D e i verbum,intret in Ecclefiam, fiat ignis confa- A populi viros legitima debet èaritate compiedi
mens-, utexurat fccnum 6c ftipulam, & quidquid
eft inculare, confumat : grave plumbum iniqui-
ratis,quodin plerifque eft,liquefiat igne divino,
& ferreus quidam peccati rigor fuperno mollef-
cat incendio : meliorentur vaia aurea & argen-
tca5utomnisfàpientium fenfus,omnis férmo pru-
dentium, flagrantium paffionum calore decoc-
tus,incipiat eflè pretiofior. Bonus ignis caritatis,
quo corpus omne Ecclefi« in mutuam adolefcit
aut alienígenas Evangelica predicanone invitare
ad De i gratiam ? Feræ confortem natura; fu«
diligunt : quomodo diledionem conformis fui
Propheta refpueret? Effe igitur juftam aliquam
caufam o p o r te t, qua ii quos fìgnificat, jure vi-
deantur inimici.Eaquæ fit poflumusinveftigare,
fi meminerimus quia alibi idem ifte dixit : Etfuper
inimicos tuos tabefcebam, & jufto odio oder am tilos.
Iftos ergo Evangelica audontate fuos immicos
gratiam.Bonus ignisdiledionis,quo unufquifque B diciteflè, qui inimici funt De i. Nam fiis qui non
íandus ad reverentiam fui audoris accenditur.
Sed qui Deum d ilig it, non p erfundorie d ilig it:
íed d iligit legem t'jus,pra:cepta*cuítodit,juftificat
cor fuum ,n on didorum íonora predicatione,
fed ftudiofa imitatione fadorum. Doceat igitur
nosDeusquemadmodum áfandis luis diligatur.
3. Sic inquiens Propheta fubjungir: Quomodo
dilexi manda tur» tuum, Domine: tota die meditatio
mea ejl. Diligentis circa ltudium cognofcend«
,egis h«c vox eft,qu«inftruit perfedionem ho- C 6.Quos igitur habet inimicos,nifi h«reticos?Ipi‘
... .1 relinquit parentes propter D e i nomen, non eft
D e o dignus: quanto magis qui diligit ejus inimicos
, acceptus Deo effe non poterit ? Quos ergo
inimicos habet?Si gentiIes:cquomodo,quos pro-
phetico credituros fpiritu prævidebat ? Denique
ut benedicant & ipfi Dominum, in fuperioribus
adhortatus eft. Et quæ magna Iaus fuper eos in-
telligere,qui metal la & faxa venerando, fimiiem
rigorem ftuporis adtraxerint ?
:“ ~/' 1'...................... “ c ~ fienimfuntimpugnatoresfidei,veritatis inimici.
Quos,nifiJud«os?Ipfi enim graviores inimici,qui
ex amicis fe d i funt inimici. Super eos intellig it,
qui Legem fpiritalem efle intelligit. Quid ergo
prodeft Lex, fi finem Legis ignores, fi myfterium
nefcias,fi iacramenta non noveris?Jud«is ex ovi-
bus agnus occiditurpro celebritate pafchalimo-
t>is prò redemtione mundi unigenitusDei,partus
Virginis immolatur.Quid proficiunrJud«i,quod
minis,quam totus hic piàlmus informat. Et quo
niam maximum mandatum in Lege efle cognov
it,ut diligamus dominum Deum noftrum ex roto
corde noftro,& ex tota anima noftra,fui imitatione
nos quoque,quos erudire ftudet,vult effe
p e r fed o s , dicens : Quomodo dilexi mandatum
tuum , Domine. H o c ipto caritas crefcit afFedu,
quod ipium teftem ad vocat, cui munus diledio-
nis impenditur :nec fpeciem , fed plenitudinem
caritatis tali conventione teftatur. Hac ufus eft D fanguine agni domos 2c poftes fuos iliiniunt? Ni.
iohan. ti. Petrus: Tufeit-,inquit, Domine, quia diligo te. Sed
lhc t i. S ui diligit Dominum,legem ejus diligitjíicutMariadiligensFilium,
ómnia verba ejus in corde fuo,
Efat. 48. materno conferebat affecíu.Diligenstefeci'uoluniohan.
xi. tatem tuam,(criptum eft.Ideo commifit & Chrifi.
is- tus P e tro , ut paíceret gregem fuum, & Domini
faceret volun tatem ^quia caritatem ejus agnovir.
