tu r ,h if i prius à diabolo tentaretur. Nam cùm
anima corpus ag a t, vivificet, & gubemet-, quemadmodum
in ejus illecebras capciva raperetur,
nifi & ipfà fuperioris alicujus poteftatis vinculis
ftringeretur ? Denique non prius Èva efiirivit,
<]uàm ferpentis eam verfutia tentavic : & ideo
adverfus ipfum audorem peccati prius debuit
medicina falutis operari.
63. Fortaflis etiam in typo mulieris illius foetus
Simonis & A n d rx x variis criminum febri-
bus caro noftra languebat, & diveriarum cupi-
ditatum immodicis xftuabat illecebris. N e c minorerò
febrem amoris efle dixerim, quàm calo-
ris. Itaque illa animum febris, h x c corpus in-
flammat. Febris enim noftra avaritia eft , febris
noftra libido eft ; eo quod ignita: fint cupidita-
tes. Onde & Apoftolus ait : Si non fe continent,
nub un ti melius eß enim mtbere quam uri. Febris
noftra luxuria e f t , febris noftra ambitio e f t , febris
noftra iracundia eft. Qua: licet corporis vi-
tia fint j ignem tarnen offibus implicant, men-1
tem,animum, fenfufque pertentant. H x c prior
diaboli follicitatur arte. Etenim ager bonus,
veftis , monile, fuadela ferpends eft. Honorum
gra tia, fublimitas poteftatum, epularum fuavi-
ta s , forma meretricis laqueus eft d ia b o li, &
quafi quidam nequitix fpiritalis illecebrofus
affatu s,qu i per carnis illecebram qua: cito fe-
minea quadam levitate mollitur, animum quoque
de gradu dejicit. Neque enim formam mulieris
animus prius quam corporis oculus concu- ]
pifeit. Denique quod non videris , non amabis :
fed ubi caro concupierit, compatientis quoque
animi conftantia d e fa t ifc it ,& mens confortio
amoris infleditur ( duo enim in carne una funt )
atque ita mors irrepit fceleris e f fe d u , tentante
d ia b o lo, carne fuadente.
64. Vehementior tarnen eft animi, quàm corporis
febris : & ideo pro animi voluptate corporis
iàlus plerumque contemnitur, nec à pericu-
lis abftinetur. Unde non alienum videtur repe- 1
terequemadmodumTheotimus cùm gravi ocu-
iorum incommodo la b orare t, & amaret uxo-
rem, interdida fibi à medico facultate coeundi
cupiditatis impatiens , atque impera libidinis
raptus, femoderari nequiverit. Sciensenim pru-
denique quod efletoculos aroiflurus, priufquam
conveniret ux o r i, in ipio x ftu ferventis cupidita
tis , & confiietudinisapparatu: V a le ,in q u it,
amicum lumen. Sic febre libido flagrantior eft,
gravitifque prxcipitat & infiammar. I
65. Sed ubi quis refipueritàfurore, tunc con-
fcientix interioris aperitur viius, fadique pceni-
tentia iuccedit,-& pudenda fui unufquifque fa-
cinoris confcientia erubefcit. T u n c Deustime-
tu r , & peccator fe cupit celare, fed non poteft:
tu n c caro arguitur , diabolus accuiatur : h x c
quafi Iena vitiorum , ille quafi au d or erroris.
Fatefcit deformitas ; nudum eft enim D e o omne
fecretum, nec illius ficus foliis, hoc eft, tegmine
c o rp o r a li, vel jadantiä fxculari flagitiorum fe-
creta velantur. Et unuiquiique divinum peccati
confciä formidat mente judicium dicens -, Qui
iuper me montes cadent : in quibus me abfeon.
a- Edit. Am. atque Era. cum miT. tribus, legem ccepit propriam I
non timore. G ill, cum duobus mlT. legem coepit primam , Rom. j
dam feifluris petrarum,cùm venerit confringere
terram ? T u n c tribulos & fpinas animo caro, hoc
e f t , curarum morfus follìcitudinumque generat,
xftu fque, quos fibi per concupilcentiam carnis
animus ipie circumdedit. Etenim quafi clavis
quibufdam fuffigitur anima corporeis volupta-
tibus : & cùm femel adhxferit cupidi tati bus de-
merià terrenis , difficile in altum poteft unde
defeendit , fine De i favore revolare. Aduum
enim fuorum v inda laqueis, 8c deliciax'um (oculari
uni illecebris obnoxiajam tenetur.
