Hier. z y
Sap. I . 7-
Hier. 13.
Pfal. 138.
7 . S .^ .é»
non diiigis, quem vidcs : quomodo potes Deum dilige- A netret Verbum De i, fplendor ®ternùs, qui etiani
re, ouem non vides ? Nefcis fratrem tuum mercem occulta mentis illuminai,qua: non poteft irte fol
elle fano-uinis Chrifti? Mercem ergo non diiigis penetrare 3 Verbum enim De i gladius Ìpiricalis
Chrifti,öfi fratrem non diiigis. e ft, ufque ad divifiones anima:, acque artuum,
35. Ergo perfecutor mihi appropinquat,utno- medullarumque perveniens. D e quo dicit Siceat
fed is fe à Ieo-e diilerminat 3 qua: enim por- meon juftus ad Mariam : Et tuam ipfius animam
tio j uftiti® cum iniquità te? Qui autem à lege D e i penranftbit gladius j ut revelentur multorum cordium
fe fep ara t, feparat fe ab ® terna vita 5 lex enim cogitationes.
vita eit.Denique oftendensPropheta legem D e i, 39. P e n e t r a t e lo animam,&quaficandor®ter.
ait : Ecce ifta eft vita, quoniam qui facit qua: le- n® lucis ilIuftrat.Sed quamvis difFufe per omnes,
gis funt, vivet in eis : quod Iegi convenir utique B & in omnes,& fupra omnes poteftates Et ; quia
Spiritali. Et fortaiTe qui mihi appropinquar -, ut omnibus ortus ex Virgine e f t , 8t bonis Se malis
noceat mihi, dum feparatur à lege , feparatur à ( ficut Sc folem fuum oriri jubet fuper bonos Se.
Chrifto 5 quia Chriitus eft vita. Ego autem fi malos) illum tarnen fovet qui appropinquar fibi.
adh®ream Chrifto, nec mihi appropinquatjquia Sicut enim à fe folgorem folis excludit, qui fenefi.
etiamfi corporis mei habeat poteftatem, anim®
tarnen me® nocere non poterit. Denique perfe-
cutores martyrum.quam lo n g e ab eorummeri-
tis feparati funt»
36. Sed forte dicas: Quomodo fancti adh®rent
tras domus fu® clauferit, locumque tenebrofum
in quo diveriètur, elegerit : ita qui fe averterit à
fole juftitiæ,non poteft fplendoremejusadfpice.;
re : in tenebris ambulat, Se in omnium luce ipfe
fibi caufa eft cæcitatis.Tuas igitur illi aperi fenef
D e o ? Et ideo fequitur : Prof e es tu, Domine, & om- C cras; ut toca domus tua veri fulgore folis illuceat:
niapracepta tuaveritas. Prope eft Dominus om- — ... - t .. r„i
ni bus, qui ubique adeft : nec fugere eum poifii-
m u s , fi oiFendimus : nec fallere, fi delinquimus :
nec amictimus, ficolamus. Spedar omnia Deus,
omnia videt, adfiftit figulis, dicensiDr#/ apfropin-
quans egofum. Et quomodo poteft deefle alicubi
Deus, cùm de Spiritu De i legeris : Spiritus Domini
replevit orbem terrarum? Quia ubi Domini Spiritus,
ibi Dominus Deus. Celum dr ter rum ego comaperi
oculos tuos, ut videas orientem tibi iolem
juftitiæ. Sed cave ne eos ulla ftipulæ feftucaperturber.
Si quid iordis in oculo fuerit mentis tuæ,
nonpoteris intueri: fi quidægritudinis,plus gra-
vabit j confolàm oculorum aciem lux ferit,majô-
remque dolorem excitat.Sit ergo fimplex oculus
tuusj neincipiat totum corpus tuum efie tene-
broium, Se vaciller in lumine,ficut fimt cæcorum
veftigia.
fleo , dicit Dominus. Ubi igitur deficit qui împlet D 4°« Numquid fi quis oftia domus fuæ ejaudat,
omnia? Aut quomodo deplenitudineejusnos omnes
accepimus, nifi omnibus appropinquer ?
