m Saniti Ambrofii
§11
r/il. 77.
Pfal.iQtS.
y- îlob.
6. 4.
ris y Domine J N o n enim Deus palfioni p a te t, ut A ( quodpio patri gravius eft lalutisfuæ exitiis )
irafcatur, cùm fit impailïbiiisj fed quia vindicat,
.videtur irafci. Nobis h oc videtur ; quia ipfi cum
commotione vindicare confuevimus. Plerum-
que tamen ,6c homines inveniuntur cùm vindican
c, non mo verified fumma patienria celebrat
e vindidam,exercere tormenta. C u r ergo mire-
ris in D e o , fi hoc interdum in homine recognof-
■cas ? Vindidlam autem iram efie fupra diximus.
Denique ufus habet,ut dicamus de quoquam pujnito,
iimul opprobria fobolis, 6c pietatis deflevit exci-
dia : quorum alter ad inceftumaccenfus de ger-
manitatis afFedu, alter ad parricidium armatus
eft ftudio caftitatis.Vide quemadmodum illos in
gravilfimis criminibus confinia lufere virtutum.
Utinam aut ille fororem non amaftet,authic non
vindicaftet ¡ A d poftremum 8c ipfe patria: finibus
pulfus à filio, fugiebat hoftem,quem optabat he-
redem : metuebat vincere, ne pietatis dilpendio
quia iram incidit legum : non quia legum ß vinceretur.
iram, ledquialegum feveritatem incidic. Sic8c
alibidedecem plagisyEgyptiorum ait iMifitin eos
iram per Ange los malos,id eft, vindidam j lex enim
nefcit irafci, ied feit legum minifter. Nefeit ergo
irafci qui A u d o r eft legum, cui terrendi eft vo-
luntas, nonpuniendi. Imitamini e rgo , impera-
to re s , exemplum divinum ; ut fitis in ftatuendis
legibus ieveriores, in exigendis fuppliciis miferi-
cordes. Severitas legum infolentem reftringat
zi. Sed forte aliquis dicat: Quomodo in parricidio
, vel ininceftu manusfuent D e i , cùm opus
illud inimici fit?Cognofcamusigitur quoniam 8c
ubi diabolus vulnerat,iagirta: Domini vulnerare
dicantur.Nempe fic legimus, quod cùm in concilio
Angelorum iànduin Job fervulum fuum
Dominus converfusad diabolum predicare^ uc
urereturinvidus ,6 c humani generisadverfarius
( laus eniminferiorisfubftantiie viri, a condemaudaciam,
mifericordiaprincipum reos fubtra- C natioejus eft,qui de ftatu fuperiore dejedus eft )
hatpoena:. Recognofcitigitur Prophetaculpam
fuam, videt vulnera, curari poftulat. Quifanari
vult, argui non reformidat : ied non vult argui in
fu ro re , ied in verbo D ei. Verbum D e i , fanitas
eft. Sic enim legimus: MifitVerbumfuum, drfana-
v i im .N o n vult erudiriin ira5 fedin dodrinajut
fi medicum roges,ne fecet vulnus tuum, ied me-
dicamentum apponat j urget medicamento, ied
non lecat. Denique eft d o lo r , fed non fupra
menfuram doloris : mordet, ied non cruentar.
lO.Etàddidit'.^uoniamfagitta tua in f ix afunt mihi.
Eadem videtur dicere,qua: fandusjobjied di-
verfa funt.Nam 6c ille ait: Sagttu enim Domini in
corpore meofunt,quarumfurorbibitfanguinem meum:
cùm incipio loqui,compungunt me. Ille de vulnere fui
corporis queritunhic deplorat anima: fuce vulnera.
Et forte * hic agit poenitentiam de peccato :
ille caufam agit infirmitatis humanie;8c quali norefponderit
diabolus,quia non gratisjob Dominum
veneraretur, qui nutu D e i omnibus abun-
daret. Sedmitte,\ncff3\s,manum tuam,d" tange omnia
qua habet:videamusfi non in faciem te bene dicat.
E t Deus poteftatem dedit d iabolo, ut mitterec
manum fuam in omnia qua: haberetjob. Quibus
geftis,cùm iàndusjobimmobilisin iua fortitudine
permanerete quia non eft m otusjob aut inte-
ritu filiorum , aut difpendio facultatum : iterum
j ) Dominus ad diabolum dixitjilludensei,quod difi
fipailet omnia qua: habueratjob, filios ejusinte-
remiilet j ipfum tamen nequaquam movere de
virtutisftationepotuiiTet. Etille refpondit:
cumque habet homo ,pro an im a fu a dabit. Sed mitte,
inquit^manum tu am, dr tange carne m & ojfa ejus.
