9%7 Saniti Ambrofii 5)88
pafcit, oves pafcit. Qua: autem peccato obno- A gnum cdorum. Quod hoc quoque libro impoífi
xia eft , pafcit hcedos qui a fmiftris funt 3 non u;l“ ~ín*
enim poteft effe in dextera paftoris boni. Sequa-
tur magis dicentem Petro : Vent retro me ,fatana.
Sequendo Petrus in dextera meruit collocari 3
ideoque ei dicitur : Pa fee agniculos meos. Sed quo
e x e a t, audi : Ad tabernáculo., inquit, pafforum ;
hoc e f t , ad gentes , ad difperfionem. Ideoque
dixit : Percutí am pafforem, dr difpergentur oves gre-
gis 3 ut repleatur totus orbis terrarum grege
bile effe dixit, fic tamen intelligimusimpoflìbile
effe 3 quiadivites non cuftodiunt mandata Dei:
fi autem cuftodiant, fìt poffibile quod impoflìbi-
levidebatur. Hiceftcamèlus quiintrat per an-
guftam viam 3 qua: illum ante capere non potera
i concupifcentem , jam capit cuftodientem
mandata divina. bCuftodientem autem verba b
D e i , quia cuftodivit e a , Moyfes quafi ieniorem Ew.7,1
elegitj & nunc quibus hoc Spiritu Dei commit- •
Chrifti,fignificanstuncforefalvam Synagogam, B ritur officii,uteligantfeniores viros,eligunt fine
cum fehuic diiperfioni & ip fa fociaverit , qua:
replevit hunc mundum; tabernacula enim pat-
torum,regna funt terra:. Ideoque propheta D a vid
nationes annuntians credituras a i t : Regna
terra cantate Deo. Ergo fciat fe juvenio r, ut corrigat
viam fuam.
16. Sed diets: Quispoteftcognofcere viam
juvenior, ut co r r ig a t; cum Propheta dicat: Tria
funt impopbilia mihi intelligere , dr quart urn qua'
dubio inter lenioresjuvenem corrigentem viam
fuam, in cuitodiendo verba De i. Et fi fenidris
xtatis virum elegerint, non quafi longievum uti-
que elegerunt, fed quafi cuftodientem verba
D e i : quod'fi reperitur in juniofe, utique & ip-
fe eft eligendus. Liquet igitur ex his quod lion
iene<ftutisIonga:vitas eligatu r, fed cuftodia ver-
borum De i. Denique ipie Moyies Jefum N a ve Nun
& Caleb juvenes pra: ceteris approbabat, quo- 6- ©
non agnofco ; veftigia aquila volantes, viamferpentis C rum confilium in terra: electione magis, q uam
in petra, dr femitas navis navigantis, dr viasviri
in juventute ? Si Salomon fatetur quod non ag-
nofeat vias viri in juventutejquomodo poteft juvenior
cognofeere ? Cui refpondebitur quod illa:
via: viri in juventute non cognoicantur,qua: funt
fecus vias ièrpentis in p e tra , & iecus iemitas navis
flu&uantis, & veftigia volantis aquila:,qua:
ungues aiperos hab et, a pra:dam includit, 6c fu-
pra nubes v o la t , in aere errat, in mari pifeem in--
multorum feniorum & ipiefequutus eft,& D e u s .
pratulit.
19, Unde & illud de Jacob quod fupra dixi-
mus : Deus qui pafcit me d juventute me a-, mani- c«*.4*.ij,
feftat nobis de eo d idum, qui tulerit jugum ver- rhm. ¡.
bi in juventute fiia, & recedens ab Efau & fimi- *7 d-js.
libus ejus,fedit fingulariter,in ie tempus cxfpec -
tans, quo poflitcumdifciplina proferre fermo-
nem 3 & propterca'lpiritali eft donatus alimen.
te r fic it;& tam en lion eft imponìbile hoc quar. D to,adhucæviinteger,fedveteranusconfilio.Netum,
ficut illa tria *. cognofcit enim Dominus qui
funt ipfius, & vult ut feiat iè unufquifque, feiat
fe popuIusDei.
