firmo fipie» ti ¿e, ali i fida in eodem Spiriti* , alii gra A hue ejfit obfcurum, ér vidit lap idem amotum ab ofiio.
tia curationttm in uno Spirita , alii operano virtù- A d vefperam mundi occiaitur , deficiente jam
tum. . . . Hac enim operatur omnia unus atque idem luce 5 quia in tenebris erat hic totus mundus, Se
Spiritus fiividens fingalis proutvult. H i fune impe- majoribus fuiflet tenebrarum fqualloribus invo.
tus fluminis , cùm fe in gratiam minifteriorum lutusj nifi Chriftus no bis è ex io lux ®terna venifoperationis
atque virtutis fpontanea divifione le t , innocenti® tempora generi refufiirLishumatransfundit.
' no. Pailus eft ergo dominus Jelìis, & lànguine
13. His igitur fluminis fuperni meatibus rivi- fuonoilra peccata donavit, lux refulfit conicientas
illa in qua Deus inhabicat, irrigatur 5 Se fane- ti® purioris,*& dies reiplenduit grati® fpiritalis.,
tificatur Alciffimi tabernaculum , omnis anima Unde Se A poftolusait: Nox pracefiit, dies appro- Rom.ij
qu® inhabitatur à Chrifto- vel corpus illud quod B pinquavit. Evigilavimus igitur ,jam non dormia-
Virgo generavit, de quo Gabriel Angelus dixit : mus. Veftem lucis induimus, non in amirius tenebro!
® converlàtionis atque exuvias reverta-
mur. Comeflàtionibus atque deliciis, qu® noc-
Et quod nafeetur ex te finclum vocabitur Filius Dei
v iv i. Bonum tabernaculum , quod nulla potue-
runtobumbrare peccata. Ammirabile templum
D e i , Se aula c®Ieftis , quod folutum corrumpi
non potuic -, fed intra triduum refurrexit,refufci-
tatum ab ipio qui mortuus videbatur. N e c mi-
rum, quando D eus in medio civitatis ejus e r a t ,
nec commotus eft j five quia nullius peccati proturni
funt temporis, vale diximus : ibbrietatem
elegimus,cujus gra tiaja cob primatusquosnon
h ab eb a t, invenit.
15. In aliis quoque codicibus invenitur : Adju
vabit e am Deus vultu f io . Quid hoc quoque fi-
gnificet,ipfe Propheta nos doceat. Namque iplè
lapfione commotus eft D e i Filius., neca licujusC in pofterioribus dixit : Ofiende faciem tuam , dr Pftl. 7,.
Pfal. ij.
èrroris ofFenfione titub avit, aut corporalis ille-
cebr® nutavit impulfujfive quia non reliquit ani-
mam ejusDei g ratia, fed inièparabilis in eaman-
f i t , quod ab omni colluvione delirili immaculàta
duraverit. Unde Se ad Patrem De i Filius dixit:
10. Nec derelinques animam meam in inferno. Ergo
f i l v i erimus. Adiperius ergo D e i , falus noftra
eft, atque in ejus vultu noftrum eft adjumentum.
In quo quanta vis f i t , divina fcriptura declarat,
qu® non otiofe ad texuit, quod refpexit Deus f i - c«.4,f
per munera Abel , fiper munera autem Cain non & ;■
refpexit ; Se ideo contriftatus eft Cain , quod ià-
quia iuberat ei nec in carne peccare, divine ait : crificium fuum D e o difplicuifle c o g n o v it, pla-
Ego in Patre dr Pater in me e fi. E t alibi : Tradi tus cuiffe germani. Unde Se illud quod hodie in pfalfum
, dr non egrediebar. A b eo utique non egre- mi*reiponÌorio decantatum e f t , plurimum nofdiebatur,
cui dixit poftea : Exfurrexi, & adhucD tr® conducit adlèrtioni Exfpeàans exfpetfavi pfai.]u
tecumfim. Ubi autem aliquis gravius p e c c a t , Dominum ,dr refpexit me. Quem Dominus reipic
i t , faivat. Denique in Domini paffiohe cùm ti-
tubaret Petrus fermone, non mente ( licet iple
P etri fermo titubantis fidelior fit, quam doririna
multorum ) refpexit eum Chriftus, Se Petrus fle-
v i t } quo proprium lavit errorem. Ita quem vifus
eft voce denegare,lacrymisfatebatur.
