t6. Ö-47-
Ibidem. 17 .
Item f t con-
juges.
X- Cor. 6.
to, cùm fanati prohibentur g loriari de remedio,
cùm dxmones prxcipiunturfilere ade D e i Filio.
Fallend i, ut d ix i, principis mundi fuiife confi-
lium edam Apoftolus declaravit dicens : Sedloqtiimur
Dei[alientiani in myflerio abfconaitam........
A Scriptura conjugem d icit5 non enim virginitatis
ereptio, led conjugii teftificacio, nuptiarum celebrado
quam nemo princìpnm ifti us fecali cognovit. Si enim
cognovijfent, numquam Dominum ma;.eftatis cruci f i -
x f iè n i, hoc eft , numquam me redimi Domini
morte feciffent. Fefellit ergo pro nobis »fefellit
ut vipeeret , fefellit diabolum cùm tentaretur,
cùm rogaretur,cùm D e i Filius d iceretur,ut n u f
quam divinitatem propriam fateretnr. Sed tarnen
magis fefellit principem fxculi ; diabolus
enimetfi aliquando dubitavit, cùm dì cere t : Si
fili us Dei es, mitte te deorfum ; tarnen veliero cogn
o v it, Se dii ceffit ab eo. Cognoverunt Se d x -
mones qui dicebant : b Novimus qui fis Iefu Filius
Dei. Quid venifii unte tempus torquere nos ì Et ideo
veniffe cogno veru nt, quia prxcognitum habe-
bant effe venturum. Principes autem ixculi non
cogno viffe, quo majore poffumus quam Apofto-
licx fen ten tix probare documento:.?/ enim cognovijfent,
numquam Dominum majeftatis crucifixif
fent? Dxmonum enim malitia facile edam occulta
deprehendit : at vero qui fxcularibus vanita-
tibusoccupantur, feire divina nonpoffunt.
4. Bene autem fibi diviferunt E van g e liftx ,
ut iàn&us Matthxus Joieph ab Angelo moneri
induceretc Mariam conjugem accipere : Lucas
m ie Evangelifta teftimonium ferret quòd non
conveniffent : hic ipfa Maria fateretur , cùm
dicic Angelo : Jpuomodo fiet iftud, quoniamvirum
non cognovi? Et ipie iancftus Lucas virginem declaravit
dicens: Et nomen VirginisMaria. Et Pro-
. pheta edocuit,qui ait : Ecce virgo in utero accipiet.
Er Joieph defignavit, qui quomam prxgnantem
videbat quam non cognoverat, dimittere geftie-
bat. Et Dominus ipfein crucepofitus manifefta-
vir, cùm dixit matri : Malier,eccefilius tuus. Deinde
Difcipulo : Ecce mater tua. Edam uterque tefta-
■ tus eft, Difcipulus Se mater, quia Ex illa hoPhfuf.
cepiteam Difcipulus d infita. U dque fi conveniffet,
numquam virum proprium reliquiffet , nec vir
earn juftus paffùs effet à fe difeedere. Quomodo
autem’Dominus divortium prxcepiffet , cùm
ipfius iìt iententia , quia nemo dimittere debet
uxorem, excepta causa fornicationis?
j. Pulcre autem docuit ianétus Matthxus quid
facere debeat juftus , qui probrum conjugis de-
prehenderir, ut incruentumab homicidio, caf.
turn ab adulterio prxftare fe debeat : g u i enim
con'.ungitur meretrìci, unum corpus eft. Ergo ubique
in Joieph jufti gratia Se perfona fervatur, ut teftis
ornetur , os enim jufti mendacium n efeit, 8e lingua
ejus loquitur judicium, judicium ejus loquitur
veritatem. Ne c ce moveat quod frequenter
a: Rom. edit, vocibus aliquot rciccatis ita p o fu it , de Dei Filio :
quod etiam Apoftolus declaravit See.
b Omnes edit Novimus te , quia es le fts Dei Filius MAT. vero ,
Novimus qui fis leju Filius Dei ; paucis exccptis , quorum a lii ha-
bent , quit fis lefus: a lii, quod fis Sic.
c- ita vet. edit, ac pleriqite m ff cxcepto quod edit, omittunt,
illic , mff. autem , accipere. Quidam a lii legUnt, induceret, ne
dimitteret Mariam Sic Unicus , induceret. Maris, Lucas illic tefii-
m>»ium ferret. §}uod non cognovifient ( Mattimi* & Lucas videlicet
) hot ipfa Miria fateretur. Quam leilioncm vehementer fuff
picamur germanam elle; & potiilimum, quod in aliquot mff. pro,
non convenient, hie ipfa, legatur ctiam, non ognovijfent, hoc ipfa. I
Cetcmm edit. Rom- return locum emendare conatä eft hoc pac-
t o , induceret, ne Mariam conjugim timeret accipere ; quo nftimc- |
declaratur. Deniqué quam nonaccepit,
nemo dimittit; Sc ideo qui volebat dimittere, fa-
tebatur acceptam.
