Sfitti j S..
& 5<*
Pfal. 17. 4?-
E/*i. 41.
fe
lam fecit Dominus 5 fed iplà fibi colleg it impie- j
tatis pulverem.
4 6. Quid te jaótas,ó piene impietatis ? A n quia
honoribus es p o tens, 8c abunaasdivitiis? N o n
advertis quia pulvis e s , 8c tu difpergeris 8c diifi-
3;. paberis. Vidi} in q u it, impium fuperexaltatum ó*
elevatum ficut cedrosLibani : & tranfivi, dr ecce non
trat. Quid gloriaris, quia multa te fervida am-
b iu n t, multi amici tegunt latera tua, plurimi te
equi fequimtur, quorum nobis enarras proià-
piam, & tamquam majorum tuorum genus.Pr®- j
fers divitias, quia conviviis pafcis iòdales. Uti-
nam egenos pafceres : utinam non jocorum rni-
niftros, fed votorum adjutores. Ja&as quia prodeunti
illico ceditur, 8c homines te tamquam fe-
ram declinant aut beftiam. N um h®c efle ali-
quid putas? N o n audisquia ea omnia tamquam
umbra prietereant ? Quid juvant confulares pr®-
text®,a aut nitentes auro triumphales palmata: ?
Nudus exibis: nemo illic coniulem recognofcet.
Q u id profunt innumera: pofleffiones ? Public® (
fu n t, non tu®. H odie tu tenes, eras alius. .Cùm
tu exieris, alius intrat. V ix movi ili pedem, alius
greilum intulit. Quanti ante te illic fuerunt,
guanti poli te dommabuntur, & hoc putas elle
privatum ? Quem umquamà morte diviti® rede-
merunt ? lmmo quem non ad mortem diviti®
coegerunt? Quem ab inferis fu® revocafcunt
opes ì Quem potentia excuiàvit à pcena ? Pulvis
eft impietas, ficut pulvis eft impiorum potentia:
caliginem in fe r t , dare ialutem non poteft. Si- ]
mul ut vehemens flare cceperit fpiritus, ipargit
earn atque diffolvit: aerem turbat, folum nudar-
ut pulvis p rojicitur, deficit ut fumus, hquefeit
ufc cera.
4 7. H in c plerique non mediocrem moverunt
qu®ftionem, utrum perituram naturam videatur
adferere ieriptura divina 5 maxime quia alibi d ixit
: Commi nuam eos ut pulverem antefaciemventi,
n & utlutum plate arum delebo eos ; 8c alibi : Ecce con-
fundentur & reverebuntur omnes adverfani 3 erunt
enim tamquam non fint. Primum ergo interrogo,
utrum impietatem fecundum naturam putent
e fle , an pr®ter naturam ? Si fecundum naturam
b ad ièrant, errare eorum opinionem certumeft.
Denique d ican t, utrum natur®peccatum con-
v eniat, an non ? Sed certum eft p eccare, deviare
efle ab eo quodeft fecundum naturam. Quid
igitur tarn ineptum , .quam ut dicant minus vi-
d e r i, impium efle , quam peccatorem : cum omnium
acerbiflìmum fit, quidquidin D e i fieri vi-
detur injuriam ?c Quod fi impie age re , non eft
pr®ter naturam ; vivere ergo impie, fecundum
naturam eft,nec peccati loco habendum, needi-
gnum repfehenfione exiftimandumj.nemo enim
reprehenditur, qui operatur fecundum naturam.
Unde concluditur, quia impietas pr®ter natua
. MfT. noiinulli, & qiiseHam edit. P arif. aut nitentes auro triumphal
es palma A lii raff, atque ed it .. . . palmata. M e liiis ; neceiiim
temere inveniatur ab imperatoribus in triumphis palmas , qu®
eorum tantum qui vel in o ly mpiads , vel in gladiatori is Judis v i-
cc rant, premia e ra n t , manu geftari folitas : at vero palmata, id
eft toga: palmis acu pj£tis, liv e , ut aliqu i voi un t , latis clavis
diftinétse triumphäntium ornamenta erant j quemadmodum pra-
textas , qua: hoc ipfo loco nominantur, hoc eft , tunicas limbis
purpureis decoratas, magiftràtuum ac nobilititi) puerorum veftcs
compertum eft. Qiipd autem pro aut nitentes auro , plures
mff. haben: ,annitentes auro., hoc it a poteft e xp lica r i, a e ü Je"e-
retur, auro fubfulte ac rigentes.
ram eft. Quomodo igitur cum perditione con-
fuetudinis, tpijoiit, hoc eft, perituras
naturas inducit Scriptura, cùm impietas non
utique naturalis f i t , ièd pr®ter naturam ? Quod
enim non habet, non amittit: nec poteft ea fub-
ftantia perire, qu® non fuit. Nam èc pulvis com-
motus, aut in aqu® fubftantiam transfertur, aut
jn aerem, aut in ignem, hoc e ft, in aliam vide-
tur fepe tranfire naturam. N o n ergo innihilum
deficit, ièd in aliud tranfit.