16. Conturbata funt gentes, inclinata funt regna :
deditvocem fuam Altifiimus,dr mota eft terra. Adcommovetur
in eo Deus,ut ab eo tranièat. Unde
& Ad® peccanti deambulare viius eft,& Stepha-
no ilare; quia ille in pr®varicatione lapfus e f t ,
hic in martyrio coronatus. Et in Zachari® libro
ita fcriptum eft : a Ambulavit in commotione indi-
gnationis ira fua Dominas. Simile Se in Evangelio
dirium eftjud®is: Ecce derelinquetur vobisdomus
vefira deferta. Dereliquit enim Dominus Jud®os.
Se ftatirn fecuta eft ruina Synagogam. Quod fi E ventu domini Salvatoris adverfari® poteftates
P i m I h r i l r n c n n n ^ i a i - n i i r p F n n m n m m p i m n i . r u m i n ' ! f n f N ' i t . v / r i n f h t /T I o
W - i-i
I oh ¡til. l i
earn Chriftus non deieruiflet, numquam eamfu-
premum iequutum eflet excidium. Aperuimus
ergo quod dirium eft : Deus in medio ejus non com-
movebitur.
14. Sequitur : Adjuvabit earn Deus diluculo.
Q uo fignificatur quia refurreriio matutinaadju-
mentorum nobis c®Ieftium fubfidia confert,qu®
noriem repulit, diem refudit, dicente Scriptura:
Surge qui dormis, dr exfurge d mortuis: dr illucefcet
cum fua legione turbat®funt ,jufl® ab humanis
exire corporibus, Se precat® ut mitterentur in
porcos. Turbatis nequiffimis poteftatibus, ne-
ceilè fuit turbari cultores fimulacrorum, inclina-
ri quoque regna peccati. Erat enim grave regnimi,
quod fibi in grave ièrtitium fiibjugaverat
omnium animos peccatorumjquienim facitpec-
catum, fervus eft peccati. Regnum autem peccati,
mortis eft regnum, quod diu toto orbepr®.
tibi Chrifius. Vide autem myfterium. Vefpere F valuit. Unde Sc Apoftolus a i t : Sed regnavit mors Rom.
pafliis eft Chriftus: ideo & lecundum Legem ad
vefperam agnus occiditur. Mane furrexit } fic
enim fcriptum eft: Vna autemfibbati venit Maria
Magdalene prima luce ad monumentum, cum adrfit.
a. Ita plerique mil‘. atque omn
cxcepto quod Rom. haf
bec , »mbulithit. Mfl. ante in Ri
irritationis fu i . Long & Vale. /imiìtiLiv
in commotione mini ta-tionis fim- In quo non multino difcrcpant
i LX X . apud qtioV 1c-
gas : XiM ìotrcq ¿1 otl\u ¿Ka\òt im i :
ubi Vulg. Et vadet in
turbine ttuftri.
*. Rcffonforf/t proprie dicuntur, cantùs qui fingulis lcifcionibus
iùbjicitur; vocanturque eo nomine, vcì quia auditorum adfen-
fum iignificant, vel quia ie&ionibus refpondent, triftia trilli—
bus, l*ca laecis i vel demum quia choro refpondcntc cantantur 5
quemadmodum ex Stephano ^Bduenlìum Epifc. ncc. non ex R u -
pcrto docet cruditionis cminentiifima: Cardinalis Bona lib. de div.
Piàlm.cap. 16. J. 1/. num. a. Verum htcnonfum i co iènfu ref-
ponforia manifcftum eft , cùm dicatur non Jcftionis , fed pfalmi
refponforium. Itaque haud illibentcr cxiftimaiemus poft pfalmos
ab Adam ufque ad Moyfen , etiam in eos qui non
peccaverunt>infimilitudinem pravaricationis Ada,
qui eft forma futuri. Venit v eritas , figura cefla-
v it : venit vita, regnum mortis evanuit : venit re-
I fingulos decantari olim cónfìicviljc fingula refponforia: prxièrtim
cùm Gcnnadius de Script. Eecief. tradatMufieum Epifc Maifil.
I fcripfiffe Refponforia pfalmorum : & Rabanuslib. 1. delnftir. CJc-
I rfc. cap. 51, auclor fit rcfpònforià in ufu Jbnge ante antiphonas in
Italia fuiflc. At veroeadem.poiTc etiam pro ipfis pfalmi verficu-
Jis ufurpari Ambroiìtisoftendit in Pfalm. 37. col. 841. num. j8 .
I Ñamante refponforium proximum; in q n it, verficulus eft : Et projt-
I cerunt me &c. ubi darum eft per voccm refponforium, intclligén-
I dum veriìculum iilum : Sed tu tie dertlinquas me &c. ut parebit
! confidcranti. Ncque vero mirujn videri debet, fi pfalmoi um ver-
ficuli alternis Choris perfoluti refponforia vocitcntur ; cùm jam
Jaudatus Cardinaiis plalmos quoque ob eamdem rationem antiphonas
pofle nominali autumet. Ipfiun adifislib. citato cap. 16.