Qui enim diligit,ex volúntate fecit qua:fíbi funt
imperara: qui timet, ex neceflitate. Itaque D o
hil utique ; quoniam ligna his aut íaxa prodeflè
non poffunt. Nobis proficit omne myfterium,-,
qui abhorrere credimus à gratia ípiritali j ut ha-'
bitationes noftras fanguine pecudis cruentemus,
ora noífcra cruore tingamus : fed corpora noftra
*íacrarnento crucis Dominica; coníecramus, &
confeflionc mortis p om in i noftri Jefu Chrifti
fandificamus oris alloquia. Corde enim crediturad
jufiitiam : ore autem confefiiofit ad falutem. Quid
minus operationes fervulorum fuorum fponca- £ prodeft quod H eb re i aurem fervidi pertundunt
1 T fubula, & preputia fui circumcidimt corporis ?
Non intelligunt penitus quid Lex divina difcer-
nat.Signa funtiíta,non veritas.Sed die intelligit
qui cor fuum fpiritali circumcifione caftificat ;
ut colluviem omnem cerpore« labis emundet.
lileintelligit,qui fubulam & aürem,mentis vigore
tranfcendit, & illam animam quam pertranf-
ivit gladius ad revelanda cordis occulta, perpetu
a premio libertatis adtollit: vel examinandis
neas probat potius, quam coadas. Ideo ex fer-
vis liberos fecitjut magis voluntatum noftrarum
munera, quam neceflitatum obfequia confera-
mus. -
4 . N o n poteft dicere Marcionifta: Quomododi-
lexi Legem tuam,qui Legem non fufcipit. Non poteft
dicereJud«us,qui Legem fpiritalem ignorat:
Sc litteram Legis nudam,non fenfum Legis intel-
Jedumque meditatur. Solus ergo dicit Chriftian
us,quimultum jamLegis cognitione profecerit, F fermonibus follicite ferviens,quofcumque virtu-
qui non p'cenam Legis pavido corde formidet : tis fua aurefufceperit, myfteriö fandificat fpiri.
fed divina myfteria veri Hebræi,veri fabbati,ve- tali. Azyma fibi Judaus quotannis fecere con
r a remiflìonisrintrepido rimetur afFedu. Vere ergo
diligit,qui fine triftitia,fine timore,voluntario
potius Itudio quaih coado p recepta confer vat.
y. Alius verfus : Super inimicos meos b tntcllige-
re me fecijli mandata tua ; quia tu es. C ito proba-
vit diuturna meditationis cfFedum, quando in-
tellexit fuper inimicos fuos Domini mandatum.
Sed quos habet inimicos Propheta, qui aut fui
a. M(T. plu rimi, & cum his cunila: edit, intrepido miretur a f- Í
fetta. MchusaJii, intrepide rimetur Scc. - {
b. Ver-, edit, ad marginem , prudentem me fecifti mandato tuo ; I
quia in aternum »¡ibieft. Hue aceedunt mil', aliquot. A lii autem , |
edocuifti me mandatum tuum, quia tn aternum. A lii denique cum j
edit, ut nos in textii. ' ' '
fuevit, & nefeit ie malitiæ efle/fermentum. Sed
qui intelligit quid fit vêtus expurgare fermen-
tùm, netotam maflam corrumpatj veterem ho-
minem cum adibus fuis expurgat , ut fiat nov
a confperfio veritatis. Judæo ifta did a fu n t, &
.Chriftianus audivit j quia dum aurem fuam ille
fubula pertundit,audire non potuit: vulneratam
aurem gerens, non Legis, fed ftultitiæ fuæ fubula
I c. Edit. Quomodo fuper inimicos intellexit, quos Sce- Non maie.
| Melius tarnen mil', cod. quomodo, quos &c. H îc e n im fubintel-
I ligitur , inimicos habet, poft verbum, fravidebat.
* . Sacramento, id e i l , baptifmo, vei (orte figno crucis. Namque
çjus ufum prifeorum Clirillianorum pictati -familiariflim u m. tu me
paflim legimus in famitorum Patrum monunientis.
1133
cruentavit aurem fuanr. Ille aitdiendo qua; fpiri- A
taliter revelantur, perforavit aurem fuam ferro j
maluit enim in ferritm quam in Verbum credere.