37. Denique David feiens illum ubique e ile ,&
implere c®lum,& terram,& maria, ait :£)up ibo à
Spiritu tuo, dr quo àfacie tua fugiam ? Si adfeendero
in ccelum, tu ibi es : f i de fenderò in infernum, ades :
f i fumfero pennas meas ante lucem, dr habitem in
novi fimo maris ; etenim ibi manus tua deduce t me,
dr tenebit me dextera tua. Qiiam citò fignificavit
iblis eft culpa quôd non illuminet domum ejus?
Ergo fi quis peccatorum fuorum repagulis ob-
ierandam mentem propriam judicaverir,& Ver-
bi à fe fplendorem ftultus avertat, ac fibi inférât
Snfipientiæ cæcitatemj caufari poterit quod fol
juftitiæ nolueritintrare,autinfinnitatem luminis
cæleftis arguere ? Pulfât januam tuam De i V e r bum.
Si quis.. . . mihi aperuerit, inquit, intrabo. Si .
quis ergo non aperuerit, nUmquid non ingreubique
Deum efie, » & ubi eft Deus,ibi fpiritum E dienris, Se non magis non aperientis eft culpa*
ejus eílepr®fentem,8cubicumque eft D e i ípiri-
tus, ibi Deum efife. Quo loco individua copula
Trinitatis expreífa eft. Siquidem h®c peros Prophet
® locutus eft De i Filius, in períona hominis
iocutus, qui per incarnationem defoendit in térras
, per refurredionem adfcendít in c®lum, per
corporis mortem penetravit infernum, ut folve-
ret alligatos. Aut fi ad Prophetam referas , advertís
expreífum quod ubique manus & dextera
Nihil quidem De o eft obferatum, nihil claufuin
®terno lumini: fed portas maliti® dedignatur
aperire, conclavia non vult penetrare nequiti®.
41. An vero cum anim® noftr® vigor putrem
corporis refugiat portionem, quod ejus gratiam
corruptiartus fentire non poifintjDeus corrupt®
anima: membra qu®dam dignaturliabitare?Ani-
m® tarnen vigor per corpus omne dijffunditur,
five manus, five pes, five digitus particeps fenfus
trans, omnibus præfto eft muñere bonitatisiuæ: A damnantur crimine, eo quod ornamentameli
fed propior eft illis qui contrito funt corde.
41. Quod vetus quoque per ®nigmata hiftoria
docet. Moyfes in montis Sinai fupercilio erat, Se
folus erat : populus in valle,in imo montis : pres-
byteri in parte montis iupra merita plebis , ied
plurimo intervallo à Moyfi meritis feparati.Non
omnes in vertice, neque in imo omnes,ied populus
: Moyfes folus in vertice Sina montis, qui latina
interpretatione dicitur, tentatio. Et tu fi fu-
D e i Chriitus adfiftat, ubi Pater Deus, Scfandus p eft : D e i poteft alicubi deelTe fagientià, alicubi
De i Spiritus-,
38. An cùm de fole dubitare nequeamus,quod
procedente die toto orbe radiosdifFundatfuos,
Se omnibus lumen infundat, quem edam illi qui
videre non poifunt, ièntiunt tarnen aerisipfius
fotu efie prarfentem ? Ubi enim deeft calor illius ?
Q u o radii ejus non perveniunt, cùm diicuflis
ejus deeife majeftas? Sane fugientes non retiner,
non cog it invitos: fed neque faftidit appropin-
qqantes :& illius quidem virtus, illius Verbum
Deus omnibus prope eft : in ipfo enim conftant
omnia, di' ipfe efi caput corporis Ecclefia, in quo omnis
inhabitatb plenitudo. Sed p lerofque ab eo peccata
fecernuntjdequibus didum eft -.Eccequi elongant
nodis, aut nubium tenebris,illuminât terras ? In f e à te, peribunt. Unde iandus Propheta ait : Mihi
cælo fu lg e t, in mari rutilât, fervet in terris. D e autem adharere Deobonum eft. E t Apoftolus oftenfoie
ergo non dubitas, quod ubique reiplendeat: dens non efie longe Deum ab unoquoque nofde
De o dubitas, quod ubique fulgeat iplendor trum : In ipfo, inquit, vivimus,dr movemur,drfugloriæ
ejus, Se imago fubftantiæ ? Quid non pe- mus. Vitalem etenim omnibus gratiam fubminif-
Coltf1
pofte
Dmncs edit. & ubi eft Dei fpiritus , ibi Dem
ibl fpiritum Dei effe prafentem. M/T. aliquot ;
c : led alii plures ac potiorcs, ut in textu.
