947 Sanili Ambrofii 9 4 8
venie unufc]nifquè,quo aut vulnera Tua eurer,aut A Cui Dominus refpondit : £)ui lotus eft, »0» habet
merita confirmet. Simul autem in unum divitis necejfe ut iterum lav et, nifi ut pedes lavet : fed eft
& pauperis fad a vocacio , in quamdam humili- mundus totus.
tatem *qualitatemque nos provocar ; ut ncque 9. Ergo David dicit : Inìqui tat es me* fuperpodives
faftidiat inopem, ncque diviti pauper in- fuerunt caput meum ; qui le noverat in iniquitate
videat : fed utrumque ilbi gratia una connedat ; effe conceptum, & in delidis a matre effe genequia
8t Dominus pauper fadus eft,cùm dives ef- ratum. Dominus autem qui Tua peccata non hafet
j ut idem & pauperum falvator eflet & di- buit, nec cognovit proprias iniquitates, ait : Inivitum.
quitas calcanei mei circumdabit me ; hoc eft.iniqui-
6. Et fubtexuit : Os meum loquetur fapientiam, ras A d * ,n on mea. * Sed ea non poteft mihi èffe
& meditano cordis meiprudent im . Mèrito omnesB terrori 5 in die enim judicii noftra in nobis, non
Ib‘dtn.u
Pfal.y
vocan tu r , quia omnibus íapienti* fons abund
a r , nec theíauro pecuniario comparatur, q u *
pretiofior theíauris omnibus declaratur. Ideo-
que nec dives avertitur, nec pauper éxcluditur 5
quiaíapientianon faCultates difcriminat,íed vo-
luntates.Illeaptior ,qu i prioraffedu ,6c proxi-
mus diíciplina. Quod fi meditado cordis pru-
dentiam loquitur, quanto magis perfeda dodri-
na? Deinde admonemur non tumultuarium proalien*
iniquitatis flagitia puniuntur. Unde reor
iniquitatem calcanei magis Iubricum delinquen-
di,quam reatum aliquem noftri effe delidi.Meri-
toque Dominus qui pro nobis univeria fufeepit :
Lavemus, inquit, Sc pedes, ut calcanei Iubricum
poifimus auferre j quo fida ftatio poffit effe vir-
tutum, & ne paterno quis errore labatur,qui luo
paratus eft ilare pr-opofito: 6c non metuat lubri-
cum hereditatis, qui cupit veftigium tenere virferre
ièrmonem : fed exercitio quodam medita- C tutis. Iniquitas ergo calcanei noftri prævarica.
tionis , 8t ftatera mentis intern* examinare di
cenda; quia fcriptum eft alibi: a Staterà fallax
non bonum.
7. I nclinabo ad parabolam aurem me am : ape-
ri am inpfalterio propofttionemmeam. Sapiens auditor
intendit, atque inclinat aurem fuam, ut intei
ligat parabolarum figuras. Ipfum aurem fuam
dicit Salvator, qui aurem habet audiendi. Ape-
ritetiamDominus claufam propofitionem fuam;
tio eft A d * , per quam prolapiiis eft in contem-
tum & dillimulationem c*leftium mandatorum.
10. Eftetiam iniquitas calcanei ,Jud* * h*fi-
tandaproditio. Calcanei ideo,quiafcriptum eft:
f ju i manducat mecum panem, lev,'¡bitfitper me cal- ■
caneum fuum. Bene 6c ibi fuum ,8c hie meum dixit
: fuum, quia Chriftus fine iniquitate, h * c au-
tem iolius iniquitas proditoris.meum aurem caL,
caneum,quafi ultimum fui corporisJudamChrif.
çùm aptum organum fibi & vas eledionis in ve- D tus appelîat,cujus nos fumus corpus 6c membra.
ne r it, quod pialterium v o c a t : cujus fimilis Pau
lus dulcis g ra ti* cantilenam nervis omnibus fibi
concinentibus refultavit, landi Spiritus plec-
tro interiorem chordam , exterioremque pul-
iando,ut 8c lingua orarer 8c mente. Ideoque a i t :
Orabo fpiritu, orabo dr mente: pfallam fpiritu ,pfal-
lam ( f mente. Hujuftnodi ergo virum Chriftus
multo ante p rom ittit, per quern manifeftaret
abicondita, 8c involuta prophetici obfeuritare
lermonis aperiret. Bonum pfalterium , cumfideiE
vita confentit,8c caro anim*,virtutiadipirat v o luntas.
