ïob. i . S.
•Philip }■
-Pf,ü. III.
A-gg.í.f
Muté. Eÿ.
hiamque ■ I H M a g a o v ic , WM A nagoga naicitur, qui
* . . EHI j ___ f f lM R r a S p m m Girat n u t p y n n h lt CXlCtHttt ! / Í» ttOft é t a n t CX jnovit excolere , qui novit vicia deprehendere.
Pollicetur dura cordis eorum apoftolicis ligoni-
busefle fodienda; ut longo-incultu fitum mentis
obdu&um 'fermo bis acutus invertat, & corde
p ro fei iTo, excitet ienfum aerio fpiramine jam vi-
gentem ; ne radicem (apientix terrarum acervus
ob rua t& ab fcond at. Cophinum quoque fterco-
tis dicit efTe mittendum. Magna profeito vis
ftercoris, q u x tanta e i t , ut de infoecundis foe-
cund a, de arentibus virentia, de fterilibus faciat B
fruituoia. In quo fedit Job cum tentaretur, 6c
• vinci nequivit. Et Paulus xftimat ut ftercora, ut
Chriftum lucrifaciat. Denique cùm ante Job
plurima perdidiflet, poileaquam fedit in fterco-
r e , non habifit quod ei diabolus poflet auferre.
Bona ergo terra qua: foditur , bonum ftercus
quod mittitur. Denique Dominus Ae term fufcitat
inopem, dr Ae Fiercore erigit pauperem.
169. Itaque per intelledus exercitium fpirienim
funt qui ex nobis exierunt , fed non erant ex
nobis i f i enim ex nobis ejjent3 nobifcum manfijjent:
fic de iis qui ex Judxis credu nt, dicimus quia fi
ex Synagoga eflent, in Synagoga manerent: fed
proptereaexierunt de S yn ago ga, ut ex Synagoga
non fuifle credantur. Deinde pro malitiain-
terveniret aliquis , & diceret excolendam ut
frudum ad fe r re t3 ciim ideo venerit Dominus,
ut femina improbitatis aboleret.
Brut autem Aocens in Synagoga eorum 10.
Eteece mulier qua habebat Jpiritum infirmitatis an- f . n.
nis Aecem dr ofto, dr trat inclinata.
*73 • W M c ’ co qu° d de Synagoga diceret in- Matth. ij.
dicavit • A d ipfam utique arborem veniíTe fe
monftrat, qui in eadem prxdicabat. Denique in
muliere infirma quafi Ecclefix figura fuccedit,
quæ cùm menfuram Legis 6c refurredionis imple
veri t , in illa quiete perpetua in fublime erec-
BMWi humììitatis affedum edam Judíeos in C ta f a f t i g i u m , inclinacionem noftra infirmitatis
’ . . .11 f r „n.: nnn n<-»ri»rir Wpr iilir p r r.lirflri notllluet
fentire non poterit. N e c aliter curari potuiiTet
h x c mulier, nifi quia Legem implevit 8c gra-
tiam : Legem in prxceptis ,in lavacro gratiam ,
per quam mortui fxcu lo reiurgimus Chrifto ;
nam in decern v erbis , Legis perfedio eft : in
od a v o numero , refurredionis eft plenitudo.
Opus ergo iàbbati fignum futuri e f t , quod unufi.
quifque Lege perfundus 8c gra tia, per miferi-
cordiam Chrifti corporea: fragilitatis noe ext,ixoun aiu rcui.n,».utw , ---- . > mr ole_ftiis
D e i templum quod eft Ecclefia , effe conden- D exuetur. E t ideo in figno ante per Moyfen prat■
dum.,-cufju s gr’a t*i. a per WfanÈmitiÈfi&cBamtio neWmÊ ülavancri miiTa pfì-fandifirarin. ut eflet exercitium tuturæ io-
Judieorum natìonumque populifructumiuórum
polline habere meritòrum.