E t a ccepit iterum poteftatem, ut m itteret manum
fuam in corpus ejus } tamen ut animam ip-
fius cuftodiret. Et perfudit ulceribus fandum
ftræ imbecillitatis adfertor, ad remedium operis Job,ubi eft egreflus a Domino. Advertimus ergo
auxiliumCreatorisexpofcit.Hicigiturprecatur, £ quod manus Domini d ica tur, ubi eft hominis
ille patrocinatur.Ideoque vehementior hujus eft
dolorjquia anima: vulnera graviora quám carnis
fimt.Iile dicit fagittas Domini in fuo eíle corpo-
r e , ifte deplorat infixas : illius íanguis bibitur ,
hujuseífünditur: ille compungitur, hicvulnera-
tur : illum manus De i te t ig i t , fuper hunc gravi
pondere confirmata e f t : hic animam fuam de-
flet illufionibus eíle completam , ille fuum cor-
pus ulceribus. Manum autem D e i, virtutem in.
diabolo infeftante,tentatio.Siquidem 8c Job ma-
numDomini dixitelTe quæ fetetigerit,8cfagittas
Domini efle memoravit fagittas piratarum. Et
tradi Ait, in q u it, me in manus injufii. Ipfe itaque
*abfoIvit, quia cùm diabolus vulne rat, Domini
funt làgittæ,qui vulnerandi permifit diabolo poteftatem.
Denique fi mandes, ut tuus fervulus
verberetur jnonne etiamfi ab adftantealio eæda-
tur, à te dicitur verberatus? Eft 6c ilia ratio j quia
telligimuspuniendi. H x c manus regem y£ gyp- p Dominus ideo dat tentatori poteftatem ut ho-
~ a l —-1 r minum in tentationibus probetur aiFedus. Ideo
fit perfecutio , ut fides Iuceat, virtus excellat
mens interna omnibus manifeftetur.
i l . Ergo tentatio quafi fagitta penetrar interiora
hominis , 6c quafi gladius D e i, qui feruta-
tur interna. Gladius autem verbum eft D e i vali-
dum, 8c acudus omni gladio acutiifimo: de quo
glqdio audi dicentemMaria: Symeonem :Ettuam
ipfus^animam pertranfibit gladius ; ut revelentur
multorum cordium cogitationet. Verbo enim D e i
omnia revelantur , in cujus conipedu nuda 6c a-
perra funt omnia, b. Anima ipfa videtur, medull«e
I cujus erat fubflantia ac natura inferior, quàm fubftantia ac natura
da/moiiis, ejufdem damonis eile condemnacioncm.
1* . Abfolvit, id oft j concludit ac cvincit.
b. MIT. aliquot : Anima ipfa divida ur.
tiorum propter Abraha; injuriam ob tentatam
Sarrarpudicitiam flagellavit.Ha:c manus ^Egyp-
tiorum currus,equos6c populosRubri marisde-
merfit profundo. Hiec manus mentem gravavit
regis Sau l, ut gratiam fiii eonfervatoris odiflet}
6c pro prxvaricati'one cxleftis imperii defertus a
fpciis, interemtis quoque filiis deftitutus , vidus
abhoftibus( quo fpedaculo nihil eftdeformius
regijgladium in fe fuumipie converteret,ne cap-
tivus fenex viveret filiis 6c regno fuperftes.Hanc
manum David in feipfo expertus 6c Iiberis, alte-
riusinceftum, alterius parricidium deploravit,8c
*. V ide priores duos iibros De Interpellation fan clor um fob
a. Rom. edit, detraxerat has voces , fubfiantu viri. Non ih-
tis confulte; nccenimluc fignatur aiiud, niii iitudemjob viri
lob. r. s,
&falob.
i . a ,
ibidem, x.
4. & j .
lob. i ) , ti.
lob. 16. lt.
ibidem. 14.
Luc. %■ ìlio
hltb. 4- II.
B’ 1)'
Matth 4 5-
Ken. i t . 4-
wp-fawtitbr.
II.
b«.
