■vitæ fux adibus naturalium coinquinaverint or- A Et ecce venit v ìr cui nomen Intrus, & i f fe frincefs y. 4h
namenta virtutum. Qui ímpetu feruntur in p rx -
•ceps j quoniam nullius meriti contemplatione
revocantunfed tamquam de fuperioribus ad inferiora
per improbitatis proclive detrufi, fuffocan-
tur in aquis, inter fluduantia mundi iftius ftran-
gulatorum in modum , interclufo pereunt fpiri-
tus commeatu * neque enim in iis qui fluido xftu
voluptatum huc atque illuc feruntur in ce r ti, ul-
lius fpiritus poteft eflè vitale commercium.
Sinagoga erat: dr ce cidi t ante fedes le f t , rogane eum
ut intraretdomumfu am} quia fili a unica erat tilt fere
annorum duodecim, dr hac mortela tur.
54. R eliquerat in G erafenis Synagogam Chriftus,
ut diximus : Se quem fui non receperant, ex-
cepimus alieni, excepimus quem exipedabamus.
N e c nobis igitur à quibus exlpe<ftabatur,diu de-
fuit : nec ad illo s , fi rog e tur, redire faftidic. Vir
48. Videmus igitur quia homo iplè fibi eft auc- B enim ifte princeps Synagogx , cui filia erat unica,
Torxrumnx. Namnifiqu is porci more vixiflet,
numquam accepiflèt in eum diabolus poteftatem:
aut fi accepiflèt, non ut perderet,fed ut probaret.
Au t fortaflè quia poft Domini adventum bonos
jam depravare non p o te ra t, non omnium homi-
num , fed levium jam qu xrit interitum ; ut latro
non armatis infidiatur, fed inermibus : Se injuriis
laceflìt infirmum, qui fe intelligit 3 vel à forti
con te r i, vel à potenti damnari.
pro Synagogx pereuntis remedio precabatur,
q u x urgebatur in mortem j quia deièrebatur à
Chrifto. Quem putamus Synagogx principem
eflè, nifi L e g em , cujus contemplatione Dominus
Synagogam non penitus dereliquit, lèd medici-
nam làlutis credentibusrefèrvavit? A d hanc erg
o principis filiàm dumproperat D e i Verbum,
ut falvos raceret filios I fra e l, lan d a Ecclefia de
gentibus congregata, qux inferiorum lapfu cri-
4 9. Sed dicit aliquis: C u rh o c àD e o p e rm itti- C minum deperibat, paratam aliis fide prxripuit
tu r diabolo ? A t ego d ico , ut boni probentur, lànitatem.
Deut. l i .
59- & f a -
improbi punianturj h x c enim pcena peccati eft.
Denique lege quia immittit Dominus febrem,
Se tremorem, Se malos fpiritus, Se cxcitatem, &
omnia flagella, juxta merita peccatorum.Sedre-
deamus ad ledionem.
Viderunt, inquit, hoc magìftri gregum,drfugerunt.
50. Neque enim aliquam philofòphix profef-
55. Moraliter hunc locum iätis putavimus ex-
primendum: Se ideo non illa qux d id a lu n tb re- t.
tradamus, ledmyftica brevi voluimus fermone
perftringere. An non ita fadum e f t , u tD e i V e r bum
cüm veniflet ad Judxos , adfeifeeretur d
gentibus, Se priüs ab illis qui in Lege non credi-
derant, in gratia crederetur ?
56. Nam ficut illa qua: in medicis erogaverat it t lf .4
lo re s , vel principes Synagogæpereuntibuspopu-jyomnem fubftantiam íuam ,ita etiam congrega-
Matth.?. :
iis pofliint ferre medicinam. Solus eft Chriftus
qui aufert peccata populorum ; fi tamen meden-
di patientiam non recuiènt. Ceterùm curare non
d ign a tu r in v ito s ,& c ito infirmosdefèrit, quibus
oneri videt eflè prxlèntiam fuam, ficut Geralè-
norum populis, qui exeuntes de civitate in qua
ipecies Synagogx videtur exiftere,rogabant ut
difeederet:
Sluta timore magno tenebantur ;
51. infirma enim mens non c ap itD e i verbum,
nec poteft pondus fuftinere làpientix: farilcit,
Se folvitur.