V)à. B ig o p e r naturam arboris,Synagoga: fpe-
cies indicarur, fecundis proventibus tru ä u o lä j
110s enim ex patriim femine. Meritoque Judiei
gröffis laben tibus comparantur, quodjncraffato
c o rd e , & prtédura cervice ad perennitatem fui
pervertire non poiTunt. Qui fi morianturjiäc quafi I I I , •
— huic mundo , ut in interiore«! homi- E gogus I prohibebat quemquam curati fabbato
Evangelium Chriiti cultor ille bonus fore xfti-
mat fruduofos. Meminerat enim quia per A g -
gxum Dominus locucus e f t , quoniam quarto 6c
vicefimo noni menfis, a die quo fundatum eft
templum D omini omnipotentis, vineam, inquit,
6c ficus, 8c malogranata, 6c ligna o l iv x , qux
non adferent frudum , ex hac die benedicam :
quo revelatur fub ipfum anni vergentis occafum,
hoc eft, fxculi jam fenefcentis occid uo, fandum
mifla eft fandificatio5 futura:
fandificationis, 8c obfervantiie fpiritualis,à fxcu-
laribus operibus abftinendo. Denique 6c Deus
a ab operibus mundi q uie v it, ièd non ab operi- ctn. t.i.
b u s , cujus lèmpiterna 6c jugis operatio eft j fìcut a
Filius ait : Vater meus ufyuémoAo opera tur, d r ego i 0han. /.
operor ; ut ad fimilitudinem D e i fiecularia noftra »7-
opera, non religiofa ceiTarent.
174. H o c autem non intelligens Archifyna. f . 14?
ratiam renafeantur, erunt uti- cum iabbatum futurarum ^ypus lit renarum. Et
nem per lavacri g r
que fruduofi. Perfidia autem hominum pertina-
cium Synagogam inutilem fecit ; 8c ideo quafi
ilerilis jubetur excidi.
171. Quod de Judieis d id um , omnibus caven-
-dum arbitro r, 8c nobis maxime ; ne fcecundum
Ecclefix locum vacui meritis occupemus : qui
quafi maiogranata benedidi, frudus ferre debe-
musinternos,fruduspudoris , frudus conjunc-
-tionis, frudus mutua: earitatis 8c amoris, fub uno F
utero Ecclefia: matris inclufi *, ne aura noceat, ne
•grando decutiat, neieftus cùpiditatisexurat ,ne
humoris imber elidat.
171. Nonnulli tarnen ficum iftam per allego-
.fiam non Synagoga:, fed malitia: improbitatifi
•que figuram putant; hi tamen in nullo diftant,
nifi qucTd pro fpecie genus eligunt. Id autem ca-
vére fe d icu n t, quia Dominus dixit ad ficum :
j Vumquam ex te jrutfus nafeatur in fempiternum ;
cùm utique plurimosexjudans credidifle,6c cre-
dituros eife noverimus. Sed qui c red it,non Sy-
•nacmga: jam frudus e f t , fed Ecclefia: : nec ex Syideo
non operis boni, fed mali feria: funt j eoque
prieferiptum fit ut nullam ferentes farcinam de-
lid o rum ,n e c bonorum jejuni operum làbbata
poft mortem futura celebremus. Unde Dominus
Ipiritaliter videtur refpondere , cùm dicit :
Hypocrita, unujquifque veßrum fabbato non fo lv it f . ìyé .
bovem fuum aut afinum, ó 1 Aucit aAaqttare ?
17$. C ur non aliud animai indicavit, nifi ut
oftenderet, adverfantibus licet Synagoga: prin-
c ipibus , futurum tamen utjudaicus 6c gentilis
populus fitim corporis,xftufque mundi iftius D o .
minici fontis ubertate deponat? Agnovit enim bos efai. 1. j.
pojfejforem fuum, & afinus pufepe Aomini fui. Itaque
ille populus qui antea foeni vilis, quod priul-
quam evellatur a r e fe it , alimonia pafeebatur ,
panem illum qui è ca:Io defeendit, accepit. Et
ideo per vocationem duorum populorum Eccle-
fiam dicit falvam futuram, qua: tempore Legis
imple to, & Dominica: refurredionis a:tate, tem-
pus fine abfolutionis acceperat. Quam clemens Lue. iy 7
lom. edir. fola , ab operibi
teiis. Nonnulli mff. no»
is mundi quievit. A lii ma
s mundi quievit, fed non ab operi-
ex openbas mundi quievit : fed ab
ino numero cum ant. edit, ut in j
il enim aliud vulc Ambro.
mundi quicviiTe, non ver«
c jus ¡eterna fic operatio.
I textu. Et fane ea vera Ic ilio e l i , nih:
I iìus , quam Deum quidem ab operibus
[ Ampli r ab omnibus operibus ,
ergo Dominus ,quam pius in utroqUe,cùm aut A interligna filva : itafrater meus inter medium fi-
miieretur, aut vindicat ! In Synagogæ typo ar- liorum.
borem excidi ju b e t, in typo Ecclefia: feminam
fàlvat. Quam dulcis parabola ! facilis autem fo-
lutio. Vinculum vinculo comparar ; * ut infimu-
latione Juda:orùm adus ipforum redarguatur.
