monilùvhabeat eciarrmcnla potencium prophe- A qjiiju ftifkan c u p it , vm fuas ante pronuntiet.
a m i quasadver&somnem extaHencem fta l- ,jo . Ideoque fecundo verfu
citudinem lacertis quitwftkiln fideidàiganeur. mntinmi,ér txmiifime-Mcc mnußficamnistms.
6 N o li in tu r in pulverem mortis deducere Pulcro ordine ad juftificationes D e i pervemen-
animam tuam, cui Dominus etiam naturalem al- dum putat > ut primurtì Ina peccata fateatur. Sic
titudinem tribuit, & vigorem quo fé exciret Se enim docemur & alibi : Die tmquitates mas, ni W ff i
adfurgat. Unde etiam-de irne conj unzione ani- jufiificeris. Itaque feire debemus, quid fit vias luas
m« Sc corporis diftum opportune aceipitur • eo ambulare hominem,& vias De i.Qu i facit volun-
quod in naturali v itx noftrx myfterio connexa tates earnisISe vivit fecundum concupiicentiam
anima corpori velut humi reptet, Se pavimento mundi hujus,vias fuas ambular,quibus deleclatur
adhxreat: partim propter hoc terremim habita- B Se gaudet. Qu i autem venir voluntatem racere
culum partim quia corpus iftud è terra eft. Et Patris fui qui in cxlis eft,cujus eibus eft utman-
recrionis igitur diverforium, Se materia ipfa cor- datum D e i compleat : qui non quxrit quod fibi
poris noftri huic concurrit fententix. Ideoque voluptati fit,fed quod placeatDeojilIe viam Do -
& f - pulcre Apoftolus de mortis hujius corpore libe- mini pergit.illam viam q u x ait -.Egofum via, ve- K j
fari cupit ; quia carcere quodam claudimur, Se rìtas,&vita. Vides ergo quia ìlle vm t fecundum «■
in quodam luxurix gurguftìo fiti,tenebris invol- verbum D e i , qui viam ambular Chrifti. Ipfe
vimur deliikorum. etiam dominus Deus in Deuteronomio d oe et,
7. Ergo fecundum voluntatem D e i ambii le- quomodo in viis fuis ambules,dicens : Et nunc, I f d„„;Io
mus ut adhxrere dicamur Deo. N amqu ifecun- racl, quid dominus Deus petit a te , nifiuttimeas do-
dum corporis appetentiam vivit,caro eft: qui fe- C minum Deum tuum, & ambules in viis e'jus,& dili-
cundum prxceptaDei/pirituseft. N o n ergo fiat gas eum, & fervias domìnoDeotuoex toto corde tuo,
anima noftra caro,hoc eft,ut dicamur caro , ficut & ex tota anima tua cuftodias mandata e ]us,&juf-
Se illi qui in diluvio perierunt, de quibus diótum titias ejus. Liquet igitur alias vias eile carnis,alias 1
Ctn. e. 3. * e f t , g u ia carofuni : fed magis caro noftra obe- D e i : Se fi quis velit ambulare vias D e i , feiat ei
diens animx gubernaculo, fiat anima, Se hoc ap- prius eife vias carnis, Se corporis-, Se fxcularis fa-
pellari mereatur nomine, ficut appellata eft fa- pienti« deferendas.