17. Sedefto non cognofcanturerrantium via:,
ficut dicit Dominus : Non novi vos, difeedite d me
operarii iniquitatis : hic autem juvenior qui poteft
corrigere viam fuam, forraffe juvenior fit
que enim dignum eft, ut credamus quod tantus
patriarcha de corporali cibo dixerit ; Deus qui
pafcit. me a juventute me a ; quia nec corpo ràiem
panem defiderabat, cùm diceret : Si dominus cm.ii.
Deus mecum est,ut det....mihipanem manducare, dr 1 tl (
vefiem indui . . . . omnium qua das mihi 3decimam
decimabo tibi. Nam fi patres noftri fpiritalem ef.
cam manducaverunt, & fpiritalem potum bibe-
runtj quanto magis fandus Jacob cibo paftus eft
ietate,non moribus 3 & habeat in primo floreju-
ventutis fua: fenilem in te lled um , de quo ait :
Canities autem eß intellect us hominibus , quibus E ipiritali ?
maturitas confilii, gravitafque. fuppetit. Unde &
Hieremiæ dicitur -.Noli dicerequia juvenisfumÆ t
utiqueerat ætate juvenis 3 fed prohiber eum ju-
venem fe dicere, qui effet maturioris prudenriæ.
Dan. 13. Daniel cùm puer e ffe t, accepit ipiritum quo di-
gnus feneduris primitiis haberetur ; ut redargue-
ret fenes ipiè non fenior longævitate, fed gratia ;
erat enim in illo ætas feneefcutis vita immaculata.
inf. f. 100. Cui bene competit Davidicum illud dicere : Su-
10. Ille quoque intelJe&ushoc loco fuppetir,
nec alienus à vero eft j quia juvenior ille ex con-
gregatione gentium populus, qui antequam in
Chrifto crederer, tortuofo errabat amfractu ; in
eo corrigit viam fuam, quia De i verba .cuftodiv
it , qua: noluit cuftodire populus Judxorumj&
ideo ille viamiàlutis invenire non potuir. Con-
fideremus & ièquentem verfum.
21. in foto corde meo exquifvi te ; ne repellas me f-i
perfeniores intellexi. Ideoque tamquam de vete- F d mandatis tuis.Si Deus repellit unumquemque,
quem repellertdum putàt 5 videamus ne exculà-
tionem ei tribuat, qui cùm ièqui Deum v ellet,
repulfus fit. Etprimùm quemadmodum bonus
Deus repellitfequentem, n ifiipfè mereatur repelli?
SicutipfeDominus a i t : Vulpesfoveas ha- 1
bentièc ideo quafi vulpem repellit. E t alibi:^uia '
omnihabenti dabitur,ei autem qui non habet,dr quod
videtur habere,auferetur ab eo. Cui addir,nifi ei qui
toto corde exquirit eum j ut quod déeft n aturæ,
id Dei operatione adquirat & g ra tia ? Sicut Salomon
, qui ex toto corde exquirens D eum , farani
confilii, & ienilis feientia: viro divinum pro.
nuntiavit oraculum.: £>uis frudentior quam Dd-
niel? ■
18. Nunc illud advertamus, fi poflibile eft ut
corrigat juvenior viam fuam,an nori ? Si non eft j
ergo mentitur Propheta:fed quianon mentitur,
poflibile eft. Ita tamen poflibile, ut quod impofi.
fibile videatur, fiat poflibile; fi cqftodiat junior
verba D e i : fi autem non cuftodiat, impoflibile.
Unde illud Evangelicuin : Facilius eftcamelum per
foramen acus tranßre, quam divitem intrarc in rea.
Pr id am includit, in anc. edit, ac plerifqitc miT. defìderatur : I
at in quibufdam repcrias , fnd am non includit.
b. Vet. edit, cum mil", aliquot , cuftodientem autem verba divina , I
tjtita ciiflodit ea. Moyfen quafi feniorem elegit. Voces , (¡uta cuflodit
ta, cum fequenti punito inde fuAuIit edit.Rom. A liipiures ni IH j
cuftodientem ( unus cuftod'-ens ) autem .... Moyfes quafi fcnioi
Undc v ix ulium legitimum icnfiim elicias. Melius ergo
Kernig, ut in textu. Quod ameni dicitur , quìa cuftodit t.
eft ac il fcribcrctur non ajiam ob caufani, fed propter hoc
quia divina mandata cuftodit.
m Pfalmum C X V I I I . Expofitio.
