Sandi Ambrofii
Zach. i .
Vfal. h / .
Deus per diem in columna nubis,ut refrigeraret A triumphos donavitjut his beneficiis focus exerci-
viantibusmodu autem in columna ignis jut viam tus nullum prolixi icineris fentirec Iaborem.
oftenderecambulantjbus,& tenebras dimoveret. 6. Itaqueinillo populo typus fuit,in nobis ye-
Lex viarum columna e ra t& ignis,& nubis: deni-
que in columna nubisloquebatur ad cos.Ubi vo-
lebac exercitum requiefcere à labore itineris,non
movebacur columna ignis , nec tranfibat nebula
lucis: quando aucem volebat exercitum movere,
provehebatur & columna ignis in no£te,columna
aucem nubis in die. Illa autem columna nubis,
fpecie quidem pracedebat filios I frael, myf- j
terio autem iìgnificabat dominum Jefum in nube
venturum le v i , iicut dixit Efaias 5 hoc eft ,
in virgine M ar ia, qua: nubes erat fecundum he-
reditatem Evx : levis erat fecundum virginitatis
integricatem.Levis erat,qua; non homini qua:re-
bat piacere,fed Domino. Levis erat, qua: non in
iniquitate conceperat, led Spiritu fuperveniente
generabat : nec in d e lid o , fed cum gratia par-
turiebat.
4. Aliter quoque hanc interpretationem fu- {
mere licet.Venit in nube levi Chriftus in yEgyp-
tum,hoceft,venitin fufceptione corporis in hoc
lkculum. Innube venie, quem nebula corporis
obumbrabat : fèd levis erat caro,quam nulla fua
gravabantdelida.Quomodoenim peccatis gra-
varetur fuis, qui auferebat omnium peccata po-
pulorum? Ecce^ i n q u i t , Dei : ecce qui tollitpec-
catum mundi. Ante hellernum ledum eft , quia
flabat Jefus,&: habebat veftimenta fordida jmea
enim peccata portabat. Sumllt veftimenta nof- ;
trajut nos iplendore immortali tatis indueret.Ve-
nit in nube levi quali juftitia ; iniquitas enim in
talento plumbeo fedet : Chriftus in cordajufto-
rum, in quibus peccata non erant. Et ideo bene
ledum eft hodi ci^uid retribuam Domino prò omnibus
qua retribuii mihi?Pro nobis Verbum fufeepit
carnis infirmitatem : prò nobis efurivit,vapuia-
vit,crucifixus eft,mortuùseft;utnobis in quibus
ante vita ignobilis & degener habebatur, incipe-
ret mors elle prètiolà.
5. Sed revertamur ad confedionem i cineris,
& ordinem manlionum. E t tu fequerelpiritaliter
hanc Iegem viandijut exeas ex ^Égypto : & inde
promovens fige tabernaculum in S o co th , ha:c
prima tib id ad o lìt. Socoth prima manfio eft, fi-
gnificans tabernaculum. Fige ergo tabernaculum
quod in te e ft , méntifque tuie ftationem
confirma- u t radicatus atque fiindatus maneas in
fide Chrifti. Sequitur manfio in Mara,hoc eft,
in amaritudine. Non omnes manfiones xquales
fune. Inde ventum eft in Helim,ubi fontes duo-
decim e rant, & feptuaginta arbores palmarum.
Poft amaritudinem,ne populus deficeret, debue-
runt ameena 8c fcecunda fuccedere. IndeRaphi-
d in , quod eft laudatiojudicii. Inde fequitur Sina
, habens in le & populi tentationem , & Legis
promulga tionem. Variantur merita manlionum-
quia nullijugis in hoc fiecitlo vivendi poteftelle
fuccelTus. Bonus igitur Imperator alibi manna
efurienti populo miniftravit: alibi potum de pe-
tra flu ere, quo fitim populi reftingueret, augusta
prò vilìone pra:cepit : alibi Legem dedic : alibi
ritas. No s igitur committamus iter noftrum duc-
tui domini Jefu, qui Legem primo introduxit, Se
antea per Jefum terramrepromilfionis in pofle£>
fionem populo fuo dedit.Sed edam quando Moy-
fès videbatur dudor effe, aderat illijefus : aderat
autem non palam,nec aperte dudorem,aùtPrin-
cipem populi fèfe gerens j exfpedabat enim do-
» nec Moyles tèmpus expleret fuum, quo completo
a. Edic. T.x centum viginti tennis. Mff. vero nobifeum faciunr. I
b. MIT. fex : velut mortali; divinitatis. Quinquc : velut murali
divinitatis dar naie vcì daritudine. A lii cum edic. velut morali Sic. j
, fucceffit Jefus. Itaque li confideres Scriptu-
ram dicentem : Erunt dies eorum unni centum v i- gm.
