34. P o íT u m u s ÔdLlos reges anteiligere, quibus A mus numeruseft qiiietis. Quæ autem major redicitur
à Petro : Vos autem genus elcttum, regale fa -
cerdotium ,gens fantta,populus in adoptionem. Sunt
enim reges qui offerirne in Hierufalem Capienti«
Tua: munera,quibus data eft grafia verbum loqui,
8c quadam poteftàte regali flettere populos, 8c
animas mulcere fan£torum : non crubefcentes in
eoj quia nihil alienum ab honeftate loquerentur,
quosnemo redarguat 8c repellat, quali quia non
fintd igni, quos idoneos Chriftus miniftros novi
quies, quàm ut in verbo D e i requiefeat, atque
ejus fé grafia 8c confolatione demulceat.
2. Memento, inquit, Domine, verbi fui fervo tuo,
in quo mi hi fpem dedijli. V erbum D e i dejectos nos
atque depreffos ad c«leftem gratiam provocavi
t 5 ut defideremus «ternitatem, a delpiciamus
pr«fentia,temporalium incurioii futura & invilì-
bilia requiramus.Vocat igitur nos ad fe De i V e r bum,
ficut habes fcriptum: Venite ad me omnes qui
fecerit Teftamenti, 8c jam in ilio non erubefeen- B laboratis efi onerati e ttis, & ego reficiam vos. Ideo- -
tes 5 eo quod non metuerent ne confunderentur
difeeptantium contraria adlèrtionefuperati.Rex
igitur eft qui non erubefcat,nein actu reprehen-
datur,redarguatur in lermonibus; eo quod 8c vita
debeat elle fundatus 8c verbo.Itaque quamvis
perfedus ita eiTetPropbeta, ut non erubefeeret
in conlpedu regumj tamen meditabatur in pr«-
ceptis De i omni v it* fu« tempore, 8c opera fua
elevabat, nihil agens quodterrenis cupiditati-
bus adhsereret.
y. 47; 48. 3 j. Ideoque ait : Et meditabar in mandatis tuis,
qua dilexi nimis. Et levavi marius meas ad mandata
tua, qua dilexi nimis: efi exercebar in jufiificatio-
nibus tuis. Pulcherrimus ordo ifte, ut primo me-
ditemur, 8c eorum pr«ceptorum qux diligimus,
ile nobis adfueta meditatio. Meditatione enim
mandatorum cxleftium operis boni ufus inolef-
. cit. Nam ficut meditationi verborum finis memoria
eft, ut qua: meditamur verba teneamus: fic
que fequamur vocantem dominum Jefum 3 ut i
fiecularibus ad perpetua tranfeamus, nofque ip-
lòs regere noverimus.
3. b Ergo David ,quoniam fxpe relponfis erat
invitatus cxleftibus, quibus remunerationem fi-
dei meritorumque fperaret fore,ficut habes fcriptum,
dicenteDeo per Nathan prophetam : Ac-
cepi te de ovili ex uno gregei u t fis in principemin po-
p'ulum meum ifrael ; & eram tecum in omnibus qui-
C bus ingrediebaris ; efi ex terminavi omnes inimicos
tuos afasie tua. Et infra: Et requiem tibi dabo ab omnibus
inimici s tuis. Quo reiponiò accepto,ait David
: Quid fum ego, domine Deus meus,efi qua domus
mea ; quoniam dilexifii me in his3 efi memorata funi
minima in confpettu tuo, Domine,efi locutus es prò domo
fervi tui in longinquo ? Et infra ait: Etnunc, domine
meus, domine, tu es Deus, efi verba tua funt vera,
efi locutus es prò fervo tuo bona hac: efi nunc incipe
bjnedicere domumfervi tui, ut firn in aternum in con-
<$>!}. i
7 bidim. :l|
& *)• I
meditationis præceptorum cæleftium in tendo D f f e^ u tuo;quoniam tu,domine meus,domine locutus es,
vel finis operario eft , adufque diredus ad im-
plenda præcepta divina, quæ nifi quis d iliga t,
implere non poterit: necfolùm diligat,lèd edam
nimis diligat.
