Saniti Ambrofii 1400
p ian tu r , excutiendum jmlverem, Se egredien- A civitate quafi in Synagoga , vel fæculari digni.
dum de civitate mandatur. Q uo non mediocris
boni remunerano docetur h o ipitii, ut non io-
Ium pacem tribuamus hofpitibus : veruni edam
fi qua eos terrenæ obumbrant delida levitatis,
receptis apoftolicæ prædicationis veftigiis, aufe-
rantur. N e c otioiè fecundùm Matthæum domus
quam ingrediantur ap o fto li, legenda decerni-
tur j ut mutandi hoipitii neceilìtudinifque vio-
landæ cauià non fuppetat. N o n tamen eadem
tate refidentibus, fed inter deierta quierentibus
Chriftum | qui enim non faftidiunt, ipfi exci-
piunturà C hrifto,8c cum ipfis loquitur De i Ver-
bum non de iìecularibus, fed de regno D ei. Et fi
qui corporalis gerunt ulcera paffionis, his medi-
cinam iuam libenter indulget.
70. Confequens igitur e ra t, ut quos à vulne-
rum dolore iànaverat, eos alimoniis fpiritalibus
à jejunio liberaret. Itaque nemo cibum accipit
cautioreceptori mandatur hofpitiijne dum h o t B C h r ifti, nifi fuerit ante ianatus. E t illi qui vopes
eligitur, hofpitalitasipfa minuatur.
(>-]. Sed hæc ut fecundum litteram de hoipitii
religione venerabilis eft forma præcepd : ita
etiam de m yfterio fententia cæleftis arridet. Ete-
nim cùm domus e lig itu r , dignus hoipes inqui-
rittir. Videamus igitur ne forte Ecclefia præfe-
renda defignetur,8c Chriftus. Quæ enim dignjor
domus apoftolicæ prædicationis ingreílu, quám
la n d a Ecclefia ? A u t quis præferendus magis
Khan. 6.
£? .& 7 C
Tit. J .lO .
cantur ad ccenam , prius vocando fanantur. Si
claudus fu i t , gradiendi facultatem ut v en ire t,
accepit. Si lumine oculorum privatus e r a t , do-
mum utique D om in i, nifi refuia luce , intrare
non potuit.
71. Ubique igitur myfterii ordo fervatur j uc
prius per remiilìonem peccatorum vulneribus
medicina tribuatur:, poitea alimonia menfe e x -
leftis exuberet : quamquam nondum validioriomnibus
videtur elle quam Chriftus, qui pedes q bus hæc turba reficiatur alimentis, neque C h r if.
fuis lavare coniuevithofpitibus,Se quofeumque
fua receperit d om o , pollutis non patiatur habitare
veftigiis : fed maculólos licet vitæ prioris,
in reliquum tamen dignetur mundare procelïus?
H ic eft igitur lolus quern nemo debet deferere,
nemo mutare. C a i bene dicitur : Domine , ad
quem ibimus ? Verba vita aterna habe s , dr nos ere-
dimus. Vides exfecutorem cæleftium præcepto-
rum : qui quoniam non mutavit hoipitium, cæleftis
coniortium confecrationis emeruit.
68. Fides igitur imprimis Ecclefiæ quærenda
mandatur, in qua fi Chriftus habitator f i t , haud
dubie fit legenda. Sin vero perfidus populus,aut
præceptor hæreticus deformet habitaculum,
vitanda hæreticorum communio, fügienda Sy-
nagoga cenfetur. Excutiendus pedum pulvis, ne
fatifeentibus perfidiæ fterilis ficcitatibus, tam-
quam humi arido arenoibque mentis tuæ vefti.
gium polluatur. Nam íicut corpóreas infirmiti
corpore 8c fanguine jejuna folidioris fidei cor-
da pafcantur. Lafle , in q u it, vos potavi, non efcdj •
nondum enim poteratis, fed nec adhuc quidem potef-
tis. In modum ladis quinque funt panes. Efca
autem folidior corpus eft C h r ifti, potus vehe-
mentior fanguiseft Domini. N o n fta tim ap r i-
mo epulamur om n ia, neque potamus omnia.
