40. Breviter fan&us Lucas & quomodo, & Ä redimeris,agnofce. Quia in pannis e il , vides:
quo tempore , Se quo loco fècundum carnem quia in c»lis e i l , non vides : infantis audis va-
Chriftus natus f i t , explicavit. A t vero de e x - gitus , non audis bovis Dominum agnofeentis
lefti generatione fi qu»ris , lege Evangelium mtigitus : Agnovit enim bos poffefibrem fuum, (fi e/«.i1j]
ianéti Johannis, qüi à c»leftibus exorfus ad ter- afina prafiepe domini fu i ; immo prafepium dixerena
defeendit. Illic invenies & quando e ra t, & rim, ficut fcripfit qui tranllulit ; nihil enim apud
quomodo e ra t , & quid e s a t, quid eg e ra t, quid me diftat in verbo , quod non diitat jn ièniu.
agebat, & ubi e ra t, & quò venerit, & quomodo Nam fi orator illorum qui phaleras Ìèrmonum
v enerit, quo tempore venerit, qua caufa vene- fequuntur , neget in hoc pofitas effe fortunas
iokan. 1.1. r it. in principio, inquit, erat Verbum i habes quan- G r» ci» ,h oc an ilio verbo ufus fit j fed rem fpec- \
do èrat : Et Verbum erat apud Deum ; habes quo- B tandam putat : fi ipfi philofophi eorum qui totos
modo erat. Habes etiam quid erat : Et Deus, in- dies in difputatiorie confumunt, minuslatinis &
ibidem, j. qUit} emt yerbum. Quid egerat : Omnia per ipfum receptis ufi fermonibus funt j ut propriis uterenibidem.
9. fa ß # font. Quid agebat : Erat lux vera qua illu- tur: quanto magisnos negligere verbà debemus,
minat omnem hominemvenientem in hunemundum. fpedtare myfteria, quibus vincit fermonis vilitas,
ibidem. 10. Ec ubi erat : In hoc mundo erat. Q u ò venerit : In quod operum miracula divinorum nullis venufp
i l i fua propria venit. Quomodo venerit : Verbum ca- tata fermonibus , veritatis fu« lumine refulferofattum
efi. Quando venerit,Johannes teftimo- runt? Denique afinam illam irrationabilem b non \
ibidem. 10. nium perhibet de ipio dicens: Hiceftde quo d ix i, fuco deliciarum, ied fucco naturalis alimonia;
qui poft me ven it, ante me fattus eftf quia prior me pr»iepia lancia paverunt. «
erat. Qua cauia venerit Johannes ipfe teftatur. C 43- H ic eil Dominus, hoc pr»fepe, quo no-
ìbìdem. 19. Ecce agnus D ei, ecce qui follit peccata mundi. Si igi- bis divinum myfterium revelatum eft : irrationatur
generationem utramque cognovimus , & biles gen te s , pecudum intra pr»fepia njore via
a utriufque munus unum , & caufam qua venit ventes , alimonia: facr» ubertate pafeendas.
advertimus} ut pereuntis mundi p e c ca ta fufei- A gnov it ergo afina, fpecies fe ilie e t, & forma
piens, peccati lab em, & omnium mortem in fe, gentilium, pr»fepe domini fili.Et ideo dicit: Do- r/*/.«.
qui vinci non pofle t, aboleret : confequens eft minus pafeit me, (fi nihil deerit. An mediocribus
ut nunc quoque ian&us Lucas Evangelifta nos fignis Deus probatur, quod Angeli miniftrant,
d o c e a t, & vias Domini fecundum carnem crei! quod Magi adorane, quod martyres confitencentis
oftendat. tur ? Ex utero funditur,fed corufcat è c x ìo : ter-
41. N e c quemquam movere debet quod altio- d reno in diverforio ja c e t , fed c»Iefti lumine viri
confilio Johannis infantiam diximus pr»ter. get. Nupta peperit,fed virgo concepit: nupta
miftàm , Chrifti vero infantiam adferimus elle concepit, fed virgo gpneravit. Do cuit enim nos
1 .cor. 9- defcriptam5 non enim omnium eft dicere: Eattus fanctus Matthäus non mediocre myfterium,
fum infirmis infirmus, ut infirmos lucrifaciam : om- quod ianòlus Lucas,quia piene jam erat expofinibus
omnia fattus fum: neque de quoquam alio tum , filendum puta vit, fatis fe divitem fore creefai,
sì- s- ita dici p o te ft, quia Vulneratus eft propter iniqui- d ens, fi pr»fepe Domini libi ex omnibus vinditatem
noftram.ffi infirmaius eft propter peccata nof- caflèt.