51. E t ideo'diutiusmoleftusnon fuit:ièd Adfcen-
dit, d* regrejfus efi: adfeendit utique ab inferiori-
bus ad iuperiora, à Synagoga feilicet ad Eccle-
fiam. Regrejfus ferfiagnum efi, ut hîc ait : aut ficut
■ Matthæus fer f return ; inter nos enim Se illos fre-
tum magnum eft. Itaque nemo de Ecclefia ad
tio gentium* amiièrat omnia dona natura:, Se
patrimonium vitale prodegerat, (anda, verecunda
, religiòla, fide promtior, pudore cundatior j
h oc eft enim pudoris Se fidei, agnofeere infirmi -
tatem ,n on defperare veniam. Verecunda ergo
fimbriam tetigit ,fidelis acce flìt, religiofa cre-
d id it, làpiens fanatam fe eflè cognovit. Sic lànc-
ta plebs gentium qua: D e o c red id it, peccatum
erubuit, ut delèreret : fidem detulit,ut crederet :
£ devotionem exhibuit,ut rogaret : làpienriam in-
duit,ut fanitatem fuam Se ipfa fentiret : fiduciam
fumfit, ut fateretur quod prarripuiflèt alienum.
Acceftitretro. ■<
57. C u r autem retro tangitur Chriftus ? A n
quia fcriptum eft: Poft dominum Deum tuum am- \
bulabis ì Quid etiam fibi vult quod Se principis
filia annorum duodecim moriebatur, Se mulier
ifta fluxu fanguinis ab annis duodecim labora-
Synagogam fine periculo tranfit làlutis. Sed Se £ bat $ nifi ut intelligatur quia quamdiu Synagoga
ille qui de Synagoga ad Ecclefiam tranfire defi-
derat,crucem fuam tollar.ut diferimen evadat.
33. C u r autem non recipiturliberatus, lèd do-
mum redire cenlètur ; nifi ut & jadantiæ caulà
vitetur,, Se infidelibus fit exemplo, quoniam do-
mus illa naturale fit diverlorium ; Se ideò qui remedium
fanitatis fuerat conlècutus, à tumulisôc
ièpulcris in illam ipiritalem domum redire p rx -
cip itu r 5 ut fiat D e i templum, in quo erat mentis
ièpulcrum.
a. Ita m (T. magno numero & au ¿toritate. Quidam tamen at- J
•que edit. vel à forte conterrmi.
b. Omncs edit, ac pauci miT. reetnfemus. Plures potiorefquc , I
retraclamus : unus , aut alter , recantamus. Sed retraci amus bic
■idem fona t , a tque iterum & fecund* cura traci amia , non vero ,
falinodiam canimus.
v ig u it , Iaboravit Ecclefia. De fed u s illius , hu-
jus eft virtus j quia Illorum delitto falus gentibus : Rem. u »•
Se confummatio illius, hujus exordium, non naturae
exordium , fed falutis ; Qu ìa cacitas ex f arte ibidem. »;■
Jfraelcontigit, donecflenitudo gentium intraret.Non
igitur tempore, lèd ipecie fanitatis antiquior Synagoga
quam Ecclefia j quia quamdiu illa cre-
d eb a t, ifta non c red id it, Se per varias corporis
atque anima: palfiones d immedicabili remedio <1
x g r a Ianguebat. Audivit x grotare populum Juc.