milia patriarchxJacobjSe generationis ejus fanc- li . Relinquens itaque eas David,pronuntiat,
Q,n 4(j. ta pofteritas. Sic enim fcriptum eft : Hi filii Baia Se apud Deum non tacet. Confitetur errorès,
zs-'&t 6. qitarn dedit Lab an Rachel fili afu a ,& peperit hos la - non tacet lapfus. Simile illi hoc dixit : Annuntia- Pfal ji.,,
cob,animasfeptem. Et a\ibi:Omnes autem anima qua D boadversum me iniqui tatem me am Domi no.Si enim
intraverunteum Jacob in Ägyptum, qua exìerunt de ie accuiàverit juftus, vocem parati accufàtoris
femoribus illiusjrater mulieres, inquit, & fexaginta exclufit, qui folet acerbare pec cata, Se uniufeu-
Exod. 1. j. fex . Et in principio Exodi legimus : Erant autem jufque exaggerare flagitia.Obftruit ergo os ejus,
omnes anima de Iacob (puimpue ó* feptuaginta c/ui quiipie de ie fu e r itan te confeflus , 8e pr«ftruit
erantcumlacob. Ergo illi qui habitabant cumjo- veniam confitentis. Verecundia excufec reum ,
fep h , Se de ^Egypto exierunt, anim« funt. pudor fuus accufat * auftorem. Qui enim fua de- *
* 8. Qui autem cùm eflent * Angeli Dei,hoc eft, li&a non tacuit,videtur in fe doluiffe quodfecit,
v it« probitate Angelorum imitantes gratiam in diabolo prodidiffe quod fuaftt. Ideoque ait
( qui enim non ducunt uxores, Se q u x non nu- Scriptura-.lufius in exordiofermonis accufator efifui. -f-w.ü,
b u n t, erunt ficut Angeli in ccelo ) qui ergo cùm £ Q u i fe accuiàt, etfi peccator e f t , juftus effe ilici- ■ I7-
A ngeli videreiftur, capti iunt decore feminxo , pit -r quia nec fibi parcit, Se De i juftitias confite-
cen. 6. J. hi caro funt,ficut dominus Deus dixit:Nonpcrma- tur,quem putat latere nihil pofle.Ütinam Adam
nebit Jpiritus meus in hominibus ifiis in aternum, fé prius acculare, quam celare voluiflet. Sednon
propter quod caro funt. Et merito expertes libidinis fatis eft ut confiteamur errorem : verum etiam fi
Angelis comparantur : caro non funt in c arne, corrigi volumus,àDomino poftulemus,ut doceat
fed in fpiritu 5 quales erant illi qui doftorem nosjuftificationesfuas^ne pofteaerrare poffimus.-
Rom- s. 9. Apoftolum fequebantur, quibus ait : Vos autem A Domino igitur doceri petit, quiaunus eft mä- Matth.ir
non efiis in carne, fed in fpiritu. Qui autem corpo- gifter nofter, ut ait Chriftus. N ec ötiofe hoc pe- 1 *•
rea feminarum capiuntur libidine, caro funt : at- tit j non enim ille beatus quem docet homo : fed
que utinam caro tantum, Se non etiam equi ad- F cluem tu erudieris, Domine.
Hier. ¡ . s . hinnientes j quia in uxorem&sopùx.,proximi fu i ad- 1 1 . Ubique meminit fui, nec putat fatis e ile , ut
hinniebant. doceat eum juftificationes fuas d'ominus Deus
o. R og at ergo qui dejectionem anim« fu« nofter,fed addidit : Viam jufiificationum tuarum f-iv
fèntit ad pavimentum ufque curvar« , ut vivifi- infinua mihi, & exercebor in mirabilibus tuis. Vide
cetur fecundum verbum D e i , quod animas ad ordinem. Prius eft utdifeamus Domini juftifica-
fe trahit quafeumque, Se miferatione fui levare tiones, deinde ut gradus quofdam'juftificatio-
cupiens abducit à terris. Vivificatur autem ani- num Se ordinem noverimus,quid prius,quid conma
; q ux vias ambulat C h r ifti, peccato mortila feq.uens effe debeat.Nam feire quidfacias, Se or-
D e o vivensjita ut mors peccati dominatum in ea dinem nefeire faciendi, non eft perfe&x cogni-
poft h«c habere non p offit, pofteaq.uam confe- tionis : offendunt plerumque prxpoftera. Deni-
pulta cum Chrifto j uftificata eft à peccato: Sed quejuftus eft, qui fe inexordio fermonis accufat:
* . H o c loco videtur Ambrofius accedere ad eornm fentcntiam 11 catum è caslo fuifle deturbatos apertè docct infra fenili 7 . f . ; i .
à quibus inirium 6. cap. Gen. de filiis Sech aceipitur : cunvidcm ■ & 16. f . i i x . hujrlis operis , atque alibi-. ?
ipfe illud de angelorum cum mulieribus concubitu fsepius expo1- j! | * . Au£h>rem feu iiiìpulforem Diabolimv lite in tc llig i fatis de-'
feerie ; ut docuimus ad cap. 4. lib. De Noe ó> Area. mini. ¡>. J1 f clärant lequentia.
inuno & ir fra ferm. 8. f . 64. Cctcrunvangelósobfepci'bixpec- ji |.
injuftus au tem, qui quod prius neg a ve ra t, c on -.
fitetur. Ille verecundix invenit gratiam : hic no-
tam incurrif impudenti«. Ita ordinis ignorantia
conturbat negotiorum naturam , formamque
meritorum.Illé autem qui didicerit primo myfte-
ria D ei,deinde ordinem myfteriorum, exercetur
in mirabilibus Dei.