tra. Ille igitur parvulus ,ille infantulus fuit j ut 4 4 . Iftumigitur parvulum , quem tu quali
tu vir poifis effe perfectus : ille involutus in pan- vilem, qui infidelis es,arbitraris, Magi ex oriennisj
ut tu mortis laqueis fis abfolutus : ille in pr»- E .te venientes , tarn longo fpatio fequuntur, &
* fepibus} * ut tu in altaribus : ille in terris ; ut tu procidentes adorant , & regem appellant, &
in c»Iis : ille alium locum in eo diverforio non refurredurum fatentur, offerentes de thefauris
habebat j ut tu plures haberes in c»leftibus le- fuis aurum , thus, & myrrham. Q u » funt iftà
i . cor. 8- dibus manfiones. film cum dives, inquit, ejfetì ver» fidei munera? Aurum regi,thus Deo,my r-
^ propter vos pauper faElus eft ; ut illius inopia vos di- rha d efun&o j aliud enim regis infigne, aliud ditaremini.
Meum ergo paupertas illa patrimonium viniec làcrificium poteftatis, aliud honor eft le- t
eft j & infirmitas Domini mea eft virtus. Maluit pultura:, qiue non corrumpat corpus mortui,fed
fibi egere, ut omnibus abundaret. .Me illius in- relèrvet. No s quoque quiha:c audimus& Iegi-
fantiie’ vagientis abluunt fletus , mea lacryma: mus, de thefauris noftris talia, fratres , munera
i\\x deli&a laverunt. Plus igitur,domine Jefu , F proferamus : Habemus enim thefaurum in vafis » o.*
injuriis tuis debeo quód redemtus lum ,q uam ficlilibus. Si igitur in te ip fo quod es , non ex tè 7'
operibus quòd creatus fum. Non prodeffet naf- debes xftimare , lèd ex Chrifto : quanto magis
c i , nifi redimi profuillet. in Chrifto non tua debes a:ftimare, fed Chrifti.
42. Sed nemo intra ufum corporis formam 45. Ergo Magi dethelauris luisofferunt mù-
omnem divinitatis includat. Alia natura carnis nera. .Vultis icire quam bonum meritum ha-
e f t , alia divinitatis gloria. Propter te infirmitas, beant ? Stella ab his videtur : & ubi Herodes eft ,
in fe potentia : propter te inopia, in le opulen- non videtur : ubi Chriftus eft rurfus videtur, &
tia. N o li hoc iEÌlimare quod cernis, fed quòd viam monftrat. Ergo ftella h x c via eft , & via
a. SicmiT.aliquot melioris nota:. A lii nonnulli praetermittunt 1 1 illud iàcramentum adminiftrabatur, locus erit opportunior.
rfiflionem , munus, quod liaud dubie in quibufdam recentioribus I I b. Cunfta: edit. ac miT. non p au ci, non fucco deliciarum. Cod.
emendare conati funt qui repofuerunt , & utriufque unam effe I I vero melioris a:v i, non fuco deliciarum, id e f t , laute ac opiparc
caufam & c. quam leilionem iècuta: funt onanes edic. I l conditiscib is. Quidni enim dclicatas illas cupedias, ciborum fu-
* . vt tu in altaribus, nempcadaccipiendum corporis Domini- I I cum non liccat appellare ?
ci facramentum. Q u o illud fimiliter pcrtinec, quod Üb, de Init. J | c. Omnes edit. Jacramentum eft poteftatis : omnesinlf. facrificium
cap. 8. dicitur , His abluta plebs. . • . contendit ad altana. Et non j I poteftatis. Ucrumque commode. Cetcrum mvilica illa munerum
multo poft : venit igitur, & videns facrofaniiitm altare compofitum. I l a Magis allatorum interpretatio decantata fuit à tot Patribus,
Ubi plura diccndi de ritu quo in prifea Ecclefia diviniffimum | J ut non ridcatur in iis rcccnfcndis inunorandum.
