Saniti Ambrofii 840
Ec cl.t I.J«
TfaL 68.
pulos faos vivificaret:8c corpus fuum mortis vul- A
neribus offerebat -, ficut ipfeait ; Jn mortibusfrequente
r ? M o r s enim honefta redemtio vita: eft
etiam decoloris, autinnoxi* firmamentum : exi-
tus autem morcis in manu vita:. E tid eo maiebac
Apoftolus quotidie mori j ut v itx Tua: meriturci
comprobaret. Scriptum eft enim : Non laudes hominem
in vitafisa. Qu i enim vivunt, morientur:
qui moriuntur,refurgent.Propior ergo (aiuti eft,
qui moritur ut refurgat, quam ille qui vivit ut
moriatur. Quis eft autem qui quotidie moritur 5 1
nifi qui mortem domini Jefu in Tua carne circum-
fert,ut omnia ei p eccata moriantur? Confirmati
autem & multiplicati funt inimici Da vid in hoc
(ìcculoj (ed non idoneum firmamentum, nifi ejus
qui confirmatur in Chrifto. Denique illi confir-
manturin fieculo , qui oderunt juftum inique :
non ergo juftum odium, fed injuftum; ciim odif.
font inique.
53. Sed vide diftantiam. In pofterioribus àie :
£)ui oderunt me gratis j hic habet : oderunt me (
inique. Sed ibi ex perfona C h r ifti, hic ex per fona
iiia : ubi ex perfona Chrifti lo qu itur, gratis
•odio habetur j ubi ex (uà , inique. Homo enim
poteft unialicui vulneri non patere ,u t putain-
juftitix , intemperanti* , im pudici tia: 5 aliis autem
vulneribus patet : in Chrifto autem nulla
cauia efle potuit , qua peccati alicujus potue-
rit vulnus accipe re, immunis à cu lp a , Se integer
d d e lid o , atque immaculatus à vitio. Sunt autem
qui putant utrumque piàlmum ex perlbn^J
Chrifti eflè decurfum, qui prò noftris peccatis
fatisfaciebat Patri. H ic ergo dicebat fe appeti-
tum contra juftitiam, illic contra gratiam.
. 54. Et bene addit,ut probaret fo injufte appetì
tum : guoniamftubftecutusfum juftitiam. Quanta
vis verbi in uniusfyfiaba: adjedione, ut fubfecu-
tumfodiceret juftitiam , nonfecutum 1 Propior
eft enim qui fubfequitur, quam ille qui fequitur,
a & fuppar quam impar, Se fucceffio heredis ma-
gis , quam acceffio nuncupatur. ]
55. Ettamen quamvis lubfoquatur juftitiam,
non fu * virtutis putat effe, ièd g ra ti* cxleftis , fi
non deièratur à Chrifto 5 eoque orar impenfius
dicens : Ne derelinquas me, domine Deus meus ne
diftcejfteris a me -, hoc eft , homines me derelique-
r u n t , amici mei impugnaverunt diledum fibi
proximum : non appropinquaverunt. Fugiebant
mequafi mortuum,Se abominati funtj quia p eccata
mea tibi aperire defideravi,& confiterijquia
flagellis tuisme obtuli vulnerandum 5 quia elegi 1
cicatrices vulnerum fuper epulas regum, & ja c -
tantiam poteftatum : tu folus me non derelinquas,
tu hxreas fervido tuo, qui de terra fufoitas
inopem,8c deftercoreerigis pauperem.Tuocomitati!
fretus , frequentiorem me ambientibus
populis xftimabo.Computrueruntquidem cicatrices
me*:fed adhuc tuorum verberum defidero
cicatrices, qua: fanatis Vulneribus obducuntur,
ut poftea nullum ulcus appareat. Bona: trium-
phalium vulnerum cicatrices,quibusvidoreshu-
jus terreni pr*Iii gloriantur. Quanto illuftriora
a. Róm. edit. fòla , fuppar quam par, & fucceffio heredis ma- 1 gis quam ceffio nuncupatur. Sed inanifellus crror eft. Quia enim I
non vidcat quempiam ab alio minus remocum fignificari , fi dica- I
tue ili i fuppar c u c , quam iìeidem impar diccrctut ? Atqui apcr- j
tiifimc hiinc iènfum lèries poftular orarionis ; quo etiarn padlo de |
vocibus , fucceffio, Se , acceffio pluJofophandum.