Hoc primum, in q u it , bibe. Eft ergo primum, eft i
etiam fecundum quod bibas. Eft 8c primum
j ) quod manduces,eft etiam fecundum,eft teitium.
Primum quinque panes funt, fecundum feptem,
tertium ipfum corpus eft Chrifti.
71. Nequaquam igitur talem Dominum defe-
ramus ^ qui pro uniufcujufque viribus im par tire
nobis alimenta dignatur 5 ne aut infirmum vali-
dior cibus o p p r im a t, aut validum exfilia alimenta.
non la tien t: ¿ u i enim infirmus efi, olera >
manducet. E t ille qui jam videtur laqueos infir- :
miratis evadere, de quinque iftis manducet patates
populi fidelis fufcipere in fe debet Evan- £ nibus, 8c duobus pifcibus. Certe fi petere cibum
gelii prædicator , 8c tamquam propriis inania validiorem veretur , ipfe relidis fuis omnibus
feftinet ad D e i verbum.gefta pulveri comparanda,allevare atque abole- Dum audire inciüit
re v eftigiis, juxta quodferiptum eft : fifuis infirm
a ta , dr ego non infirmor ? Ita fi qua eft Ecclefia
qua: fidem relpuat, nec apoftolica: pra:dica-
tionis fundamenta poffideat ; ne quam labem
perfidia: poifit adipergere, deferenda eft. Quod
Apoftolus quoque evidenter adferuit dicens :
Hareticum hominem pofi ttnam. . . . correptionem
devita.
Ait autem ad eos : Date illis vos manducare. At
illi dixerunt : Non funt nobis plufquam quinque
panes.
69. Qua: ratio e ft, quod cùm in pofterioribus
Johannis pallio deferibatur , h lc jam mortuus
verbis Herodis oftenditur? N e forte i l la , quia
poft Legis defedum Evangelicus cibus incipit
jejuna pafeere corda populorum ? Denique pofi.
tea quam illa qua: Ecclefia: typum a c c e p it, à
fluxu curata eft fanguinis, poftea quam apoftoli
ad evangelizandum regnum D e i funt deftinati
gratin cieleftis impartitur alimentum. Sed qui-
bus impartiatur, ad verte. N o n otiofis, non in
audire in c ip it ,
incipit efurire. Incipiunt apoftoli efurientem
videre. E t fi illi adhuc non intelligunt quid efiu-
r ia t , intellexit Chriftus. Seit quod non fiecula-
rem cibum efiuriat, fed cibum Chrifti. D ic a t :
Dimittere eos jejunos nolo, ne deficiant in via. Bo- Matthä^
nus Dominus ftudia e x ig it, vires miniftrat.
73. Utinam, d om ineJefujv elis mecum iftos
F jejunos non dimittere, fed impartitis abs te epu.
lis reficias eos } ut poflìnt tuis alimoniis fortio-
res infirmitatem jejunii non timere. Dicas uti-
nam etiam de nobis.: Nolo eos jejunos dimittere.
Et caufam mihi dicito , quare eos nolis jejunos
dimittere : immo jam dixifti, quia fi quem dimi-
feris jejunum, deficit in v ia , hoc e ft, deficit vel
in iftius curfu vira:, vel antequam ad * caput
perveniat via:, antequam perveniat ad Patrem ,
& intelligat quod ex Patre Chriftus e f t , intelli-
gat quod Chriftus è cado , & intelligat quod
Chriftus qui deficendit, ipfe eft & qui adficendit ;
ne fortè cùm acceperit quod natus ex Virarne
e f t , incipiat non D e i virtutem, fed hominis Sfti-
mare. Ergo ne deficiant, inquit :
C t fu t v it,, dicitur finis a c terminus rise ¡ nam -quod fummum atquc extremum in fingulis rebus e ft , caput dicitur.
fi
1401 Expofitio Evang. Tee. Luc. Lib. V I . 1402
Date illis vos manducare. A t t ili dixerunt : Non ^ ante^uem pofait bonum & malum ; ut non ex
fu n t nobis plufquam quinque panes , dr duo pifies : r^ce ace ^onum tuum e fle t,fed voluntarium.
nifi nos eamus, & emamus in omnem hanc tur barn VM E,^ 1M, rei f r t inter eum qui neceifiefeas.