3 6. Ideopriuspofuit : Et meditabar in praceptis
tuis,qua dilexi nimis. Et fubjecit: Et levavi manus
meas adpracepta tua, qua dilexi nimis. Poli medi-
tationem etenim bonum eft levare adus noftros
ad præcepta D e i , atque id facere cum caritate
d benedizione tua bene dice tur domusfervi tui in aternum
: hoc igitur refponiò 8c aliis vocatus D a vid,
fperare non definit, 8c prophetic« fideiauc-
toritate convenir Dominum3 ut meminerit pro-
millòrum fuorum,quorum immemor eflè non lò-
leat. Sandis enim quæcumque ipoponderit, implere
confuevit, noftrarum immemor iniquita-
tum,fuarum non immemor lponfionum.Denique
fcriptum eft : Egofum, egofùm> qui deleo iniquità tes 1
cum gaudiojut non ex necelfitate fit bonum nof- E tuas. . . .e f imemornon ero: tu autem memore fio efi
trum, non cum meerore atque mceftitia, fed vo-
luntarium 3 quiafervus invitus fa c i t ,amicus vo-
luntarius. No s autem ftudeamus ut dicatur no-
bi s:lam non di cam vosfervosjed ¿w«/Vw;quia quali
amici mandatum D e i ex voluntate feciftis. Qui
, autem meditatur 8c diligit,8c adus fuos le v a t, ut
faciat qu«placeant Deojis debet non negligere,
nec tranfeurrere mandata divina : fed exerceri
in his, immorari.plurimùm , juftificationes Dei
crebro revolvens fòlli cita: mentis affedu.
S E R M O S E P T I M U S .
.T Zain.
1. T Itteralecundum Hebr«os Z/«» fignificat
I j latine,^«g te:alibi fignificat,hue. Quidfi-
bi velitifta interpretatio non lads liquetjnifi forte
ut unufquilque le reg a t, 8c ipfe fui dudor fit.
Ve l hue, id eft, quo litter« hujus verficuli vocant,
dirigat iter. Meritoqüe in primo ftatim verfu requiem
fuam p o ftu lat; quia ipfe litter« feptia.
Fdic. Rom. cum duobus iniT. Defpiciamus prajentia, temporally
rccuftmus , futura See. Antiqua: cum a liis aliquot : Defpiciamus
prtfentia t imp or ah urn incurfionum , f i futura , See. Major
autem ac potior pars m(T. uc nos in tcxtu.
b. Edit, omnes : Ergo David [ vocatus eratverbo D e i, & fpem in
judicemur. Vult oblivifei qua:cumque minitatus
fuerit peccatoribus, fi vias aliquando con ver*
tant-.vult edam conveniri,utfi quis propofita ie-
cutus virtutibus pra:mia , bene certaverit, fruc-
tum remunerationis exfpedet j quin edam exi-
gat, ficut habes fcriptum : Certamen bonum cenav
i,curfum confummavi-.repoßtaeßmihi corona jußi- '
/¿e.Non eft enim arrogans ufurpatio,fed fidelisj
quia verum Deum non polle fallere confitetur.
Ideoque admonet & David dicens, ut memine-
F rit Dominus verbi fui ; quo nos ad Iperandum
provocar 5 ut terrenis renuntiemus,inha:reamus
c«leftibus.
4 . D ic it ergo David:Certamen certatus fum,
bravium peto v erbi tu i, quod promififti mihi :
memor efto promiilòrum tuorum , qua: ipopon-
difti lervo tuo. N o n ufurpatorie iperavi, qu« ut
iperarem, iplè fecifti. Servus fum, exlpedo ali—
mentum à Domino:milesfum,exigoab imperatore
ftipendium : vocatus fum p o ftu lo ab invitante
promiffum. Verecunde autem audoritaeo
habuit ] quoniam Se e. Sed inclufa uncinis neque in Vac. ncque
in Gali. cod. reperire eft. Addita vero ab aliquo yidentur fuifl'c,
qui cum in tellig ent voces { Ergo David ) referri ad inferiores
il las : Hoc igitur refppnfo Sec pucavit fciifum nimis eiTe fufpen-
fum. Unde ut ci vitio mederctur, voces à nobis rcfccatasadjecit,
temfuæfideitemperavitjdicendolêfervumjquia A Iiqua omnia pofthabentes , congregemus nobis
.m i. Oculifervorum in manibus dominorumfuorum. H x c
ex perlòna David propria bene promta funt.
