sprtvifi,iacmk,om»esquMirciim'«}ußifi-A- edam quicumque Legis mandata non ferver.
E M s m È m K W S n B S M B S n s o , ™
fuperbus immundus eft in confpeftu Domini} lud : Omnts prevaricano.. . . )ufiam accipitremu- Hdr.|H
quia non poteft per fuperbiam fuam mundare nerationem. Nomen commune , led diverta me-
pec cata-, qui arroganti fpiritu coacervar erro- rita deliftorum -, Se pretia ergo diverta culpa^
rem. Ideoque fpernitur acque defpicitur j quia rum.
defpeftui habet divina mandata. Bene autem 34. Quid fibi vult quod ait : Peccatores terre.
c»leftis Tervatur prerogativa clementi» ;quia S u n te rg o& c»li peccatores, ficut nie qui ait:
nullum repellit, fed quicumque noluerint pec- Pater peccavi in c e lam i coram te. Sunt qui dicane
cata propria confiteri, ipfi difeedunt à domino quia is qui c»leftia non fervat oracula, prevari-
D e o noftro. Denique ille difceilìc, qui peregreB cator eft c»li. c Sed five hoc , five quia minuit t ;
profeftus,omne quod acceperat à patre, fidei &. gratiam quam accepit è cado , quam Spiritus
grati» patrimonium difiìpavit. E t quia eum difi fariftus infudit : five quia avis cadi factus, non
ceflliTe pceriituit, poftea eft regreffus ad patrem, debes in terrain redire de cado. In cadum ergo
quem reliquerat cùm peccatum proprium noi- peccas, fi c» li incoia caelum relinquas. Diverfi-
jet confiteri. N o n ergo intervallo locorum Deus tas igitur eft eorum. Alii peccatores cadi, ahi
relinquitur,fed pravitàte morum,&deformitate peccatores terre funt.
geftorum. Difcedit à Domino,quife elongatab 35* bn tnatutinis, inquit,ìnterfcìebam omnespeceo,
quemadmodum audita prefentia D e i, Adam catores terre. Quomodo unus omnes interficere *■
latere cupiebat. Sed difeedens à Domino falu- poteràt peccatores terre ? Sed fi confideres juf-
tem habere non poterat; quoniam fcriptum eft: c tum ■> cu* nox pr^ceffit, dies appropinquavi^ }
Ecce qui elongantfé abs te , peribunt. Unufquifqiie potes videre quomodo exoriente cibi fole jufti-
igitur fuis ftudiis fe fe aut jungit aut feparat. De - t i» , de luce vigilans interficias fomenta omnia
nique quàm plerofque nec locorum intervalla deliftorum.Utinam mihi adfpiret h » c gratiajut
fecernant,vel finitima Se vicina conneftant, in- gladio fpiritali, qui eft verbum D e i, ab Ecclefia
dicio eft quia fune plerique in corpore f it i, qui Domini incentiva univerfa poffim abolere vicio-
peregrinantur à corpore, Se adfunt De o ; ut ille rum,& terrena auferre delifta,quibus in foveam
qui dicenti De o: Quem mìttamìrefpondit: Ucce quamdam lubrici precipitamur erroris^ ut de
evo, mitte me. Audet Se Paulus adefte D e o , quia rivirate D e i expellatur iniquitatis operator. Ci-
n ih ilin fe preter carnis materiam videbat effe vitas D e i Ecclefia eft-.Ecclefia corpus eft Chrifti.
corporeum. E x iv it& C a in à facie Dei,poftquam j ) Peccatin c»lum, qui c»Ieftis civitatis ju ra con-
commiffo parricidio,gèrendam peccatorum iuo- taminat, Se immaculati corporis violat fanftita-
rum pcenitentiam non putavit. tem fuorum colluvione vitiorum.
32. aR e ite autem ait-.Ad nihilum deduxifii pre- $6 - E t vide ne forte fint qui c» li & te r re pec-
varicatores. N o n peccatores dixit ,iè d prevari- catores fint.Nam utique Adam cum in pàradiio
catores. Nam qu» nobis fpes foret, quando om- e i le t , c»leftis erat : poft lapfum autem terrenus
nes fub peccato fumus > Etiam illud pulcre: Om- fa&us, Se de paradifo expulfus eft & ejeftus.
