"t' ♦»
Matth' i
b
Rom. i . i
ai. ij.d
Act- 3. 6.
M atth.j.
A lt . 3. 6.
Zkc. 11,
Excel. 3. j .
Ea.W. 1 . ij
«tern« pr«fulem vita:. Audivimiis ejus ululatus, A Iumni« terrore revocatus eft ab incoepto, & fucùm
in a orbem gladius micteretur. Dentes afpe.
ros, o * tumida pr«ferebat, & putabat quod vo-
cem omnibus abftuliflet,quam folus amiierac. Et
ideo ut hos lupos effugere poffimus, docet Do -
minus quid fequamur, dicens c
Nolite portare facculum, neque peram, neque cal-
ceamenta.
54. Quid f i t , facculum non effe portandum
g it ex ./Egypto. Et ideo cùm Dominus affedum
ejus probaflet, conditionem autem vidiflet in-
firmam,animi ejus mentiique veftigium mortali-
bus vinculis cenfuit exuendum.
58. Quod fi quem movet qua ratione in JEgy- 2
pto calceati jubentur edere agnum : apoftoli au- j
tem fine calceamentis ad pr«dicandum Evangelium
diriguntur, is confiderare debet quia in
. t , yEgypto pofitus, debet adhucmorfus caverefèralibi
evidenter expreflìtjfcripfit enim Macth«us B pentjs ■ multaenim venenain ^Egypto, & qui in
°* quoniam dixit ad difcipulos Dominus : Nolite
pofiidere aurum,neque argentum.Si prohibemur au-
rum pofiidere : quideripere , quid auferre? Si
quod habeas,donare pr«ciperis,quemadmodum
^ b congeris quod non habebas ? Q u i pradicas non
r> furandum,furarts ? Out diets non mcechandum, moe
typo pafcha celebrar, patere poteft vulneri : qui
autem minifter eft veritatis, c hebetat venena,
non trepidar, Denique momordit Paulum vipera
in Melita infula , & videntes pendentem de
manu ejus viperam incoia: loci illius putabant
eum effe moriturum : fed ubi inoffenfum ftare vicharis
ì £>uì cxfccrarìs ¿dola ifacr/ltgiumfacts ? J$ui derunt, Deum efle d ic e b an t, cui venenum noin
Lege glori arts , per pravaricationem Legis Deum cere non poterai. ■ Et ut feias hoc verum effe,
inhonorasì Nomen enim Dei per vos blafphematur. ipfe Dominus ait : Ecce dedi vobis poteßatem cal- 55‘ N o n fìc apoftolus Petrus, qui primus domi-C candifupra ferpentes & feorpiones, ó* fupra omnem
nie« exiècutor fèn ten ti« , ut oftenderet non in iti rtu tem inimici, & nthìl vobis nocebunt.
vacuum Domini effiifà mandata ; cùm pofeere- 59. N o n virgas in manu jubentur tollere apòfi.
tu ra paupere, ut ei aliquid pecunia: largiretur, to l i } fic enim Matthasus fcribendum putavir.
ait : Argentum atque aurum non habeo. Ille gloria- Quid eft autem v irga,d nifi p r«ferend« poteftatis
tur quòd non habeat argentum neque aurum : iniigne,& ulcifcendi inftrumentum doloris?Ergo
vobis pudori eft minus adhuc habere quam cu- humilis Domini (*» humilitate enime judicium ejus
pitis ? Eft ergo èc pauperies gloriola 3 quia eft & fublimatum eß) humilis , inquam, Domini priebeata
, ficut fcriptum eft : Beati pauperes fpiritu. ceptum difcipuli ejus humilitatis officiis exlè-
Tamen non tam hoc gloriatur Petrus, quod ar. quuntur • eos enim mifit ad ièminandam fidem,
gentum & aurum non habeat, quam quòd fe rv e tD qui non cogerent, fèd d o c e ren t:f nec potefta-
mandatum Domini, qui pr«cepit : Nolite poßide- tes exererent, fed dodrinam humilitatis adtolre
aurum ; hoc eft dicere : Vides me Chrifti effe lerent. Quo loco humilitati putavit edam padifcipulum,
& aurum à me requiris ? A liud nobis tientiam copulandam ; quia ipfe q uoque, juxta
multò pretiofius auro donavit, ut in nomine ejus teftimonium P e tr i, cùm melediceretur, non reoperemur.