. tate lnvltlls ahquid agit, & inter eum qui ex vo-
{untate quod bonum eft eligit : S i enim invi tus
74 . Nondum intellexerant apoftoli cibum po- hoc ago, difpenfatio mihi eredita efi: fivolens mer-
puh credentis non efle venalem. Noverar Chrifi cedem habeo. Confideremus ergo quia ftabimus
tus , noverar ipfe nos potius eflè redimendos : ante tribunal C h r ifti, & lì opus noftrum arferit
luas vero epulas gratuitas donar. Nondum ergo non habebimus quod excufare poflimus. D ic e t
habebant diicipuh cibum qui redimere nos poft etenim quod jam per Prophetam locutus eft:
ier. Habebant tamen jam cibum qui fatiare nos B Populus meus, quid feci tibi. . . .a u t in quo mole flus -
poilet : habebant cibum qui confirmare nos poft f u i tib i, refpende mihi. D ic e t & ei qui in via defe
ArCJ / r C l í nim conf i rmat f orc nowfiis- Miferetur cerit : Qua ratione defecifti in via ? Nonne a pa.
ergo Dominus , ne quis deficiat in via. Si quis
nes fre g i: nonne benedixi: nonne juifi dari ? Sed
ergo defecerit, non per dominum Jefum, fed per
cur tu accipere noluifti ?
fe d e fic it: nec habes quod adferibas Domino
78. Quanti etiam pr^fentium deficient in via,
qui vincit cüm ju d ica tu r ; quid enim dicas ei
& poft hos fermones, qui lice t noftri fint, tamen
qui in te contulit omnia firmamenta virtutis ?
quia nemo dicit dominum Jefum nifi in Spiritu
Nonne ipfe te g en u it, nonne ipfe te pavit? C i
xc gtmuL, nuniit, ipic ce pavit? i^iu ífaanncfttoo,, Dk ppaanneess a^dfttiimmaannddii lfuunntt:: qquuaannttii,, iinnqquuaamm,
bus ejus virtus e f t , cibus ejus fortitudo eft. Sed deficient, &rin vias gentium tranfverfis itineri
fi tu negligentia tua virtutem quam a c c e p e ra s c bus fornicantes abibunt? Atque utinamunus &;
perdidifti, non alimentorum cjeleftium, fed twx non plurimi ¡ Sed non Tefus audor defectus
m f l n f l c f l l , ; ------------ T \ ~ ~ : ----------- T N . . . . : a f - , o r v . C r, . . .
¡.Cor. i t ,
b
mentis tibi prjefidia defuerunt. Denique Dominus
ficuti fuper juftos & injuftos p lu it: ita etiam
etiamfi quis defecerit ; omnibus enim diftribuit
qui fequuntur, five quinque millia, five quatuor
millia fint.
79. N o n otiofiis numerus, non otiofius o rd o ,
non otiofæ reliquiæ manducantium. C u r enim
plures, id eft, quinque millia quinque panibus,
hoc eft, numero minori fatiantur : pauciores ver
injuftos päfcitSc juftos.
_ 75. Nonne in efca: virtute cüm jam deficeret
in via fandus Elias, quadraginta ambulavit die-
bus, & illam efeam Angelus dedit?Si autem te
p averitje fus, 6c acceptam eficam fervaveris, am.
buuuliaabuius unuoun quadraginta diebus o6cc qquuaaadrraaggiinnttaa r o , qui lunt funt quatuor millia ieptem feptem panibus
panibus
nodibus , fed ( audeo dicere Scripturæ fretus h h«oc /-#eft,»«- «numero „«.a-— majore pafeuntur?r . Si f- enim ■
d facti
eexxeemmpplliiss )j qquuaaddrraageiinnttaa aannnniiss :: 66cc eepg-rreeddiieerriiss aabh tanflim fennamnr mirarnlnm
^Egyptiis finibus , donec pervenias in terram
multam, in terram fluentem lac 6c m e l, quam
jura v it Dominus daturum fe patribus noftris.
Hujus terra: tibi virtus requirenda e f t , quam
poifidet mitis. N o n iftam terram dico q ux arida
e f t , fed illam qua: Chrifti confirmatur alimentis,
qua: fub imperio conftituta regis a:terni fando
rum incolatibus frequdhtatur.
tantüm fequamur miraculum, videtur efle divi-
nius quod de minore modo pluribus abundavit.