$. 10. num. i. N on fecus aedoftiflimum Cangium in voce Refponforium.
miffio péccatorum, & peccati vincula refoluta A boremejus.Sicut enim Abraha: opera, facere de. a ! i : j„i: f»_- ^ L.... k am iic i,.- Clii oui c o la ri 1111*funt. Ante etiam Ieviora deliria mortis nexibus ^ tu prpiimnr • ira
ftringebantur : poft adventum autem Domini ià-
lutaris etiam graviora flagicia funt remifla. Inclinata
fune ergo regna fpiritalium nequitiarum
qu® fune in c®leftibus j quia cultus fimulacro-
rum,& illecebra peccati ccepit imminui Evangeli
® pr®dicatione doririn®. Inclinata eft perfidia
pofteaquam coepit fides in nationum regnare
perioribus. Inclinantur regna pec cati, cùm lebemus,
ut filii ejus appellari juremereamur ; ita
etiam exercitia atque certamina ianrii Jacob fu-
bire debemus, ut Deus Jacob Deus nofter efle
credatur. Nani fi opera Jacob , v el quia illum®-
quare nón pofliimus, ftudia operis ejusaefidei
non agnofeat in nobis • quòmodo quafi Deus Jacob
nos juvare dignabitur ?
zo. Dum h®c diceret,ecce per Spiritum fanc-
tum pr®iens imago ei infufaeft futurorum; Se
gitur : Non regnet peccatum in ve f i o mortali corpore. B vidensex gravi p e r tu rb a tin e bellorum pacem
Inclinavit omnia regna perfidi® voce fua Domi- toto orbediffuiam in ad ventu Tinmini Domini falnrans.
falutaris,
nusdicens; yenite ad me omnes qui laboratis, &
clamat ad univerios dicens : Venite, dr vide te opera
onerati eftis : & ego reficiam vos.
Domini, qua pofuitprodigia fiper terram. Venite ,
17. Hanc vocem dedit Altiifimus, Se omnes
ad congregationem iperiat : Videte, ad incentio-
eum fecuti funt populi nationum , dura peccati
nem,& cognofcend® ftudium ventatisi Videte,
regna fugientes , & perpetu® mortis atrocita-
inquit, opera Domini piena miraculis, in quibus
tem ,atq ue intolerabilem flagitiorum omnium
magnarum funt figna virtutum.a Denique
iervitutemj cùm polliceretur teifis requiem, cap-
-j» gr®ce, admiranda dicuntur latine. N o n ergo
tivisremiifionem, ièrvientibus libertatem: & d e -
quafi prodigialis horroris accipias opera DomicuíTo
jugo ferreo’ Babylonii regis , jugum fuum q ni, fed quafi piena admirationis. Præclare pofuic
fuave cervicibus fidelium fubrogaret v ne vacua fip e r terram ; id eft, in terram.
colla gentilium rurius inimicus catenis fuæ ini
quitatis adftringeret.Chriftus enim quos alligat,
libérât: & quosadftringit,abfolvit. Denique qui
fervus vocatus à Domino e ft, libertus eft Domi-
ni : Se qui liber vocatus eft , fervus Chrifti eft.
Ideoque in fuis vinculis Paulus gloriatur dicens :
Paulus vintfus Jefu. Quod fub aliis contumclia,
fub Chrifto gloria eft. Ded it vocem fuaminpaf.
zi. Auferens bella ufque ad fines terra,arcum con- i
teretidr confringet arma : drfiuta combure t igni. Ec
vere antequam Romanum diffunderetur imperium,
non iolum fingularum urbium reges adver-
sùm fe præliabantur. 5 fed etiam ipfi Romani bel-
lis frequenter civilibus adterebantur. Pugnavic
Marius adverfus Cinnam. In utraque parte Ro-
manus fufus eftfanguis. Sylla infurrexic, Se Mafione
D om in u s , Se univerfa elementa trem u e -p rio viriori rurfus civilia bella commovit. * Lepirunt,
omnis terra commota eft 5 ut ritus gentilium
iolveretur, fieretque terra Domini, Se ple-
nitudo ejus ,u t fcriptum eft : ceilàrent auguria
perfidorum, Se factificium impietatis cognido fi-
dei Se ftudium devotionis abolerent. Da c vocem
fuam Dominus quotidie, Se refultat in cordibus
fingulorum j ut terrenum omne decedat ejus, qui
bene credit afferiu, atque omnes interiorum fen-
fus animorum ab errore ,à corruptione luxuri®
dus , Sertoriufque rebelles iè Romano imperio
pr®buerunt.C®iàr Pompeium eft perfecutus, Si
Galliarum furorem excitavit adverfus arma R o mana.
