forte flam circumetmitta fuper greges fodalium tuorum. A dicit pecunix r as , non poffefiionibus mis > non viribus
m H
In Pfal-V
Z f i 10.
Qui profelytos ex gentibus -ante rafcipiebas > nunc ipfa
in nacionibus vis pro profelytis fufcipi,& tamquam adve-
na congregari.Refpondit Verbum Dei animi aefideranti:
33. Nifi cognofcas te decora inter mulleres. Nofce te-
• ipfum homo , tui animi dicitur , nifi cognoveris te for-
mofam in mulieribus. Cognofce re anima 3 quia non de
terra, non de luto es 3 quia infufflavit in te Deus, & fecit
in animam viventem. Opus es magnificun^.Dei infpi-
ratione formatimi : Adtende tibi, ut Lex dicit, id eft animi
non morentur. A 1 ilium tota intenti one fettina, ex cujus
tuæ : fæcularia te & mundana non teneant, terreftria
corporis, fed animo tuo ac menti r a i , unde omnia con-
filia, faèta, cogitationefque manant. Tibi ergo adtende
ibi, ubi potiorem eile te notti. Nofce teipram, quod
Apollini Pythio adfignant gentiles viri,qiiafi ipfe auftor
fuerit hujus fententis 3 cùm de npftro ufurpatum ad fya
transférant, & longe anterior Moyfes fuerit qui fcripfic
librum Deuteronomii , quam philofophi qui iftafinxe-
rant.
37. Unde & Salomon oraculum divinum fecuras I
fcripfit in Canticis canticorum : Nifi ficias te, decora inter
mulieres ', hoc eft , nifi cognofcas te mortalem rationanfpira
fiftis : Grande, inquit, homo, & pretto- B lem , & cito tua peccata fatearis , cito dicas iniquitates
fiitm vir mifiericors : virum fidelem opus efi invenire. Difce
homo ubi grandis , atque pretiofus fis. Vilem te terra
demonftrat , fed glt>riofum virras facit, fides rarum ,
imago pretiofum. Ubi namque quidquam tarn pretio-'
fum , quam imago eft Dei, qui tibi primo fidem debet
infimdere , ut in corde tuo refulgeat quadam auftoris
effigies 3 ne qui mentem tu am interrogat, non agnof-
cat au&orem. An • quidquam tam pretiofum , quam
humilitäs 3 ut naturam corporis animxque perfpiciens »
altero te fubjicias, altero recognofcas. Prona in vitium
carnis illecebra mifericordiam fuadet 3 quia quod altei
tuas ut juftificeris, nifi convertaris, & prior accufes de-
li&a raa , venir dies mortis & jam nullum converfionis
remedium eft 3 prsveniris dum cogitas. Accende facein
tuam, priufquam fponfi tibi janua claudatur, qui exfpec-
tare diu non folet negligente?. Nifi ficias te , inquit, de- inPfal.n 8.'
cora inter mulieres ; & dicas : Fufica fium & decora : fttfica Serm. t.
fium, quia peccavi, decora » quia diligor, quia genus fum veri ‘ l'
Abrahi, eleitum genus, diledtum Deo 3 nihil tibi pro-
derit patrum gratia : Potens enim Deus efi de lapidibus Matth. ij;
ifiis fiufici tarefili os Abraha. Et alibi in Evangelio legifti,
quia Abrahi filiam ligavit diabolus nequitii fui vincu-
:ontuleris, tibi folvis : quidquid à te procedit, in te re- C lis, quam Dominus folvit in die fabbati. Nifi ergo fcias
urrit : & quidquid feceris, obi folvis': & quidquid pro- te, nihil tibi proderit. Etfi dicas, Abrahi fum filia qui
non credis , qui errorem non corrigis 3 Abraham qui—
dem fai varar, fed te nobilitas generis non juvabit, nifi
fides falvaverit. Non te decipiat data patribus repromif-
fio, non fufcipio perfonam hominis*, non fufcipio pri-
rogativam generis 3 nifi videro congruelitem generi 11107
currit : & quidquid feceris, tibi iolvis': & quid»
fueris, tibi proficit. Yivacis animi vigor , feníiis ratio-
nis & capax intelledbus atque judicii , ut digna domus
tanto habitatore videatur, non amittat fui prirogativam
Lib dtlfa/tc naturi. Nifi cognofcas te decora inter mulieres. Quique-
’tap.A reris quod dere"lirttt a fri s, nifi te cog-n-oafc-a-s, nifi pceniteat
te Iapfus rai, nifi intentionem devotionis approbes, nifi
fides tua & finceritas augearar , querela nihil proderit.