13. Grxcu s* pofuit : quod dicit latinus,
hallucinabor. In quo videtur efTe aliqua fer-
monis offenfio fecundum vulgarem confuetudi-
nem5 quia vulgo «flimatur,vel hallu- £
cinari, yel plus quam oportet aliquidloqui ,8c
afuperfluum v id e r i, quod audienti faftidio eft:
Se videtur effe prxter ordinem, cùm ordo rerum
videatur adferre faftidium j ut fi caufàm velis
enarrare aliquam,& ordinem ferves, auditor autem
ad rerum feftinet exitum, fuperiora faftidit.
Sed non poteft piene inftrui, nifi qui ordine fui
cunfta cognoverit. Inde non folum factum de-
prehenditur, fed etiam fafti pondus, Se facientis
affeftus.Ideoque David quali bonus fui judex at- (
que arbiter,prope ufque^d faftidium vult doceri,
Se vel fuperfluoimmorari tempore, quam necef-
fàrium ordinem prxterirejctJbAí^íoi enim velhal-
lucinatio videtur longa quxdam effe meditatio,
Se morofa quxdam mentis intendo : á quo non
longe abeftexercitium, vel animi,vel córporis.
Nani ut ille qui exercet membra fua p alx ftra ,
diutius ex ercet, u troboret: ita qui exercet men-
tem in fcripturis divinis, vel in confiliis, diutius
exercere debet. I
-■ 14. E x iv it in campum Ijaac. Grxcus dixit ccSbhe-
2¿v¡<j-ar.Latinus deambulare,vel exerceri.Rebecca
veniebat: typus in ea prxfigurabatur E cclefix :
parabantur nuptix,in quibus fàcramentum foret
magnum. Videns Patriarcha illa myfteria, exivit
in campum, diffiindens acrimoniam fux mentis,
Se deambulans in innocentia cordis fui. Diverfis
utique cogitadonibus exercebat animum, Sein
mirabilibus myfteriis deleftabatur :cujus l im i ta
tor evaderetfanftus Propheta,doceri juftmca- ]
tiones D e i,Se viam juftitiarum cxleftium cogno-
feere geftiebatjutnon dormiret anima ejus {«culi
iftiusibmnumj nec mundanx captus vanitatis
illecebris , à perfèquenda veritatis intentione
difflueret.
ij. Qua ratione ergo doceri v e lit , fiibtexuit
dicens -. Stillavitanima meapratadio : confirma me
in verbis tuis. Aliqui códices h a b en t, dormita-
v ii j quia c#óstt£fc»Se e^ e» duabus litteris diflo-
nant. Potuit interpres vel antiquarius fcriptor ';
hic falli: dormire e f t ,^ ^ ftillare.Perfectiornondormitat,
qui divinis animum intendit
4- myfteriis. Denique ipfe alibi diciz: Si dederofom-
num oculis meis, aut palpebris meis dormitationem.
Sedvigilat femper;Se fi caro dormit, cor vigilar.
Non ergo dormiebar,qui templum condere D o mino
cogitabat verborum cxleftium exxdifica-
tione, non Iapidum. Verbum enim D e i repuliò-
rium txdiorum e f t , quo fomnus animx, fopor
*• Varictatcs circa liane vo c em , & alias ejafdem in terpretaciones
repcrias Jicec in lib. De Ifaac & Anima, cap. i . num etiam i.
& infra Semi. 11. y . 83. De quo verbo vide quoque Augult. lib.
1. qua'il. in Gen. qua;ft. 6 ? .
a. Edit. ant. in textu , fuperfluum videro -, in marg. autem, fu-
ferfluum dicere ; quam leñioncm Rom. in textum tranftulit. MÍT.
vero nobifeum faciline. Rurfes cunóla; edit. ©’ ordinem non Jerves.
