lili
H
8 0 7
Philip, j. ]
i
Eccli. 27.
in q u it , eum Dominas,cum judicabitur illi. Exfpetta A íemper lòquamur. Cùm de fapientia loquimur,
Dominum, dr cufiodi viam ejus 3 dr exaltabit te , ui
he re dt täte poßideas t er rum: cum perierint peccatores
videbis. Vidi impium fupetexaltatum dp elevatum
ultra cedros libatti: & tranfivi, & ecce non erat: &
quaßvi eum, & non eß inventus locus ejus. Supe-
riora moralia, h x c intelligibilia. Quod eft jufti
os quod meditabitur iapientiam , a nifi interioris
hominis ? Duo funt enim homines in fingulis
unus interior, alter exterior : interior cogitaE
ipfe eft : cùm de virente loquimur, ipfe eft : cima
de j uftitia lòquimur, ipfe eft : cùm de pace loqui»
mur, ipfe eit : cùm de veritate 8c vita & redercu
tione loquimur, ipfeeft. Aperi os tuum D e i verbo,
fcriptum eft: tu aperi, ille loquetur. Ideo dix
it David : Audiam quid loquatur in me Dominus: pr„i
E t ipie D e i Filius dicit : Aperi os tuum, d-'adim- pfa^
plebo illud. Sed nón omnes ut Salomon pòftunt n.
percipere fapientia: perfedionem : non omnes ut
q u x mentis funt, q u x mentis funt loquitur : ex- B Daniel. Omnibus tarnen pro posibilítate infiinte
r io rq u x funt corporis. Tarnen adveniensDo».
minus utrumque conjunxit, & duos in uno ho*
mine condidit 3 ne diverfis fe feimpugnent moti-
bus , fed invicem fibi voluntatum fuarum unitate
focientur. Ideo osjufii meditabiturfapientiarn.]zm
enim & ipie exterior homo jufti in interioris hominis
transfuius eft difciplinam •. 8c in ejus con»
formatus naturam, ipfiusexercetofficia3iit caro
meditetur quod mentis interna: eft. Sed ne hoc
ditur fpiritus iâpientix j ied omnibus qui fideleS
funt. Si Gredas , habes ipiritum fapientix 5 ideó
Sapiensdicit:Credidipropter quodlocutus fum.Cútñ pfui.
Credideris,accipies loquendi gratiam. Èt qui ere- 1 °-
d i t , redimitur : & qui ó r a t , redimitur -, fi pie in»
tendat orationibus, 8C in oratione aflìduus fit -,
diem p rx v en ia t, nodem frequentet, c ioli ma-
tutinus oCcurrat3Ut ante ipfe illuminetur â Chrifi
t o , quam terra folis exortù : 8c qui pfallit redimi.
incredibile tibi videatur, audi Apoftolum dicen- C tur : & qui compungitur, redimitur.
tem quia dominus Jefus *> transhguravit corpus
humilitatis n o ftrx , ut conforme fieret corpori
g lo r ix fu x. Quis audeat dicere carnem fine peccato,
carnem adfiimtamex Virgine, carnem Spi-
ritu De i in Mariam fuperveniente generatam ,
q u x in nullo diferepavit à fapientix difciplinis ,
interioris hominis exiòrtem fuifte v irtutum, nec
in uius ejus tranfire potuifte-, cùm fupra hominem
fuerit quod tad u ejus iànabantur x g r o t i ,
66. Ideo femper meditare , femper loquere
qux D e i funt ,fedens in domo. Domum poflumus
accipere Ecclefiam, pofliimus accipere domum
interiorem in nobis, u t intra nos loquamur. Se-
dentjudicésin Hierufalem: federuntièdes in ju-
dicio : fedit etiàm judicum concilium , & libri
apertifunt. Prophetià dicit : Et tu cum conjìlio om- Eccli.
niafac. Cum confilio de fadis tu is ju d ic a , cum J-+-
confilio vinum bibe , cum confilio loquere ; ut
c xc is refundebatur ad ip ed u s , mortui relurge. D effugias peccatum,ne incidas per multiloquium.
bant ? Competenter ergo fcriptum eft : Os ufii
meditabitur fapientiam -, eo quod totus homo fit
ipiritalis, non utique terrenus 3 qualis enim ter-
renus, tales & terreni: 8c qualis cxle ftis , tales 8c
cxleftes. Abiit ergo terrenus, remanfit cxleftis.