Aut fic, nifi cognofcas te quia decora es, nifi pulcritudi-
nem naturi tux ferves, & corporis te illecebrx non deixod.
3.
rum nobilitatemi, ut fiat jufti generis elettia.
38. Quod fi fcias te , & cognofcas quia peccato obnoxia
es , exeundum in calcaneis grcgum eft tibi. Exi
ergo nuda pede , & pafce hoedos tuas in tabernaculis
gant ,'nec impedimenta detìneant, nihil tibi crearan D paftorum. Qui,line peccato eft, agnos pafcit,.oves pafcit:
tori» nàbilitas fufegahitiir. qua: antem peccato obnoxia eft, pafcat hcedos qni à finiftris
mer
anelioris nobilitas fu ftra g a b i^ |^H ^ ^ ^ |
34. Cognofce igitur te & naturi tui dccorem, Se exi
■quafi exuta vinculis pedum , & nudo exerta veftigio , ut
•carnalia integumenta non fentias : veftigium mentis rai
corporalia vincla non implicent, ut pes tiius fpeciofus
a p parear. Tales enim funt , qui ad regnum cxlorum
annuntiandum eliguntur à Domino , de quibus dittum
eft: Quam Jpeciofi pedes evangelizjtntium pacem. Talis
Moyfes cui dicitur , Solve calceamentum pedum tuorum ;
ut qui vocaturus popuhim ad Dei regnum procederet,
priuç camis abjiciéns exuvias, nudo fpiritu veftigioque
mentis meederet 3 hoc eft ergo quod ait : Exi tu in cal- £ terri.
■ccamentis grcgum , & pafce hitaos tuos in tabernaculis 3 9- Equa mes.
paftorum.
35. Per greges regnum intelligimus, eo quod potefta-
tis fit gre gibus prxììdere. Prxfi1er autem unufquifque
•fibi quadam poteftate regali, fi coerceat in fe corporis
luxus, & fervituti redigat carnem fuam 3 ideoque diètimi
eft : Regnum Dei intra vos efi. Unde pulcre ait ad animam
funt3 non enim poteft effe in dextera paftoris boni.
Sequatur magis dicentem Petro : Veni retro me fiatana.
Sequendo Petrus merait in dextera collocari 3 ideoque ei
dicitur : Pafce agniculos meos. Sed quo exeat audi, Ad
tabernacula» inquit, paftorum > hoc eft, ad gentes, ad dif-
perfionem. Ideoque dixit, Percutiam paftorem > & dijper-
gentur oves gregis ; ut repleatur totus orbis terrarum
grege Chrifti, fignificaos rane fore falvam Synagogam,
cùm fe huic difperfióni & ipfa fociaverit, qui replevit
hunc mundum 3 tabernacula enim paftorum funt regna
, E x i, id eft exi à fervitio , exi à carnis imperio
atque dominara, & exi non in came fed in fpiritu, exi
ad regimen poteftatis. Ideoque addidit, Pafce hados tuos,
hoc eft, rege ea qui in fimftra tua funt 3 nam fi non re-
Zach.
curribus Pharaonis adfimilavi te, próxima
mea. In quo dum velocium equoram curfui fimili-
tudo Ecclefíx comparan videtur , xftimatur dives ejus
grada. Non igitur unam equam divitis regis intelligas >
fed abfoluto pro equitatu, ut fipe diximus, qualis ovis
illius eft, pro grege ovium. Pharao igitur ut potentifil-
mus rex & pridives habebat equos potentes 3 unde &
Scriptiua dicit, Curras Pharaonis , quafi potentiífimum
genus ad bellorum ufum, & fubfidium priliandi: deni-
que his curribus Pharao fugientes Hebrios facile com-
prehendit. Sicut ergo equi jundti facile trahunt currum,
a 8.
InP fa l.u i.
v e 'r fï
gantur , facile labunrar. Coerce petulantiam, lalciviam p & patienter fufeipiunt jugum, & portant cum grada, &
i corporis & luxuriam irrationabilem , edoma leves jugi illius fufeeptione manfuefeunt: fic & congregatio
A nationum gentilibus indómita moribus fe ante jadtabat.