48. Quid obftat igitur quin & ille qui verbi
virtute Òc ratione comminuitur ut pulvis, non in
nihilum diifipetur, fed commutetur in melius: ut
ex terreno fiat ipiritalis hom o, & ut lutum pla-
tearum fic deleatur, ut tollatur quidquid afpe-
rum ac lordidum videtur , remaneat quidquid
planum ac mundum eft ? Et quod ait de adverlà-
riis Hieruiàlem: Suntficut qui nonJunt; utique po-
tuit dicere : N o n erunt. Sed cùm dixerit: Confuti-
dentur & reverebuntur^xì(\\xQ intelligis quia erun t
per fubftantiam, 8c profeftum converfionis, fed
non erunt qua.fi adveriarii, quod fuerunt. Ita-
que per improbitatis defedum non erunt, erunt
fide ac devotione mutati. Denique & alibi ex
peccatoris perfona dicitur : Etiram Dei fupnebo,
quia peccavi, donee jujlificet judicium meum. C on vertere
enim Deus cupièns peccatorem, punic
eum & u r it, ut purget. Unde ait : Et educet me in
lucem. Nam & ceram urit ignis, & liquefcit ,u t
purgetur : 8c nos per ignem probamur: Se fumuS
) confumto omni materiali expurgatur, d & neque
natura tranfit. Itaque & anima purgata ab omni
la b e , in id quod eft deficit, non in id quod noni
eft-unde ait Balaam:e Moriatur anima me a ut ani-
ma)ufiorum ;Ut moreretur lapfus ejus, & quidam
improbitatis ufus: tranfiret autem in confuetudi-
nem, vitamquejuftorum j omnia enim Deus iàf-
v a vùlt efle. Unde & Salomon ait : Deus mortem
non fe cit, nec latatur in perditione vivorum. Fecit
animam ut fit : creavit hominem in incof ruptio-
£ n em, quem ad imaginem fui fecit : fed homines
à natur® munere deviantes, obnoxios fecere fe
morti, ut quafi terreni cojrumpantur. Sed Deus
per tribulationes ad pcenitentiam co g ic , ut per
poenitentiam uratur Se confumatur illud acci-
densmalum improbitatis,Se pereatj Se iocus il-
le anim®, qui erat accidentis impietatis pofleÌ-
fio , pateat ad receptionem virtutis Se*grati®.
Certum eft autem anim® naturam efle pretio-
fam , qu® ad fimilitudinem D e i fa&a reception
? nem omnis virtutisadmittit jutp o te qu® coo-nii
tionis fupern® non fit fraudata coniortio.
49. Nunc illudfupereffèarbitramur, quod in
multorum ore veriàtur, qua ratione Deus , cu-
jusfine voluntatenecpafler viliifimus cad iti Se
apud quem capilli capitis numerati fun t, dixer
it per Eiaiam-, Sic omnes gentes ut Jlillicidium de
! b. Cod. Viift. & Colb. Adferunt quod ea qua naturaliter fubfif-
Mich. 7 . f .
ibidem.
tant, interirofiinditus nequeant errare,quorum & c. Vcrum lisce verba
poti 11 sp i io fi. cijjuipiam g l oda videntur, quamauétods textus. .
I c. MIT. aliquot. Shiocl j i impit agere eft prater ifaturam ; vivere
ergo fecundum naturam nec. peccati loco habendum eft, nec Sic.
d. Edit. ant. ncque naturam tranfit: Rom. & pauci mil- & ne-
j que tn naturam tranfit. Alii- quinque , (fi neque natura tranfit.
I Commode.’, lue enim tranfit idem eft acque in nihilum redicitur.
j e. Ita quinque mlT. a lii autem ties cum vet. edit. Moriatur àni-
I ma men in. anima jujhorttmi Rom. Tola . . . . in animis jufiorttm.
I Suffragan tur rnmen L X X . Interp.- apud q.uos : Am}-dn t rfdìipfi
; 1 /tw òv fijpsfis Jtxséiui. . . inter animas jujlorum..
¿
Num. a , .
Sap. i. 13.