6 6 . Hunc ergo Adam , hanc Evam Dominus
liberaturus advenit : quorum alter ad imaginem
D e i fadu s , altera viftutem fui accipierìs v i r i ,
qùamdiu fuit fubdita fórtiori,iinam gerebant in
uno ipiritu D e o placitam voluntatem : & in pa-
radifo D e i politi, vita: cxleftis operabantur ali-
moniam. Poftea vero quàm caro fuadere diver-
fum,a & legem coepit propriam non tenere, pa-
radifi éxfules f a d i , in hunc inferiorem demer-
fumque locum peccati merito reciderunt. N e c
quifquam putet incongruum eflè, fi Adam atque
È va in typo anima: & corporis xftimentur j cùm
in typo Ecclefix xftimentur & Chrifti. Nam
cùm duo elle in carne una Apoftolus d ice re r ,
adjecit : Sacramentum , in q u it, hoc magnum e fi; ephtf. ¡.
ego autem dico in chriflo dr in Ecclefa. In quo 31*
ergo fuperni D e i , in eo multo magis animi noftri
poteft efle myfterium.
67. Sed hxret,fuffìxus e ft, captus e f t ,& cor-
) pdreis fuccenfus febribus , compalfione carnis
xgrefeit. Quxrendus eft medicus. Sed quis file
tantus e f t , qui iaucix mentis medeatur ulceri-
bus ? Quis tantus eft hom o, qui poflìt aliis fub-
venire, cùm ipfe fibi non polfit ? Quis aliis poflìt
vitam reddere, cùm ipfe mortem non poflìt evadere?
Omnes enim in Adam mortili ; quia Per i.comj.
unum hominem in hunc mundum pecca tum introi- II-
v i t , ejr per peccutum mors : dr ita in omnes homines
pertranjtvit, in quo omnes peccaverunt. Illius igitur AugiA. 1.
culpa mors omnium eft. Denique miflì funt 11,1
ià n d i, miffi funt & prophetx , qui oracula divina
loquerentur jn e c quidquam promovere po-
tuerunt. Quxramus ergo aliquem de Angelis
aut Archangelis medicum. Sed quemadmodum
mihi poflìmt prxfidium fe r re , ne peccem ; cùm
iple Àrchangelusà peccato non potuerit abiti-
nere ? Quemadmodum ad paradifum Angelus
revocare me poterit j cùm ipfe iatanas & angeli
fui fedem quam accepe runt, ièrvare non
poflìnt ?
A Djcendens autem in unam navim, qua e rat cap. /.
Simonis, rogavit ut inducerent a terra ali-
quantulum.
68. Ubi Dominus multis impertivit varia genera
fanitatum , nec temp ore,nec loco coepit
ab ftudio iànandi turba cohiberi. Vefper incu-
-buit, fequebantur : ftagnum occurrit, urgebant.
E t ideo adicendit in Petri navim. H x c eft illa
navis qua: adhuc fecundùm Matthxum fluctuar, at»uh. i-
fecundùm Lucam repletur pifeibus ju t &.prin- l+-
cipia Ecclefix fluduantis, & pofteriora exube-
rands agnofeas 5 pifees enim funt, qui hanc enai
fola : prima non timere. Denique miT. linde ci in, in quibus Coib. Se
a lii melioris nocx , ut in texcu.
tt'-A-ì6-
vigant vitam; Ibi adhuc difcipulis C h r iftusd or -A E t bene apoftolica inftrumenta pifcandi
m it , hie prxcipit. Dormit enim. trepidis, per- iu n t. - I . ~
fectis vigilat.Sed quemadmodum dormiat Chrif-
tu s , audifti dicentem in Propheta: Ego dormivif
d* cor meum vigilat.