Itaque non habeo quod non dedic, maledixit : cùm percuteretur, non repercufiìt.
ièd quod dedit habeo : In nomine domini Iefu far- H o c eft ergo dicere : Imitatores mei e lto re , ulgc
> & ambula. tionis ftudia deponite,inloIentiam verberantium
56. Sicut ergo qui horrea vult congerendis non injuri« relatione, g fed magnanimitate pa-
WM ».s.!
«dificarefrumentis, Dominica: fententfieaudo- tienti« verberate. Nemo debet quod ipiè in alio
ritate reprehenditur : ita qui facculum vult au- E reprehendit, imitari : graviora contumacibus
ro parare condendo, n«vum reprehenfionis in- manfuetudo vulnera refert. H o c pugno reper-
curr^c* culfit Dominus verberantem , dicendo : g a i te
57. Non peram, neque calce amenta. Utrumquede percutit in maxillam, pr&be illi & alteram. F it enim
coriomortuianimantisconficifolet: nihilautem utjudicio fuo ipfe fé damnet , & quodam ili-
in nobis dominus Jefus mortale vult effe. Deni- mulo fui compungatur affedus , qui relatam
que ad Moyien dicit : Solve calceamentum pedum fibi ièdulitatem pro injuria quam f e c i t , ad-
tuorum ; locus enim in quo fias , terra fantta eß. verterit.
Mortale igitur atque terrenum calceamentum. 60. Habet tarnen quos & cum virga apoftolos
jubetur folve re , cùm mitterétur ad populum li- miferit, ficut Paulus teftificatur, dicens •. Q u id
berandum ; huj us enim minifter muneris timere F vultis, in virga veniam ad nos, an in caritate & '•
nihil debet,nec a fufcepto officio,mortis periculo fpiritu manfuetudinis ? Han c virgam edam Timo,
retardari. Ipfe enim cùm defenfionem fratrum, theo dedit Apoftolus, dicens : Argue, obfecra, in- .
■ hoc e f t , Judsorum voluntarius re cep iffe t, ca- crepa. A u t fortaflè ante paifionem D om in i, qu« >
a. MfT. jion pau'
Mediolanum, noi
men , in orbem. Eceninr
gem Auxencii ipii us mai
gatam innuic Ambrofius
fc r ib i t , Auxentius gladiu
fer utrumque Joeu.
modum explicanc
b. Sic mir. comi
, nec inferi
Romani, ui
in ttrbem , icilie
tores. M e liu s ti
udclem illam li
ili bi apud
>er vócem , gladiu-.
u fcriptam , & 1 1 . K al. teb r promul-
, de qua idem quoque de Bafil. non trad
w 1tolantem per otnnes urbes direxit. Con-
:r fe -, namque i lli mutuo fe fc m irum in
infirmane.
, a c melio risnot*. Alii nonnulli > & edit,
ant. congeris, quodpejpdere prohiberis. Rom. refccatis tribus ulti-
mis verbis port, congeris, fu b n e d it , S^uipradicas &c.
c. Omnes edit, a c m if.a liq u o t , evitai venena. Melius a lii majo
r i numero & antiquicate, hebetat, id e f t , rctundit ,.(ùpèrat, & c.
d. Rom..edit, nifi proferendo, poteftatis. Minus commode • non
enim ad profcrendam, id e f t , amplilicandam poteflatem,fed ad earn
pnferendam, hoc e f t , lignificandam atque oftcntandam virgarum
fafces antiquis magiftratibus prxferri confueverant.
e. Omnes edit, ac prope omnes mff. judicium ejus fublatum eft.
Corb. tamcn.,,. fublimatum eft. M e liu s ; namque in epift. ad V e r -
cell, idem locus ita refertur , judicium ejus exaltatum e f t cui le c -
tioni favet vcrfio Arabica fecundum Inccrp. Lac. habet enim &
i l i a , judicium ejus altum eft. H inc autem promanavit ea divcrli»
ta s , quod verbum ¿ f r» quo ufos videmus L X X . perinde & per
e x a l t a t u m p er , fublatum reddi poteft. Heb. vero, Syr. a cV u lg .