b. Edir. omues ac pauci infl'. oiniccunc, ad curandum -, quod re - |
vulnera,qu* pro fide Se nominis tui gloria viden-
tur excepta? Ifta eft cicatrix q u * c* lum aper it,
regnum adquirit, immortalitatem invenit. H * c
e r g o , fratres, eft cicatrix beata y quoniam beati
qui laverunt ftolas fuas in (ànguine fuo. Sic ccepit
(loia eile g lo r i* , caro mortis : in qua Se Paulus
ante periclitabatur e ledus De ij nifi petiflet fo li-
berari de corpore mortis hujus, u t Iegimus.
E tideo qui fumus in hoc corpore mortis,
oremus ne bonus ille diledus D e i medicus nos
derelinquat,quem patriarcha Da vid ne à fe di(I
cederet,precabatur.Ipfi nos committarhus, l>.pa- b
rati ad curandum quo velit curari medicamento.
Nemo dicit medico corporis fui quemadmo--
dum fit curandus. N o v it medicus q u * fingulis
vulneribus medicamenta conveniant, cnjusul-
c e risp utred o ferro.fit amputanda,ne intotius
corporis forpat exitium. Si dixerit medicus medicina:
genus quo curari * g e r debeat ySe ille faf-
t id ia t , difoedit medicus Se *grum derelinquir.
: Videeum qui curari v e lit, omni genere medico
adquiefcentem : adtende ordinem. Aperit primo
vulnera iua medico, Se dicit : Cura me fod
rogo ne-in ira tua jquia non fuftinent duram me-
dicinam infirmitates mex.Medicina Chrifti,cor-
reptio eft 5 corripit enim Dominus quem vult
convertere. Ideo Se Paulus ad medicum dicit :
Argue, obfecra, increpa. N 011 ergo recuiàt curari, a. Tm.
qui petit arguijfod levari vult pcenam,nein ira- *■'
cunaia arguatur, Se impetu irx corripiatur.
f 57. Et vide p roceifum. Primo petit argui : pofi.
tea, quodmajus eft, corripi. Deinde non folum
confitetur peccata fu a , fod etiam enumerat Se
a c cu iàt; non vult enim latere fua delida. Nam
ut febres cùm in alto funt, non queuntmitigarij
cùm foras erumpunt, fpem adferunt definendi :
ita peccatorum morbus dum tegitur, inardefeiti
fi confeffionibus proditur, evaporat. Etideojuf-
tus accuiàtor eft lui in principio fermonis, priuf.
quam contagio ulceris forpat intrinfecus-gravat
, enim confcientiam memoria delidorum , nifi
medicina pofeatur. E t fi differt medicus , x g e r
olferre fo debet, ut citius fecetur ; ficut ofFerebac
fo Da vid in flagella D om in ic dicens: Redde mi- «
h i duplicia peccata, dummodo hic vindices: noli
me d eferere, noli avertere faciem tuam à me:
noli dedignari atque horrefoere feetorem vulnerum
meorum.Et Job fervulus tuus percuifiis erat
ulcere à pedi bus uiquead cap u t, & remedium
fux iànitatisinvenit ; licet illud vulnus virtutis
fuerit, iftud erroris. Fcetebant vulnera, qua: medici
curare non poflent. Locutuses , Dom in e ,
myfteria iàcramentorum tuorum , manifeftafti
venena forpentis : Se folius formonis tui medicamento
forvi tui curata funt vulnera} quia tu eum
non deforuifti : Se non derelinquas me, Domine, ne
diftcejferis a me. Homines me dereliqueruntj quia
fordent illis vulnera mea, qua: pietati tua: puta-
vi eile refcranda. Ilii d icunt : Exi à no bis, quia
peccator es tu : difeede, ne nos polluas. T u autem
, Domine, curas; & n o n pollueris : adjuvas
Se non contaminaris ; quia Deus ftalutis mea es ,
peritur in quinque G allic. Haud male ; idem enim e ft , parati ad
curandum, a c fi legeres, parati ut curcmur. Rationcin bujufniodi
locutionis di Ice apud Pr. SanClium Minerva lib. 3. cap. 8.
c. I t a omnes mlT. atque edit, excepta Rom. qua: fic hab et, dicens
: Ego in flagella paratus fum ; & alibi ; Fiat manus tua in me ;
hoc eft, redde mihi Si c.
