chriftum prophetam a:ftimari: fed De i Filium
docuit fideli confelfione fignari. Ergo cum legi-
mus teneri Jefum, caveamus ne ab aliquo audia-
mus, 8c putemus eum fecundum divinitatem teneri
, teneri invitum, teneri quali infirmum. T e -
netur quidem, & ut dixit Johannes, ligatur le.
cognofcere* nifi ut & ifte fexus <= peccafle in c
necem Domini videretur, u t & ifte fexus redi-
meretur per Domini paifionem ? E t ideo mulier lohan. i<
refurre&ionis accipit prima myfterium, & man- I7,
data cuftodit ; u t veterem prevaricationis abo-
leret errorem.
74. Petrus ergo proditus negat 5 ponamus enim f . S7.
negafie Petrum,quia dixitDominus:7Vr;»f' nega- Matth. :
bis? E t malo negafie Petrum , quam Dominum J'4-
cundum corporis vcritatem : fed væ i i^ q a i li- B B B g Quid negavic ! Quod promifit incaute.
_ . d , • nEjjHNKM r\airAMnrtAivi nAn t-i31 riPV 1 r ranni gant Verbum • Ligant enim qui tantummodo
Chriftum hominem putantdigant» qui prefcium
non putant, qui omnipotentem non confitentur.
Mala vincula Judieorum quibus non Chriftum
ligant, fed feipfos alligant. Ligatur autem in domo
non pii alicujus & jufti, fed in domo Caipha:,
h oc eft, in impia domo j ubi etiam moriturus pro
omnibus prophetatur. Quam amentes igitur qui
beneficia divina confitentur , & beneficiorum
au<ftorem perfequuntur:
69. Ideo aurem perdunt, quia perdideruntau-
ditus profe&um. Auditum multi non habent,
qui habere le credunt. In Ecclefia omnes habent,
extra Ecclefiam non habent. A ut fortafle
ideo aurem tulit j ne amplius delinquerent au-
dientes, qui audita fervare non poflent. Sic Sc
aliquando confudit Deus linguas exftruentium
turrem, ne fe audirent, & opus fire impietatis
aneerent.
Devotionem confideravit, non refpexit condi-
tionem. Multatus, quia dixit le animam ponere: lehan.ij.
quod non humana: infirmitatis , fed divina: eft *7-
poteftatis. Cùm tarn gravem imprudentis fer-
monis multam luerit, quanta eft poena perfidi» ?
75. Ubi tarnen negat Petrus?Non in monte,
non in tempio, non in iua domo : led in p r e to rio
Judæorum, in domo principis làcerdotum.
Ibi n eg a t, ubi veritas non eft : ibi n e g a t , ubi
Q Chriftus captus, ubiJefusligatus eft. Q u id , nifi
e rra ret, quem intromifit oftiaria, interrogavit nhan. i ì .
oftiaria, &: oftiaria Judæorum ? Male Eva indù. *7-
x it A d am , male Petrum introduxit femina. Sed
ille in paradifo la b itu r , ubi non veniabilis culpa:
hic in prætoriojudæorum, ubi difficilis innocen-
tia. Illi interdicfcus lapfus, huic preditftus error.
Ille commiflus huic prejud icav it, h ic illuni re-
folvit.
76. Confideremus etiam quo in ftatu neget.
70. Comprchende, fi potes, quomodo nddex-J) Frigus, in q uit, erat. Si tempus confideremus, lohan. u.
:re falutaris adtadum fugiat d o lo r , & vulnera frigus effe non poterat : fed frigus erat ubi Jefus 18 •
~ ..........................non agnofcebatur, ubi non erat qui lucem vid
e re t, ubi negabatur ignis confumens. Frigus
ergo erat mentis, non corporis. Denique ad car- Marc. 14.
bone^ftabat Petrus, quiaalgebat afFedu. Mala *+•
fiamma Judaica : u r it, non calefacit. Malus focus
, qui quamdam etiam iàn&orum mentibus
fuliginem erroris ad fpergit, ju x ta quem etiam
Petri interiores oculi caligarunt. Illi oculi non
non medicamento b adiperfa, ied tad u obduda
fanentur. Operatorem fuum limus agno fcit, 8c
operatricem fuam Domini manum fequitur caro
j quomodo enim v u lt , opus fuum creator infi.
taurat. Sic & alibi cieco illi vifus, luto fupra ocu-
Ios illito , quafi in naturam redierit, reformatur.