Ubi vero fufeepit jugum dicentis: Tollite jugum meum ,
fuper vos , opuia leve eft ; & onus meum , cjuia fuave eft',
Se cospit fponfa Chrifti concordiä & manfuetudine po-
pulorum effe fublimis , & roto ciraimferri orbe , tamquam
curras equis velocibus fupra mundum rapta ad-
icendit ad fponfum.
40. Habet enim equos fuos Chriftus,de quibus dicit Pro-
pheta: Immififti in mare equos tuos,turbantes aepuas multas',
eo quod gentium popuios qui moventur ut aquí multi,
& excitantur in ffudtus aquarum , evangelifando com-
moverint apoftoli, ut adrar gentes a terrenis idoloram
ceremoniis, ín Chriftum crederent. Et fupra ait: Adfcen-
difti in equos tuos , equitatus tuus fanitas. O bonoram
cquorum duodecajugum mirabile, quibus fnna pacis,
snotus : pafce eos non in corporeis tabernaculis, fed in
tabernaculis paftorum qui regere gregem norunt 3 funt
enim amabilia tabernacula Ifrael , fictit nemora obum-
brantia fuper flumen, in quibus anima tamquam in pro-
cinètu bellico fica bonam exercet militiam, incurfus ex-
pl orar hoftiles.
Pfalm.ut. 36. Nifi nofeas te decora inter mulieres. Quid eft fe
Scrm. 1 , nofeere , nifi ut feiat unufquifque hominem fe ad imawrf'
1- ginem & fimilitudinem Dei facliim, rationis capacem,
qui terram fuam excolere tamquam bonus agricola debeat
aratro quodam & falce fapientix 3 ut vel dura fin-
dantur, vel luxuriantia recidanrar , qui interiorem fui
portionem animi imperio debeat gubernare. Unde etiam
Deut. a- & in Lege fcriptum eft : Adtende tibi , ne fiat verbum abfi
*’ conditura in corde tuo : tibi, inquit > adtende , non urique
Pfalti- Jj;
E xoi. t j .
Lìbde Ifaac
c»p. 4-
f- 9»
lnPful-118.
Serm. }.
■ueff. 1; ■
IO-
In Pfal. 18.
f l i .
ir. u;
W 7 E fcriptis S. Ambrofii colle&us.
habeni funt caritaris : conftricti inter fe concordii vin-
culis , & jugo fidei fubjeèti, quatuor rotis Evangelii
myfteriuin totius orbis finibus invehentcs, bonum auri-
gam portantes Dei Verbum : cujus flagello fugaci funt
illecebrx ficulares, exterminaras mundi iftius princeps,
juftorimi curfus impletus eft. O rarionabiliumequorum
grande certamen ! ó mirandum myfterium ! Rota intra
roram currebat, Se non impediebatur, novum teftamen-
ram in veteri teftamento , intra illud currebat, per quod
annuntiabatur. In quatuor partes ibant roti , & non
revertebantur retrorfum 3 quia fpiriras viti erat in his ,
qui currebat in quatuor partes tòtius mundi : & fine
offenfione currebat, quia bona equorum vita quadrabat.
Currebant igitur equi, quia non dormiebat qui adfeen-
derat equos.
41.. Animarum igirar noftraram auriga Jefus 3 qui nos
quoque vult adfeendere equos noftros , id eft , corpora
noftra 3 Se vigilare femper ne dicatur nobis : Dormita-
verunt qui adfeenderunt equos. Tranfeundum elt hoc
mare impigre, vix-tranficur à vigilanti bus. Si quis autem
dormierit, tranfire non poterit, fed demergitur,ut Aigi-
ptius cujus 8e anima & corpus interiit. Equum enim &
adftenforemprojecit in mare, qui non fequebantur legem,
fed perfequebanrar.