Ideo fervit ,ideo liber eflè non meruit, ideò
nec completi temporis ei gratia fuffragaturjquia
plenitudinem temporis non re cepit,quo Filius
Dei miflus eft ad falutem , & venitadredemtio-
tionem, fedus fub Lege,natus ex Virgine, v id o r
mortis, largitor refurredionis. Manet ergo vulnus
illi,cui Chriftus non furrexit. O vulntis quod
farciri non poffit, nifi forte relinquat fubulam ,B
Sc fumat fib ia gladium quern pro Chrifti nomine
pon refu tet, vel quo corporalia à ipiritalibus ,
umbram à veritate diftinguat : fumat De i verbum
, gladium bis acutum, Sc ex ilio divino ore
doceatur mandatum Domini, preferiptum L egis
agnofeere, quod non temporalis habeat ob-
fervantiam celebritatis, fed falutaria 8c fempi-
terna remedia fucco grati« fpiritalis infundat.
7. T o ta ergo die in Lege meditare: non per-
fundorià tibi debet eflè tranfcurfi'o. Si agrum C
emere velis,fi mercari domum,prudentiorem ad-
hibes,& quid juris fit,diligenter confiderasiSc ne
in aliquo forte fallaris, tibi ipfè non credis. A t
nunc tu ipfè emendus es tibi: de tuo predo trac-
tatur,confiderà quid fis , quod nomen habeas,
quid adquiras t ib i, non agrum , non pecuniam,
non gemmarum monilia : fed Chriftum Jefum ,
cui nulla pofliint p re tia, nulla ornamenta conferri.
Adhibe tibi corifiliarios Moyfen ,E fa iam,
Hieremiam,-Petrum, Paulum, Johannem,ipfum D
magnum confiliariumJefum D e i Filium} ut adquiras
Patrem.Cumhis tradandum,cum his tota
conferendum eft tibi1, tota meditandum die j
ficut meditabatur David,8c h « c erat illi fòla meditatio.
N o n f«cularibus animus traducebatur
illecèbris, non pecuniaria coacervandi patrimonii
cupiditate flagrabat : non p roferendi limitis,
excludendique finitimi anxius curarum «ftus
ftudio meditationis intentum refle&ebat affectum:
quidquid poterat temporis dies habere,hoc E
totnm fola fibi in Lége meditatio vindicabat.
8. Sed etiam hòc parum eft diligenti,qui velit ad
beatitudinis gratiam pervenire. Beatus enim die
ac nofte meditatur in Lege. Anguftior dies eft
meditatióne d od r in x . Non tantas dies in tempore^
quantus meditator in Lege. Unde vide ne
illud magis videatur lignificare, quod ei qui in
Lege meditatur, femper dies eft , 8c lumen fine
defedu, quod null« tenebre nodis interpolent.
Alioquin quomodo negligentiorem in proceffu p
operis d eclararet, quém diligentior'em in ipfis
•operis fùiPropheta principiis eflè voluiflèt?In die
ergo meditator Legis,Se Evangelii p redicator.
9. E tfortaflè illi* qui novum non recipiuntTej-
tamentum, in node legerunt,8c ideo neicierunt
ncque intellexerunt.Unde Salvator,ne etiam nos
legeremus in tenebris, admonet dicens ambulan-
dum in die,quia non offendit qui in die ambulatj
a. Sic mlT. A c ediciones, gladium quo Chrifti nomen non refutet.
b. Omncs edit, ac ni If. aliquot ; quantus meditatus in Lege. Èc
infra , meditatur Legis & Evangelii pradicator. Sed mlT plures ac
potiores ucrobique habent, meditator.
*■ Nempe J u d * i, quos h ic fubinde vir fanihis exagitat.
c. Edit, omnes cum mlT. nonnuli i s , O 'ex ilio novi re/pondere, &
ex ilio fupra illos intelligo, quod non intelligebant. A lii majori numero
, ut in textu j ubi poft vocem, ilio , fubintelligendum virfè-
tu r , tempore, quo Chriftus ha:c yerba J uda:is d ixit. Rurfus edit.
Matth. 16.
M a t th .j.