Lat. prxferunt, de judicio fublatus ( live raptus ) eft.
f. MU', non pauci, atque omnes edit, nec vim poteftatis
is exercerent,
Rom. exererent. £x aliis autem mff. plures habcnt,
<c poti f t at es
exercerent: anciquiores . . . . exererent.
g . Edit, omnes , f e d . . . . fupportate. Mil. omnes c 'contrario
fed ■ ■. verberate. Elegantius, ft quidem illud hoc loco ftgnificaturi
quod lib. s■ num. 7 6. clarioribus verbis exprimitur, his videlicet:
Bonne fit per patient tarn, u t . . . . reverberts verberantem.
nutantium populorum corda firmavit, neceffa- j
ria fola fuerit manfuetudo ; poft paifionem cor-
re&io. C e r te mulceat Dominus,increpet Paulus:
fuadeat qui poteft peftora etiam dura mollire:
arguat qui non poteft univeria iuadere. Virgam
igicur Paulus ex doftrina Legis adiumfèrat. L e -
gerat enim : ¿¡fui pareti baculo, odit filium fuum.
Legerat etiam quia agnum manducantes, bacu-
Ium in manibus habere pr«cepto prophetico
jubebantur. E t ideo Dominus in veteri Tefta-
mento ait -.yißtabo in virga iniquitates corum. In ]
novo autem fe ipfum obtulit, ut ignofeeret uni-
verfis, dicens : Si me quaritis, finite hos abire. Et
alibi habes quia cùm apoftoli ignem de ciclo
petere vellenc, ut confumeret Samaritanos, qui
Jefum dominum intra civitatem fuam recipere
noluerunt : Converfus increpavit illos, & ait : Ne-
feitis cujus fpiritus eflis; Filius enim hominis non venti
animas perdere hominum ,fid falvas facere.
Gì. Perfeftiores ergo fine virga diriguntur, in-
firmiores cum baculo manducant. SedSt Paulus (
virgam quidem minatur : fed in fpiritu manfuetudinis
vifitat delinquentes. D enique ut feias miteni
effe d od o rem , eorum ipforum quos arguit,
confulit voluntatem. g u id vultis, inquit, in vir- *
ga veniam ad vos, an in cantate dr fpiritu manfuetudinis
? Semel virgam dixit,bis mitiora fubje-
c i t , adjiciens manfuetudinem caritati. Prius tarnen
minatus eft v irgam , fed exhibuit manfuetudinem
3 nam in fecunda epiftola ad eofdem
Corinthios fcribens ait : Tfiem Deum invoco in t
animam meam, quod parcens vobis non veni ultra
Corinthum. Audi qua ratione putaverit effe par-
cendum : Ne iterum , inq uit, in trifiitia venirem
ad vos. A bjec it v irg am , & affedum caritatis ad-
fumfit.
E t neminem falutaveritìs in via.
61. Fortafle quibufdam h oc durum & fuper-
b um , nec manfueti & humilis Domini pr«cepto
convenire videatur, quod ille qui etiam accubi- ]
tiònis loco pr«cepit effe cedendum, hoc loco
mandet difeipulis : Neminem falutaveritis in via ;
cùm ifte communis fit ufus grati«. Sic inferiores
fuperiorum fibi favorem conciliare confueve-
runt. Gentiles quoque cum Chriftianis habent
hujufmodi officiorum commercia. Quomodo
Dominus hunc ufum humanitatis avellit ?
63. Sed confiderà non hoc effe fblum : Neminemfalutaveritis
:&A non fruftra additum, Invia.
Denique 8c Elii«us cùm mitrerei iervum fuum,
ut baculum ejus poneret fupra corpus defundi
pueri, mandavit ei ne in via aliquem iàlutaret3
feftinantem enim eum jubebat pergere, ut cele-
brand« refurredionis exfequeretur officium, ne
confabulatione alicujus ob vii, mandato reflede-
retur à munere. Ergo 8c hìc non ialutationis fe-
dulitas aufertur : fed obftaculum impediend«
devotionis aboletur ; ut quando divina mandan-
tu r , pauliiper fequeftrentur fiumana. Pulcra eft
iàlutatio,3 fed pulcriormatura exfecutio divino-
rum , qu« per moram i«pe traxitoffenfam. Ideo
autem 8c honefta prohibentur, ne folemnis graa.
lidie. Ainerb. cum m(T. non paucis, (cd pulcrior, quo maturior
txfecutto divinorum. Eia. G ill. ac Roin. fed eo pulcrior, quo pra-
ceptorntn maturior exfeoutio (Uvinorutn. A lii Uift- qui Si nocx pro-
bacioris, u t in textu.
ria obrepat officii, & impediat minifterium, cu jus
mora culpa fir.