42. Equa mea in curribus Pharaonis adfimilavi te. Vir-
tutis labor quirit viÄoriam, ut non poffit equi illi qui
Salomonis eft comparari, velox ad currendum , habilis
ad partum 3 quoniam foecimditas animi defideratur &
quiritur. Hic ergo equa pretiofa eft , & currus Pharaonis
veloces., Sed hoc loco de anima dicendum fufee-
pinius , hujus equi qui fimilis iftimatur huic animi ,
hoc eft, prophetici vel apoftolici virtutis : quod in eQ-
runi annumcretur grège, qui fcecunditate pniicationis
fui totius orbis terrarum fpatia repleverunt. Et quam-
vis. in corpore conftiniti, nulla tamen curfus fpiritalis
fenfére difpendia.. Ideoque laudatur quòd cxlefti fibi
illuminante pneepto, jam fpeciòfa,jam pillerà iìr, qui
vultu priferat caftitatis decorem, & redimicula cervicis
t.ollat ,. in qua funt patientii & humilitatis infigiiia.
Atque idcirco fponfam fuam collaudans dicebat :
43. Quam fpeciofa faüa funt gena tuaficut turturis,
cervix tua ficut redimicula. Vultus liberior eft , ubi eft
caritaris confcientia : & portare jugum Chrifti fuave eft,
fi.ornamenta putescervicistUi eile,non onera. Adrolle
ergo oculos femper ad Dominum raum,& quire Deum,
ut inverna?,. Erige cervicem ,. redimicula non vincula
geris :. mutaque ammalia redimiculis gaudent , & plia-
lerari libi magis , quam no dar i videntur. Gena ficut turturis
, perferant infignia verecundii : Redimicula cervicis
libertatis adtollant fiduciam 3 leve eft enim jugum
Chrifti, & ideo cervix eo non premitur » fed levatur.
44. Similitndines, inquit , aurifaciemus tibi, ex diftinc-
tionibus argenti. quoad ufque rex erit in declinatione fiua.
Ex iis enim qui ex Lege funt Se prophetis, mediocriter
ante crediderant gloriam Domini Jeiu, Se lixreditas ejus
difFufa per populos , quo frequentius examinata , hoc
amplius eft probata. Crebri enim perfecutiones Eccle-
fii juftorum nobis titulos ,. martyrii viètorias edidenuit.
Itaque ficut auram bonum, ira Ecclefia cùm utitur, de-
trimenta non fentit , fed magis fulgor ejus augetur,
donec Chriftus veniat in regnum fuum, Se rechnet caput
fuum in Ecclefix fide. Qui cùm veniffet ad oves perdi-
tas domus Ifrael, non habebat ubi caput fuum reclinà-
ìet : nunc autem jam redolet fides , ideoqiie dicit Ecclefia
: Nardus mea dedit odorem fuum ; Se aicit cum prx-
fumtione exfpeètans rerributionem. Flagrar unguentum
. gratii, in quo virgo generavit, Se Dominus Jefus facra-
mentum incarnationis adfumfit.
45. Colligatio gutta frater meus mihi , in medio uberum
meorum manebit, five commorabitar. Prius quidem dixe-
rat, quod nardus fua dediffet ei odorem fponfi', Se quia
per unguentum quò unxerar, odoris ejus flagantiam re-
cepiffet : nunc autem ait : Frater meus mihi guttam redolet
, Se liane non diffufam neque ut libet difperfam ,
fed colligatam & conftrièlam , quo feilieet odor ipfius
fiiayitatis. denfior reddatiir Se veheiiientior.. Et hic., in-
A quic, cùm talis fit, in medio ubcram meorum commo’-
ratur Se commaner, Se requiem ac manfionem fuam facit
in loco peètcris mei. Colligatio , inquit,gatta confobrì-
nus meus, botrits cypri frater meus mihi, inter media ubera
mearequiefeet. Corpus enim fufeipiens Doiiiinus Jefusi
caritaris fe vinculis illigavit , Se non folum fe membri?
noftris Se paffionibus naturalibus, fed etiam cruci junxir,
ideoque ficut botrus in Ecclefii fide,& morali requiefeit
gratii.