Rom. 9. ).
videtenim gratiam lucis. Qui autem ambulàt iii
tenebris, fcopulum offenfionis incurrit
• IO. Sequitur : Super omnes docentes me intellcxi;
quia tejtimonia tua meditatio mea e fi. Dodrinam
profitentur fcrib« Jnd«ornm -, quia Legem &
prophetas ipfi prioreshabere.meruerunt.Scd illi
profitentur docere,fèd non docent.Ei autem po^
pulo qui ex gentibus credidit, competit dicere :
Super omnes docentes me intellexi; quia illi non in-
tellexerunt. Refpondet Judxus : Unde habuifti
inteIligere?Scriptum eft:Interrogapatrem tuum,&
anmntiabit tibi : feniores, & dicent tibi. Ego film
Pater tuus,me interroga. Sedetfi interrogavcro,non
refpondebitis m ihi, dixit Jefus : c Se ex ilio refpon-
dere non pofliint, Se ex ilio fupra illos intelligo
qui non intelligebamjquia teftimonia didici,qu«
ille non novit. Didici : Quijequitur me. . . . to II at
crucem fuam. Didici -. Diligite inimicos vefiros. Et
ideo optat anathema eflè Paulus pro fratribus
genere ,inimicis fide.
11. Videretur incónveniens effe verecundi«
prophetali hujufinodi ufurpatio 5 eo quod pr«^
fumfèrit dicere quod fuper omnes docentes in-
tellexeric, cùm vel Legem Mòyfes acceperit i Exod.tn.j
Domino,8c populo ejus inftituta tradiderit, Aa. Exod
ron,iàcrificiorum omnium decurio ritu,facerdo- 1. x-é*/«
talem docuerit difciplinam,Jefus N a ve lignifica- l0f ue f.
verit quemadmódum circiimcifio poffit iterari, ì & f n -
Samuel undionis prophetic« pariter ac regi« fa- Ueg. i6.
cramenta monftraverit. Videretur, inquam , in- n-
congrua p re fum tio, nifi premififlèt fuperiora ,
quibus non immerito fuper docentes intellexiflè
iè comprobaret. Debuit hanc adfumere confi-
dentiam,qui docebaturà Domino-.Se mandatum s u p .f . x.
quoddocebatur, D omini erat ,& ipfè Dominus
qui docebac. Merito fiiper omnes in te llex it,
quemdocebat ipfà Sapientia. U nde& alibi ait :
Beatus quem tu erudieris, Domine, & delege tua prai.9,.
docueris eum. n.
12. Oftendit igiti|| quod divinum eft homines
docere non poffe-.Sc ideo qui docere prefumunr,
nefciunt;ièd agnofeit difcipulus qui docetur.d In d
quo p reter donum feienti« quod de Spiritu fencto
fuerat confech'tus : moralis quoque fuavis locus
e f t , quod multi docentes funt qui quod non
intelligunt, docere fe dicunt: & plurimi flint di£
cipuli qui ftudio fuo adfèquuntur & induftria
quod non.didiceruntà magiftris. Denique ante
nos quidam intereflè dixit inter docentes atque
doétores 5 fortaflè hoc arbitratus quia doétores
funt aliorumjudicio ad hoc munusele<fti:docen’-
tesautem qui propria ufurpatione hoc fibi munus
adfumfèrint.Sed cedant neceffèeft ei doftò-
res quoque, quem teftimoniorum meditatióne
c«leftium dodrina D e i doceritis imbuerit.
15. Sequitur : Super feniores intelle:x i ^ quia pra- f . 100.
cepta tua exquifivi. N e c hoc quidem difficile, ut
isquem Dominus docuerit,fuper feniores intel&V
lig a tjc fiquidem D e i gratia ad dodrinam,& ma- e
Rom. qua illi non noverant. A li* cum mlT. qua ille non novit :
quod referendum ad fuperiora : Refpondet judaus Scc.
d. Supcriorcs cdic. In quo t Propter donum feientia , quod . . . .
confecutus. Moralis Scc. MA', auccm magnoconiènfu, uc in cor-
pore j nifi quod loco pritpoficionjs prater , pauci le gu n t , praeft -,
non riiale , fi pumftum cransfcracur poft vocem confecutus.
c . Ita mfl. prope ad .unum. Vec. aùcémedit. Siquidem Dei gratia
erogata ad dodrinam , maturitatem atatis fupergredttur fenilis.
Rom- edit dodrina, maturitatem atatis fupergrediaturfenilis.
i l i I H P i l i
;W: r i i « IM lii 1
Sä
11IPIS
I l i lilKlf I
II
ì h