W -
. Xy
Í7 ó* 38.
pientiam poftulavit; & quia non opes libi regias.
led divinx munus gratiæ depopofeit, accipere
meruit iàpientiæ difeiplinam : repletus eft D o mini
Spiritu, ut cognofceret mandata omnia.
Qui autem non h a b e t , ut in corde fuo exquirat
Dominum ,& fa e it quidem opus D e i, ièdnegli-
genterfa cit ^malediélo iubjeótuseft, ficut legi-
mus : ¿¡)uia malediffus omnis qui opus Deifacitne-
gligenter. Merito ergo repelìitur \ quia maledic-
to dignus eftjquia polluit magis & impedir opus,
quod n egligenter putaverit exfequendum.
22. Confideremus ergo utrum bonitas fit repelli
ab opere negligentem : an vero retincri. E t
jmaginem rei hujus ex aliis fumamus arti bus.
Çurat medicusægrotum ,ied negligenter :& de-
fidia medici virus alta vulneris Ìèrpit. Quanto
jgitur melius remo veri hujufmodi medicum qui
tempus terit, cùm profe&um nullum fentiat vul-
neratus 3 ut curandi officium ad eum medicum
transferatur, qui maturius poffit ægroto fuâ diligentia
fubvenire ? Nonne clementioreft qui
repellit n ihil proficientem, quam qui retinet ad
difcrimen ægroti ? Conftitue aliquem præpofi-
tum ædificantibus, vel etiam texentibus, qui debeat
fummam operis explicarejutrum is tibi p ro-
babilior v id e tu r , fi in id diligenter infiftat, ac
fi quem forte incuriolum adverterit de iis , qui
Qperantur in domo aliqua conftruenda,repeIlat
eum , melius credens non ædificare, quam hian-
tibus rimis ædificata diflolvi j atque aliquem in
ejus fubftituat lo cum , qui cum diligentia ædifi-
cet ? Similiter etiam textrini præpofitum repul-
forem negligentium,ut fubftituat diligentes, ne
longa textrinum corrumpat incuria ; non magis
probabis, quam illum qui defides in fua negligentia
perièverare patiatur ?
.23. Tranfi nunc ad eos qui mandata ædificant,
&. legem intexunt, & animam uniuièujuique re-
ceperunt fanandam. Nonne fi quis eorum ædi-
ficetdomumDei cumjuftitia, texat indumentum
cum diligentia, iànet animam cum gratia ,-
opus bonum racit ? Si vero incuriofus ac remif.
fus aliquis, fabri,textoris, medici ipiritalis locum
occupet,utiacerdos fummus,ut p reibyter,ut mi-
nilter altaris iàcri 5 nonne commodiuseft non
fubire unumquemque id muneris, quod implere
non queat ,quam fubeuntem,neque ipfumftre-
nue iufcepto fungi munere, & eripere locum alteri
, qui naviter eum poflit tueri ? Quid quod
etiam ipfi confulitur, qui remiflior cùm f it , re-
pellitur •, ne plusofFenfionis contrahat ?
24. Quid fit autem repelli, confideremus;Iec-
tum eft enim : Sicut vulnerati dormientes,projeffi in
monumentis , quorum non meminißi ampliasi dr quidem
ipfi de manu tua repulfifunt. Advertamus igitur
quos vulneratos & proje&os in monumentis
repellit, quorum non meminerit amplius. Ifti
funt qui à mandatis Dcirepelluntur. Peccatori autem
dixit Deus : Quarc tu enarras juftitias meas? Et
quia à mandatis Dei repelluntur , repelluntur
utique de manu De i. E t bene profpexit, ne quis
de manu De i videatur eripi -, quia nemo poteft
quemquam raperede manu Dei. Qui ergo pri-
vatur muneris fufcepti officio vel gratia, non ra-
p itur, fed rejicitur 5 ut dixit dominus Jeius ad
Hierufalem : ¿puptics volui congregarefiltos tuos....