»es ad nihilum deduxifii prevaricatores. Si ve ille Unde Se Apoftolus ait : Primus homo de terra terre- 1.0,4
dives f it , nihil illi diviti» fu» proiunt: five ho- nus-, fecundus homo de celo celefiis. Abjiciatur ergo 47' |
noratus, nihil dignitas : five potens, nili.il poten- à nobis imago terreni, fufeipiàtur jmago c»lefi
tia. Sed aliud eft prevaricatorem effe difeeden- E tis , non fuco expreflà , non ceris , non coloritem
à juftificationibus Dei : aliud prevaricato- bus adumbrata, ièd moribus, in qua Chriftus fé
rem efle terre. Illud gravius, hoc levius. agnofeat.
33. Ideoque b fubjefta ne te turbent, vide^nam . 37- Confige clavis a timore tuo carnet me as ;à ju - f. no, j
fubjecit his: Prevaricatores efiìmavi omnes peccato- diciis enim tuis timui.Qui diligit Domini teftimores
terre-.propterea dilexi tefiimonia tuafemper. Re<fte uia, configit clavis carnes fuas, feiens quia vetus
prevaricator dicitur,qui difcedit àDomino. De- homo fuus cum Chrifto confixus cruci luxuriam
nique g re ce à difeedendo apoftata nomiriatur. deftruat carnisj ne cupiditates ejus indomito fer-
. Onde & ille : V'mum & multerei faciunt, inquit, vore lafciviant, ne radix avariti» d ferpentibus fe *
apofiatare. Cavenda ergo incentiva. & lenocinia fundat radicibus. Confige ergo clavis, & deftrue
deli&orum j ne in feelus vergant. Prevaricator p fomenta peccati : moriatur in carne tua omnis
autem latine & tranfgreffor vocatur5eo quodà illecèbra deli&otum :libertatem vagandi cupilege
Domini tranfeat ad errorem, & tranfgre- ditas voluptatum cruci affixa non habeat. Eft
diatur mandata c»leftia,cui didum eft ut adh»- quidam clavus fpiritalis,qui patibulo crucis Doreat
domino Deofuo. Adh»reto igitur individuo minic» affigat has carnes. Et fortaffe fint carnes
femper affedujne te ab eo vis ulla poffit evellere. qu»dam anim», ficut corpus eft anim». Carnes
Si quid rarum , fi quid intermiffum adverfàrius anim» funt carnales cogitationes. Configathas
viderit, ftatim ie immittit in pedus & cor tuum; carnes timor Domini & judiciorum ejus,6c ierviut
te laqueo teneat fu» fraudis, & hoftilis vincu- ?oti redigat. Quod fi carnes ift» rejiciunt clavos
lo poteftatis.innexus,à devotione retraharis. Sed divini timoris, haud dubie dicitur : Non permane- cw < H
non fòlus ille prevaricator e ft, qui pofthabitä bit fpiritus meus in his hominibus j quoniam carnes
Ecclefia, ad cultus tranfgreditur idolorum : fed funt. N ifi igitur affigantur cruci h» carnes, Se
a. Rom- edit, fola : Recte autem ait : Sprevißi omnes qui difeedunt I I c. Edit, omnes: Sedfive hoc , fiv e illud f i t , e diverfo unumfi-
à juftifiattionìbus fuis : vel ut alii: Ad nihilum, & c . I l gnificamut pece otorem, alt er um prevaricatorem , quia & c . Vcrum
b. Eadcm edit. Rom. fuperiora ne turbent, vide quid & c . Vc t. | | quam refecuimus laciniam , ea in omnibus mff. dcfidcrantur.
autem, ac miT. ut in textu , n ifi quod in edit. & aliquot m/T. te, j I d. O d o mff. ferpentinis fe fundat radicibus. To tidem a l i i , &
•m it t itu r ,a e c non quid, p ro nam, cxhibetur. J | cunita: edit, nobis congruunt.
configantur
n6'9 in Pfalmum CXVTII. Expofitio.
configantur clavis à timore De i noftri* non per- A cifigat carnale peccatum. Hunc tihiorem fequimanebit
in his ipiritus Dei.