N am cùm ipfi animalibus làbbato lolvant vincula
, reprehendunt Dominum, qui homines á
peccatorum vinculis liberavit.
180. Ergo 6c tu iemina in horto tuo Chriftum.
Hortus utique locus plenus eft florum 8c fruc-
tuum diveriorum, in quo gratia tui operis efflo-
rea t, 6c multiplex odor varix virtutis exhalet:
Ibi ergo fit Chriftus, ubi frudus eft. Semina dominum
Jefum. Granum eft cüm comprehendi-
tu r , arbor eft cüm re fu rg it, arbor mundum
f. iSy
y •
Cut fimtle e nt.r -e çnuWmÊ ÊDSeÊiÊ,Ê &R cui• urm i•l/e t•l/l/u di afit- n obumbrans. Gr,a num eft , cum, íerpelitur in terra. , -J . . . J - 0 _ \ J. R arhnr e lt rum e I «»vanir an cop him.
U*tth. 17.
if. & ii.
mabo ? Simile eßgrano finapis, quod acceptum homo
mißt in hortum fuum , dr crevit: & fa ft a eß arbor,
dr volti ere s cali reqttiev erunt in ramis ejus.
176. D o c e t nos præièns led io naturam com-
parationum fpedandam e ffe , non ipeciem. Itaque
videamus cur fublime regnum cælorum
grano finapis comparetur : nam memini etiam
alio loco granum finapis le d um , ubi fidei confi
arbor eft cùm elevatur ad cælum.
181. Preme etiam cum Chrifto,6c iemina fidem.
Premitur fides, cùm crucifixum credimus Chrifi^
turn. Preflìt fidem Paulus, cùm diceret: Et ego i.cer.i.i.
veniens ad vos, fratres , veni non cum eminentia & *"
fermonis aut fapientia, pradicans vobis myfierium
Dei; ncque enim judicavi me feire quid inter vosyniß
lefum chrtßum, dr hunccrucifixum. Et quia docuic
premere fidem,docu it 8c levare, dicens: Nunt 1 Cor.;.
fe r tu r , dicente Domino : Si habueritisfidem fìcut enim crucifixum jam non novimus chriftum. Semi-
granum finapis, dicetis huic monti : Tollere, & jac- C namus autem fidem, cùm ex evangelio 6c apoC
tare in mare. N e c exigua hæc , fed magna eft toliçis ac propheticis Iedionibus credimus in
fides,quæ monti pollit ut fe transférât, imperar
e ; ñeque enim mediocrem fidem Dominus exi-
g it ab apoftolis,quibus adverfiis altitudinem ex-
tollentem fe nequitiæ ipiritalis feit effè certan-
dum. Vis feire magnam fidem requiri ? Lege in
Apoftolo : Et f i habeam omnem fidem , ita ut montes
transferam.
177. Ergo fi regnum cælorum ficut granum
Domini paffionem. Seminamus ergo fidem, cfim
earn velut mollito 8c fubado Colo D ominicx car-
nis operimus ; ut quafi vapore 6c comprefiu ia-
cri corporis fides fe ipfa difleminet. Qui enim
crediderit fadum hominem De i Filium , credit
mortuum efle pro nobis, credit refurrexifle pro
nobis, credit adfcendifie pro nobis. Semino ergo
fidem, ctim iepulturam ejus interiero.
finapis,6c fides ficut granum finapis : fides utique D 182. Vis feire granum Chriftum, 6c ièminatum
regnum cxlorum e f t , 6c regnum cxlorum eft fi- Chriftum ? Nifi granum tritici cadens in terram 1
des. Itaque qui fidem hab et, habet regnum e x - moriatur , ipfum folum manet : f i autem mortuum '■
Iorum. E t regnum De i intra nos ,^e fides intra fuerit, multum fruftum adferet. Ergo non erravi-
nos e ft; legimus enim : Regnum Dei intra vos eft. mus, quia diximus quod ipfe jam dixerat. Eft
E t alibi': Babete fidem in vobis ipfis. Denique
iandusPetrus qui omnem habuit fidem,regni
cxlorum claves ut 8c aliis reièraret, accepit.