e jfc ,& ubi eft I
on minus prie- j
b- Omnes edit, plenitudo divinitatis. Sed
omnibus mlT. abcll , nec magnoperc videtui
ncccilaria.
rox , divinitatis, ab
ambroliano i’euftfi
totius corporis,* capite abdicantun&.quia tutpi
vel fcelefto reatu belluin®fceditatisilluviem,vei
beftialisimmanitatishorroremcòmmififledetec-
tifu n t, tamquam iiqui propofito human® mo.
derationis exciderint, formam quoque human®
cónditionis jubentur exuere. Recifo enim capite,
reliqui corporis truncus beftiarum corporicom-
paratur, & iàpienti® arce fraudatur3 quia fapien-
ti® non potuit tenere rationem. Sepelitur igitur
pra tentationes adfeenderis, & contrito corde B fine decere fuo corpus 3 in capite etenim vigor
detuleris precem, D e o proximus eris: fi mundo vit®, in capite eft gratia venuftatis.
corde fueris.Sc tu Deum videbisjjSfvid enim mundo
corde; quia ipft Deum videbunt.
43. Qui ergo D e o proximus eft, d ic it : Prope esy
Domine, & omnia fracefta tua veritas.Judxus hoc
pon poteft d ice re , qui non recipit dominum Jefilm
j ieparavit enim i e , nec in veritatem, fed in
umbram credit. Q uomodo d ic it : Pracepta tua ve-
ritas i cüm gratia & veritas per Jefum Chriftum
,. F er tur coluber, cùm urgetur periculo, caput
fomper abfcondere,& in orbem fe colligens,
objeda reliqui parte corporis, hoc folum tueri 3
b quod illifa feratur membra cetera,falvo capitis
vigore, reparare. H o c Si tu moraliter caput ferv
a , hoc fervato & myftice. Myfticum caput
Chriftus eft3 quia Omnia in ipfo conftant, di' ipfe eft
caput corporis Ecclefìa. H o c caput qui amiferir, vi-
C o lo f I.
17 , & 18.
fa d a fit 3 cùm eum non a gno feat, qui v en ta te^ vendi ufum habere non poterit. H o c folo difta.
Se plenitudine circumcifionis iu® totum mun-
dum redemit?
4 4 . Odavus verfus eft : lnitio cognovi de teftimo-
tiiis tuisi quia in aternumfundafti e a. Deteftimo-
niis, inq uit, tuis ab initio cognitionem Se fidem
adiùmfi, qùod in ®ternum fondata fiint 3 tefti-
monium enim fidele e f t , Se pr®ftat parvulis ia-
pientiam. Si cognoviflent Adam Se Èva quod
quali parvulis data eflent cautiora pr®ceptaj ne
mus à beftiis, ad imaginem Dei Se fimilitudinem
virtutum vigore formati. Fides nos ab irrationa-
bilium pecudum comparatione fecernit. H o c
caput humani fervate ferpentes 3 etiamfi omnia
membra cædantur, totum uratur corpus incen-
diis, mergatur profondo, evifeeretur à beftiis,
hoc tarnen capite cuftodito, vita integra, làlus
tuta eft ; nemo enim poteft perire,cui non fubla-
tus eft Chriftus.
ufurparent libi feientiam boni & m a li, quam j ) 3. Eft Se caput fumma ftudii atque operis noftri.
red o diferimine definire non poflent, paradifi
incolatum in perpetuimi vindicare potuiflent.
Si confiderent homines quia ianguis hominis ad
Deum clamat, manus proprias à nece hominis
abftinebunt. Si cuftodiant pr®cepta qu® dedit
Dominus coram c®lo & terra a teftibus,dicens :
Audi calumydr auribus percipe terra : feien tes quia
quidquid flagitii commiferint, adverfus legem
Domini fe c iflè , Angelorum , Se Poteftatum
fumma n eg o tii, fumma fp e i, fumma virtutum.