Ideoque in tempora Redemtoris referens Pro-
p h e ta , meditabitur, d ix it : licet unus e pluribus,
meditatur, fcripierit. N e c a b h o r re ta fe n fu ; quia
prophetarum fpiritui futura pro prxientibus
Sedens loquere tecum, quafi qui judices : in via
loqu ere, ne umquam vaces. In via loqueris, fi in
Chrifto loq uaris, quia via Chriftus eft. In via lo»
quere tibi, loquere Chrifto. Audi quomodo illi
loquaris. Volo, in q u it, viros in omni loeo or a r e , le- 1. Tin
vantespuras manu sfine ira drdijeeptatione. Loque- *•
r e , ô homo, dormitans, ne tibi ibmnus mortis ob-
repat. Audi quomodo dormitans loquaris : S i pf*i. 1
dedero fomnum 0 eu lis meis, & palpebris mets dormi- 4- &
funt. Alii putant os pro mente didum. Pulcre E tationemdonee inveniam locum Domino, tabern.
autem iftud expofiiit nobis * Salomon dicens ;
Narratio jujli femper fapientia : fiultus autem ficut
lunamutatur,'id eft , quod ixpe varietur, nec in
* fiia perieveret iententia, 8c tamquam intenebris
lumen videatur offundere,nec tenere.
6j. Sit ergo tibi femper in corde 8c ore medi-
tatio fapientix, 8c lingua tua loquatur judicium,
lex D e i tui in corde tuo fit. Ideo tibi dicit Seri-
p tu ra : Loqueris inillisfedens in domo, ambulansin
culum Deo Jacob. Vince naturam diligentiS,exclude
corporis fomnum. Naturam nobis formare
non poiTumuSjpoifumus diligentiam. Homoerat
David : indulgebat aliquid lbmno per nodem j
fed excluclebat iomnum,Iavans per fingulas noc-
tes ledum fuum, 8c lacrymis irrigans ftratum
fuum. Ideo memor eratin ftratu fuo iemper D o mini
fu i, 8c in ipio meditabatur} ut diluculum
p rx veniret, 8c in tenebris ei illucefceret Chriftus
v ia , dormitans, refurgens. Loquamur ergo d om i-p dicens : Surge qui dormis. Non in omnibus h x c zphcf.y
num Jefiim 3 quia ipie eft Sapientia, ipfe eft Ver.
bum 8c Verbum D ei. Nam 8c hoc fcriptum eft :
Aperi os tuum verbo De i. Ipfum fpirat,qui ier-
mones ejus reionat, 8c verba meditatur. Ipfum
a. Edit. vet. ac Rom. cum miT Colb. ac Vi£t- nifi interior homo.
MiT. duo V a t. & quinquc Gallic, nifitntericris hominis. Bcnfc.
Hie enim itibintelJigendum os , quod fuperiori vcrfu cxprciTum
cfl. ■, licet omittatur in V i il- & Colb. P o rto c iupcrioribus ver-
iibus tres ab aliis avulfos Rem. edit, alibi tranicriplerat , quös
priorum edit, ac mil. fbrmcc rellimimus.
b. Mil. a liq u o t: trnnsfigmavit corpus humanitatis nofim.
* . Mirabere forfitan Ecclcfiafiicum h ie & fequenti plalmo in
i f . i r . Salomoniadjudicari; cum noniolum Augußinusde hoc
¿ c u t & delibro S.ipicntix, fcripierit lib. 17 . de Civit. D e i, cap.
2.0. Non autem ejj'e ipfius, Salomonis fc ilice t, non dubitunt doc-
tiores: led & Ambrolius ipie lib. 1 . de Jnterpell. lob. cap. }. num.
C. cumdem Ecckhafticitm teftatur fcriptum fuiiTe a Sirach. Ve-
tum cum i l l i Salomonis titulum impo iiiit, id fecit eo permotus
quod propter eloquii, verba funt Auguftini loco c ita to , ntnnstllam
gratia eft, fed poteft efle8c in pluribus diligentia.
N e igitur exfpedes ut excitet te Chriftus ; fed
potius Chriftum excita. Excitat eum qui de ipio
dormitans cogitat. Si tu illum excitaveris,8c ipie
I fimilitudinem, ut Salomonis dicatur, obtinnìt confuctudo -, yel quod
| cumdem ex icntentiis Saionronis compiiavcrit Jcfiis filius S irach.