841 in Pfalmum X X X V I I . Enarratici. 842
Domine , Se manus tua non perdere, fed fañare À mus ergo Se nos 5 u t de vulneribus noftris adqui*
confuevit. ramus medicinam falutis, & futuram gloriara.
y8. Complevimus pfalmum etiam cura ejus 59. In orationibusigitur Se obfecrationibus ¿
a interpretatione vèrficuli» ,quem g rx c i nonnulli cum dolore Sdacrymisexigénda pcenitentia eft,
códices j fod non omnes habent latini. Ñam an te ut illam gloriam D e i videre mereamur. Neque *
reiponforium proximum verficulus eft, Etprojc* te mòveat quod lu&us , dolor , commaceratio
ceruntme,ficutmortuum abominatum ; hoc e ft, illi corporis, graviflìma: paifiones funt • etfi gravif-
qui reddebant mihi mala pro bonis. Sed tu ne fimx v identur, tamen indigna: funt hujufmódi 8ll8.
derelinquas me,domine, ne difcejferis a me-, hoc enim paifiones ad fuperventuram gloriam; ficut teftis
fequitur5 id eft: T u ne derelinquas,qui mortuum tibi eft apoftolus Paulus. N o n pigeat ergo nos
feetentem curare confuefti.' Denique habemus B hic leviora deferre ¡ ut ibi piena Jaudis Se glò rix
hoc in Evangelio. Nam cum veniflet ad monu- poffimus ^dipifei, pro temporalibus laboribus
». ii; mentum L a z a r i, Se dixiifot: Tollite lapidem -, ait perpetua prxmia reportantes per dominum Je¿
& 40. Martha : Jam fee te t,qua triduanas eft enim ; reftpondit íum •• cui eft laus, honor , g lo r ia , perpetuitas á
e i: Non dixi tibi, quiafteredideris, videbis gloriam fieculis, Se n u n c , Se femper, Se in omnia fie cu-
j je ifE t clamavit Lazarum,& fanus exivit. Creda- la fieculorum, Amen.
a. Rom. edit. ío la , quem graci nonnulli códices habent; fed om- 1 I meum. Qtiod autem ait Ambrofius hunc ipfum vcrficulum abs Ce
»es latini. Vcrfum autem illum nuíquam alibi repelías, nifi in j | ctiam expofitum cíTe, ¡llumnon dubitamus rcfpicere ad fupeiiora
veríione arabica ; ubi legitur in ha:c verba : Refpuerunt me dilec- I | ifta : Homines me dereliquerunt ; quia fordent illis vulnera mea & c .
tum , qua fi mortuum abominandum ; clavis confixerunt corpus J [
I N P S A L M V M X X X F I 1 1. E N A R R A T I O,
Titulus : In finem pro idithum Canticum ibß David.
TN .fu p e r io re pfalmo exprefla forma poeni-C J[ tentiæ eft : in hoefoquenti patientiæ forma
fignatur. Quem pfalmum Da vid fcripfit, Se Idithum
viro difciplinis leviticis Se íacerdotalibus
erudito canendum dedit,qui antearcam Domini
píalmorum foriera pangendi folertilfimus præ-
cinebat. Ergo quia non Idithum fcripfit hunc
píalmum, fed propheta D a v id , Se Idithum viro
canendi perito píallendum dédit j ideo fie in-
Icriptus eft titulus. Denique etiam in fieculari-
busíbriptis a liie rantqui foribebant, aliiqui in i
. (cena vel cantica vel comcedias vel trageedias ca-
* nere coníueverant. Et illi quidem * coronam
olympicam poftulabant} unde Se ’(¡favíuov hym-
nurri eorum feripta in fine teftantur : David autem
qui non hæc ferta coronarum marcentium
requirebat ; fod illam incorruptibilem Se incon-
taminatam remunerationum cæleftium heredi-
tatem pio defid erabataffedu, hymnum non vi-
«ftoriæ 'Qnñvdov ; fod ei fcripfit, qui viftoriam in
fe credentibus impertiebat, qui finis eft omnium !
i a quæ pia mente depofcimus. a Sive enim fepien-
tiamquæras, fivevirtuti ftudeas,five yeritati,
five via: atque juftitiæ, five refurreftioni,in omnibus
tibi fequendus eft C h r iftu s , qui eft virtus
D e i atque fapientia, veritas, v ia , juftitia, refiir-
resftio. A d quem igitur contendas, nifi ad per-
feftionem omnium , fummamque virtutum ? Et
f t 19• ideo tibi dicit : yens ,fequere me ; hoc eft , ut ad
coniiimmationem virtutum pervenire merearis.