Chriftus ;
Chriftus*, quia iècundùm Incarnationis myfte- A
rium Chriftus eft ftella : Orietur enim ftella ex
Iacob, dr exfurget homo ex Ifrael. Denique ubi
Chriftus, & ftella eft 5 ipfe enim eft ftella iplen-
d id a ,& matutina. Sua igitur ipfe luce fe fignat.
4 6. Ac c ip e aliud documentum. Alia vene-
runt via M a g i, aliä redeunt 5 qui enim Chriftum
^/iderant, Chriftum intellexerant, meliores uti-
que quàm venerant,revert-untur. D u i: quippe
funt \\x : una qu« ducit ad iriteritum, altera
qux ducit ad regnum *. illa peccatorum e f t , qute B
ducit ad Herodem : h x c via Chriftus eft, qua re-
ditur ad patriam ; hic enim temporalis eft inco-
latus, ficut fcriptum eft: Multum incoia fatta eft
anima mea. Caveamus igitur Herodem munda-
n x ad tempus prtefiilem poteftatis 5 ut patri»
cadeftis »ternum conièquamur habitaculum.
4 7. N o n ele£lis tantum pr»miaifta propofita
funt, lèd etiam omnibus jquoniamow»//»,^* in
omnibus Chriftus. Vides enim quia non otioiè ,
vel de Chaldans, qui peritiores in numeris ha- C
bentur, Abraham D e o credidit : vel Magi qui
licet a magicis artibus, cùm reconciliand» fibi
divinitati ftudium impendunt, ortum in terris
Domini c rediderunt:non,inqu am,otiofe, fed
ut ex adveriariis gentibus fan d» religionis tefti-
monium fumeretur, & divini timoris exemplum.
48. Sed tarnen qui fiint ifti Magi, nifi qui, ut hifi.
toria qu»dam d o c e t ,à Balaam genus ducunt,à
quo prophetatum eft : Orieturftella ex lacob ? Ifti
ergo funt non minus fidei, quàm fucceffionishe- jy
redes. Ille ftellam vidit in ipiritu, ifti viderunt
o cu lis ,& crediderunt.Videruntnovam ftellam,
qu» non erat vifa à creatura mundi. Viderunt
novam creaturam , & non iòlum in terra , fed
etiam in c» lo gratiam novi hominis require-
bant,iècuridùm quod Moyiès prophetice pofuit,
quia Orietur ftella ex Iacob , ¿r exfurget homo ex
Jfrael. Et cognoverunt hanc effe ftellam, qu»
hominem Deumque fignificat. Adoraverunt
parvulum : utique non adoraffènt, fi parvulum £
tantummodo credidiffent.bMagus ergointelli-
g it fuas celiare artes, tu non intelligis tua dona
veniilè ? Ille fatetur alienum, tu non agnofeis
promiffum ? Ille contra le c red it, tu pro te non
putas elle credendum ?
49. Natum ergo Magi nuntiant regem : pertu
rb a ta Herode s,congregat ieribas & princi-
pes facerdotum,& interrogai ubi Chriftus oria-
tur. Magi tantummodo règem nuntiant :H e ro des
Chriftum requirit. Ipfum igitur regem de F
quo in te r ro g at, confitetur. Deinde cùm ubi
nafei haberet inquiritur,' utique pr»nuntiatus
oftenditur ; neque enim qu»ri p o te ra t, qui non
erat nuntiatus. O amentes J u d » i, veniffe non
creditis,quem videtis : veniffe non creditis,quem
a. Edic. omnes, ac major nunicrus mlX. magicis artibus conciliando.
fib i divinitatis. Rom. edic. divinitati. Cod. vero Corb.
Prat. Carn. ac Geni, ut in texcu. M e liu s , cùm fuperior Icilio
xquivocacione non careat. Cecerùm quod il l i M ag i ortum à pro-
pheta Balaam duxilTe memorantur , noe non obfcure delumtum
eft ex O rig . Horo. 13. in Numeros : quod aucem magicis artibus
imbuti iìgnilìcantur, hoc non (olùm videtur peticumex ejufdem
Adamantii loco citato : fed etiam manifeftc legitur iplìus lib. 1.
tont. Celfum : in quo illum fecuti funt Juftinus marcyr Dial. cont.
Triph. Ignat. cpift. ad Ephefios. Hier, in I fai am. cap. 19. & 47.
nec non a lii. Quod vero ad cogmtionem numerorum, quam pro-
xime ante Chald.m adjudicat iandus D o d o r , id intélligi oportet
de numeris allcologicis, ex quibus geneeliaci futura praiditcrc
pofle libi videbantur : undeeft illud P u c c i lib. 1. Öde 11.
