Sandi Ambrofii
¡i l i
Il 1E IH Hi
Epbef. .
cerites fuperiora, Se ea qua: pofteriora fu n t , ap- A
petentes: «
28. Ance nos eft Chriftus , ante nos bravium
ejus, ad quod pervenit, qui non in incertum cu-
currit,nec revocavit curfum fuum, fed incitavic.
A d hunc dirige oculos tuos,averte à fpedaculis,
averte ab òmni iscula ri pompa. Sicubi poppla-
rescognoveris plaiifus,averte oculos cuos ab his*
inflede,deprime,Se ferva eos ju t erigas meliori-
bus. Erige ad cslum : vel n od e ftellarum moni-
lia^ orbem luna: decorum, vel die iolem adipice. B
Spedamare,terram circumfpice $ u t opere fad a
divino omnis creatura te p afca t.Q u s formarum
gratia in ipfis beftiis ? Quantus decor in homini-
bus? Quanta in avibus pulcritudo? H s c intuere,
& non videbis iniquitatem Se contradidionem
in civitate. H s c vide, 8c non introibit mors per
feneftras oculorum tuorum.
29. Si videris mulierem ad concupifcendum
eam,intravit mors per feneftram. Si videris pof-
feffionem minoris aut vidus, Se concupieris diri- c
pere eam,intravit mors per feneftram. Si videris
aliena moniIia,aurum,argentum, Se concupieris
utextorqueas,intravit mors per feneftram.Claude
ergo hanc feneftram, cùm videris aliens mu-
lierispulcritudinenijne mors poifitintrare.Oculi
tui non videant alienam ; ne lingua perverfum
lóquatur.Tuamergo feneftram chiuderne morti
pateatincranti.Sed etiam alienam feneftram cave.
A fenèftra enim domus fu s intrat fornicarla.
A feneftra fùa intrac, cùm aliquem petulantisj)
oculi tentat lafcivià. Exclude igitur hanc feneftram
verbi oftio, nec capiaris ©cuìis meretricis,
Se abripiaris palpebris ejus. Sed non eft una fe-
neftra, per quam mors confuevit intrare. Eft
Se feneftra verborum, per quamfermones com-
meant meretricis.Et ideo te ab aliena uxore cuf.
todi,ne te fèrmonibus gratioiis adoriatur;à fenei-
tra enim domus fu s intrat. Intrat mors per ofeu-
k;8e ideo cave,ne te laqueis labiorum fuorumal-
liget.Intrat mors,fi meretrix teofculetur. Intrat E
mors fi citò adquiefcas loquenti. Intrat mors fi
multum loquaris ; multiloquio enim peccatimi
incurritur. Intrat mors etiam fi non loquaris, Se .
Chriftum timeas confiteri.Ore enim confeifio fit
ad fiilutem.'Intrat mors etiam per cavernas au-
rium 5Se ideo aures funt fpinis fepiends,ut illecc-
bras meretricii fermònis ex c lud as .H sc moralia,
30. Sunt edam myftici oculi quos avertere
debeasà vanitate. Eft enim Se fenfuum vanitas ,
quam oculi anima: tuie videre non debeant; quia 1
illi earn vident, quos Ap oftolu sa damiiat. Unde
ipfo magis audore difeamus q u s vanitas, 8e qui
oculi fint.Manifeftum eft enim efte plerofque qui
vanitate ienfus fui obfcurati funt corde,-k Se alienati
à via D e i propter ignorantiam qua: in ipfis
eft,propter cxcitatem cordis eorum-illos tamen
gentes Apoftolus dicic.Ignoret igitur gentilis ille
quod non didicit,ignoret quod non credidit: tibi
ignorare non licet quod confiteris.Chriftus non
in vanitate venie, fed in virtute: t non inflavit
fenfum hominis,fèd vivificavi! : non cxcitatem
a. Poft verba : Apoftolus damnat ; icquebantur ill.a in edit. Co- !
gnofee q u i f it vanitas fenfuum, quam oculi tui myftici videro non 1
debeant : fed neque in ùìiis cod. Gallicis rcperiuntur , ncc ulio J
modo le rifui videntnt ncceflkria.
b. Mil. rleccm : (3* alienati a vita Dei Sic.
cordis, fed illuminationem mentis operatus eft.