H o c eft dulce pialterium, ubi canoraeft
difciplina vivendi 5 ut impleatur illud quod fcri-
ptum eft : Clara erit lingua mutorum.
8. S e q u i t u r Vt quid timebo in die mala ? Ini-
quitas calcanei mei circumdabit me. H o c eft , cum
os meum Ioquaturlapientiam, 8c meditatio cordis
mei prudentiam , in die judicii timere quid
. poffum; nifi forte calcanei mei iniquitas mihi fit
Apoftoli pr*ftantiora 6c aduola membra funt
Chrifti : Judas calcaneum, quafi extrema pars
corporis lerpentiobnoxia,8c patens vulneri.Pri-
mum ergo calcaneum Adam , lecundum calca-
neum Judas. Ille lapfus totius hereditatis, hie io .
lius proditoips, qui hereditatem implicare non
p o tu i t ; quia jam non carnales fumus, fed Re-
demtoris hereditas, Scriptura dicente : Eft he- :
reditas ere detit ¡bus in Domino.
11. Eft 8cilla iniquitas calcanei fu i, q u * cir -
cumdedit Chriftum. Circumdantes,inq\nz,circum-
dederunt me , ( f in nomine Domini ultus fum in cos.
Calcaneum ejus Synagoga eft , decor & gloria
vultusejus E cclefia $ ficut fcriptum e f t : Dominus.
regnavit, decorem induit.
iz. Illiergoiuntcalcaneum , dequibus dicit:
f ju i confidant in virtute fu a , quique in abundantia
divitiarum fuarum gloriantur. Divites egueruntef
efurierunt. Quod deju d*is didum eft. Sed 8c om-
Pßl.n
Pel. cap. j . abluenda? Alia eft iniquitas noftra, alia calcanei F nés qui luxurioië v ivu n t, 8c non tenent caput
noftri, in quo Adam dente lerpentis eft vulnera-
tus, 8c obnoxiam hereditatem fucceflionis huma-
n * fu o vulnere dereliquit, ut omnesillo vulnere
claudicemus. Unde Dominus difeipulis pedes la-
v i t , ut Iavaret venena lerpentis: 8c Petrus repre-
henditur quod excufabat, ne fibi Dominus pedes
calcaneum Chrifti funt. Sed h * c generalia,qu*
late patent. Ceterum fpecialiter d e ju d a lo cu -
tus eft proditore, qui fibi validus 8c dives a p o f
tolatus gloria videbatur.
13. Denique de Paffione Domini fermo con-
texitur. Frater non redimii, redimet homo; nec dab it
lohAn.ii-Z. lavaret. Ideoque dictum eft ei : Nifi la/vero tibi pe- Deopropitiationem fuam,& pretium redemtionis ani- i -9'
des, non habebis mecum partem. Quo audito, non
iolum pede$, led etiam manusobtulit abluendas.
a. Edit. Rom. fola , Abomiimtio Domino duplex ftattru f ^
gum dalofum non bonum coram me. Sed locum in tegrum rcddere
v o lu it , cujus ultimam tantum partem propofuerat Ambrolius.
V ide eumdem locum infra col. $66- num. 31.
* . Agitur h icde fidelibusadultis, qui judicium non deoriginali
peccato, fed de aClualibus fubituri funt. Quod verofubditur ini-
quitxtem calcanei magis lubrtcum delinquendt, quam reatum aliquem
noftri ejfedelicli, hoc nimirum hgnincatur , quod poilca iu T r i -
ma fua j hoc eft,ut quid timebo in die malapQuid
enim poteft mihinocere, ’qui non iolum non indent
Synodo fc(T. j . can. ult. fancitum eft , concupifcentiam ab
Apoilolo peccatum appcllari non, quod vere proprie in renatispec-,
catum Jit : fed quia ex peccato eft, & ad peccatum inclinat. Confer
lodes hunc noftri locum cum ii's qua; lib. 2.. cap. 40- de Gratia &
Peccato originali rradit Auguftinus. Vcrum loquendi hac de rc
alibi adhuc fc dabit occaiio. .