5. Ceterum fi quis informationem cujufque hominis
confiderat, poteft levids communia pro-
milla librare,ficut habes-.Date Levi virosejus,date
Levi manifefios ejus.a Poteft edam populi cre-
dentis eledis alloquium iftud aptari : cui per ty-
pumjofeph, primo in typo ejus nominis, deinde
per tribuni in prim« elcdionis heredes transfu
alloquia De i, & congeramus *in principale nof.
trum,infenfus,in follicitudines, confiderationes 4
adufque noftros; ut alloquiisScripturarum fad a
noftra conveniant, nec àferie pr«ceptorum c«-
leftium adus noftri difeordare videantur , quo
polfimus & nos dicere : Quoniam eloquium tuum
v iv ifica v i nos.
8. Tertius verfus eft : Superbi inique agebant
nimis : a leve autem tua non declinavi. Maximum
[à eft divina promiifio, dicen te MoyfeiPrimogeni- B peccatimi in homine fuperbiaelt} quandoquitus
tauri decus ejus: cornua unicornui cornua ejus : in
ipfis gentes ventilabit fimul ufque ad fummitatem
terra. Unicum enim Verbum D e i hoc propheta-
tur oraculo , toro per gentes orbe fundendum.
H o c ergo furreduræ Ecclefiæ promiffum David
verecundus fu i, impatiens vero communis pro-
fedusmorantis,exigere videtur.
6. Et addidit. Hac me confolata efi in humi li tate
mea-,quoniam verbum tuum vivifica v i me.Hæc eft
dem inde manavit noftri origo delidi. H oc telo
nos primum diabolus vulneravit, & perculir.
Nam nifi homo ferpentis perfuafione deceptus
ficut Deus elle v olu iffe t, & veruni falfumque
cognolcere , quod penitus difeernere humana
fragilitate non poterat 3 ideoque quod fequere-
tur accepe rat, ne temeraria uíurpatione de illa
paradifi felicitate decideret : nifi,inquam, homo
luis non contenais finibus interdida temeraffet
fpes, hæc quæ verbo tuoobvenit mihi,confolata C numquam feralis culpæ ad nos tranfillet heredieft
me,ut tolerarem acerbaprælèntium. Dum fa-
cit Paulus contra nomen, non habet fpei confo-
lationem:dumpatitur pro nomine,b haurit fpem
de confolatione. Et fidelis fadus quomodo nos
conioletur,accipe-.Quis nosfeparabit, inquit,a di-
leZione Chrifii?Tribulatio,an angufiia,anperfecutio,
an famés,an periculum, an gladius?S icutfcriptum est:
Quia propter te morti tradimur tota die ,afiimati fu-
musutoves occifionis.Yx qua ratione ilia patienter
tas.Et quid de homine dicam ? Ipfe diabolus per
fuperbiam natura: fu« amifit gratiam. Ddnique
dum dicit : Ponam thronum meumfuper nubes . . . .
& ero fimilis Al tifiimo, conlòrdis excidit Angelo-
rum : cujus criminis digna mercede damnatus,
hominem Ubi participem requifivit , in quem
conlòrtium fu« transfunderet offenl«.
9. Quid igitur hoc peccato poteft elle dete-
rius,quodà D eicoepit injuria ? Ideoque Scriptuolerari
poffìnt, addidit: Sed in his omnibusfupera- D ra dicit : Dominus fuperbis refi flit. Tamquam fuæ Prov. 3.34.
mus proprer eum,qui nos dilexit.Ergo fi quis vult ad-
vería fuperare, fi eft perfecutio, fi eft periculum,
fi mors, fi «gritudo gravis, fi incurfus latronum,
fi facultatum profcriptio,fi quidquid eorum qu«
putanturin ifto adverla fieculo, facile fuperan-
tur,fifitfpes qu« confòletur. Ñametfi illaacci-
d e r in t, tamen gravia elle non poffunt dicenti :
Exiftimo enim quod indignafint pafiiones hujus tem-
poris adfuturam gloriam. Quifquis enim meliora
ip era t, numquam levioribus frangitur.