B ß ie x . 4.
mrfa-
B’rov. ij. 8.
Wfitl. U i. 5 .
Wfal. 8. j.
Rom. 7. r j.
interiores, cogìtationefque manifeftæ funt : nec
ulla poliremo eft creatura, ut Scriptura d ic i t ,
quæ fe à cognitione ejus abfcondat. Ergo venda-
mus omnia,ut yerbum emamus, ipfumque in no.
ftris vifeeribus recondamus.
13. Ipfe poliremo diabolus teftificatur, quià
omnia dat homo quæ habet pro anima fu a , nec
dignum illud pretium totius patrimonii p rore -
demtbne unius animæ confitetur. Quid parci-
mus patrimonio, quod 6c iplè'diabolus vile judi-
catpro falute. Parum dixi pro falute, parum efle
8c pro errore teftatur.Denique,hacomnia,\nq\x\tt
tibi dabofi pro ci de ns adoraveris me. N e c fojiim d i'
vitias mundi, fed etiam honores 8c regna mon-
llravit. Si tanto con fta t,u t diabolus adoretur j
quantumChriilianus debet offerre,ut cum Chri-
fto refulcitetur? Sed diabolum dimittamus quafi
Jjircum emillìonis in defertum 5 nequeenimnde-
ìis adlertor eft veritatis 5 etfi aliquando transfi-
guret fe in Angelum lucis.
14. Abundant nobis divinarum teftimoniaferip-
turarum, quibus inftruimur nihilelle in homine
pretiofius fide,nullum tantum elïe patrimonium,
quod falutis noftræ atque animæ pretio confera-
tur. Fide Abraham patriam fuam reliquit,6c ter-
ram , 6c proximos etiam quos videbat 5 6c eum
quem non videbat,tamquam adlpicienslequeba-
tur. Moylès quoque animæ fuæ pretium majus
omnibus Æ g yp ti divitiis æftimavit.Quid de viris
fublimibus loquar?Rahab meretrix alienigena ilia
de læculo , tamen animam fuam non folum
contemtu omnium quæhabebat ;.lèd etiam vitæ
periculis putavitefle redimendam-.quæ explora-
toresjefu N a ve civibus fuis quærentibus denega-
vit j 6c holies patriæ, legatos tamen fidei, maluic
occultare quam prodere.Non eamminæ civium,
non bellorum pericula,non incendia patriæ,non
fuorum diferimina terruerunt. D ilc e v i r , dilce
Chriftiane, quomodo verumjefum fequi debeasj
quando femina contemlît omnia fua,6c Jefum in
figura propter fimilitudinem nominis e li fecuta.
Unde p ræclare Salomon dixit : Divitia v i r i , re-
demtio anima ejus. Redime ergo animam tuam.
Vilis e li pecunia, fed fit pretiofa per fidem : vilis
eft cùm conditur, p retiofa cùm difpergitur 5 fie
enim ferip turn eft : Difperfit^deditpauperibus : ju-
Jlitia ejus manetin faculumfacuii.
2j. Si igitur talis fueris,1 ut polfis contemne-
re non lolum omnia tuajled etiam iplam carnem
tuam pro juftitia,qna nulla poteft locupletior effe
polTeifio ( polïeifio enim pretiofa, homo mun-
dusjetli fluminatefuperiora concluferint.tranfis.
Nam etfi dederit tentandi tui Dominus potefi
tatem , mandat tamen diabolo ut animam tuam
ipie euftod iat} lècundùm quod feriptum eft :
^üt dcjlruas inimicum dr àefenforem 3 tentât enim
ut adverlarius, défendit ut fervus.. Scriptum eft
enim : Et volet tibi unicornuusfervire. Servit enim,
qui non ex voluntate fua quod optât,exfequitur;
led exnecelfitatemandatis imperialibus invitus
obtempérât. Videaltitudinem C hrifti, quemad-
modum retorfit in diabolum malitiæluæ pretium.
Ille nos cogit, quod odio habemus, hoc facete:
Non enim quod volo, hoc ago, ut Apollolus dia.
M(T. nominili ,n t poffis contemnere omn iatutt, fed etiam if Cam
carnem tuam pro juftitia , contemns j quia nulla Sic. His acccdic
A x in f e d quod odi, illud facto. Retorfit in ilium D o minus
, ut 6c ipie plerumque non faciat quod
vult} fed quod odit, hoc faciat.Denique animam
quam vult expugnare , cuftodit. No s corrupte-
lam carnis condemnamus,8c lequimur^ut ilia v idua
qua: promiflam marito fidem irritam fa c it4 r. Tim. p.