Cu r ergo quod minus eft ei quod eft amplius,
quafi pneftaret, adjedum eft ? c prius enim quinque
millia quinque panibus : poftea vero quatuor
millia feptem panibus legimus lätiata. Q u x -
ramus ergo myfterium, quod miraculo pnefter.
80. Itaque videntur ilia quinque millia quafi
im rrcqucncacur. quinque corporis ienlus fenfus adhuc corporalibus pro-
7 6. Divid it ergo efeas dominus Jefus. E t ille E xima VtmO 'alimenta slfmAnM accepifle de Jr. Chrifto 1- ~ /T_ : quatuor
_
quuiiddeemm vvuulltt ddaarree oommnniibbuuss,,nneegeaattn neemmiinniiy:ddiiíipbeenn.. vero millia etfi a d h n r . m m r n n r < * C n r u
íator enim eft omnium *: fed cùm ille panes fran-
g a t , 6c det difcipulis , fi tu manus non extendas
tuas , ut accipias tibi efeas, deficies in via ; nec
poteris in eum culpam tuam re fe r re , qui mifie-
retur,6c d ividit : fed his dividir,qui cum eo etiam
in deferto permanent, qui primo 6c fecundo 6c
tertio die non recedunt. Sic enim habes alibi:
Mifere or hujus turba ,• quìa trtduum efi jam quod per
Matth. I f .
}£■
------- J-----— —— U U .U .V . \ jU d lU U l
vero millia etfi adhuc in corpore fint, 6c in hoc
mundo qui ex quatuor conftat elementis,non
otiofe tamen referuntur myftica: efeam acce-
piife quietisjjam enim xquantur mundo, fiupra
mundum futuri. Nam etfi in hoc mundo funt
intra mundum tamen non funt, quibus myftica
quietis impartitur alimentum ; fex enim diebus
mundus eft fa d u s , feptimo requietum eft die, 6c
Dominus fandificaviteum.Ultra mundum ergo
Mtjereor ;quia per- Dominus fan&ificavit eum. Ultra mundum ergo
fcvcrtnt mecum. Quanta dignatio, quanta ab eo f quies ,J nltra mundum etiam f r u i t e quietjs.
, mm .---- &------- >
hominibus infpiratur humanitas i N o n vult jeju
nos dimitte re, non v u lt j ne deficiant in via.
77. N o li ergo deficere a difciplina Domini,neque
kumanitas h ieiu- Denique Beati tacKci-, hCtenim Blu n u ’
fatigeriscum ab eo increparis. N on fa tige -
ris nunc, ne poftea fatigeris. Quid enim refpon-
debis e i : aut quomodo te excuiabis, fi cfca: Virtutem
quam miniftrat, amiferis? N o n potesdi-
cere quia efcam non d e d it , quia dat omnibus.
N o n potes dicere quia noluit te bonum facere,
c p lu rim i, panes f id . Corb. tamen per correClio-
BSB8M H H l
fipiiiica ri fuos etiam fermones per
'. aliquot. A lii vcro neque numero ,
iviv) mums reiecatis locum ita contrahunt :
millia quafi quinque corporis fenfus adhuc torpo-
Denique Beati pacifici; ipfi enim fili i Dei vocabun-
tur. Nam cùm Deus fupra mundum f it , nemo
utique poteft Deum v id e re , nifi mundum prius
fpiritali tranfcendatobtutu. Séptima itaque be-
nedidio pacatorum : feptem etiam illis quaruor
millibus fragmentòrum fport« fuperfunt. N o n
mediocris h k panis eft iàbbatorum, panis fandi-
ficatus, panisPquietis. Et fortafle fi primùm quinqué
panes fenfibiliter manducaveris, audebo 6c
Matth. s>
Matth. i j .
•alibus próxima alimenta
rwì”'f " ,fiv '
mît. *— j— ... ...„
n Scc. Porro obitei monendum eofdem cod. ex c
He , in quo poft verba, benedilli
... . ...------ tranfpofitum j unde ad illos qi
tranfpofuio promanavir.
¡SII
i i i l
1 » ]
S"lf;
1 1 il
l l l l
11