I S'
Gcn.ii- }■
pfal. i. 8-
pfal. 71.1
Rom. S. 33
b
Dent. 4.
&fiq-
Tifai. 40
urceo, ^ ßcut momentum fatene ¿flimatafu n t, e^-r/íÁ manet poena jtidicii. Et de refurre¿tione quidem
fputum afiimabuntur. Ita ergo peribunt omnes
gentes ficut ftillieidiitm die urceo 3 & ut fputuiti
p e r it, & ad nuílos ufus proficit. Sed tu qui nofti
quia gentes non eó uíqiié pro nihilo habuit
Deus nofter, ut Se Abrah® dixerit: Eenedicentur
in te omnes gentes 3 & per Da vid lociitus fit ád FL
lium diceris: Dabo tibi gentes hkreditatem tuam; 8c
infra:Omnesgentesfervient ei; qui legifti,^«/^ obtu-
lit Deus Filium fuum pro omni gente, ut falvos face■
plurima divinarum feripturarum funt teftimo-
n ia , qu® non pr®termifimus in libris* confolaw
tionis 8c reiurreélionis. D e eo autem quod ait :
Non refurguntimpii insudicio> fecundum Evangelium
abioluta fententia e ft, quia non omnes ju-
dicabuntur. Apoftolits autem ait: Omnes enim ■
oportet nos fa r e ante tribunal c h r i f i , ut reeipidt '■
unufquifquepropria corporis, protitgefit, fvebonuniy
five malum. H®c p iltant plerique efle contraria j
ret peccatores 3 dcbes hoc loco vim divin® fenten- B nec advertunt quia Salvator de p.erfidls dixit atti
® confiderare. Contemplatione ëtenim crea-
turarum cæleftiuth, a qu® mult® funt ( ficut cæ-
lum quod multipliciter majus quam terra eft, ut
á plerifque punftum comparatione c®li terra fit
æftimata ) A ngelorum, Archangelorurti, Prin-
cipatuum ,Poteftatum, Thronórum -, Domina^-
tionum, milliuin, 8c decern millium, Sc innume-
rabilium millium : contemplatione ergo horum
gentes ut ftillicidium de urceo æftimat® funt.cuque
irnpiis, qui noncrediderunt in dominum Je-
film. Sic enim ait : Jfiûi credit in me, non judica-
tur ; qui àutem non credit, jàm judicatus efii quia
non credit in nomine Unigeniti F ilii Dei. Hoc autem
efl judicium , quia venit lux in hunc mundum
, & dilexerttht magis homines tenebras quam
lucem ; erant enim mala ipforum opera. Liquet
. igitur de quibus diSliim f i t , hoc ëft , de iis qui
_ non crediderunt in dominum Jefurn. Apòftolùs
jus eft oiïinis pleßttudö. Ex ilia igitur plénitudi. e quoque etfi l i â t ôiünès , de iis utiqtie dixir qui
11e cælefti tamquiim gurtà cadens æ ftimaoe funt credideriint, fed ë&Nifti fuonïrn ratiòMm in die
lohan. 3
18. Jj.
gentes. Quomodo enini poterant maxim® vide,
r i, cùm ipfa terra in qua funt gentes, minima
mundi portio fit,- Se omnium qu® operatus eft
D e u s , tamquam ftater® exigiia inclinatio gentes
fint? Sirnul cognofce per hancftateram omnia
D eum cum jullitia condidiffe, Se in ipfis gen-
tibus inefle quiddam naturaliter, in quo iuftiti®
videretur vel exiguiim efle momentum, 8c fpujudicii
reddituri funt. Denique ipfe alibi a i t ,
quia tefiimonium confcienti® iioftr® in d ie ju - Rom.x.ig.
diciirevelabitur, cùm invicem cogitationes noC
tr® aiit accufabUnt fe , ut fcriptum e f t , aut défendent
, SC patebunt cordis occulta. Quid autem
hoc evidentius quod ait alibi : Omnes qui- 1. Cor. iji
dem refurgemus ,fed non omnes irhmutabimur ? Im- Sl'
mutaDuntur enim jufti in incorruptionem, matum
ipfum tamquam áftmiverfitacetotius e ò i - júnente corporis yetitate.Dañíel quoque dicit:/»- n,
poris interiorem exiftere portionem.