S. Ambr. Tom. I.
dicitiseile venturum !N un tia te ,in qu it,m ih i,u t i
veniam ,& adorem puerum. Infidiatur quidem '
Herode s, lèd Deum non n eg a t, quem memorar
adorandum. Deinde infantes occidijubet. Cui 1
alii nifi D e o talis viiftima debebatur ? Expers licet
iènfus infantia , Deum tarnen pro quo inte-
rimitu r, confitetur. Hæc de Matthæo pauca li-
bavimus} ut clareret infanti» tempora à divinitatis
operibus non vacailè: Quod fi »tas carnis
c ignava operis fuit, profeclò Deus erat, qui divinitatis
operibus exercebat carnis »tatem : qui
etiam paftores faciebat in illa regione v ig ila re ,
cuftodientes vigilias no&is fiipra gregem fuum.
50. d Videte Ecclefi» furgentis exordium :
Chriftus n afe itu r , & paftores vigilare ccepe-
ru n t, qui gentium greges, pecudum modo ante
viventes , in aulam Domini còngregarent j ne
quos lpiritalium beftiarum per offuias noétium
tenebras paterentur incurfus. Et bene paftores
vigilant, quos bonus paftor informar. G rex igitur
populus, nox fæculum, paftores funt iacer-
dotes. A u t fortafle etiam ille fit paftor, cui di-
citur : Efto vigilans, dr confirma ; quia non iòlum ■<
epiicopos ad tuendum gregem Dominus ordin
a v i , fed etiam Angelos deftinavit.
Ecce Angelus Domini ftetit ante illos. )
51. Videte quemadmodum cura divina fidem
adftruat: Angelus Mariam, Angelus Jofeph,Angelus
paftores edocet. N o n fatis eft lèmel mifi.
fum j duobus enim vel tribus teftibus ftat omne
verbum.
Et fatta eft cum Angelo multìtudo exercitus ca-
leftium laudantium Deum » dr dicentium : Gloria in
altißimis Deo, di' in terra pax heminibus bona voluntatis.
52. Bene Angelorum nominatur exercitus,
qui ducem militi» ièquebantur. Cui igitur lau-
dem A n g e li, nifi Domino fuo d ic e ren t, juxta
quod fcriptum eft: : Laudate Dominum de calis,
laudate eum in excelfis. Laudate eum omnes Angeli
ejus ? Impleta igitur prophetia eft. Laudatur de
c»lis Dominus, & videtur in terris. D e quo
fanctus Marcus ait, quia Cum beftiis erat, dr Angeli
miniftrabant ei ; ut in altero miferi cordi» infigne,
in altero divin» indicium poteftatis a gn o f
cas. Tuum eft quod beftias patitur , fuum quod
ab Angelis prædicatur. E taiu nt:
Tranfeamus ufque Bethlehem , (fi v i de am us hoc
Verbum quod fattum eft, ficut Dominus oftendit no-
bis. E t venerunt feftinantes.
53. Vides feftinare paftores 5 nemo enim cum,
defidia Chriftum requirit. Vides paftores A n gelo
credidifiè:& tu Patri, Filio, Spiritui fan6to,
Nec Babilonios ten taris numéros ,
Hanc fcienciam ab Abrahamo ad Ægyptios illatam feribunt :
nos tarnen non fuperfticiofam illam à Patriarcha traditam autu-
mamus, fed tantum re&am acque honeftam fyderum difciplinam,
quam polimodum inquieta hominum cuiioiitas ad pravas artes
detorlìc ac traduxit.
b. Codex Remig. Magus ergo intelligit per fuas artes, tu & c .
c. Edit. Rom. cum uno aut alteromlT. ignara operis fuit. Aliai,
ac reliqui mil', ignava & c . Concinni us ; fie enim fignificatur
infantia non modo quid ag atur, ignorare ; led etiam agendi v ir-
tute deftitui.
d. H ic pauci mlT. iique recentiores iiifcrunt textum Scriptu-
tac ; Ef paftores erant Sc'c. quem Rom. edit, paulo fuperius exhibée
, cùm in omnibus ant. edit. & aliis mil. defideretur.
N n n n
if. 14.
Pfal §
I
f . i
ir.16.