38. Sicut funt aculei timoris, quibus compun-
gimur : ita funt d a v i timoris,quibus configimun'
Qui compungitur , excitatur : qui configitur,
mortificatur} u t peccato deficiat, De o vivat. Ut
feiamus autem clavos fpiritales efiè,etiam ftimuli
fpiritales funt^de quibus fcriptum eft : Durum tibi,
efi adverfus fiimulum calci trare. H o c ftimulo Paulus
ftimulatus furrexit è te r ra , & fe le v a v it, ut
tur caritas, qu» confepulta cum Chrifto non di-
vellaturà Chrifto, moriatur in Chrifto, adtumu-
letur Chrifto, refurgat cum Chrifto.
S E R M O D E C I M U S - S E X T U S ; .
.]i Aiiù
INcipit li ttera decima- fextùAi», cuj us interpretado
eft,Of«/« j, five font. a Oculus utitur
converfaretur in c» lo . Confixus eft clavis apof- B videndi munere : fed fiepe videmtis ea qu» com.
tolus T homa s , ut diceret : Nifi videroin manibus
e)usfixuras clavorunp mittam digitum meum tn
locum clavorum. Clavi erant bon» cupiditatis :
clavi erant etfi non perfecl» fidei, tamen fidei
incrementa quærentis.
39. His configitur clavis ,qu i Chrifto commo^
r itu r ,u t cum Chrifto refurgat. His configitur
clavis, qui mortificationem dominijefu in cor-
pore ilio portât. His clavis configitur,qui mereplacent,
& f»pe q u» difplicent: nec in eo oculi
eft vel culpa vel probitas pro eorum qualitate
qu» viderit 3 oculi eft enim officium nuntiare
quod vide-rit. Eft fane vel offenia vel gratia ,fi
aut delectetur fuavibusjautoffendatur adveriis.
Ideö frequenter oculus iuppliciorum dicitur,
oculus tentationis* oculus hoedi, oculus vitul» ,
oculus generationis, aut fons generationis.
Legimus in Evangelio quia baptizabatjo-
8.6- tur audire, dicentejefu, Pone me ut fignaculuminQ hannes in Ennon. Ennon oculum fuppliciorum
cor tuum, utfigillum in brachium tuum ; quia valida
efi ut mors caritas, durus ficut inferi zelus. In-
fige ergo p eft ori tuo Se cordi tuo hoc fignacu-
lum crucifixi , infige Se brachio tuo 5 ut òpera
tua peccato mortua fint. Nihil in his criminis
revivifeat, nihil erroris refurgat. Fortaffe hanc
imaginem clavi non fòlum timoris,fed etiam ca-
ritatis affigunt ; quia valida eft ut mors caritas,
durus ficut inferi zelus. N o n te ergo offendat
interpretati furit» Itaque nemo venit ad baptift
mum , nifi qui defiderat fibi p ròpria peccata di-
mitri, quorum fupplicia corde provido perhor-
refeat. Itaque licet oculus fuppliciorum dicatur5
previdentis eft tamenfupplicia,non fuftinentis:
licet bàptifmum pcenitenti» habeat àliquam de
fuppliciorum fufeeptione tolerantiam. Oculi eft
ut intuendi officio fungatur : tuum eft cavere
quod videris.
duritia clavorum > quia eft duritia caritatis : nec D 3- Denique Se oculus tentatiótiis dicitur^ quia
validus clavorum r ig o r ; quia valida eft etiam
caritas ficut mors. Caritas enim culpam Se omnia
peccata mortificar; caritas ficut mortis ictus
interimit. Denique morimur flagitiisatque pec-
cato, dum Domini mandata diligimus. Caritas
eftD eu s, caritas De i verbum eft, quod eft vali-
dum , Se acutius omni gladio acutiffimo, ufque
ad divifionem quidem anim»,ac fpiritus, artuf.
q ue, & intima penetrans medullarum. Eft durus
peroculum fæpe tentamur.. Oculus meretricis
laqueus amatoris. Sed -oculus nihil delinquit-
ideoque Salvatoris fententia plena juftiti»' eft*
dicentis: Q u i viderit mulierem ad concupifcendum
earn, jam adulteravit earn in cordefuo. Non dixit:
Qui viderit mulierem, fed ad concupifcendum viderit.