69. Et fandus Matthxus red e non prxtermit-
tendum putavit x te rn x indicium poteftatis, ubi
imperat ventis. N o n eft enim humana d od r in a ,
ficut audiftis Judxos d ice re , verbo imperat ipi-
qua: non captas perimunt, fed refer van t ,
& de profundo ad lumen extrahunt : fluduan-
tes de infimis ad fuperna traducunt.
73. Eft & aliud apoftolicum pifcandi genus, i4..e/.i.c.
quo genere folum Petrum pifeari Dominus ju - hftalilid-
bet dicens : Mitte hamum, & eumpifeem qui pri- Mmh. ¡7
mus adfcenderit, toile. Magnum quidem eil & 16■
fpiritale documentum, quod chriftiani viri furitibus:
fédcsÊleilismajeftatisinfigne.Quòd tur- blitnioribus poteibribàs .dacencur debere effé
6itum fcd a ym a rc ,& d iTOM e vocis imperio ob- B i S M M eonflitucionem regis terreni pu.
íequuntur elementa, atque infenfíbilia fenfum
accipiunt obíequendi} divinx myfterium gratix
revelatur. Quod fludus mitefennt íx c u li, verbo
immundus fpiritus conquiefcit; non alteram altero
refellitur,íedutrumque celebratur. Habes
miraculum in elementis, habes documentum in
myfteriis.
70. Ergo quia fandus Matthxus illa prxliba-,
v e ra t, fandus Lucas eam fibi navim, in qua Pe.
te t efle iblvendam. Si enim ccnfum D e i Filius
ib lv it , quis tu tantus e s , qui non putes efle fol-
vendum ? Et file cenfum iblvit qui nihil poflide-
b a t : tu autem qui fxculi iequeris lucram , cur
fieculi obiequium non recognofcas ? C u r te fu-
pra fxculum quadam animi arrogantia feres ,
cum ixculo fis miferacupiditate fubjedus.
74. Penditur igitur didrachma,quod e ra tb pre- b
, x . tium noftrx redemtionis & corporis , in Leo-e
trus pifcaretur, elegit. N o n turbatur ifta q u x C promifliim, in Evangelio perfolutum, non otio.
Petrum h a b e t, turbatur ilia q u x Judam habet, fe in ore pifcis inventum : E x ore en im tuo pußifi- Ma„h. i
Etfi multa illic difcipulorum merita naviga- caberis. Etenim pretium immortalitatis eft nobis 37-
bant j tarnen eam adhuc perfidia proditoris agi- noftra confeflloj quia ficut fcriptum eft I Ore con- Rom. 1 o
tabat. In utraque Pe tru s: fed qui fuis meritis f e ß i o ß t adfa lu t em . i 9 .
firmus eft , turbatur alienis. Caveamus igitur 7^. Et fortafle primus hie pifcis primus, eft
perfidum , caveamus proditorem * ne per unum m a r ty r , in ore habens didrachma, hoc e f t , preplunmi
fluduemus. Ergo non turbatur h x c na- tium cenfus. Didrachma noilram Chriftus eft.
vis in qua prudentia n avigat, abeft perfidia, fi- Habebat igitur primus file martyr , Stephanus
des ipirat. Quemadmodum enim turbari pote- fc ilic e t, in ore thefaurum,cum Chriftum in pafr
a t , cui prxerat is , in quo Ecclefix firmamen- ^ fioneloqueretur. Sedrevertamur ad propofitum
turn eft ? Illic ergo turbatio, ubi modica fides: lo cum , & difcamus apoftolicam humilitatem.
h lc fecuritas, ubi perfeda diledio,
71. Denique etfi aliis imperatur ut Iaxent retía
fuá; íoli tarnen Petro d ic itu r : Duc in a ltu m ,
h o c eft , in profundum difputationum. Quid
enim tam altum , quám altitudinem divitiarum
vid e re , feire De i Filium, & profeflionem divinx
generationis adfumere ? Quam licet mens non
queat humana plenx rationis inveftigatione
Praceptor, in q u it , per totam noftem tabor antes f- s-
nihil ccepimus: fed in verbo tuo laxabo retia.
