Saniti Ambrofii
camini porta ¿temales. Vere princi pes, qui ie be -.
nerexerinc 3 utili animas eorum Chrifto ingref-
Eff/i.10.4. -fus fit.'Simile quoque illud eftSaloinonis:Sifpiri-
tus habentis potefiatem adfienderit adversum te , lo-
a cum tuurn non nlinquas> a quia cura mitigabit delieta
magna ? D iligentia enim 8c fides fuperiorem
locum tenent, inferiorem perfidia. Ideoadicen-
dat ad te bona diligentia , quæ infidias exeludic
inimici, 8c aufert peccatimi ; ne malitia potefta-
Eccic. j. iì. tem habentis nocerepoffit.Hanc'videt Ecclefia-
* • ftes*in Canticis malitiam fub fole,hoc eft,in hoc
mundo 3 unde 8c fubfolanum locum hunc -Scrip,
tura memora vit. Sub fole ergo v id it , non fupra
iolem, ubi pax Angelorum e ft , vel ianditâs cæ-
leflium poteftatum. A u t forte fub fole iniquitàtis
dixit; malitiæ enim diabolus præfidet,virtutibus
Chriftus.Itaque ut vincerei fpiritum poteilatem
habentem,quam ad tempus accepit, incurvabat
fe in oratione David , cervicem ficuc circulum
fledens,8c humiliabat in precibus5oratio enim iè
humiliantis nubes penetrar, 8c elementorum alta
tranfcendit,ut Chrifto appropinquet.
; 36. Et rugiebat à gemitu cordis fui. Rugit, qui
gemitum folum,non verba exprimit. Hæc e il er-
Rom. 8. zi. g o illa p reclara oratio, quando interpellât pro nobis
Spiritus gemitibus inenarrabilibusy ut Vas elec-
tionis adièruit. H ic eft gemitus quem non defpi-
cit Deus,qui non defpicit fervum juniorem orba-
h . tum patre,nec viduam,b fi efFundatloquelam.
. 37. Gemitum ergo ante omnia fignum Spiritus
ià n d i Apoftolusponit, utlegimus. Denique cufi
todiamus animæ noftræ janiias ; ne muldloquii
fecuribusfcindatur noftræ confeifionis ingreüus;-
Nihiiiniolens 8c fuperbum noftro ex ore procedat
-, ne iècurim levemus aut malleum, quæ non
intrant in Ecclefiam Domini. Claude januam ,
cùm oras,ne fe ingerat ipiritus nequam5 ut 8c ibi
peccatimi extorqueat, ubi lucrum volumus pie-
ratis adquirere. Qui fic o r a t , non eft à Domino
gemitusejusabfeonditus. Denique fit fa n d iPerii
gemitus 8c cognitus 8c exauditus e f t , quando
flevit amariifime. Utique non Iacrymæ amaræ,
fed amarus quieasfundebat affedus.In ipfo perfido
Achab gemitus inveniflet gratiam 3 nifi maliens
invidia cumuIaiTetofFenfam.Non enim per-
fundorius gemitus prædicatur ; fed qui habet
converfionem ; fcrip turn eft enim : Si converfus
ingemueris, ialvuseris,
. 38. Conftituamus edam ante Dominum omne
defiderium noftrum. Quid eft defiderium? Bonæ
L'ie.zzas- enim rei legi defiderium : Defiderio deßderavi hoc
pfal. 41. z. pafcha manducare vobificumj 8c ; Cervus deßderat ad
fontes aquarum.Puto autem quod is qui pceniten-
tiam gerit,qui fe affligit,non bona fua debeat,fed
commifla fibi enumerare peccata. Denique ver-
ficuIisilliSjUt arbitrer, hoc docemur, quibus ait:
Tf*l. ¡s- 9■ Deus, vitam meam nuntiabo tibi : pofitifii lacrymas
measin confpetfu/«fl.Non enim quafiinnocentem
vitam annundat, ubi Iacrymæ funduntur, quæ
a. MÎT aliquot , quia cura mitigai delictum. Magna enim diligentia
& c . Melius a lii acque edit, cùm legere fit in Ikcro textu ,
■e n \3.ua, xscmeaum ¿/attfiiat
*■ H i c eodem modo liber Ecclefiaftis per vocem, in Canticis dc-
fignatur , qlio Scriptura uni verfim per vocem in hymnis fignifica-
tur Iib. De Tuga faculi cap. 4. num zo .q u cm conili !c.