6c poftea nubere v u lt , quod ante fugiebat. Ille 10,
inimicus eft lantftis, 6c defenlor adhibetur, quo
amplius puniatur j ut nocere non audeat,qui noa
cere defiderat. E t quanto tolerabilius eft amare
B virtutes^etfi implere non polfis, quam odilTe vir-
tu te s , quibus nocere non polfis.
16. Non eft, inquit ^ fanitas in came mea a vultu f- 4?
ira tua. Expoluit nobis hunc locum Efaias : Pec- £/<**• ¿4-t-
cavimus, & tu iratus es nobis. Quis eft tàmen irx
Domini vultus ? N e fo r te ille , quia Oculi Domini rfal.35.17.
fuperfacientes mala. Si enim oculi Domini fuper
juftos , quomodo à vultu ira: Deiinfìrmatur Propizerà
? Unde 8c illud confiderà,quod ipie David
in pofterioribus dixit : JZhtoniam ex omnibus tribù- rfal. s) • 9;
C lationibus eripuifii me ; & fuper inimicos meos rejpe-
xitoculus meus. Sicut enim bonajuftorum refpi-
cit5 ita 6c peccatorum o cculta deprehendit. Nifi
forte ad Chriftum hoc referas, qui ab omnibus,
à quibus contèrebatUr, ereptus c f t 5 quando le
exuità populoJuda:orum, qui eum frequentibus
fàcrilegiis 6c quotidianis impietatibus contere-
bant : & inimicos fuos vocavit ad gratiam, quos
oculus D e i vidit 6c amavit, Ergo quia pius eft
D e u s , nequaquam ell delperandum. Etfi irafci-
D tu r , ignolcit : etfi pe rcutit,fan a t: etfi tradir in
interitum carnem, fpiritum falvat. N o li ergo ti-
mere carnis infirmitatem 3 quia fan61 us cùm in-
firmatur, potentior eft.
i j . Quid autem eft quod ait : Non ett pax o f ¿bus i . 4-
meis afacie peccatorum meorum? Qua: funt ilia oilàj
utrum anima:, an corporis ? Sed non tanta eftec
doloris cura corporei, ubi 8c anima laboratjcùm
(aneli Jit velie carnem propter animam flagella-
ri j fìcuc fe flagellabat 6c Paulus, ne ejus repro-
£ bareturadlèrtio.Sunt quiEdaminteriorisolTaho-
minis , ficut 6c membra funt ce te ra, oculi mentis
, 8c nares 5 ficut Job dixit : Spirìtus divinus qui id- *7- 3-
eji in naribus meis. Sunt ergo 6c olfa , quibus
caritatis quxdam compago formatur. Ónde 6c
Adam dixit-de conlorte caritatis, 6c eoherede
gratia: Vi tie : Hoc nunc os de ofibus meis, dr caro de Gin-
carne mea. Quod Apoftolus interpretatus ait : Sa- zphef. j.j 1.
cramentum hoc magnum ejl: ego autem dico in chrifto
in Ecclefia. Chrifti autem 8c Ecclefix làcra-
p mentum non carnale, fed ipiricale elle quis du-
bitets cùm bonus quifque in iplo coniugio non
carnis, fed virtutis decore teneatur : 8c mores
diligat in uxore , non ufus? Denique audi, quia
non fecundum carnem loquitur, fed fecundum
virtutem interiorem : Non ejlabfconditum os meum, *3*-
quod feci f i in abfcondito. Virtus itaque non caro IJ‘
e ft, quie DeiPatrisnovitabfcondita.
28. Ergo non eft pax anima: virtutibus, quando
ante oculos nobis noftra peccata concurrunt,
8c offimdunt fe mentibus noftris. Et hoc bene
interpretatus eft gentium Doctor ele6tus,in epiC
tola fecunda ad Corinthios dicens : Nam dr cùm t.Cor.y.fì
venijfemus in Macedoniam, nullam requiem habuit
I | Rom. edit, nifi quod habet, non tantum omnia tua. Sed reità eft
| aliorum miT. ac vet. edit, lcftio, quam in textu reprzfencamus.
F f f iij
1
il
WM;
1 9
f j t f