Jubere p o tu it , led operari maluit j ut cognofca-
mus ipfum effe qui è limo terre corporis membra
noftri variis apta formavit officiis, & infufo E carnis & fanguinis , fed oculi mentís , quibus
Chriftum videbat.
77. D ic e t aliquis :TuJuda:orum etiam elementa
condemnas ? N o n condemno elementa, quia
vigore mentís ammavit.
i . j4. 71. Venerunt ergo & comprehenderunt eum,
gravius perituri ftudii fui fru d u : nec inrellexe-
runt infelices myfterium, nec venerati funt tam
ciernentem pietatis affedum ,quod etiam hoftes
íuos non pafliis eft vulnerari. li li jufto mortem
inferebant: períecutorum vulnera ifte fanabat.
ibidtm. Petrus vero fequebatur a longe.
non funt Juda:orum, d fed C h r ift i: fed alia eft a
quam condemno, flamma perfidia:. Hanc flam-
mam condemnoJuda:orum , divina iecutus ora-
cula j dicit enim Dominus: Argentum veßrum re- Hier. 6.
probum efl. Si argentum Juda:orum r^probum eft, 5°*
& focus reprobus Judxorum eft. Denique foco exod.iti
Si*
f- 5*-
71. Et bene à Ionge fequebatur jam proxime p & auro Judxorum caput vituli figuratum eft ,
negaturus j neque enim negare potuiflet , fi hoc e f t , iacrilegii principatus.
Chrifto proximus adlrefilfet. Sed fortafle & in
h oc nobis maxima fit admiratione reverendus,
quod Dominum non reliquit, etiam cùm time-
ret. Metus nature e ft, cura pietatis. Alienum,
quod timet : fuum, quod non rugit. Quod iequi-
tu r , devotionis: quod negat, obreptionis. Commune
, quod labitur : fidei, quod pcenitet. Jam
in domo principis facerdotum ignis ardebat:
acceflit Petrus , ut calefaceret fe 5 quia clauio
Dom in o , calor mentis etiam in ipfo refrixerat.
73. Quid fibi vult quod prima eum prodit ana.
Parif. qusedam edit, quiprtfent.’m non putant. T a u r . cod. qui
perfccium <n putant.
t. edit. Sc mff. paucis exceptis , ubi pro adfperfn, lcj
tut confptrfa: unde Rom. edit, videtur fecilfe vocem comprejfa.
78. Sed videamus negandi tenorem,quem inter
Evangeliftas video effediverium. Ita novum fuit
Petrum potuifle peccare, ut peccatum ejus nec
ab Evangeliftis potuerit comprehendi. Itaque
Petrum prodenti ancilla: quod ex illis eflet qui
cum Jefu Galila:o e rant, prima voce Matthxus
pofuit reipondifle: Nefcio quid dicas. H o c etiam Match. 1
Marcu s,qui iecutus eft P e trum ,& ex ipfo po- 70•
tuit* verius cognofcere. Prima voxnegantis eft
P e tr i; qua tamen non negare Dominum , fed a *
proditione ie ieparafie mulieris videtur.
c. MiT. aliqu o t, pracejßße in nece See.
d- I n mlT. non paucis, nec inferioris not x , deed fed Chrifti.
* . Verius, fecundum hominum judicandi confuetudincm ; alio«
qui enim xque vera funt omnia q u x fcripferunt Evangcliftz.
7 9 . Quid tamen negaverit, confiderà. Ex illis A minum nuncupavitj non enim iàt eft utrumque
utique fe e fie , qui cum Jefu G a lile o erafit, vel, credere, nifi fidei órdo fervetur.
ut Marcus pofuit, cum Jefu Nazareno, a Num-
84. Concordat igitur ubique refponfio }nam
quid negavit cum D e i fuiffe íe Filio ? H o c eft
qui dixit : Nefcio hominem, a:quum erat ut inter-
d ice re:N efcio Galilæum , nefcio Nazarenum,
rogatus utrum effet ex difeipulis hominis, dice-
quem De i Filium novi. Habeant homines loco-
r e t: Nonfum. Itaquenon Chrifti difcipulum ie
rum vocabula, Dei Filii patria non poteft nun-
n eg a v it, fe.d hominis negavit effe difcipulum.
cu p a r i, cujus majeftatem locus nullus includit.