In fiamma vit cor tuum, ut comprehendas q u s
mandatorum cxleftium ratio , qua: anima: fub.
ftantia, qua: v itx futurx g ratia, in quo ftatu poft
h x c erimus.
31. Erige igitur mentem, utere naturali inge-
nio:ad imaginem De i faduses,ut fiiperna adfpi-
cias, Se terrena non quxras. N o li curvare cervi-
cem tuam, mundi p.remendam pondere : noliin-
hiare auro atque argento ; <* ne te ia culi vinculis i
alligandum prxbeas. Ideo dixit Dominus: Nolite w Ìj
pofidere aurum atque argentumi ne nos auri atque 9‘
argenti cupiditas avara poflìdeat N o li ergo iniè-
rere collum tuum diaboli laqueis.Strangulat ava.
ritia pauperem in hocixculo.: ièd in perpetuimi
dives fuis laqueis fuffocatur,cujus ienfus in vani-
tate eft, in tenebris ambulat j quia in his laborat,
q u s fibi prodeffe non pollìnt. Vanitas eft follici-
tudo vita: hujus.Unde non in crapula Se ebrieta-
te.non in deliciis corporis,fed in cognitiòne prs-
ceptorimi cxleftium delecfcationem noftri debe-
mus ponere. In vanitate cur r it, qui fibi fuccef-
fibus videtur adfluerefxcularibus,qui tamquam
umbra prxtereunt. Averte igituru culos tuosjxva-
nitatem videant.
32. Sed non fatis eft ut tu avertasene forte ve-
lis Se non poifis,offiindat tibi diabolus vanitatum
fpedacula,incentiva inierat voluptatum;pete ut
Dominus avertat oculos tuos.Et h x c gratia Dei,
Se h oc munus eft Domini ; u t oculos anima: nof-
tra: à negotiis mundi hujus avertat. Beatitudo
enim omnis ¿ Domino eft. Beatus autem v i r 3eui pfdf,
nomen Domini Jpes ejus,& non refpcxit in vanitates, "
ó " infanias faljas. Qui non reipicic ha:c , beatus
eft:qui autem reipicit, iniànus atque furioius eft.
E t ideo refipiicat unufquifque à furore fiecula-
rium cupiditatum, qua: ita mentem animumqtte
perturbantjut compos fui eflè non pofiìt.
33. Si in navigip fluebuante fis. conftitutus,
avertisà ientina oculos,; ne vomitum m oveatti-
, bi. Siili civitateambulans aliquid foetidi odoris
oftendas., longe refugis .atque declinas. Si quid
occurrat quod horreatoculus tuus,clauditur aut
avertitur.In falofeculi hujus flu&uas,influir ièn-
tina vitiorum.In hoc navigio tui corporis'move-
tur xftus cupiditatum,8e_ non avertis oculos anima:
tuie ; ne videant ièntinam libidinum, ne ad-
ipiciant mundi hujus ftercora, ne foetor immun-
dus nares repleat tua: m entis, in quibus Spiricus
iànStus eile confuevit;ut poifis dicere:Spiritus di- ni. ¡7.
vinus qui ejlinnaribus meis. Nares.igitur anima:
tuaià foetoreavertantur criminum diveriòrum :
eft enim in his velutquoddam infignejudicii.Un-
de dicitur Sponfe : Nares tua fi cut turris Libanic»m- 7
frofpiciens faciem Vamafci ; co quod unguentimi
veri Sacerdotis,quoddefcendit de capite in bar-
b am , hoc eft, odor ille divinus, odor g ra tis ipi-
ritalis, qui de Patre in Chrifto erat,& lacramen-
to incarnationis defeendit in terras, ut omnia
fuiò replerentur unguento,einineat prsce lfi po-
ceftate ju d ic ii, Se nares repleat an im s , ut bene-
olentia difeernat Se fcetidajfuavia fanctorum,qui
c- In eciic. poft > fed in virtute ; adjicitur
fed in novitate. Qua: verba in mlf. defiderai
I in virtute , nabenc, in veritate.
d- Mll. aliquòc : Ne te f&ailo alligandi
I Ne te facculis alligandum prtbeas.