178. N u n c ex natura finapis, q u x virtus com-
parationis fitxftimemus. Granum ejus certeres
autem 8c granum tritici j quia confirmât cor
homiriis : 8c granum finapis j quia cor liominis
accendit. Et licet ad omnia utrumque conve-
niat 3 videtur tamen granum tr itic i, cùm de ejus
refurredione tradatur : panis enim D e i e f t , qui ¡0han. 6.
eft vilis 8c fimplex : fi teri coeperit, vim fuam fun- E de c x lo defeendit 3 eo quod verbum D e i, 6c re- a-
dit. Etiam fides primo fimplex videtur: fed fi te- furredionis exemplum mentes a la t , fpem acuat,
ratur adverfis, gratiam fux virtutis efFundit 3 ut
alios quoque qui vel audiunt vel legunt, odore
fui compleat. Granum finapis martyres noftri
funt F elix,Nabor,6c V id o r b : habebant odorem
fidei, fedlatebat. Venir periècutio,arma pofue-
ru n t, colla flexerunt, contriti gladio per totius
terminos mundi gratiam fui fparfere martyrii, ut
jure dicatur : In omnem terram exivit fonus eorum.
firmet affedum : granum autem finapis ; eo quod
amarior 8c acrior fermo fit de Domini paifione :
amarior ad flendum, acrior ad commovendum.
Itaque cùm audimusSclegimusjejunafleDomi- Mauh.^.i.
num, fidile Dominum, lacrymallè Dominum, a-7■
vapulailè Dominum, dicentem quoque eum fub iS. ' 1 ‘
tempore paffionis : Vigilate & orate, ne intretis in Matth. 16.
F/d-is. $• jure dicatur : In omnem terram exivit fonus eorum. tentationem j velut iucco amarioris iermònis in- 4».
179. Sed alias teritur fides, alias premitur, alias F c r e p it i, dulciores jufto voluptatum fuavitates
feminatur. Ipfe Dominus granum eft finapis. corporalium temperamus.Ergo qui feminat gra-
Erat integer ab injuria : ièd eum velut granum num finapis, feminat regnum cxlorum.
finapis qui non attriverat populus , nefeiebat. 183. N e deipicias hoc granum finapis : Mini- Matth. ij.
T e r i maluit, ut diceremus : c h r i ft i en im bonus odor mum quidem eft omnibus f em in ib u s , f it a utem cùm 31-
fum u s Deo. Comprimi maluit 3 unde & Petrus di- c re v e r it , m a ju s omnibus ole/ibus. Si granum finaj
Lue. 8 .4 j. x it : Comp r imunt te turba. Seminari m aluit velut pis Chrìftus ¿quemadmodum Chriftus aut minieranum
quod acceptum homo mifit in hortum mus e f t , aut crefcit ? Verum non per naturam,
• • " » ^ , » efèd per ipeciem rurfus exerefeit. Vis icire mi- c
nimum ? Vidimus eum, dr non habebat fpeciem ne- e/«*, j; . 1.
que decorem. Difce maximum : Speciofus forma pra pfal. 44.;.
co anno ne nomina quidem horum fanctoium cognita crant. V e-
rum ingens fufpicio eli horum trium nomina cribus prioribus à.
quopiam eapropter in mlì. aliquo recentioris a’ vi addita e ife ,
quod Mcdiolani qua in urbe i lli omnes palli fu n t , pracipvio. jn
honorc liabercntur, & rcperiantur in Ambrofii fcriptis celebrati.
.. .e . Ve t. edit. vocibus , fed per fpeciem, addunt, nofiram : Rom*
adfumtam. Sed ncutrum agnofcùnt ìnlf.
fuum 3 in horto enim Chriftus 6c captus 6c fepul-
tus : in horto crev it, ubi etiam refurrexit, & fac-
tus eft arb o r , ficut fcriptum eft : Sicut arbor mali
a . Onines edit, ac mflT. aliquot, ut infìmulatio 1 ad/torum a&u, &•
Sed a lii plures & probadores ñobifeum fac iunt, excepto quod
quibufdam le giturpe r divifíonem in fu ml'a t.i.o..n..e. .
I ta mlT. fé re ad unum. Omnes tamen edit iubjungunt, Ger-
vafius , ó* Protaf us, & Nazarius. Quartini edit. fi fìandum eflet
a u fto r ita t i, noftra de hujus operis atvo fententia invidie contra
Baronii ilftid anno 3 76. tribueutis opinionem adllruerctur j nam