Itaque & Petrus & Paulus hominem negaverunt,
Et ut feias hoc verum effe, etiam exemplo pro-
quem D ei Filium fatebantur.Quod fenfit Petrus,
batur j nam alibi cùm interrogaret Dominus
& Paulus expreffit j hinc & ille profecit. Error
iifeipulos : Jiuem dicunt ejfe homines Filium homi- B P etri, doctrina juftorum eft: Se titubano Petri,
nis ? Alii Eli um , alii Hieremiam dixerunt, aut
unum deprophetis: Petrus autem ait:7#es chrifius
Filius Dei v iv i. Numquid & ibi n e g a v it, quia
Chriftum non hominis Filium , fed D e i maluit
confiteri ? Certe quid hfc putamus ambiguum,
quod etiam Chriftus probavit?
80. Et aliud accipe. Interrogatus enim Petrus:
Et tu ex illis es > qui cum lefu GaliUo erant ? V er-
bum a:ternitatis refugit j non enim e ra n t , qui
omnium petra eft. Denique fuper undas titubai,
fed dexteram porrigit Chrifto : in monte cad it,
fed levatur à Chrifto. Titubavit quidem Petrus Matt.n
in mari,15 fed ambulavit. Firmior titubano Petri, JO- b
quàm noftra eft firmitudo. Ibi cadit, quò nullus
adfeendit : ibi n u ta t, ubi nemo ambular. Et tamen
inter undas licet titubet,non labitur : nutat,
non cadit : fluitat,non p re c ip ita tili E t fi cecidit,
in monte tamen cecidit : fed felicius ille cecidit
effe cceperunt, hoc eft dicere: Ille folus e r a t , C quam alii fteterunt: felicius cecidit, quem ChriC
qui in principio erat. Denique ait : Non fum ego
illius eft enim effe, qui femper eft. Unde & Moy-
ies ait : g u i efl, mißt me.
81. R urfus cùm urgeretur quod ex illis e ffe t,
fecundùm Marcum negavit 5 ut feias Evangelifi.
tam veri tati qiiàm gratiæ plus dedifle : fed tamen
negavit ex illis fe effe, non Chriftum negavit.
Negavit hominum coniortia, non Dei gratus
levavit.
85. Iterum autem interrogatum quod ex difei--
pulis ejus effet Johannes fcripfit negafle. Et bene i»han. i
negavit, quia ex ejus dicebatur effe difeipulis, lJ'
quem hominem in iuperioribus funt locuti.
c Nam & tertiò quod cum ilio v ifuseffèt, nega- c
v i t , & hoc de fuperioribus derivatur : Cum ilio
quem hominem nuncupatis, non fui: fed a De i
tiam. Negaverit ex illis iè effe, qui cum Galilæo Filio non receifi.
erant, non negavit cum De i Filio. D 86; Lucas quoque fcripfit Petrum interroga-
82. Denique fecundùm Mattha:um proditus
quod cum Jefu Nazareno fuiflet, ait : Nefcio hominem.
H o c idem & in tertia voce uterque, de
quibus propofuimus, Evangelifta ; cum juramento
enim refpondiffe pofuerunt, quia nefeiret hominem.
E t bene negavit hominem, quem feiebat
Deum. Denique ubi jusjurandum eft, cauta refi,
ponilo eft. Nam etfi negavit Petrus, non tamen
pejeravit ; quia nec Dominus pejeraturum effe
tum utrum ex illis effet, refpondifle priijia voce:
Nonnovi ¿//«/».Et bene dixit.Temerarium quippe
e ra t, ut diceret quia noverat eum , quem mens
humana non poteft comprehendere. Nemo enim Matth.
novit Filium, nifi Pater. Rurfus fecunda voce, fe- %T'
cundum Lucam idem Petrus a i t : Non fum ego.