b. Ita edit vet. ac Rom. cuminiT. aliquot. Edit, vero nonnulla:
P a r if cum a l i is icripcis cod- f i effundat ioquelamgemini ( quidam
mir. f i effundant Ioquelam gemitus. ) Ergo ante omnia fignnm quod
foleijt legationem fufeipere pro delidis. Nifi fo r .
te fic intelligamus, quod etfi innocens quifque
f it , iecurus efle non poffit, cui fint adverfus gra-
-viifimos hoftes quotidiana certamina ; 8c ideo
h x c Iicet lieta fit confcientia, ramen pugna la-
crymabilis. Tuxtahosergo verficulos concupii!
cendam poflumus accipere magis,quam .defiderium
3 ’QFfupùcui enim griecuspofuit: concupifcen-
tia aiitem 8c defiderium imJv/mo. dicitur.Sed con-
cupifeentia & de bono & de tóalo dicitur. Concu- vfa\. S)
pivit}d “ defedi anima mea in atria Domini,pro bono:
in Lege autem a liter:Nam concupìfeentiam nef- Rom.
ciebam, nifiLex diceret : Non concupifces, utique pro
malo. Denique fubjeda nos doceant, quiaocca-
fione accepta, peccatimi per mandatum opera-
tur omnem concupifcentiam in hominis affedu.
PoiTumus tarnen fic accipere, Ante te omne defiderium
pono 3hoc eft,tibimanifefto,quie impetrare
defiderojut ad ièriem petitionum,non ad jad an -
tiam referendum videatur efle virtutum. J a c t
a n t i a enim infolens edam in integro ^deprecado
autem in peccatore laudabilis.
' 39.- Addidit edaqi Propheta, quia cùm cor
fiumi conturbatum fit,deferuerit iè fordtudo fua.
Magnum periculum fi cor exagitetur,quo credi-
mus ad juftitiam.Sed tamen utinmagnispericu-
lis a:gritudinum fi dolor ientitur, & ienfus ejus
exprimitur,remedium falutis oftenditur ( dolere
enim tolerabilius e ft, quam non dolere 3 aliud
enim vivificationisadhuc manentisinfigne,fido-
1 leas : aliud fuprema: mòrds indicium, f i nullus
iènfus doloris fit ) ita & cor fàlutis figna demon-
■ftrat, quando cauiàs fuie perturbatiónis agnof-
cit. Denique turbatum eft cor David adverfus
Naba l hominem peftilentem, & gratiam repe-
rit,dùm occurrit Abig^a , quie midgaret com-
motionem indignationis,& iandificationem be-
nedidionis acciperet. A t vero Naba l duro 8c rigido
corde verbum uxoris ferre non potuic., &
obftupefadusobriguit, & in mortem incidir.
E 40. Qua: autem Prophetam deièruit forritu-
do?Utrum carnis,an mentis?Sicarnis,non utique
defperanda iànitas.Nam vìrtus in infirmitateper- t .c o r . 1
ji«V«r.Dequononmediocriterdifputavit c arbi- 9-
ter & pr^liator qui luda: mentis corporis • c
feiens, temperabat utriufque certamen 5 ut re-
ftringeret carnem, fi cerneret fortio rem, ne in
legem peccati captivam duceret mentem. Re-
.vocabatitaque carnem , virtutem autem mend
-jungebat:fic ad coronam meruit pervenire. Er-
p go hoc dicit Propheta : Si carnis fordtudo defe-
ruit,mentis fordtudo pnevaluit.Quod fi fortitu-
dinem mentis accipimus deferuifle,non mirimi fi
in graviflìmis tentationibus corde turbato,putat
>iè homo mentis fua: fortitudine deièri.Ipie te do-
.ceat dicens : Fordtudo mea, df laus mea Dominus, pfal. m
Dominum ergo qujerebat; & ideo ne deièri me- h-
reretur/iepiusputabateffèqua’rendum: & ficubi
fluduabat, putabat ièefle defertum. Sic apoftoii
H inimici! s ponit „non capiamus : quale fignnm Antichrjftus ponti. Sc.l
'¡Aa non cam bene ex antecedcncibus conicqiuimui-.
. c. Edit, omnescuin tribus niff. Arbiter & breviator. Melius alii
quinqué cod. Arbiter & prtliator ; lignificatili- enim Paulus & arbiter
, five agohochetcsdici ípiricalis certaminis, quödmultis epif-
colarum fuaitim locis ejus leges aliis prxícripfcm, prxmiiimqiie
I propofucric ; Si idemprdiator , five achlcca eli, ut de fe ipfc ccUa-
I tur. i . Cor. 9 . 1 6. Sc z . T im . 4 . 7 .