Rom. edit, qua ami fer at omnia. . . . frodegerat, fatta efi •vr-
rteunda . . . . pudore confiantior. Alia: eum omnibus md. in ledi ione
m noftram , quse nec iplà contcmnenda e f t , confpirant.
d. Edit. Rom. immedicabilis remedio. Non male , nifi ab aliis ;
& m(T. omnibus h ic deficeret. Sumendum ig i tu r , immedicabili,
pro inefficaci atque inefto ad mtdendum.
dxorum , fperare cccpit lalutis fux remedium : A
tempus venifle cognovit quo medicus adeflet b
c x lo , fi.irr.exit ut occurn^ret V e r b o v id i t quia
comprimebatur ä turbis j non enim cred u n t, qui
comprimunt, credunt quitangunt. Fide tangitur
Chriftus , fide Chriftus v id etur: non corpore
tangitur, non oculis comprehenditur j neque
enim v id e t, qui videns non v id e t: neque au d it,
quiea qux au d it, non in te llig it:3neque tangic
qui non fideliter tangic. Denique ut fidem tan.
gentis exprimeret, a i t :
Non eft mor tua fuella, fed dormit. Deridebant,
in q u it, eum.
61. Quicumque enim non credit , irridet.
Fleant igitur mortuos fuos, qui putant mortuos :
ubi refurre&ionis fides eft , non mortis eft ipe-
c ie s , fed quietis. N e c abhorrée illud M a tth x i,
quod ait tibicines fuiflè in domo principis, Sc
turbam tumultuantenv.vel quia * more veteri tibicines
ad incendendos excitandofque lu¿fcus vi-
B debantur adhiberi : vel quia per Legis Se litte rx
cancilenam, exfultationem Synagoga non poterat
capere ipiritalem.
63. Tenens ergo manum puellx jefus lanavit
earn ,& ju ific ei dari manducare. Q u od eft tefti-
monium v itx j ut non phantafma , lèd veritas
crederetur. Beatus ille cui manum làpientia te-
nej. Utinam meos quoque teneat a£tus, teneat
manum juftitia,teneat D e i V erbum, inducatin
penetralia lú a , fpiritum avertat erroris, convert
. s i .
sb
Tetigit me aliquis ; nam ego cognovi virtutem de
me exijfe.
. 58. Q uod eft evidentis in d ic ii, quia non intra
poflìbilitatem conditionis humanx, atque intra
corporis clauftrum incluía1» fapientia, divinitas
coartata eft :non capitur anguitiis corporalibus,
non tenetur, lèd ultra fines noftrx mediocrita-
tis virtus exundat xterna. N o n enim humana
ope plebs gentium liberatur :fed De i munus eft C tat làlutis, dari mihi jubeat manducare j panis
y- s 4- e Jeq.
congregatio nationum, qux etiam brevi fide mi-
fericordiam inclinât xternam. Nu n c li conlìde-
remus quanta fit fides noftra, Se intelligamus
quantus fit Filius D e i, videmus quia compara-
tione ejus fimbriam tancummodo tangimus, fu-
periora vero veftimend ejus nequimus adtinge-
re. Si igitur Se nos curari voiumus, fide tanga-
mus fimbriam Chrifti.
yc>. N o n la tet eum quicumque fimbriam tetienim
cxleftis, D e i verbum eft.Inde Se illa làpien-
tia qux divini corporis Se lànguinis làcrolàn&a
altaria. repievit alimentis i , in q u it, edite Prov.$.jv
fanes meos , dr bibite vinum quod mifcui vobis.
64. Q u x tamen tan tx diverficatis eft cauià ?
Supra publicè vidux filius fufcitacur, hic remo- him7. u .
ventur plures arbitri. Sed puto quod in eo quoque
pietas Domini declaretur ; quia vidua ma-
ter unici non patiebatur m oram, Se ideo ne an
g e r it , qui tetigerit averfum } neque enim D e u s j) plius afficeretur , maturiras additur. Eft etiam
indiget oculis ut videa t, neque corporaliter lèn-
t i t , lèd in fe habet cognitionem omnium. Beatus
ergo qui vel extremam partem Verbi cornigeri
t j nam totum quis poteft comprehendere ?