46. Nardus cypri confobrinus meus in vineis Engaddi.
•Si locum quirimus regionis cujufdam qui in Judia eft,
locus fic dicitur in quo opobalfamum gignitur : fi in-
Blferpretationem, ternario latine lignificami'. In illis vero
vineis lignum eft, quod'fi quis compungàt, unguentum
-émittit, hic friuftus eft ligni. Si non incidarar lignum ,
non ita flagrar Se redolet, cùm autem compunètuni fuerit
artificis manu , tune Iacrymam diftiUat. Siciit Se
Chriftus in ilio tentationis.ligno crucifixus , illacryma-
•bat populum, ut peccata noftra dilueret, & de vifceribus
mifericordii fui fundebat unguentum dieens : Pater di-
mitte illis, quia nefeiunt quidfaciuht. Tunc ergo in ligno
compunèhis lancea,exivit de eo fanguis & aqua,omm unguento
fuavior,accepta Deo hoftia, per toram mundum
odorem famStificationis effundens. Et quafi balfàmum ex
G arbore, fic virtus exibat è corpore,undè ait : Sentìo vir-
tutem de me exiijfe. Inde opobalfamum expreffius dici-
• tur,eo quod compunètione ligni balfamum per cavernam
punftionis erampit.
47. Compunètus igitur Jefus, odorem-remiffionis pec-
catoraiii Se redemtionis eftudit, Nam Se eonftrièhis erat,
■ cùm Verbiun effet homo faèius : & pauper.faftus eft,
cùm dives effet 3 ut nos illius inopia ditaremur : potens
erat, & defpiciendum fe prxbuit, ita ut Herodes Iperne-
ret eum Se illuderet ei r terram movebat Se lnrebat in
ligno ::Cilum obducebat tcnebris , Se mundum emeifi-
gebat,& crucifixus erat : ihclinabat caput, Se exibat Ver-
D bum : exinanitus erat,& replebat omnia : defcendicDeus,
adfeendit homo : Verbum caro faètum eft, ut caro fibi
• Verbi folium in Dei dextéra vindicaret :_ vulnus erat Se
fltiebat ùnguentum: fcarabius audiebarar,& Deus agna-
fcebatur. Refpondit & Chriftus :-
48. Ecce bona es próxima mea ,. ecce es . bona : oculi tui
columba. Quoniam cognoverar Ecclefia myfterium , Se
pro totius mundi redemtione crucifixum Domihum
Jefum pridicabat , meretuc audire : Ecce es bona, qui
me bonum dicis : Ecce es bona , qui vidifti glorii mei
decorem , Se ipfa fpeciofaes Se decora. Quid eft autem
dicere Chriftum \Bonaes, vel decora es ; nifi illud evan-
E gelium : Conftans e fio filia, remi fa funt tibi peccata tua?
Ergo cui Chriftus peccaca donavit, rede dicit : Retribue
fervo tuo , ut vivam . & cuftodiam mandata tua. Non
haber in retributione quid defperet 3 quia Dominus Jefus
venir mundum falvare ,'non perdere. Ideo xmmemor eit
injurii,memor gratia^ficuc in prophetico libro rettificatili
ipfe dicens - Ego fum, ego funi qui deleo iniquitates tuas>&
memor non ero : tu autern memor efto & judicemur, die tu
prius iniquitates tuas ut juftificeris. Quicumque ergo dicit
iniquitates fuas Deo, juftificatiir : & quicumque jufti-
ficatur, rctributionem non timet, fed expofeit : qui re-
tributionem non timet, vivit.
F 49. Ecce .¡nquit , formo fus confobrinus meus., & quì-
dern pulcher. Adclinatio noftra opaca , trabes domorum
noftrarum cedri . lacunaria noftra cypreffi. Lauiat. fponfi
decòrem Ecclefia , quem plus unufquifque tacito laudat
afreótu, & fidus ìnyfterioruin interpres tácenlo plus pn-
dicat. Nam qui arcana divulgar, immínuit Chrifti decorem
3 ideo, nenio mittat margaritas fuas porcis, ne con-
culcari faciat ornamenta pretiofa. Non ergo in tabernáculo
loquacis Se garruli ; quia mulciloquio peccatum
admittitur : fed in viri ferii, qui fit paráis aìloquii, nec
fermonis intemperans, Se verbòrum fobrietate temulen-
tiam loquacitatis evitans, caput fuum Chriftus reclinar.
50. Et merito opacam fignificat reclinationem 3 quia in
Ecclefia conftitutos virras obumbrat altiffimi. Hac umbra
David protegí poftulabatine eum per diem fol urerer,
vel luna per noètem. Hanc umbram fpiritualis miniftrat
ir i).
In P fal.ri8 .
S tm . 3.
verf. 1.
f 14-
InP ftl.x
Lue. 9.
Pfal. 118.
¡n P,a:.\lS.
Serm. 4 -
verf. 4 -