. Ac quidam pro ,
prtbeas. Aliquot alii
poiTunt di cere : Chrijli enini bonus odorfumus Deo, A pientia fpiritalis fine timore ÌDei • ita timor fine
Sc foetida peccatorum.
34, Hie funt nares ficut turris Libani prsce l-
fi1 fupra mundum : Sc ideo profpicit faciem Da -
m a fe i, gentilem lcilicet populum., odorans fi-
.dem ejus, cujus gratia delictorum fuorum deter-
geret feetorem. Facies igitur Damafci fides eft
gentium,nullo o bum b rata amiitu, nul lo adoper-
ta v eftitu, nuda ac libe ra, c s lo riiagis intenta
quam terris.Hanc ipeculantur Sc profpiciunt nafapientia
eÌTe non debet. Bafis qusdam verbi eft
timor iànétus. Sicut enim fimulacrum aliquod in
bafi ftatuitur, Se rune majorem habet gratiam 3
cùm in bafi ftatuafuerit collocata, ftandique ac-
ceperitfirmicatem : ita verbum Dei,vel*rationa-
bile D e i in timore iàncto melius ftatuitur, for-
riusradicaturj hoc eft,in pe£tore rimentis Domi-
numjne labatur verbum de corde viri,ne veniant
vo!ucres,Sc auferant illud de incuriofi 8c dilfimures
Ecclefis,quod fuave in ea Se odorum eft ad- B lantis affedu.Sed etiam verbo Dei timor ipfe ap-
«ì 17 - t a r j utilitatem Se conftabiliri videtur 5 utnpn
fit alienus feientis,ficut bafis acceptà ftatuà non
eft aliena gratis.Timor ergo verbi eft locus,ficut
in pace locus ejus. * Timor quxdam ftatio verbi :
verbum timoris eft difciplina; plenus enim difci-
p lin s timor non nutatadlapfum.
38. Et quia bafim verbi timorem diximusjne
quid alienum à S'cripturis pofuifte nos quifquam
putet.,accipiat ledum de De i verboin Canticis
ipirationis Sc g ra tis colligentes. Et bene nares
ejus ficut turris Libani j quia in facríficiis odor
fuavis E cclcfis e f t , in quibus eft boni odoris hoi-
tia,remiflio peccatorum.
3j. Sume igitur has nares, ö homo^ut á gra-
veolentibus florulenta íecernas; Sc tune vivifica-
bit te Dominus. Cüm enim adverterit quod de
ipiopetis, ut avertat oculos mentis tu s á vanitate,
cooperatur anims tus-, ut fi fpecie aliqua capitur,
aut duritia, aut infirmitate non fled itur , C canticorum-.Cruraejus columna marmórea fundata
fledac eam jugo verbi, Se habenis fuis regat 5 ut fuper bofes ^«r^/,fígnificanscolumnas efiéEccle.
voluntate D e i abducatur a vitiis,Sc v i t s odorem
capi.at s te rn s . N o n enim hlc vita perfeda eft ;
fe d h s c vita in umbra.Ideo ut homo Chriftusje-
.fiisexVirginenafceretur,obumhravit virtus AI-
tiffimi marrem futuram 3 qniain umbra deicen-
dit,ab umbra incipiens operari ialutem hominis,
Sc confummaturus caritate iolis sterni. Umbra
eft ergo vita hsc:feftina ad iolem,ut te defendat
f i s apoftolos, quifundati funt in timore fando-
rum. Nam ficut Petru s, Jacobus,Sc Johannes,Sc
Barnabas columns eile videbanturEcclefis ; 8c
quicumque vicerit hoc fsculum,fitcolumna Dei,
.quam confirmât qui dicit : Ego confirmavi colum-
nas ejusMo. 8c bafisaurea timor plenus difciplins,
quia initium fapientis elt.In timore ergo fapien-
tium apoftolica prsd icatio tamquam fuper ba-
Pfal. 7 4-4-
■ ab umbrs hujus frigore, Sc calorem tibi profun- D fim auream columnafirmatur. Chrifti igitur elodat
sftivum. E t ideo fuadet.orandum ne fiat fu-
ga noftra hyeme vel fab ba to, non tempus diem-
que fignificans,iedfrigere nos meritis prohibens,
Sc bonorum operum efiejejunos.