833 ■ Pfalmum X X X V I I . Enarralo. 834
excitant dormientem j ne obdormiret fibi, non A hi in primo præcipùe ifto verficulo Domini viquiaeum
obdormiflè credebant. Sic Eliiæus ( ut deturtenenda fententia ; quia in tentationibus
fiiperiorum utamur exemplis ) 'Vbi éft, in q u it, inimici fiunt hominis edam domefticiejus. H oô
Deus Elia?N o n quod putaret abfenteni3 fed quia ergo fandus David pure atque fincere & dolenpræfendamejusinbeneficiisrequirebat.
SicHie- terfatetur. V e ru s Eniaì d ó lo r e ft , Sciiiterióris
remias eum fequebacur ut medicum, dicens: Sa- cordis confeifio ; quaiido enumerantur omnia
- na me, Domine, érfanaber:fafa um mefac,&falva- quibus fecreta mentis vifeera amariflìmo combor
Nonlaboravifequenspofi te.Sic Ecclefia requi- punguntur afFedu,& domeilico felle exacerbanrebateumin
Candcis canticorum3& rogabat fi- tur. Déplorât igitur Propheta ab a'micis fe
Has Hieruiàlem,ut fufeitarent diledionem.Quæ- proximis impugnatimi, à quibus utique non imrebatutinveniret,
quemfuadiIedioneretinebat,B pugnaridebuit,fed juvari.Quod utique Cilm fan- ub.u.
nec umquam fen tie bat a bfen tem .Si c ergo & Da - d i Job querimonia concurritjquia & ipfeaigue-
' ' ■ • - ■« r, r re- > - - bat très illos reges cohiòlatores malorùm , qui
majora ei ill ferebant certamina, cùm ad conlö-
landum eùm amiciriæ gratiâ conveniflènt: quod
utique cavendum eft nobis.Confolatio enim mi-
tis effe debet,non afpera,qux magis dolorem le-
niat,fervorem mitiget,quam commOtionem ex-
citet.Certe ipfius corporis medicina nos doceat,
quæ ferventibus vulneribus molliora medicavid
non querebacur àG h r ifto fe effe defertum ;
fed judicabat ilio prxfente, fe non poflè turbari.
f 41. Denique u t feias de Chrifto magis intelli-
gendum , addidit : Et lumen oculorum meorum non
efl mecum. Quod eft verum lumen omnium, nifi
■ Chriftusjefus de quo Johannes dicit : -Erat verum
lumen, quod illuminai omnem hominem venientem
inhuncmundum\quia ipfe eft qui il lum in a t i corporis
ocuIos,& mentis obtuttini?Rogemns ergo, C menta confuevit adhibere, quibus dolorem alle-
ut femper nobis fuum lumen infundat,& femper vet. Ideoque foventur primo vulnera, poft fenobifeum
fit , ficut erat cum David 3 & ideo au.
deb.atdieere :guoniamapudteettfonsvita^dr in
luminetno videbimus lumen. Illecerte quafi pro-
pheta magnui'h videratlumenmobis lucerna ejus
luceat 3 ne poffimus errare. E t lucerna Verbum
eil,ficuc verum lumen eft Verbum, quod totum
illuminât mundum. Deniqye lucernapedibus meis
Verbum tuum, Domine. Et lucernam illam etiam
can ti^n e offendatipía durities,& incifio vulnui
exafperet. Quanto igitur niagis caverenos convenir;
u teúm venerimus ad confolandüm, noii
facile, non perfundorie Ioquamur ? Septem die-
bus tacuit J o b , tacuerunt am ic i, hec locuti eíl
íe n t , nifijob dolore p rorupiflet in vocem 3 qua:-
rendum e íl enim unde incipias,ñe in ipfo íermo-
neoffendat confolatio tua.Etiam taciturnitas ip¿
Propheta quærebat », non laternam. Lucernam D ^ medicina e í l , & velox in fertóonibus magis
ftutem illam Johannes in v en it, 8c demonftravic:
cum laterna perfecutor advenit 8c demonftra-
vitjlaterna enim claüfum habet,non liberum lumen.