7 6. Et e g o , D om in e , fcio quia nox mihi e f t ,
quando non imperas.Nemo adhuc nomen fuum
dedic, c adhuc nodem habeo. Mifi jaculum vo- c
cis per Epiphania, & adhuc nihil coepd. M ifi per
diem , exfped o ut ju b e a s : in verbo tuo laxabo
comprehenderejfidei tarnen plenitudo complec- £ retia. O vacua prxfumtio ,0 humilitas fruduo.
titur. Nam etfi non licet mihi feire quemadmo.
dum natus fit 5 non licet tarnen nefeire quod na-
tus fit. Seriem generationis ign o ro , a fed audo-
ritatem generationis agnofeo. N o n interfuimus
cum a Patre De i Filius nafeeretur: fed interfuimus
cum a Patre De i Filius diceretur. Si D e o
non credimus, cui credimus ; Omnia enim qux
credimus, v e l viiu credimus , vel auditu: vifus
fxp e fa llitu r , auditus in fide eft. A n adferentis
fa j Qui nihil antea cceperant, magnam in verbo
Domini concludunt pifcium multitudinem.Non
hoc humanx facundix opus, fed iupernx voca-
tionis eft munus. Cedunt diiputationes homi-
num : fide fua plebs credit.
77. Rumpuntur retia , nec Iabitur pifcis. V o - j . 6. & 7.
cantur ad adjumentum ib c i i , qui erant in alia
navi. Q u x eft ilia alia navis, nifi fo r te ju d x a , ex
qua Johannes & Jacobus eliguntur? F a t fa e jl, pf*i. 113.
perfona difcutiwr î Si viri boni dicerent, nefas p enim luda» frnilificntu ejus. H i igitur de Syna.
putaremus non credere : Deus adferit, probat
Filius, refugiens fol fa te tu r , tremens terra tef.
tatur. In hoc altum diiputationis Ecclefia á Petro
ducitur ; ut videat hinc refurgentem De i
Filium , indeSpiritum fandum profluentem.
71. Q u x funt autem apoftolorum qux laxari
jubentur r e t ia , nifi verborum complexiones, 8c
quafi quidam orationis finus, & difputationum
receflus qui eos quos cceperint, non amittant ?
a . S ic vet. edit, ac plures ralT. Rom. autem edit, cum miT. a liquot
, fed auitorem generationis agnofco.
b. Rom. edit, pretium redemtionis noftra anima, & corporis. Sed
in cun&is a liis , atque mff. decft, anima ; qua: vox omnino ne-
Ccflaria non videtur , cum noftra redemtio idem fit ac redemtio
anima noftra. Namque hominem in anima potiilimum confifterc
pallini tcftatur Ambrofius.
c. Eadcm edit, fo la , adhuc per noitem laboro. Quod autem adgog
a ad navem Petri, hoc eft, ad Ecclefiam con-
venerunt ; ut implerent ambas naviculas. Omnes
enim in nomine je iìi genu fled unt, fi ve Ju-
d x u s , five G rx cu s : Om n ia d r in omnibus Chr iftus. Colojf. 3.11.
Sed mihi cumulus ifte fufpedus e f t , ne plenitudine
fui naves pene mergantur 5 oportet enim &
hxrefes e f le , ut probentur boni.
78. Poflumus tamen & aliam Ecclefiam intel-
lig e re , navem alterius 5 ab una enim plures Ecdit
S. Prscfut jaculum ( e li id retisgenus à ¡adendo didimi ) abs
fe per epiphania fefta mifliim fuillc , indicar inititille fe non
baptilàtis , uc nomen in album 'carecliumenorum referri polhi-
larent. Et hine non male conjicias illos bis nomen fuum dedilie.
i. cùm catechumeni fierent. %. & folemnius cùm inter competentes
defcrihercncur ut alibi jam notavimus. Inde edam rurfus co|-
ligere eft hunc iermonem circiter iàcrie quadragcfimx initiaefte
pronuntiatum.
Q j q q >>j