Oculum a b fo lv it, men tem ligavit. N e c
dixit : Adulteravit earn in ocu lo, fed in corde. In
oculo vifus e f t , in corde peccatum.
ergo zelus-caritatis, qui non cedat inferis 5 cùm E 4- Oculus hoedi qui ad finiftram eft ■ quod ea
pro D e i zelo unufquifque riec fiiis parcat. His qu» dextra funt , peccator videre non poffirj
clavis caritatis configatur anima noftra Se caro Sanftus autem dicit: Providebam Dominum in coni
noftra, ut Se ipfa dicat : Quia vulnerata cantate fpeflu meofemper ; quoniam à dextris efi mihi, ne
Pfal. ij. 8.
ego fum. Habet ergo clavum fuum caritas : ha-
bet gladium fuum, quo anima vulneratur. Felix
qui hoc gladio meruerit vulnerari. H » c funt
vulnera qu» ofeulis preferuntur: Vtiliora vulnera
amici, quam voluntaria ofcula inimici.
40. His nos vulneribus offeramus, quibus quicommovear.
Et Petro fanftò apòftolo, cùm tota
noftenihil cepiflèt, ut legiiriusin Evangelio, à
Salvatore diftum eft : Mitte in dexteram partem j
navigii rfri«.Itaque fretus imperatis cæleftibus,
mißt retia , Se plurimum pifeium congrega vit.
In fìniftra nox erat : in dextera divini iermonis
cumque mortuusfuerit,mortem guftare non po_ F bclaritudo fulgebat diurna.
terit. Talis enim eorum mors, quiDominum fe-
quebantur, * de guibus diftum e f t : Sunt aliqui de
ifiis adfiantibus qui non gufiabunt mortem, donee v ide
ant F ilium hominis venientem in regno fuo. Me-
rito Petrus non timebathanc mortemjnon time-
bat enim qui d iceba t, quia etfi oporteret eum
pro Chrifto m or i, non eum relinqueret autne-
garet. Tollamusergo crucem Domini, qu» con-
figat carnes noftras, peccatum deftruat. Eft ti-
■ mor qui .configit carries: Nifi quis tulerit crucem
fuam, & fecutus mefuerit, non efi me dignus. Ille
enim dignus qui habet Chrifti timorem 5 ut cru-
*. Petrus fe ilic e t , Jacobus & Johannes , c|ui Chrifti Transfi- I
gurationi interfuere , uc plenius cxplicatur infra in Luc. 9 . 1 7 .
a. Sicomnesmff. Contra vcro edit. Oculo utimur videndi munere. |
S. Arnbr. Tom. I.
5. Eft Se oculus vitul» : quod »que ad peccatores
rcfertur; quia ficut jugi loro vitulæadtra-
hunt iniquitates, non dirumpentes neque ab-
feindentes proprium, fed longo trahentes fune
peccatum. Indomita enim vitulà fero manfuel-
c it,& trahit lora,non fufcipitjquia impatiens effe
tenendi : Se quo diutius traxerit, eo anlplius inl-
peditur.
6 . Oculus quoque generationis, aut fons gene-
rationisdiciturjquia ex oculorum conlpeftu aut
bona, aut advería generantur. Vidifti mulieris
pulcritudinem,Iaudafti artificis opus,venuftatem
1b. Mff. claritudo diuturna, qua: Icilio defendi poteft,f i diuturna,
pro conllanti ac perenni ufnrpctur : hìc tamen prxftare videntur
editiones , ut cum priori membro fiat antithefis.
E e e e