ginti j videbis myfterium plenitudinis temporum
a & centum viginti annos,poft quos & Moy fes in a
monte req u iev it, òc Jefùs manifelte manlionum
fulcepitprincipatumjutjamnon fub Legis timore
fit populus, fed refufeitatus ámortuis , frudu
vita; fruatur ¿eterna:. Ambulemus igitur fècùn-
dum Legis dodrinam : via nobis lex D e i fit.
I 7. Hanc viam ambulans Ecclefia dicit : Egoflos cant, m,
campi, & lilium convallium , ficut lilium in medio
Jpinarum; in totam enim terram fides populi cre-
dentis exivit , & in Ipatiolo pofuit pedes fuos
Chriftus. Et ideo pulcre ait florem fe elle campi.
Flos erat edam Paulus, qui dicebat: Bonus odor i.cim.
chrifiifumus Deo. Et vere flos,qui poterai nova & m
vetera de fui cordis proferre thelàuro. Pulcre
edam lilium dicitur Ecclefia ; ficut enim lilium
fulget,ita edam fplendenc opera fandorum.Pul-
) cherrime edam dicium eft lilium convallium 5
quia in humilibus magis elucet gratia. Sed hoc'
lilium in medio lpinarum,hoc eft,inter Judíeos 8c
heréticos-,hoc eft, inter follicitudines hujùs fa;-
culi,quie mentem hominis animümque compun-
gunt. PolTumusedam aliter accipere j quia ficut
lilium inter ipinas eminet ,ita fuper omnes con-
ventus Ecclefia De i refulget.
8. Refert edam confiderare quòd hoc lilium
iplendore circumfufum fit:intùs autem quodhal
bet,rubeum fit,boni Seipfum o d o r i l o quod caro
Chrifti b velut: murali divinitatis claritudine b
circumfepta,cieleftis habueritprotedionem gra-
tiie.Denique in pofterioribus aie : Fraternas meus c»nt.y«■
candidas drrubeus.Q^iáiávis claritate divina: ru-
beus fpecie colorís humani,quem lacramentoin-
carnationis adfumfit. Meritoque & iplum quod
eft rubeum,bene olet5quia caro Chrilti fine peccato
eft, quam perfidi contre&ances, manus fuas
inquinaverunt:lànéli venerantes, pietatis odore
; flagrarunt.
9. Accepic hunc odorem dominus Jefus fla-
grantis Ecclefia fuíe,& &\t-.Eccepróxima mea bona, cam- wt
Et Ecclefia dicit ad Chriftum: Eccebonusfraternas
meus : ecce es bonus. . . . tamquam malum in lighis
Jìlva. Hujufmodi pomum odoram gratiam ha-
ber^ut ceterorum pomorum flagrantiam vincat.
Chriftus ergo affixus ad lignum,ficut malum pendens
in arbore,bonum odorem mundana: fundebat
redemtionisjquia peccati gravis deterfitfee-
to rem ,& unguentumpotus vitaliseiFudic.T^zw- ibidem,
quam malum, inquit, in lignisfilva, ita confobrinus
meus in medio filiorum j eo quod fuper prophetas
Ì Noftram vero leftionem, prseferendam eflc docce loci totius feries
; nihil enim aliud lignificar Anibrofius, nifi Chrifti carnem
divinitatis fplendorc velut quodam muro feptam fuiflc.
èc apoftolos intima corda hominum verborum A mate me in unguentis^stipate me in malis; quia vulfiiavitate
mulcebat. Sed non folum odor, verum
etiam cibus fuavis in malo eft. Ergo cibus fuavis
eft Chriftus.