6 . Simul etiam movere non debet quod ait
Evangelifta: Non cognovit earn,donee peperitfilium^ m¡m¡,
illud enim vel idioma Scripturx eft ■ licut habes l s-
alibi: Et donee fenefcatis, egofum. Numquid poft Efii.^
illorum feneclutem Dens effedefivir? EtinPial-
B mo: Dixit dominus Domino meo: Sede d dextris meis: pfii, l0J
doneeponam inimicos tuos, fcabellumpedum tuorum. '■
Numquid pofteanoniedebit? Vel quoniam qui
caufám a g i t , iatisputat quod cau fx eft dicere,
redundancia non requirit 5 latis enim eft ei ut
caufam fulceptam adftruat, incidentem differac.
Et ideo quilncarnatiónis incorruptum fufcepe-
rat probare myfterium,non putavit uberius pro-
fequendum virginitatis Marix teftimonium; ne
defen for magis Virginisj quam adfertor rnyfte-
C rii crederetur. Certe quando juftum docuic Joieph
, iatis declaravic quod iancli Spiritus tem-
plum, uterum myfterii, matrem Domini violare
non potuit.
. 7. Didicimus ieriem veritatis, didicimus con-
iilium: difcamus Sc myfterium. Bene deiponiata,
fed virgo ; quia eft Ecclefiie cypus, qua: eft im-
maculata , íed nupta. Concepit nos virgo de
Spiritu , parit nos virgo fine gemitu. Et ideo
fortaile ianda Maria alii nupta, ab alio repletaj
D quia Sc fingulae Ecclefix Spiritu quidem replen-
tur Sc gratia j c junguntur tamen ad temporalis c
ijpeciem facerdotis.
Et ingrefius ad earn Angelus dixit: Ave gratia f. ij;
' plena , Dominus tecum , benedifla tu inter mulieres.
Ipfa autem ut vtdit cum ,mota eft in introitu ejus. f.if, '
8. D iice virginem' moribus, diíce virginem verecundia,
difce virginem oráculo, difce myfterio.
Trepidare virginum eft, Sc ad omnes viri ingref.
E ius pavere , omnes viri affatus vereri. Diicant
mulieres propoiitum pudoris imitari. Sola inpe-
netralibiis , quam nemo virorum v ideret, iolus
Angelus reperiret :io la fine comite, iola fine
tefte5 ne quo degeneri depravaretur affatu , ab
A ngelo íalutatur. D i íc e , v irg o , verborum vitare
Iafciviam-: Maria etiam falutationem Angelí
verebatur.
Erat tamen , in q u it, cogitans , qualis ejfet h&c ¡ndu».
j^falutatio.
9. Et ideo cum verecundia $ quia pavebat: cum
prudencia¡ quia benedi&ionis novam formulan»
mirabatur, qiiic nufquam le d a eft, nufquam ante
comperta. Soli Maria: ha:c ialutatio fervabatur.
Bene enim fola gratia plena d icitur, qua: iola
nium ferret quod non convenient : quod hie ipfa & c
d. MIT. nominili, ac poftrcm* Parif. edit, in fuam. Reliqui &
mfl". & edit, cum É c ris cod. in fu a , grxce l is rav ïJfyt, id eft in
propria . liv e inresfuas, f iv e ,u t a lii volunc, in domicilimi) : qua
de re vide G u ill. Fftium in cadcm verba Quod vero DoClor no fiter
adfirmat Jolcphum tempore paifionis ctiam tunc fuperllitem
exfticifle, in hoc quidem confcntit cum D. Cypriano Tra£l. De
Paftione Domini : fed diflentit ab Epiph. Herefi. 78 . num. 10.
q'ucm recentiorcs magis fcquendum exiftimarunt. Coufulc Card. .