7. In tempore igitur humilitatis noftr« fpes
conlblatoria eft,qu« non confundit:tempus autem
tentationum,tempus humilitatis anim« n o f
tr« arbitror. Humiliatur enim anima noftra,dum
traditur tentatori, duris examinanda laboribus3
utluiftetur & certetjcongrellum contrari« ex-
periens poteftatis: lèd in his tentationibus vivifi-
catur alloquio D e i.H « c eft enim anim« noftr«
vitalis fubftantia,qua alitur,& pafcitur,& gubercontumeli
« propullator, veluti quoddam fufee-
pit adverfus fuperbiam ipeciale certamen 5 tamquam
dicat : Meus ifteadveriarius eft,qui me la- .
ceffi t,mihi debetur ifta congrellìo.Unde&Apof-
tolusmultiplicis culp« materiam elle lìiperbiam
declaravit,dicens de hxreùco-.Quia ei qua fecun- :
dura pietatern efi, dottrina non adquiefcitfuperbit ni- '■
hil fiiens,fed languefcens circa quaftiones ér pugnas
verborum , ex quibus oriuntur invidia, contentiones,
E fiacrilegia,fufpiciones mala, conflittationes hontinum
mente corruptorum, efi a veritate alienorum, exifii-
mantium quafiumejfe pietatem.Quantorum itaque
expreffit caulam effe delictorum fuperbiam ? Un»,
de David commendare volensdevotioncm inani
nulla fuperborum iniquitate adtentatam,ait;i«-
perbi inique agebant nimis. Non lòliim iniquita-
tem agentium,led edam nimiam iniquitatem pa-
riter declaravit, qu« conveniret fuperbis : quorum
ne aliquo tentaretur contagio, audi alibi dinatur.
N e c quidquam aliud eft quod vivere fa- F centem -.Superbo oculo ,efi infatiabili corde, cum hoc vfd. 100.
ciatrationabilem animam,quam alloquium Dei.
Sicut enim augetur lermo De i in anima noftra,
dum fulcipitur, dum intelligitur, dum compre-
henditur; ita etiam vita ejus augetur:& quemad-
modum e contrario alloquium D e i deficit in anima
noftra, ita 8c incurrit ejus vita defectum. Itaque
ut connexio ifta anim« & corporis noftri ijpi-
ritu vitali animatur, atque alitur, 8c tenetur: ita
verbo De i 8c ipiritali gratia anima noftra vivifi-
catur.Unde omni genere ftuderc debemus,ut rea
. Rom. edit, cum paucis mif. Poteft etiam populis credcrttibus, I
populis elect is. Ant. cum aliis m if.. . . populi credent is eledis. Quod I
aucem in .cunCtis edit, (equitur : Potejl & furreciure. Ecclcfis. con- j
venienter aptari, deiidcratur in mil’. & fupcrfluum videtur.
b. Ita yet edit. Rom. vcr® converfis verbis emendavcrat .-
fpe confolationcm. Mif. autcm totum liunc locum cxhibent in 1)
S. Ambr. Tom. I.
io. Itaque quoniam quanta vis mali in fuper-
bia e lle t, exprefferat 3 quemadmodum vincere-
tur debuit nos docere : meritoque quali bonus
doclor demonftrat remedium, qui exaggeravit
venenum. Audi ergo quomodo excludas virus
fuperbi« : A Lege, inquit, tua non declinavi. Lex
igitur D e i fola poteft fuperbi« virus hebetare,
qu« informavit virum devotioni deditum, quali
le regere debeat cautione.Multi enim nonfolum
v erb a:: Dum facit fideles futuros ( nonnulli futuris, aut ctiam
fu tu ri) quomodo nos confoletur, accipe. Non omnino fpernenda lec-
tio , fi legas , futuros , Se verbum , fa c it , ad fpem referas. H ic
tamen prxílarc videntur ediciones.
* . Id eft animam partemque noftram fpiritálem , de qua proxi-
mc ante d ix era t : & co verbo iiepius utitut S- Prxful eodem fenfú.
V U U ij
m m
Ï
i