D e vir io ièniore Pompeio , juniorem in
Hiipaniarum pardbusdebellavit.Quid *Trium-
virosloquarexhoftibus amicos, ex amicis rur-
fus in hoftiles tumultus effe progreflos : maria
quoque Àriiaco bello inferia fanguine Roma-
norum?Unde farium eft,ut t®dio-bellorum civi-
Se diilolutione ad cognitionem c®leftium facra- E lium,Julio A ugnilo Romanum deferrecur impe.
r. . ■ ZV" • V ‘ * 1 ™ O. &BXS 1 (-. . J l i il* A O f*0 i l l l ìb W r t r <111
mentorum ,& ftudium caftitatis: a nequitia ad
virtutem pia eonfeffione moveatur.
18. Motos ergo eos dicit qui in terra fun t, vel
quia terra erant omnes homines, in quibus erac
terrena corruptio j quia oculos mentium ad iu-
blime grati® c®leftis elevare atque adtollere
n e f c i e b a n t , nec poterant d ice re : Deus virtutum
nobifcum; cum quibus non erat nifi prolapfionis
incentor, Se aurior erroris. Sed pofteaquam vox
riumj& ita pr®lia inteftina fedata funt. H o c autem
eo profecit,ut rerie per totum orbem àpof-
toli mitterentur, dicente domino Jefu : Euntes Matth.
docete omnes gentes. Illis quidem etiam incerclufa 19 '
barbaricismontibus regna patuerunt,utThom®
India,Matth®o Perfia. Sed tarnen quo pluraobi-
rent fpatiaterrarum, in exortu Ecclefi® potefta-
tem Romani imperii toto orbe diffudit, Se difli-
dentium mentes, terrarumque divortia donata
Domini in Evangelio refultavit, aadet Propheta F pace compofuir. Didicerunt omnes homines fub
dicere : Deus virtutum pobifeum. Bene dicit : Deus
virtutum nobifcum j qui credidit quod Virgo in
utero a c c e p it ,& peperit. Audemus & nos dicere
: Deus virtutum nobifcum > .pofteaquam Emmanuel,
höc eft, Deus ccepit efle nobifcum. Ubi erg
o Emmanuel , ibi Deus virtutum nobifcum.
19 .Sufceptor »öfter Deus Jacob. Imitemur ergo pa-
triarcham Jacob, odorem ejus, virtutem ejus, Iaa.
MIT. nonnulli, Veniqut prodigia grt.ee , admiranda dicuntur
latine. A lii & edit. ut in te x tu , excepto quod Rom. hab et. . . .
prodigia dicuntur latine.
* . Fuit is M. J£m. Lepidus Marianarum partium adfertor, qm
advetfus Catulum Syllana: failiönis duccm quicum prius coniu-
latum gcffcrat, bellum geiEt. Decodern autem Lepido mox ite-
rumdicemüs. . r .; . ,, • .
*■ Antonius, Lepidus, atque Auguftus priusdifcordes ,,ut Julii
C x faris à Bruto aliifque conjuratis intcrfciSi ncccm perfequeuno
terr^rum imperio viventes,unius Dei omni-
potentisimperium fideli eloquio confiteri.
Z2. Abftulic ergo bella ufque ad fines terr®,
quod farium efle non dubium eft. Sed vide ne
bella infirmiiatis abftulerit,qu® funt in corde ti-
tubantium. Qui enim terrena tranfierit, jarn non
dicit : Foris pugna * intus timores \ fed dicit : Noftra
autem converfatio incalis efi.T ranfi ergo mundum,
ientur , adfumta triumvirali poreftate arma fua primo conjun-
xerunt: fed brevi foiuta eft illa focietas. Namque haud multo
poft Lepido in ordinem reda fto , Antonius denique apud Adbum
maritimam Epiri urbcm navali pugna proftigatus ab Augufto v io -
lentasmanus in fuam ipfius vitam convertir. Has O P a v ian i Cst-
faris v ifto r ia s , & pacem inde fccutam Tacitus compendio cxpri-
mit illis verbis : Lepidi, atque Antonii arma in Auguftum ceftert.
qui cuneia difcorditi civilibus fejfa , nomine principis ,fub tmpmutn
acccpit.
i.Cor.
Philip■