Omnis autem fumma eft ftudii noftri 3 ut fimus
humiles, veritatem fequamur, quam non videtex-
Coloft. %:
tollens fefruftra inflatus mente carnis fua, dr non te-
18. é> 19.
nens caput. Quod fit hoc caput evidenter expref.
fit dicens: Ex quo omne corpus per compaginationes ibidem. 19.
& colligationes fubminiftratum dr copulatum crefcit
in incrementum Dei. E t in Eläi® libro dicit Dominus
per Prophetam-.Auferam d ludaa caput facau- zfai.9.14.
fandorum quoque hominum teftimoniis arguan- £ dam, initium Öffnern. H o c caputJudæa quod tetu
r3 iùpra hæc teftimonia fondamentum fibi
conftituent, quia æterna funt atque «perpetua. E t
nos ergo opus noftrum ædificemus fupra fondamentum
teftimoniorum c®leftium3Utnonardeat
ficut lignum aut ftipula : fed ficut aurum probe-
tur 3 ut æterno maneat nixum fundamine.
S E R M O V I G E S I M U S .
Res.
i. T N c i p i t littera vigefima Res, qu® latina in-
¿ terpretatione caput dicitur , vel primatus.
Caput eft, ut formam generis humani confidere-
mus, quod fovet membra omnia, Se dirigit atque
implet fenfibus. Senfus enim fapientis in capite
ejus. Inde dudus venarum , meatufque fpiritus,
fanguinis vires in totius partes corporis derivan-
tur. Luftrat omnia,ornat omnia. Sublato capite,
corpus fine nomine e ft , non agnofeitur, nec ulla
fupereft ufura vivendi. Propterea qui in aliquo
a. Rom. edit, lòia, teftibus ( unde dixit Propheta : A udi ctlum....
terra. ) Verum non latis apparet cui bono ca murario indu¿U fir ;
cùm Deum in Prophcca locucum quivis intelligac.
*• A lia quidem erant prater capitis pcenam extrema fupplicia,
uc venarum ic ctio , venenum,beflia:,laqiieus : vcruin omiflis rcli-
fluis Ine il lam cantum V ir fanltus commcmórar, vel quia in rem
uiain magis faciebat, vel forte quia id tcmporis a liis cratfrcqucnnebat
amifit, qu® Jefum dominum non recepir.
Ubi fides eft,&; initium ,8c finem habemus. Ubi
perfidia, nec initium nec finis eft.EccIefia princi-
pium habet, qu® Chriftum h ab et; Chriftus enim
Ecclefi® principium e f t , primogenitus ex mor-
tuis. Habet & finem 3 quia ipfe eft primus Se no- '
viflimus. Ipfe eft finis Legis ad juftitiam omni
credenti.Synagoga nec initium nec finem habet3
.quia nec in principio invenit quod fequatur,nec
p in fine quod fperet. Inflatus e rgo caput non tenet,
hoc eft, illam Chrifti humilitatem qua deC
cendit ufque ad crucem, defcendit ufque ad inferos.
IdeoJud®us non credidit; quia contemfit
dicentem: Difcite a me, quia mitisfum, dr humilis t
corde. H®chumilitas virtutum omnium caput eft, J
qu® totum velut quoddam noftrorum aduum
fovet corpus.
4. Quamvis infirmus aliquis fit, pauper, igno-
bilis 3 tarnen fi non fe extollat Se pr®ferat, ipfa
fehumilitate commendat. Sir aliquis pr®dives Se
t io r , vel tandem quin non folum m o rtis , led & cx filii ac fervi-
tutis poena, capitalis nomine ccnfcbatur. V idc BrilTon. dc Verb,
fignif. lib. 3. ad voces , Capitalia criminals.
MIT. a liq u o t , ac vet. cdjt. quod illtfa fe ra tu r.. . . reparare.
Rom. fola , quod Ufa ftrantur . . . . reparari. A lii mH*, majori
numero, & mcliori n o ta , uc in textu. Confer autcm hunc locum
cum Enar. in Pfal. 37. num. 19.
A