Juda:us quafi lucerna fiib modio, vel faces
fub velamin'e poteft v idere, ied non v id e t: nos
autem reveiata facie gloriam Domini fpecula-
mur.ieternam 3 ut ad ejus imaginem a gloria in
gloriam per Spiritum fandum reformemur. Ve-
nic ergo periecutorum turba cum laternis 3 8c
vulnerat.Quid miraris fi alterum vulñerat, ciini
frequenteripíefevulneret 3 quia ex multiloquio
peccatum non effugit ? Etenim fi medicus me-
dendi tenipus e x fp ed a t, ut digeftis íegritudini-
bus,medicina: fubfidia deferantm^ne acerba ad-
huc 8c immatura, ut adíerunt, a:gritudo curatio-
nis remediis reludetur , 8c beneficium íéntiró
ñon poífit;quanto magis explorare nos convenit,
ut opportune á nobis medicinalis ferino proce-
Hecvinclufam in-eis facem videre eorum ocuIi E dat, quiiTonacce0deré l%àum,fed lenire videa.
nequiverunt.Venit cum faeibus,quæ plus habenc
in fumo caliginis , quàm iplendoris in lumine.
Denique facibus mortuorum cadavera ardere
eonfueverunt. Sibi ergojudæi jam ferebant incendia,
qui perfequebàntur falutis Audorem.
Venere cum armis, fignificantes armis iè peritu-
rosefle Romanis ufquead excidium totiuscivi-
tatis8c temp li, quipacem Domini recuiarunt.
42. Amici mei dr proximi mei adversum me aptur
? Vis urget dploris: premitur cor mulieris af-
f lid x , qux immatüro obitu maritumamifit, aut
filios: quid properas cüm te illa non aUdiat, nifl
defervefeat dolor? Sxpelites de coniolationibus
vidimus exciratas; Venifti utdoleas, non ut liti-»
ges.Ordo iermonisipfe quierendus eft;ne peccatum
apud Deum incurras,dum defideras homi-1
nem confolari;bne d icentitib i: Audihiec,8c aliä h
multa quie nihil p ro fil^ refpondeat: Judite con- Ibider/h
I propinquaverunt,&fictcrunt. Et proximi mei alongé F filatore s malorùm ; ne in lud1 u aall terius eertamen
ileterunt. E t vim faciebant qui quarebant animant garrula: difputationis inducas ; ne non accedas
a •> - • » • i s i - . t r ------- cùmoporteat 5 ne accédas,8c durior lit tuus 1ermo.
Denique quid dicatur de talibus, doceat te
fandus Job: Simal mihi veneruntz tentationes gra- j0b. 19
tvifiima, circumdederunt me infidi ante s : fratres mei & /«;•
dificejferuntd me, cognoverunt extráñeos magis quam
me: Amici meiimmifericordes fa i ï i funi. H ic ergo
meam.Etqui tnquirebant mala mihi, locutifiuntva-
nitatem : & dolum tota die meditabantur. Ego autem
velutfur du s non audiebam , dr ficut mutas , qui
non aperitos fuum. Et fatfus fum ficut homo non
audiens , 0 “ non habens in ore fuo tncrepationes.
Videro qui .fint qui argute ifta difeutiant. Mia.
ismíT. nifi qúodhi poíl verba, non hier
. In Vid. aucem & Colb. fic lcgitur
tarn lucerna iokennes &.e Iterum ubi ed
Ita edit, acplul
addirne, fed Ittcernar.
lucernam. Et lucerna
mil', aliquot ,Lumcn Iuduorumquafi lucerna fub modio, vel fa
velamenc, po:cfi vidtri &c. Alii cod. majori numero , ut n
texcu.
b. Locum hunc Rom. cdic'. ita décurtavi
audivi talla multa , cónfolatores malorum.
reAituimus, a quibus ctiam non difFerunt
quod habent : Nedtcenii tibi rejpc
:fub
at : Et nt dicatur tibi
los eum ex vet. edil
id. Vid. Sc Colb. nil
lenti MA', vero Vai
& quinqué Gallicv N> dicatur tibi, a
tibi &c. Ad hos quoque Parifi quxdai;
quod prxmittunt: Et, !'dicatur
li ftc .... refpondeat
edit, accédant, excepto
c poA,rc/po»<l(!«r,cxpiin-
iprobabic, fumat, dica-
auribus non eA infolcns.
I gunt : ttbr. Quam ledionem qui nor
I tur tibi,prp„dicatur abs te. Quod lati
I . c. Rom edit, fola tentationes ejus, vus mas circumucueimu //«
I in filiantes. In quo LXX.’ Iritcrp. 'iccuta eA àpud quos Ou&v/tii-
I Mi ÿ ÍaJ’o» to' asigftuíáa« «wl'J ìzf'i/isì , /*,w
I iyxsifcvi.