50. Màgis ergo hie rnifericordia pr®dicatur j
* quoniam qui venit qii®rere quod perierat, nec
ftillicidium illud quafi vile cóntemfit, Se alleva-
v it momentum ftater® j b 8c fputo illi fubftan-
tiam boni corporis donans ,.dignatus eft omnes
gentes in unum corpus Ecclefi® congregari. Inter
gentes autem Se Ifrael annumerari poteft ne-
.quaquam expers. divin® ejus juftiti® • quia ipfe
dicium fedit, & libri aperti funt. Oftendit ergo ju dicium
futurum, maxime cùm alibi idem dicat:
Multi qui fedent in tumulo terra, exfurgent: ifii in Dan
vitam ater nam, & ifii in opprobrium & confufionem & }
aternam ; & intelligentes fplendebunt ficut fplcndor
cali , de de jufiìs multi ficut fieli a lucebunt.
51. Quod iftud eft judicium fedéntium judi-
cum , 8e qui libri ap e r ti, nifi confciénti® noftr®,
velut libri peccatorum nóftrorum feriem conti.
Moyfes dixit de Ifrael : Ecce populus fapiens, & di fi £ nentes ? Quamquam hoc ipfum vile fit æftimare
ciplina tenax, gens magna. Et ut feias quia fitpra
meritum noftrum De i bonitas redundavit, Apo-
ftolus hunc propheticum locum intprpretatus
• ait : Conclufif Deus omnia in increduli tate , ut omnium
mtfiere aturi Se fubjunxit : O altitude divitia-
rum fiapientia & feientia Dei ! quam infcrutabilia
funt judicia. e,u s, <& invefiigabiles v ì a ejus ! £)uis
enim cognovitfenfum Domini : aut quis confiliarius
ejus fu it : aut quis prior de dit i l l i , & re tri bue tur ei?
quafi humarii limile judicii. Aliud eft Chrifti ju dicium
, ubi confcientia ipfa fe p rodit, qu® latere
non poteft ocultorum arbitrimi} ubi cogitationes
lucent apud eum, qui adhuc cogitantibus
dicebat : JQ]uid cogitatis mala in cordibus vefiris ì M atti.?. 4.
Cùm Jud®is diceret, dicebat omnibus j ne quis
putaret quod occulta poflent efle qu^eum fai-
lerent, ne quis putaret quod parietiDiis elaufis
teftern o cculti erróriseffugeret.Ideoqué ScEvan-
H unc autem locum præmittens Propheta ait: p gelida teftatur dicens : Iejus autem ficiebat cogita- Lue. 6.9.
Sic omnes gentes utjlillicidium de urceo afiimatafunt,
Se reliqu a, ut cognofcas intelleflum ifturn cum
interpretatione Apoftolica convenire.
51. Sed quid evidentius eo quod perituras naturas
non videatur induccre, cùm ipfe iiibjece-
rit iantftus Propheta : Quoniam non refurgunt impii
insudicio. N o n enim dixit :iVo» refurgunt; fed
ait : Refurgunt quidem, fed non in judieio. Qui
ñones eor»zw.Quomodó ergo ait: Libri aperñfunt}
N o n utique atramento íc r ip ti, fed veftigiis de-
liclorum, Se flagitiorum inquinamento. Aperie-
tur liber confciénti® tu®, aperietur líber cordis
tui, culpa noftra recitabitur.Eft ibi lib e r , ubi éít
tabula j irnmo funt libri inferipti, ubifimt inferi-
pt® tabul®,quasinfcribitSpiritü íanfto Apoftolica
doctrina, íicut leginius, dicente Paulo :Epiautern
reíurgit, eft u tique, 8c manet : fed quia fióla nofira vos efiis inferipta non atramento,fed ^
non credidit in Chriftum, jam judicatus eft 5 Sc
ideo non venit in judicium , quem peraetijam
a . Rom. edit, fo la , qua multa fu n t, nempe Angelorum, Archan- I
gclorum, Prindpatuum, Poteftatum , Thron or um , Dominationttm,
millium, (fi decern, millium > (fi innumerabilium millium , gentes ut \
ftillicidium de urceo aftimata funt. Nam ficut calum adeo majus eft 1 quam terra, ut à plerifque comparatione-.ce.li terra ut pun cium f i t afti- |
Spiritu Dei v i v i : non in tabulis lapidets ,fed in tabula
cordis carnalibus.Sunt ergo tabul® cordis inmtaa;
ita (fi ejus plenitudo. Ex ilia igitur & c.
b. Mff. aliqu o t, ifiSpustcum illi fubftantiam boni corporis donart
dignatus eft, id eft , omnes gentes in unum corpus Ecclefia congregari .-
units , cöngregavit.
* . in c e llig c libros De fratris obitu; & De fide Refirreclionis.
■II:
É :■
B fab iíji
I; W