,10. In umbra, inquit ,ejus concupivi, & fedi. L egem
enim acceperat,hanc fequebatur,hanccur-
rebat viam.In Lege itaque requiefcens,in umbra
Chrifti requiefcebat. Bona umbra, aquce nos ab
iniquitatis calore fola defendit. Cui autem du-
bium, quod L ex D e i umbra fit Chrifti ? Quid eft
n er at a dilezioni s ego fum.Lava ejus fub capite meo,
Ö“ dexter a ejus amplexabitur me. Ad]uravi vos,filia
Hierufalem, in virtutibus & fortitudinibus agri , f i
fufcitaveritis, & refufcitaveritis diletfionem, ufque •
quo voluerit. Merito quasric eum ^ merito dehde-
rat jquia bene omnia in hoc curlu atque itinere
difpofuit Imperator nofter. Primüm omnium fi-
dei fundamento tabernaculum hoc confirman-
dum putavit. Deinde fi qua e ft nobis aiperaatlex
diei felli neomeniie, iabbatorum , nifi umbra B que arida & pra:rupta manfio, Imperator tamen
futurorum?Quidies fecundum legem Moyfis; uc
videam fex dies, & iterum ieptimum diem, & fic
perpctua fiecula ? Qui menfis fecundum legem
Moyfisj ut fciens menfem,fciam primam menfis
neomeniam,& v eraland a in neomeniis oiFeren-
da ? Qui fecundum legem Moyfis annus fex illis
diebus conftat,de quibus ait:Sex annis fervietHe-
braus, drfeptimo anno liberabitur-} utinveniantur
fex anni, quibus aliquis operatur terram : fepti
ifte turbata difeernit, arida ir r ig a t , deferta fcc-
cundat. Si quid amaritudinis,fi quid tentationis,
fi quid infirmitacis eft , dud or nofter & amara
temperar,& follicita mitigat, du rad ifloìv it,&
invalida confirmat.
14. Sic ubi vult requiefcere rex terra: exercitum
iiium,non ignobilem vicum, non commea-
tibus indigentem ,non arenolà & nuda gignen-
tium fed urbem xdificiis nobilem, refertam ,&
mo autem anno remitteeillam profeIytis,&pau-C uberem copiarum,autagrumamcenum & viren-
peribus,& beftiis terrie? Qui feptimus annus,quo tern pafcuis, aut nemoroia & campeftria ftativis
conceduntur d ebitaomnwHebrxis? In h a c urn
bra requiefcebat patrum fides, & prophetarum
fandla devotio.
11. D ic it ergo congregatio reIigiofa,vel fancla
anima;In umbra ejus concupivi,dr fedi. Umbra ejus
eftjubiheus annus.Quis enim ejus myftica viderj
ut facie ad faciem c o gn o fc a t, quie anno quin-
quagefimo complenda, Lege prtefcripta funt '
pportuna decernit. Ergo fi reges terriE norunt
commoda providere fequentibus ie: quanto magis
Deus qui bonus e f t , novit quemadmodum
profutura diiponat diligentibus ie? A c primum
fi incognitum carpendum eft i t e r , duces eligun-
tur viarum, qui prascurrant agmini. Sed hoc im-
peratores ifti injuriofum fibi arbitrantur: Deus
autem p rx ib a t, cum Hebrtei facerent iter. D e -
Ù.mbra funt dies felli fecundum Legem primo Jj) nique in columna nubis loquebarur ad eos.E t ut Ceins
menfe decima die menfis uíque ad quartam de-
cimam,& inde ufque ad vigefímam primam men-
fis.Qiiíe umbraeíl celebritasillainter primum &
feptimum menfem b in tempore illo anonymo?
Umbra e f t , fandificata libertas in fabbato* Um-
bra eft dies feftus íeptimi menfis neomenia: ,&
memoriale tubarum feptimi menfis, dies deci-
mus,dies propitiationis. Vides quia monas & dequia
Fxod i j .
li. li.
príeibat:Dí«í,inquit, praibat illis iter,die quidem
in columna nubis ojlendens illis viam:noftu autem
in columna ignis, dr non dcficiebat columna nubis
indie.