Melius mil. expungunc negationem. Etcnim hic oilenditur ordi-
S. Ambr. Tom. I.
mentis excluditur. Ex triftitia enim Se follicitir
dine fxcularium fomnus irrepit. Qui autem ad*
hx ret D e o , curarum fugitans,voluptatem capic
cognitionis x te rn x, nullam illic mutadonem rerum
fxcularium pertimefeens.
16. Qui facilioribus igitur Iaborum utuntur
compendiis, dormitavit, accipiuntrfèd Origenes
qui multorum interprerationes diligenti difeuf-
fit indagine, fiilla v it , fècutus eft 5 eo quod per-
fefti anima quafi bene compofita Se confirmata
non ftillat, ut faftigia culitiinum qux bene tefta
atque munita funt:ceterumincompofita cito ftil-
lant. Inde ufurpatum eft: Stillicidia ejiciunt homi- Prov.
nem in die hyemalì de domo fua ; b in quo frigoris a fi.
peritate, Se frequenti aeris mutatione tentamur.
Denique docemur providere, ne fuga noftra fiat a tntt,
hyeme vel fàbbato. Probatos enim jam nos dies t0-
debet reperire vel ju d ic ii, vel mortis ; ne viduatos
viriditatibus profperorum, Se omni fpoliatos
fecundorum flore fuccefluum exitus mortis in-
; veniat.
17. Caveamus ergo ne unufquifque noftrum
ejiciatur de ftatu mentis fux,Se naturali quadam
manfione, fi habèat foramina manfionum, è quii. *
bus fluentia ftillicidia tamquam ex fundamentis
fubruant hominem nulla fapiendx foliditate fun-
datum. Ideoque ait Propheta : F i l i , ne defluas. Prov
Confirmanda eft igitur anima noftra, ne ftillcrj
Se individua virtutum compage folidanda , ut
poffit Regis «terni fèrvare myfterium. Ceterum
) is quicumque eft facilis in verbis, velut plenus ri-
marum,hac atque illac effluens,interiora evacuar
fua, Se exterioribus paffionibus inundatur,tegere
fe nefeiens, nec tenere verbum quod acceperic:
ficut lància Maria q u x confèrvabat omnia ver ba Lue.
in corde fuo , ne quid ex ejusc corde deflueret.
18. T ali fé munitam dote virtutum Ecclefia
loquitur j ut digna videatur in cujus invitatus
Sponfus fuccedat hofpitium. Hinc primum fe
prxfumit effe placituram, fi bene te ftam , 8e fida
; fèrvantem filentia Chriftus adfpiciat. Ecce es, in- c*m
quit fiormofus confobrinus meus, ¿r quidem pulcher : ^ 14
adclinatio nofira opaca,trabes domorum nofirarum cedri
, lacunaria nofira cuprefii. Laudat Sponfi deco-
rem Ecclefia, quem plus unufquifque tacito laudai
affeftu,8e fìdus myfteriorum interpres tacendo
p lusprxdicat. Nam qui arcana divulgar ,im-
minuit Chrifti decorem. Ideo nemo miteat mar-
garitas fuas porcis ; ne conculcari faciat orna-
menta pretiofà. Non ergo intabernaculo Ioqua-
? cis Se garruli} quia in multilòquiopeccatum ad-
mittitur : fed in viri ferii, qui fit parcus alloquii,
nec fermonis intemperans, Se verborum fobrie-
tate temulentiam loquacitatis evitans , caput
fuum Chriftus inclinat.
19.- E t merito opacam fignificat adclinatio-
nem 5 quia in Ecclefia conftitutos virtus obum-
brat Altiflìmi. Hac umbra David protegi fe pof-
tulabatjne eum per diem fol ureret, vel luna per pf*i
noélem. H an c umbram fpiritalis miniftrat gra- 6-
nem, cùm religioiius fervatar,tffdium adferre auditori-’Kut docce
ipfa ratiocinatio. Et hoc congruic cum Horacii prarcepto in A lte
poct. ubi narrationem cradit iempcr ad eventum re II inare debere.
b. Edit. omnes ac paùculi mfl. in quu frigorie afperitatc : A lii .
numero majori > in quo & c. Melius j refertur enim ad ante, e-
dentia , in die hicmsli. Rurfes poft pauca ubi omnes m(T. ac vcc.
edit. Probatos enim ; repofecrac edit. Rom. Paratos enim Si c.
c. - Omnes édit. ore Uefiueret. Omnes m l f corde deflueret.
S f f ij