Ergo qui fequitur Chriftum, ipfum pro poifibi-
litate fua d ebet imitari 3 utprx cepta ejus focum
ipfe meditetur, & divinorum exempla faâorum.
i. E t ideo Da vid fecum ipfe meditabatur,
quod Chriftum in fe locutum efle retinébat ; ut
cùm aliqui ei efíent m o le íti,& eum ad conten-
tionem lacefleré conarentur, patientiam indue-
r e t, certandi ftudia declinaret, ex quibusinanis
ítrepitus ßejurgia frequenter oriuntur. Ideoque
* . Corona illa donabantur i i qui in ludis ab Hercule in honorem
Jovis propc Olympiam urbem inftitucis,ac fingulis quinquen-
nii? celcbrari Ìolicis viciflcnt. Erat auccm illa ex ramis oliva:. Porro
Cknxiu, carmina flint qiiibus v it ìo r ia cujüfpiam celcbratur ,
cùm (andò David plerique ejus virtutibus invidentes,
qui eitm de propofito manfuettidinis, Si
humilitatis affedu crederent diducendum, frequenter
ingruerent : ipfic quoque precipue ne-
quitia: fpiritales in cadeftibus, adverfus quas grave
ludamen eft juftis , ad commovendum eum
miniftros fu * improbitatis impellerent 5 ne inter
obftrepentium crebra certamina, Se difeepta-
tionum tumultus formo aliquis fibi ojffenfionis
ex c id e re t, tacere fandus Propheta propofuit.
i O validum feutum circumfped* munitionis fi^
lentiumi O fidiilìmum ftabilitatisfundamentum
in quo fi quis potuerit (tare, lubricum verbi ti- *
mere nonpoflìt i Multi enim etiam (labili corde
firmati, incauti tamen, formonis fludiiantis errore
(ìepe ceciderunt. Videns igitur hujufmódi
infidiis & vano concertantium ftrepitu fo P ro .
pheta tenta ri, intra fe ipfe tacitus conferebat
legem fibi taciturnitatis imponens: Se cùm tacer
e i , infiiltantibus fib i, Se ut loqueretur aliquid
i provocantibus ; qualia folent infolentium effe
certamina atque formones : Refponde nobis', fi
d e*qua lita te pr*fumis : vides & tu efle te vie-
turn, & nihil habere quod referas 5 cùm fe pro-
pe ad vocem conviciis videret impelli, feipfere-
v o c ab a t,u t loqueretur in corde.
3. V ix i, Cuftodiam vias meas ; ut non delinquam t-
in lingua mea. Poftui ori meo Cuftodiam -, dum confi-
f t it peccator adverstim me -, hoc e f t , propofui, confirmavi
, imperavi mihi, iocutus fum cordi meo :
■ Cuftodiam vias meas. Si alii dixiflem, formo meus
(lare deberet ; quanto magis (labile debet efle,
quod mihi ipfe conditili ? Si quis alienum fallat,
indecorum eft : fi quis proximum , grave5 quanto
igitur gravius, fi quis fe ipfum eo quod (ibi
promiferit, putet efle frau dan dum j ut ipfe fibi
infidelis fuo judicio Se deipicaßilis *ftimetur.
Cui igitur idoneus videri poteft, qui (Ibi vilis eft?
Teneamus igitur anima: cònftantiam no (Ir*; ne
I qualia fere Pindarus lyriconun princeps nobis reliquie.
¡ | | |á . MU'. V i a . ac Colb. Sive enim fapientiam quaras, fiv e virtu-
j tem; ipfe eft Dei virtus atque fapientia , ipfe Veritaùs v ia , juftitia ,