15. Hanc príccedentem nubis columnam íe-
quens Ecclefia non deficientem, ne ipfa deficeret,
umbra ejus refrigerabatur j & ideo dicit : In
umbra ejus concupivi, drfcdi:& dulcís ejusfruBus in
cas duo fefti dies.Item quintus decimus dies,dies faucibus wf/V,-quia a D omino pafcebacur,deducla
tabernaculorum per oclo dies. In umbra h x c £ in locum pafcuum,& aquam refeclionis. Introduomnia.
In umbra prima dies v o c a ta , & od a v a
cite me in domum vini. Inde copiis pra:paratis,
quierit progredì ad aliam manfionem in qua m y f
teriorum gratiam, & la:titi * capiat fuavitatem.
H inc quoque promovens verum iter,aie : Confii-
tuitein me diletfionem. Bona ila tiv a , ubi pleniru-
do eft caritatis. Confirmate me, inquit, in unguentisi
dies vocata in umbra, qua: in feenopegiis pra:-
fcrjpta fecundum Legem.
12. Conftituemihi aliquosex circumcifione
credentes, in Lege dodos, oblèrvantia: follicita:
viros, & nunc Evangelii agnitione illuminatos,
fpiritali laginatos g ra tia 5 dicit in his Ecclefia,
quievidet Chriftum, quie Sponfumrecipit,quie
cibo ejus pafeitur: In umbra ejus concupivi, dr fèdi
Hip ate me in malis-.
16. Habes alias manfiones, ad quas Ecclefia
cum deledatione fuccedic. Iftie manfiones flint
drfrutfus ejus dulcis in faucibus meis.Quìs frudus F crucis Chrifti ,& fepulturæ, in quibus vulnerata
ejus dulcis , nifi prædicatio Dominica: paflìonis,
6 ut ipfe ait :Ecce hereditas Domini filii,mercesfrutfus
ventris ? Quis enim dulcior frudus poteft elfe in
faucibus noftris, quam remifiìo peccatorum ? Et
bene flos eft Ecclefia quæ frudum annuntìat,
hoc eft, dominum Jefum Chriftum, de quo dic-
tum eli Maria;: Beneditfa tu inter mulieres,dr bene-
ditfus frutfus ventris fui.
13. Ergo ubi guftavit frudum fuavitatis, impa-
• 4- tiens ad perfediora feftinatdicens:Introducite me
7‘ in domum v in i , confi tutte in me diletfionem, confira.
Edic. & m<T-aliquo t : G^umos ab iniquitatis fole defendit.
A lii nilT. partirti.. . . . calore & fole defendit : partim . . . . calore
defendit: MeliusNav ar. unus & Lart.. . • calore fola defendit.
h. Vc t. edit. in tempore illo , anno qainquagefimo , qui IttbiUus
dicitur. öp tim e Rom. cum parte mff. in tetnpore illo anonymo ;
e li Ecclefia,fed vulnere caritatis. Vulnus enim eli
quod Chriftus excepit:fèd unguentum eft quod
effudit.Pomum eft quod pependic. H o c pomum
guftavit Ecclefia,& ait:Etfrutfus ejus dulcis in fau-
cibus meis. Etutfcias quia pomum eft Dominus,
legifti fupra : Tamquam malum in lignisfilva, ita
confobrinus meus. No s quoque vulnus fatemur ,
cùmpra:dicamus Chriftum crucifixum : fèd b o nus
odor fumus D e o 3 quia crux Chrifti Judsis
fcandalum , Gra:eis ftultitia : nobis autem virtus
D e i, atque fapientia eft. H oc vulnere Ecclefia
I non enim h ic illius celebritatis tempus nominatim exprimitur.
| Cctcrum ha: vocés: Umbra eft fanclificata libertas in fabbato, defunt
in omnibus mff. ex quibus aliqivi oiationis feriem ita connèctunc :
In tempore ilio an non umbra eft dies feftus Stc.
Cant. i . } .
Cant. 1 . 4.
Ibidem.
Ibidem, p
Cant. i . j.
ìbidem.