36.Difce nunc quemadmodum avertat oculos
ejus,quem miieratur Dominus,a vanitate. Ex his
enim q u s iequuntur, hoc intelligere pofiumusj
.fubjecit enim: Statue feryo tuo eloquium tuum in
timoretuo. Initium eile iapientis timorem D omiquio
8c apoftolico fermoni tribunal eft timorjuf-
ti,8c bafis aurea plena prudends:fimulacrum autem
bonum tamquam effigies v e r ifad s , fermo
iändorum. Et vide tamquam bafim auream eile
iàndorum timorem. Lege Eiaiam : vide quantis
fubjecerit timoremjut faceret irreprehcnfibilem
Sc bonum timorem -.Spiritus, inquit, fapientia & \
intelleffusifpiritus confila atque viriutis,Jpiritus co-
gnitionis atquepietatisfpiritusfantfi timoris.Quanni
dicit Propheta.Quid eft autem initium iàpien- £ .ds timorem fubjecit; uthaberet quod fequi poil
tis,nifi fscu lo renuntiare?Quiaiàpere iscularia,
ftukida eft. Denique fapientiam hujus mundi,
fttiltitiam efle apud Deum Apoftolus dicit. Sed
Sc ipiè timor Domini,nifi fecundum fcientiam fir,
nihil prodeft ; immo obeft plurimum. Siquidem
Judsi habent zelum Dei,ièd quia non habent ie-
cundum fcientiam , in ipio zelo Sc timore majo-
rem contrahuntdivinitatisoffeniàm. Quod cir-
cumcidunt,infantulos fuos, quod iabbata cufto.
fet ? Informatur per fapientiam, inftruicur per
intelledum , confilio dirigitur, virtute firmatur,
cognitioneregitur,pietatedecoratur. T o lle timori
Domini ifta,8c eft irràtionabilis Se infipiens
timor,unus ex illis: Forispugnafintus timores, quibus
afflidus eflet Se Paulus,nifi habuiflet Domi-
.num confolantem.
. 39. N e c ptiofum eft in Proverbiis: Tuncintelli-
ges timorem Domini. Quid eft,Tuncs id eftj Cum fa -
diunt,timorem D e i habent.fed quia nefciuntLe- ,p pientiam invocaveris, & prudentia dederis vocem
P r o v .x .s -
ibidem• }.
gem fpiritalem e fle , circumcidunt corpus , non
coir fuum. Ignem iàbbato adolere formidant,
cum Lex fandificationis die libidinum igneni
prohibeat accendi.
37. Et quid d e ju d s is dicam?Sunt etiam in no-
bis qui habent timorem De i, fed non fecundum
fcientiam, ftatuentes duriora p rscepta q u s non
poific humana.condirio fuftinere.Timor in eo eftj
quia videntur fibiconfiilere difciplins, opus vir-
tutis exigere : fed infeientia in eo eft j quia non
compatiuntur natu rs, non sftimantpoifibilita-
tem. N o n fit ergo irrationabilis timor. Etenim .
vera fapientia à timore D e i incipit, nec eft fa-
*■ Rationabile, id e ft , ratio; enim ac \ iy ts Se verbum & I
rationem fignifìcant. Eft àutem lielleniimus quo neutrum adjcc- |
tuam; & f i quafieris illam urpecuniam, (fi ut thefau-
ros fcrutatusfueris eam, tunc intelliges timorem Domini.
Et ideo tamquam fuper bafim bonam d ic it:
Statue fervo tuo eloquium tuum in timore tuo. Plena
difciplins oratio, per quam docemur quemadmodum
debeamus orare:unuiquifque iermo doc-
. trina eft deprecandi. Et quia docuit nos ora re,
. qui fit iftius orationis efFedus, oftendit feptimus
verius.
40. Auferame opprobrium meum, quod fufpica-
tus y««>.Subobfcure didum videtur:ied explana-
v it Apoftolus quod hie videbatur obfcurum,ubi
nit:Nthil mihi quidem confcius fum fed non in hocjufi
r loco fubft.intiV
od. nonnulli : T. •r quoddam (ludium verbi Sec.
T 1 1 ij
sir
HI Ii 5j i IIpII
i l w 1
i l lllj
Hj
u
lPif
I l i
illll !*§
If
'•lililí Il;
i l |ì|
1®