Bar. ad annum Chrifti i t . num. j . Eftium loco cit & alios. ‘
& potioresmlT. Rom. autem & V a t. cod. lunguntur
tamen temporali ad fbeciem facerdoti. R e liq u i.
poris fpeciem facerdoti, vc l , facerdotis. LcCtioncm
tcrprctarc hoc leufu, facerdoti e.
. ad It
noftramii
apparenti junguntur.
gratiam quam nulla alia meruerat, confecuta eft, A Pàtris 8c Filii 8c Spiritus iandESc quod unum eft
ut g ra tis repleretur audore. * Erubeicebat ergo
Maria , erubefeebat etiam Elizabeth 5 8c ideo
cognofcamus quid interfit inter mulieris Se vir-
ginis verecundiam. Illa de cauià erubefeebat,
h x c per verecundiam : in muliere modus pudoris
adhibetur, in virgine pudoris augecur grada.
Et ait Angelus ad eam :-Ne timeas, Maria, in-
venifti enim gratiam apud Deum, dr ecce concipies
in utero
Jefum. Hic erit magnus.
io. Did um eft quidem etiam dejohanneab Angelo
, quia erit magnus : fed ille quafi homo m agnus,
hic autem quafi Deus magnus 5 Magnus enim
Dominus, & laudabilis nìmis, & magnitudinis ejus
, non eft finis. Et vere eft ille magnus j quia major
intrr natos mulierum propheta Iohanne Baptifta nemo
eft. Hab e t tarnen majorem j quia qui minor eft
in regno Dei, major eft ilio. Magnus autem Johanfolum
eft. Solus Pater, folus Unigenitus, folus Se
Spiritus fimdus ¿ ñeque enim qui Filius, Se Parer:
aut qui Pater , Se Filius : aut qui Spiritus fandus,
8c Filius. Alius P a te r , alius Filius, alius Spiritus
fandus 5 Iegimus enim : Rogabo Patrem, & dlium -
Paraclitum dabit vobis. Soliis Pater , quia unus :
Deus, ex quo omnia : folus Filius, quia unus D o minus,
per quern omnia. Solum divinitas facir,
, - rl .* , *. generano Se Patrem teftificatur Se Filium ; ut
tur fine Filio. Ergo nec iolus, quia non iolus im-
mortalismecfolus lucem habitat inacceffibilemi
quia Deum nemo vidit umquam, nifi unigenitus Fi- 1
lius qui eft in finu-Patris , qui ièdet ad dexteram !
Patris. Et hinc quidam audent dicere inacceffi-
bilem lucem effe quam habitat Pater. N umquid
lux melior Pâtre? Quæ autem lux inacceffibilis
e i , cui non eft inacceffibilis Pater ? Et ipfe lux
vera, Se genitor lucís æternæ, de qua didum eft:
nesj fed coram Domino »magnus. Et Johannes C Erat lux vera, qua, illuminât omnem hominem ve- .
vinum 8c ficeram non b ib it, hic cum publicanis
Sc peccatoribus manducat Si bibit. Illeabftinen-
tia meritum c o llig a t, cui potentia nulla naturx:
Chriftus autem cui * naturaliter fupp^tebat de-
lid a donare, cur eos declinaret, quos abftinen-
tibus poterat prxftare meliores.
I I . Simul myftice nondedignatur eorum con-
vivium, quibus daturus eft facramentum. H ic
ergo manducat, ille je ju n a t: b utriufque populi
nientem in huncmundum. Vide ne illa fit lux inacceffibilis
quam habitat P a te r, habitat Sc Filius ;
quia Pater in Filio, Sc Filius in Patre.
13. Bene ergo magnus 3 late enim funditur De i
virtus, late cxleftis fubftantix magnitudo porri-
gitur. Nih il prxferiptum, nihil circumfcriptum,
nihil emenfum, nihil dimenfum Trinitas habet.