* . Hafttanda , qua: proferendanon e ft, nifi reluftantc ac pro-
pe invita lingua ; ut cvenit iis qui hælitantia laborant.
» f i l l
digeo redemtofe, fedipfe omnium fum redem-A verforum redemtio. Cujus enim hominis fanguis
tor. Alios liberos faciam, 8c pro me ipfo ipfe tre-
pidabo?Ecce faciam nova omnia, q u * lupra ipfum
germanitatis affedum fint atque pietatem.
Quern frater eodem matris utero effufus in Iu-
cem redimere non poteft,quia parilis natur* in-
firmitate retinetur, redimet homo: fed ille homo
de quo fcriptum eftjquia mittet illis Dominus hominem,
qui falvabit w jq u i de fe ipio dixit: £)u&ri-
tis me occidere, hominem qui vert tatem locutusfum
jam idoneus eft ad redem tio nem lui,cùm pro re-
demtione omnium fuum fanguinem Chriftus ef-
fuderit ? E ft ergo cujufquam languis qui Chrifti
polfitlanguinicomparari ? A u t quis tampotens
homo, qui pro le propitiationem fuam dare p o f fit
fupra earn propitiationem, quam in fe obtulit
Chriftus, qui lòlus De o mundum reconciliavit
per fuum languinem ? Q u * major hoftia -, quod
præftantius làcrificium -y qui melior advocatus,
vobis.Sed quamvis homo fit,quis cognofcet eum? B quam qui pro peccatis omnium fadus eft depre-
Quare nemo cognofcet ? Quia ficut unus D e u s ,
ita 8c unus mediator D e i 8c hominum homo
ChriftusJefus. Ipfe eft folus qui redimet hominem,
vincens pietate germanos} quia prò alienis
fanguinem fuum fudit,quem nemo poteft offer-
re prò fratte. Itaque corpori proprio non pe-
percit ; ut nos redimeret à peccato ; 8c dedit fernet
iplum redemtionem prò omnibus ; ficut ve-
rus ejus teftis adlèruit apoftotus Paulus, qui ait :
c a t io , 8c animam fuam dedit prò nobis redemtionem
? N o n quæritur ergo propitiatio, aut redemtio
fingulorum j quia omnium pretium languis
eft C h r ifti, quo nos redemit dominus Jefus,
qui folusPatremreconciliavit: 8c Iaboravituf-
queinfinemjquianoftrum laboremipfe fufeepit
dicens ; Venite ad me omnes quilaboratis. . . . ò*
egoreficiamvos. Vide laborantem : Laboravi eia-
mans,raucafaffa funtfauces mea. Et alibi ; Ijfachar
m.y. i- ycritatem dico,non mentior.Sed quare folus bic re- C quodbónum eft, concupivi t, requiefeens inter fortes. Et
Pfal. 68 .4
14-é'iJdimetìQuia
nemo poteft eum *quare pietate} ut
prò lèrvulis fuis animam fuam ponat.-nemo inte-
grita te } omnes enim fub peccato,omnes A d * il-
liusfubjacent prolapfioni. Solus Redemtor eli-
gitu r, qui peccato veteri obnoxius effe non pof-
_fit. Ergo per hominem , dóminum Jefum intel-
ligamus, qui fufeepit hominis conditionem ; ut
in carne fua peccatùm omnium crucifigeret, 8c
chirographumuniverlòrum ilio cruore deleret.
iatth. 17.
k.&feq.
infra : Suppofuit humerumfuum ad laborandum, &
faffus eftvir agricola. Ergo homo non dabit jam
propitiationem fuam , nec redemtionem j quia
ièmel ablutus eft à peccato per languinem G h r if
ti. Laborabit tamen.utfervet pr*cepta vivendi,
8c à mandatis c*leftibus non recedat. Dum vi-
v it , in labore fit,8c perlèveret in eojut vivat in fi-
nem, ne 8c ipfe morte moriatur y cùm fit jam redem
tus à morte.