9 9 0
A dr noluijti? Eccc relinqueturvobis domus veßra deferta.
Abftulit illis fandificationem, altare thymia-
matis , & orationis iàcrarium, propitiaeorium,
altare facrificiorum, facerdotum & levitarum
minifteria;& tamen cùm hæc fublata effent omnia
, qua: lecundum Legis mandata h ab eb an t,
ait Apoftolus : Numquid repulit Deus hereditatem
fu am . . . . Non, inquit, repulit.. . .fed condufit omnia
in increduli tate, ut omnium mifereattfr.
24. Sunt ergo qui ad tempus a mandatis pro-
B pter mifericordiam repellunturjficut & illis confulitur
qui vomuntur. N am quemadmodum maliens
in corpore quod vomendumeft j plus acefi
cit : ita qui debet ex c lu d i, fi retineatur, nec fe
corrigat , totum corpus exulcerat. Meritoque
A ngelo Laodiceæ dicit teftis fidelis & verus: Scio
opera tua, quia nequefrigidus es, neque cali du s-, ufi- 1
»am frigidus eßes, vel calidus : fed quia tepidus es,
incipiam te evomere ex ore meo. Aperte negljgen-
tiam graviori damnat jud icio, quàm impruden-
C tiam. Frigidus eft enim qui fidem nefeit : calidus
qui Spiritus iàn&i fervore fiiccenfus eft. Qui ergo
caloremfidei non habet, tolerabiliusillifue-
rat fidem non a ccepifle, quam rieglexiflè. Eft
enim tepidus pejor fr ig id o , ut Judæus qui fibi
videtur fidem habere quam non habet. Quanto
tolerabiliorem caufam gentilis h a b e t, qui poteft
dicere : N o n cognovi L e g em , non audivi pro-
phetas, ideo non credidi j quam ille qui legit omnia
, ex quibus venturum Jefum crede rei, & non
D credidit ? Neuter quidem excufatur, riec ille qui
le g i t , nec ille qui legere noluit : fed plus delin-
quit, qui negavit quod le g e rat, quam qui opera
non fe c it, quæ facienda non cognovit. Quanta
autem fidei & juftitiæ gratia eft,ut in ore De i fit,
qui fidem ten e t , & opera exercet juftitiæ : &
quantum amittit,quem evomuerit ex ore fuo dominus
Jefus , & ex fiiis viiceribus ejecerit : quam
pius tamen, qui & juftos in ó re fuo ten e t, & in.
juftos non ante evomit,quam denuntiet evomen-
£ dös j ut vel hujufmodi admonitione converfi dignum
aliquid efficiant,quo non vomantiir.Nunc
tertium verficulum confideremus.
25. In corde meo, in q u it, abfcondi eloquia tua ■
utnonpeccem tibi. Propterea ergo myftcrium régis
bonum eft abfcondere ; peccar enim Deo
qui commifla fibi fecreta myfteria putaverit in-
digniseffe vulganda. Periculum itaque eft non
folum falla d ice re, fed etiam vera ; fi quis eà in-
finuet quibus non oportet. Quod vitium quadri-
F partitum e ft, vel adulationis, vel avaririæ vel
,ja«ftantiæ, v el loquacifatis incautæ ; quia dum
adulari vultaliquis ei cui loquitur,effûndit myf-
terium. Nonnulli etiam ftudio lucri mercedem
proditionis lèquuntur j ut tegenda filentio vendant
loquendo. A l i i , ut pluranoflè videantur
& feientiam fuam ja d iten t , aperiunt quod celare
deberent.PIerique dum fine judicio Ioquun-
tu r , verbum emitturit, quod revocare non pofi.
funt. Ideo vir laudatur ferius, & non otioiè. Erat
homo abfcondens fermones fu os , ut apoftolus
Paulus,qui novitquid loquatur fingulis,& quando
quid loqui debeat. Unde & Gorinthiis dicit:
Lac vobis potum dedi, non efeam ; non dum enim pò- 1
teratis : fed nec adhuc quidem poteßis. Ideo hos in
tranficu videt:manet autem apud Ephefios3quòd