Maluit videlicet fe negare, quam Chriftum. Aut
quia videbatur negare Chrifti focietatem, utique
fe negavit. Certe cürri de homine n eg a t, in
memoraverat. Quod fi in Petro dubium e ft, E Filium peccavit hominis,utremittereturei,non
quam periculofum eft jusjurandum?
83. Johannes autem fic poiu it, quoniam interrogatus
ab ancilla P e tru s , utrum ex difeipulis
effet illius hominis, prima voce refponderit:
Non fum. N o n enim erat hominis apoftolus, qui
erat Chrifti. Denique & Paulus hominis apofto-
lum fe eile negavit, dicens: Paulus apoflolus non
ab hominibus , neque per hominem , fed per Jefum
ch r iftum Veum P a tr em. Sed ne videretur am.
in Spiritimi fan&um. Tertio quoque interrogatus
, ait : Nefcio quid dicas, hoc eft, fàcrilegia vefi
tra nefcio.
87. Sed nos excufamus , d ipfè non excufàvit j
non enim fatis eft involuta refponfio confitentis
Jefum, fed aperta confeffio. Quid prodeft verba
involvere, fi videri vis denegaffè ? Et ideo Petrus
non de induftria fic relpondiffe induciturj quia
poftea recordatus e f t , & tamen flevit. Maluit
biguum aliquod incarnationis adferre, fubjecit: F enim ipfe fuum accufare peccatum, ut juftifica-
. .. 1 :_____ *_ — Cr. —A— n n n m . g u i fufeitavit eum a mortuis ; ut & hominem ere-
das, cum Deum ante credideris.Quod alibi quoque
eodem tenore cuftodit, ubi dicit : 'Vnus enim
Veus,ö* unus mediator Vei & hominum homo chriftus
Iefus. Prius utique mediatorem D e i quam hott.
MIT. nonnulli, numquid negavit eum Dei fuiße Filium ?
b. .Omnes edit- fed ambulavi: firmior. Titubatio Petri noftra eft
firmitudo. MIT. autem ut in textu. . ■
c. Rom. edit, cum tribusmff. Nam quod tertio cum ilio Je fuiße
. Omnes edit. Dominus ipfe not
Dominus, ut ipfe ad Pcttum-referí
míT. omittitur
1 funt
ur : quod magis feite congruit
i Ambrofio noftro, quod Petri
: , vitio ven ant;,in quibusre-
c dofti
n fequentibus. Ceten
n nimis elevare touam» m > >
peritur Gu ill. Eftiusvir piotate ju x ta— -----
tem ille , De negatione, in q u it , multa commentarne Ambrojn
Ó* ita laquitur quafi Petrus negando Chriftum, non peccaverit faltem
mortai iter. Sed videtur Ambrofius re vera peccare in hoc, quod peccatum
Petri prò quo ille flevit amare, nimium extenuet. Fatcmurquiretur
fatendo, quam gravaretur negando : luftus Prov. :
enim in principio accufator eft fu i ; & ideo flevit. x7*
88. Quare flevit > Quia culpa obrepfit ei : ego
ibleo Aere, fi culpa mihi defit, hoc eft, fi non me
vindicem, fi non obtineam quod improbe cupio.
dem cävendum effe ile dutn in excufando eodem peccato operam
plus jufto anxiam ponimus, Chriftum mendaceifi q u ii llu d p r z -
dixit .- Petrum vero ineptum qui ob illud ipfum amariffime Ucvic,
oftcndannts. Vetum , pace d o d i viri dixerimus , qui totani hanc
Ambrofii commentationem adtentius le ge r it, nihil ipfi occurret ,
unde jurequeat colligi» Petri peccatum far.do D o d o r in o n nifi
veniale vifum fuiffe. Etenim intcr mortalia crimina aliud alio
levius e li ; unde putavit Ambrofius fibi licere , ut honoris causa
quidquid ad ininuendum tanti apoiloli peccatum facete poffet, id
oratorio modo in medium adferrct. Et certe ex aliis P.P. non de-
fuerunt qui Petri defenfionem adhuc urgerént ardentius, eum non
femel juftum etiam poli negatiqnem vocare pcrfeverantcs. Vide
eumdem Eftium Annot. in precipua ac diffidi. S . fcript. loca, lu
cap. 16 . Matth, ir- 70.