Verum ut ad illam qux adhuc x g r a e f t , reverta-
mur j c ne per noftram moram dum diu Chrifti
moramur ingrefliim, mortila eflè credatur ;
Venerunt, inquit, fervi dicentes frincifi : Noli
vexare illum,fitta tua mortua efi.
60. Et primum illud confideremus quod fulci-
taturus mortuam ,ad faciendam fidem hxmor-
rhoulam ante enravir. Et ut feias exempli gra-
tiä ftetiflè lànguinis fluxum : ddum illa petitur ,
ifta curatur. Sic Se refurreétio temporalis in D o mini
pafiìone celebratur jut Se perpetua illa credatur.
Sic Se Marix paricura iterilis indicatur j
ut conceptura virgo credatur. Denique audivit
parituram Elizabeth , nec de fua generatione
dubitavit.
61. V en e ru n tin q u it , fervi dicentes frincifi :
Noli vexare illum. Adhuc Se hi increduli ad re-
furre&ionem, quam Jefus in Lege p rxd ix it, in
Evangelio complevit. Itaque cùm veniflèt in
domum , paucos futurx arbitros relurrectionis
adfeivit jnon enim à multis continuò eft eredita
refurreclio. Denique dicente Domino :
forma làp ien tix , in vidux filio citò Ecclefiam
credi turam,in archilynàgogi filia credituros qui-
dem J u d x o s , lèd ex pluribus pauciores.
E T quicumque non rece ferini v o s exeuntes de
civitate illa, etiam fulverem de fedibus veftris
excutite in teftimonium fufra illos.
. Qiialis debeat eflè qui evangelizat regnum
D e i , prxceptis evangelicis defignatur j ut fine
£ v irg a, fine p e ra , fine calceamento , fine p ane,
fine pecunia, hoc e f t , fubfidii ixcularis adminicula
non requirens , c fideique deditus f i t , Se
quanto minus appetat temporalia, tanto magis
iperet ea fibi pofte fuppetere. Q u x poflunt qui
volunt ad eum derivare tramatimi; ut ipiritalem
tantummodo locus ifte formare videatur affèc-
tum , qui velut indumentum quoddam videatur
corporis exuiflè., non lolum poteliate re je& a,
contemtifque divitiis,lèd etiam. carnis ipfius ille-
£ cebris abdicatis.
66. Quibus primo omnium datur pacis atque
conftantix generale mandatum ; ut pacem fe-
ra n t, conftantiam ferv ent, hofpitalis neceflìtu-
dinis jura cuftodiant : alienum àprxdicatore regni
cxleftis adftruens curfitare per domos , Se
inviolabilis hofpitii jura mutare. Sed ut holpicii
gratia deferenda cenlètur.- ita etiam fi non reci-
Cap. 9 .
t'St
. b
a. Ita vet. edit., cum plerifque miT. Rom. vero cum a li is , ne- I
que intelligit, qui non fideliter tangit.
b. Onines edit, fapientia divinitatis coartata eft. Omncs mil.
fapicntia , divinitas &c.
c. M (T. a liq u o t , ne per nos magis quam per fuam moram, mortua
tffe credatur.
d. Omncs edit, dum ad illam petitur. MIT. autera nonnulli ,
dum illa patitur. A lii mulco plures, ac melioris nota: , dum ilia
petitur. O p t im e , idem enim atque, dum illa convenitur, fiv e , ad
illam itur.
* . Dicuntur a quibufdam Grxc i fuific primi auflores hujus
moris : quem tangit O vid . üb . 4. Faß. & j T r ift. Eleg. 1. ubi
non obfeure indicat communem fuific eum tarn bominum , quam
puerorum funetibus. Lailantius tamen tibias pueiorum infems,
majorum vero tubas adhiberi confuevifle teftacur. Sed tibias in
juftis etiam majorum , fi non eflent e nobilitim ordine , locum
habuifie volunt nonnulli.
, e. Sic plerique, nec non optimx n o tx niflT. A lii tamen aliquot ,
omnefque edit. fideque tutus, putet ß b i quominus ea requirat, magis
poße fuppetere, ,