I Qnod autem fpcdlat ad * ju s auiftoritatem, quamvis non femper
I tanta fuerit in orientali Ecclefia, maximam tamen femper fuiife
in occidentali conllat tum ex lo co Àuguftini jam laudato, tum ex
co quod ipfum Ambrofius h b. De Bono Morris, cap. 8. num. j j . De
I Elia c i lejunio. cap. 18. num. 6 7 . & in Piai. 118. Scrm. 20.
f - i ; j . atquealibi numquam non prò authentico habet. Uberius
I rie hoc co codem libro dilputatum rcpcriesapud Huctium in D c -
I monft. Evang. prop. 4. De Ecclefiaftico. num. 1. 6. & fcq. Vid e-
| fisetiam B. Thomam- i . p. q. 89. a. 8. ad x. Itcm 1 . 2. q. 17 4 ,
1 a. 4. ad 4. & Patrcm N ico lai ad utrumque locum.
i l i c. Ita edit. & pauci mlT. A lii maj o ri numero , folis matutinis
I ! occurrat. Haud m a le , fi mente fupplcvcris, radiis, horis, y d quid
J 1 fimilc. ........ . . . .j
te ex citab it á fomno,refufcitabità morte dicens A loquitur judicium D e i , vel cùm loquitur ipfe
n 'Srv‘ r' — - q u * jufta fu n t , & veti plena ju d ien } non cum
iracundia Ioquitur,non ex animi mosrentisafflic«.
tio n e , non ex d olore, non ex aliqua paffionejfed
loquitur ex veritate , loquitur ex xquitate ; ut
non propendat afFe&u, led qux lo qu itur, vero
pendat examine 3 judicat enim q u x dicendafinr,
vel non promenda. Cui limile eft illud : Labia
tibi : Exfurge d mortuis. Cùm furges ergo vel re.
furges, ipfum loqu ere, ut impleas quod juberis.
Audi quomodo te Chriftus excitet. Anima tua
dicit : Voxfratris meipulfat adjanuam -, & Chrif-
tus ait : Aperi mihi ,foror mea fponfa. Audi quomodo
tu exlufcites Chriftum. Anima dicit : Adju-
ravi vos,filia Hierufalem ,fi fufeitaveritis dr refuf
citaveritis caritatem. Caritas Chriftus eft. Audi fapientium alligatafuntfenfu-, eo quod omnia qux
etiam quomodo dormiens loquaris : Ego dormio, lo qu untur, vero lenlui convenire videantur 8t
& cormeum vigilat. H x c communiter : adtolle B fenfus fui prudentià intelligant, q u x loqui denunc
paulo altius mentemtuam.
67. Loquere fedens in domo , in hac terreftri
domo hujus habirationis, q u x diilolvitur, in qua
peregrinarliur à Domino. In corpore enim ilio
p oliti, dum fuperveftire magis quam nos expoliare
volumus,exiiilamusà C h r ifto , & graviter
ingemifeimus. In hac lèdens ergo confitere peccata
tua ; quia ledifti, & non ftetifti, & non di-
xifti : S tan tes erant pedes nofiri in atriis tui s Hierabeant
vel tacere ; ut q u x filenda fun t, cohibeant
clauftro quodam nexuque labiorum : in iis autem
q u x oporteat d ic i, labiorum vincula relolvan-
tur. Merito e rgo prxmifit : Os jufii meditabitur
fapientiam; meditatio enim diuturna plenum po-
terit habere jud icium, quod loquetur juftus in
tempore ; cùm ea q u x p erfeda funt, facie ad fa -
c iem , viderit. N u n c enim de iis q u x non c om i
prehendimus, loqui vera non poflumus. Denifalem.
Loquere magis, 8t noli occultare delida : C que nec Paulus prxfumfit dicere, qui raptus in
loquere lèdens, ut audias dicentem : Surgite poft-
quam federttis, qui manducatis panem doloris. L o quere
in via ambulans, id e f t , carpens v itx iftius
curfum. H ìc loquere, ne illic obmutefcas 3 ficut
ille obmutuit qui Angèlo Chrifti ante non cre-
didit : poftea tamen cùm credidilfet, vocem re-
cepit. Loquere dormiens 8t quiefeens, conlèpul-
tus in C h r ifto } ut cum iplo in nóvitate v itx re-
furgas. Loquere étiam fepultus in tumulo ; ficut
paradiliim audivit fecreta cxleftia-: ied volens
non in iis errare q u x dice ret, a i t : guam in fern- .
tabilia fun t judicia Dei, & invefiigabiles v ia ejus /
Nu n c autem ablolutus corpore,forfitan invefti-
gabilium viarum genera, & judicia ejus qux ficut
abyflus m u ltaliin t, comprehendit.