N o n loco clauditur, non opinione comprehen-
d itu r , non x ftimatione concluditur , non x tate
typus in illq jeju nat, in hoc pafcitur. Sed je ji i-D var*acur* D ed it quidem dominus Jefus homininavit
Sc Chriftus , ne * prxceptum declinares :
manducavit cum peccatoribus, ut gratiam cer-
neres , agnoiceres poteftatem. Magnus ergo Sc
Johannes, fed hujus magnitudo habet princi-
pium, habet finem: dominus autem Jefus idem
eft finis atque principium, idem primus Sc no-
viffimus. Nih il ante primum, nihil ultra novif-
fimum. ,
12. Neque te generationis humanx conftietubus
magnitudinem : In omnem enim terram exivit
fonus eorum, dr in fines orbis term verba eorum ; non
in fines tamen mundi, non in fines c x li, non ultra
cxlos. A t vero in domino Jefu omnia condita funt
in calis & in terra , viftbilia d* inviftbilia.... & ip f t
eft ante omnes , dr omnia in ipfo confiant. C xlum
adfpice,Jefus illic eft: terram intuere,Jefus adeft;
adfcende* verbo in cxlum,defcende verbo in in-
fernum, Jefus adeft. Etenim fi adfcenderis in c x -
Pfal. 18. jV
Colojf V
do in vitium trahat, ut pûtes non primum e ffe , E Ium , Jefus illic eft : fi defcenderis in infernum
quia filius eft. Sequere Scripturas, ut errare non
poffis. Primus Filius dicitur. Leclum eft. etiam
quia Sc iolus P a te r , qui Solus habet immortalita-
tem, dr lucem habitat inaccefiibilem; ficut legifti:
Et immortali foli. . . Deo: fed neque primus ante
Patrem, neque folus fine Filio. Si alterum negas,
c alterum adftruis, utrumque fequere, 8c utrum-
que confirmas. Non dixit : Ego prior , 8c ego
■ pofterior, fe d : Ego primus, dr ego noviftimus. Pri.
adeft. Hodie cùm loquor, mecum e ft, intra hoc
pun&um, intra h oc momentum. Et fi in Armenia
nunc loquitur Chriftianus,Jefiis adeft -.Nemo
enim dicit dominum lefum, nifi in Spiritu fan fio.
Abyffos opinione fi penetres, illic quoque Jcfum
videbis operari 3 fcriptum eft enim : Ne dixeris in
corde tuo : £ 'uis adfcendit in calum ? id eft chriftum
de ducere : aut qui s defcendit in abyjfum ? hoc eft chrif-
tum a mortuis reducere. Ubi ergo non eft, qui c x -
6. & 7.
mus eft Filius, Sc ideo coxternus3 habet enim F le ftia, inferna, Sc terrena complevit ? Bene ergo
magnus, cujus virtus qjundum replevit, qui ubique
eft, Sc eritfemper 5 quia regniejus non erit
finis.
Dixit autem Maria ad Angelum : ftfuomodo fiet \
iftud; quoniam virum non cognovi ?
14. Videtur hic non credidiffe Maria, nifi dili-
genter advertas, neque enim fas eft ut elefta ad
generandum unigenitum De i Filium , fuifle vft
i * . Obierva prxccptum je ju n ii, ac cjus obligacioncm novum in-
vcntum uequaquam eflc in Ecclcfia. *
c. Edit. Amerb. & Era. Alterum deftrttis. G ill. Sf Rom. cum
I potiillma paitc mff. Alterum adftruis. Reliqui : Alterum no»
I adftruis- Et rutlus nonnulli habcnc , & utrumque confirma. Scd
i tot us locus obfcuriiate non caret.
* . Verbo, idelt , rationc & cogicationc j ut infra , Abyjfts opi-.
nione fis penetres, Sc alibi frequenter.
Patrem,cum quo fit xternus. Audeo dicere. Primus
eft Filius, fed-iolus non e f t ; Sc bene dico, Sc
religiose dico. Quid erigitisadimpietatem, h x-
retici, aures ? In laqueos quos tenditis, incidiftis.
Primus eft Filius, Sc iolus non e f t : primus, quia
cum Patre femper: iolus non eft} quia fine Patre
numquam eft. N o n ego hoc dico, led ipie dixit:
Etnon fum folus, quia Pater mecum eft. Solus Pater,
quia unus D e u s : folus P a te r , quia iola divinitas
* H ic fcquentem Evangclii tcxtum ponunc nonnulli mff. fed
a. Quod lvoc loco legicur in edit. Rom. Magnus hic, fed Dominus,
optimum quidem li-nium efficit j fed nulla alia edit, v el I
•mff, conlirmatur. .' . ■ j
1 * . Naturaliter, nimirum ad miniftrorum differcntiam indican- B H . ... ■ . < —
b. Mff aliquot non innmx n o t x , utriufque populi fpiritus. j
! ! g p § !
■Hi
' M i l l
i :W
t e i i
ill l i l
Hh ¡ r iW f