■ 64. Jam b illud virtus a lia , ne de domo ad do-
mum quis vaga facilitate demigret -, ut fervemus
etiam hofpitali in amore conftantiam, n f i coa-
litam amicfti« neceflìtudinem facile refolvamusj
ut pacis pr«feramus nuntium , ut ipfe primus
ingreflus pacis benedidione celebretur : cibo
potuque oblato oportere nos effe contencos,
v exilla fìdei non premenda , & regni c«leftis
Evangelium pr«dicandum , excutiendum de pe-
dibus pulverem , fi quis recipiendos civitads
hofpitio non putaverit.
65. D o c e t etiam graviori peen« obnoxios fore
qui Evangelium non fequendum, quàm qui Legem
judicaverint effe folvendanijeo quodTyrus
& Sidon fi tanta operationum c«Ieftium v id if
fent miracula, non defpexiflent remedium poc-
nitenti«. Iflam quoque vel affluentiam vel inio-
lentiam fieeularem neque c«lelli muneri com-
parandam , neque rurfùs fine remedio derelin-
qui , cùm unicuique fit iubfidium pcenitendi,
Poftremò aperit c«lefte myfterium, quòd pla-
cuerit D e o utparvulis magis quam prudentibus
iftius mundi fuam gratiam revelaret. Quod apoC
tolusPaiilus ftylo plenioredigeffit dicens : Nonne
fiultam fecit Deus fapientiam hujus mundi ? Nam
quoniam in Dei fapientia non cognovit hic mundus
perfapientiam Deum, placuit Deoperfiulti ti am predica
tionis falvos facere credentes.
) 66. Parvulum ergo accipiamus, qui fe exaltare
non noverit,&phaleratisfermonibusartem fu«
jad a re prudenti«, quod philoiòphi plerique fa-
ciunt. Parvulus erat qui dixit : Domine non efi
exaltatum cor meum.neque elati funt oculi meijtequc
ambulavi in magnis, neque in mirabilibus fuperme.
E t ut feires parvulum huncnon «tate, non fenfu
fuifle, fed humilitate fiia, & quadam declinatio-
ne jadanti«,addidit:<frrd? ex aitavi animam meam.
Vides quam excelfus fuerit hic parvulus, quanto
l virtutum fublimis vertice ? Tales nos parvulos
vult effe Apoftolus , cùm dicit : s i quis videtur
fapiens effe inter vos in hoc feculo ,fiultusfiat, ut f i t
fapiensffapientia enim hujusfaculifinititi a efi apud
Deum.
6 j . Pulcherrimus conneditur de fide locus,
quando omnia fibi tradita dicit à Patre fuo. Cùm
omnia legis, Omnipotentem agnofeis, non deco-
lorem,non degenerem Patris : cùm tradita legis ,
-Filium confìteris, cui per naturam omnia unius
t fubftanti« jure fint pròpria, non dono collana
per gratiam. Addidit :
Nemo feit quis efi Filius , nifi Vater : ó* quis efi
Vater, nifi F ilius, & cui voluerit Filius revelare.
68. Quem locum in iis quos de Fide fisripfi li-
bellis, memini non effe pr«teritum. Ut feiasau-
tem quia ficut Filius Patrem quibus vult revelar,
edam Pater revelàt quibus vult Filium ,audi di-
centem ipfum dominum Jefum cùm laudaret
Petrum, quod eum Filium Dei effe confeffiis fit :
Beatus es , Simon Bar]ona,quia non caro fanguis
revelavit tibi , fed Vater meus qui in calis efi.
j I b» Omnes edit, tlla moralia. Omnes mlf. illud ( unicus ¡Ila )
I I virtus alia. Idem eft aucem ac ft legeixcur, illud quo d i jam dici-
mas, ad aliam viytHttm referendum eft.
b
f . i .
feq.
$. il.
1 -Cor. 1.
19.0> l i .
Pfa!. 130.1.
ibidem ».
1. Cor. 3^
18. & 1 9 .
f. i».
ibidem.
Lib. .4. d i
fidecap. é ,
Mat ih. l i .
I 7*