14. Sed forte dicas : Quomodo redemturusj) 16. Qui autem fervaverit mandata v it * ,n o ii f ufrater
negatur j cùm ipfe dixerit : Narrabo nomcn
tuum fratribus meis ì Sed non quafi frater nobis,
fed quali homo Chriftus Jefus,in quo Deus eratj
nobis peccata dimifit. Sic enim fcriptum eft :
Deus erat in Christo mundum reconciliansfibi. In ilio
ChriftoJefu,de quo lolo didum eft: gm a Verbum
carofaff um eft,dr habitavit in nobis. N o n ergo
quafi fr a te r , lèd quafi Dominus habitavit in.
nobis,cùm habitaretin carne. Cùm igitur reconvidebit
interitum,cùm viderit mori e o s , qui fibi
fapientiflìmi & prudentiflìmi in hoc læculo
videbantur. Quodlpecialiterad fcribas & p h a -
ril*os ip e c la t, qui fibi cathedras in lynagogis ,
vindicant, quafilapienti* principatum. Qui vere
fruftra la b o ran t, cùm putant quia per di-
drachmum liberentur,cùm ipiritale pretium ani-
m* fu* , atque illud fingulare Dominici corporis
làcrificium, inani quadam Legis interprecatione
ciliaverit D e o mundum, utique ipfe reconcilia- £ contemlèrint,refugientes baptifmatislàcramentione
non eguit. Pro quo enim peccato fuo propinare!
Deum,qui nulla peccata cognovit ? D e nique
didrachmapofcentibusJud*is, quod prò
peccato da.batur ex Lege,dixit ad Petrum : Simon
, reges terra d quibus accipiunt tributum vel cen «
fum,àfiliis fuis,aut ab alienisi Refpondit Petrus: Ab
alienis. Cui d ixit Dominus. Ergo liberi funtfilii. Vt
autem nonfaciamus illis ojfendiculum. . . . mitte ha-
mum, &eum pifeem qui primus adfeenderit, folle ; dr
tum. Neminem enimlànguis redemit hircorum
atque taurorum : fed omnes unus languis liberat
Chrifti, cujus in Levitico figura, non ventaseli.
N o n enim per didrachma, lèd illius fblius làn-
guinis pretio liberamur.
17. Simusergo docibiIesDeÌ5Utnemonoftrum
videat interitum in ilio die, quando damnabun-
tur morte perpetua làpientes iftius mundi, vel
principes Jud*orum, quandofimul infipiens e f ■
aperto ore ejus, invenies fiatcrcm: illum tollens dabis p ftultus peribunt. Non idem eft utrumque. S tul tus
pro me & pro te. Oftendit quod non pro fe propitiationem
debeat peccatorum ; quia lèrvus peccati
non e ra t, led ab omni erat liber errore Filius
De i. Filius enim liber,fervus eft in reatu. E rgo
liber ifte ab omnibus, nec pretium redemtionis
anim* fu * dat, cujus fanguinis pretium pote-
ratabundaread univerfa mundi totius redimen-
da p eccata. R e d e ergo alios liberat, qui p ro fe
nihil debeat.
ij. Plus adjicio. N o n folum pro fe Chriftus
pretium non debet fu * redemtionis, aut propitiationem
pro peccato,lèd etiam fi de fideli quo-
cumque homine accipias , polfit intelligi quia
non debeant finguli propitiationem fuam -, quia
propitiatio omnium Chriftus e f t , 8c ipfe eft uni-
S. Ambr. Tom. I.
eft qui nihiIJapit,Sc fluita intelligitdnfipiens, qui
male fapit. D ix it infipiens, quia non eft Deus.
Quomodo iniquus,non quia *quitatem nefeiat,
feci quia improbitate cordis fui iniqua commit-
tat: improbus quoque dicitur j eo quod probita-
tem malitialuadeftruere v eIit,non quiaprobi-
tatem ignoret.Iplè ergo infipiens & ftultus quando
pereunt,alienis relinquunt divitiasfuas • fuum
enim & legitimum ftultiti* & improbitatis here-
dem reperire non poflunr.Legitimienim dicunt:
^ u ia filii Dei fumus. Si autem filii , e f heredes :
heredes quidem Dei , coheredes autem Chrifti : f i ta- <
men compatimur, u te f fimul glorificemur. Infipien-
tes ergo divitias non habent, quia nec hereditatem
habent. N o n habent divitias infidi, non
O o o ij
l i
Ili'