6q. Adhuc juftitix forma deferibitur & äuge-,
tur.dicente S criptura: Lex Dei ejus in corde ipfiusi
dr nonJupplantabuntur grejfus ejus. In corde jufti
loquebanturanimx fandorum,petentesdemor-][) lex D e i eft. Q u x lex? N o n feripta, fed natura-
• tis audore vindidam. <Vjquequo , Domine, fane,
tus dr verus , non judicas dp vindicas fanguinem
nofirum ? Loquere poftremo cum Jurgis-, ficut do-
cuit ille qui dixit : Ego dormivi, dr quievi, d" re-
furrexi ; quoniam Dominus fufeipietme. E t illic frgo:
Os jufii meditabitur fapientiam » donec ad fubli-
miora ta bernaculi fecreta cxleftis,ac la crx plena
jucunditatis atque Ix titix ipfe perveniat 3 quem-
admodum Scriptura nos d ocuit, dicente David
lis j jufto enim non eft lex pofita, led injufto. In
corde ejus lex e f t , non p e rfund o rie, ficut in Ia-
biisjudxorunijcorde enim creditur ad juftitiam.
Qui credit, 8c lo qu itur: qui autem loquitur,non
continuo credit. Deniquenon crediditpopulusj
de quo didum eft: Populus hie labi is me honor at: :
cor autem eorumlonge efi d me. Si igitur gen tes cum
ea qux Iegis funt faciunt, ipfi fibi funt l e x , co-
gnolcentes q u x lequi debeant vel cavere3 quan-
• 41- s- Hac recordatus fum , dp ejfudt fuper me animam E magis fidelis 8c juftu s , qui ad imaeinem 8c fimeam
3 quoniam ingrediar in locum tabernaculi ad-
mirabilis, ufque ad domum Dei. In voce exfultatio-
nis dp confefiionis fonus epulantis. Ergo 8c lèden-
tes.in hac corporea d om o, 8c egreffi hinc, atque
ambulantes in v ia , cùm rapiemur, fi meremur,
obviam C h r ifto , 8c dormientes loquemur.
68. Accipe tertiam <tfAy>yhù> qua le anima
elevat jufti. Eft enim quidam fpiritalis lomnus
intelligendus , de quo Salomon ait : s i enim femilitudinem
D e i v iv it, decora novit 8c honefta
decernere, 8c u ti legitimo quodam naturalis la-
pientix gubernaculo, ne ejus fupplantentur veli
Tigia 5 ficut Elàu,quem propter gulx aviditatem
frater fupplantavit ut caderet, atque in mortem
veftigia ejus effudit.
7 ° . Quo m agis juftus eft quilque, eo magis illi
infidiatur inimicuS3 8c ideo ait Scriptura : Confiderai
peccator jufium, df quarit perdere eum. Dominus
tM».
'c1‘ deas,fine timore fedebis :fi dormías, fuaviter requief F autem non derelinquet eum in manibus ejus : nec
ces, d~ non timebis pavorem qui fuperveniet tibi ,
ncque impetus impiorum fupervenientes tibi. Cum
fuavitate requiefces,8c pavorem, 8c fupervenien-
tes impiorum impetus non timebis ; fi lingua tua
loquatur judicium D e i, 8c femper illud anteocu-
los habeas 3111 peccato locum nullum relinquas *
8c noveris quod delidi pretium fupplicii rétri-
butione folvetur. Iplè enim hoc in nonagefimo
• interpretatus eft pialmo dicens : Non timebis d
timore notturno, & 'd fagitta volante per diem , d
negotìo per ambulante in tenebris > ab occurfu dp da-
monio meridiano. Cadent d latere tuo mille, dr decern
millia d dextris tuis : ad te autem non appro-
pinquabit. Vcrumtamen oculis tuis confiderabis , dr
rctributionem peccatorum videbis. Juftus enim cùm
damnabit eum , cicm judicabitur illi. Videns ergo
peccator quia juftus in ore fuo loquitur, 8c in
corde meditatur fapientiam, quia in lingua fua
judicium loquitur, quia in corde fuo legem Do>
mini cuftodit 3 mortem peccati ei conatur infer-
re : fed Dominus tuetur eum. Et ideo non timea^
mus infidias peccatoris ; quoniam Deus pro nobis
eft. Si ergo Deus pro nobis ; quis contra nos ?
Propterea non derelinquet juftum fuum D eu s ,
nec damnabit eum, cùm habuerit de ipfo judicium.
Verus enim judex eft 3 & id e o juftitia non
poteft periclitari. U nde& Aquila dixit : Nec damnabit
eum in judicando eo. Symmachus : Nec damp
nab it,cumju dicatur j ufius.
71. Sed quia Septuaginta viri fic pofuerunt:
E e e iij