AB.-i y-*»
' f . I».
f . 15.
P/*/. II/.
,I>
P/*/. i} ,.x.
Drwf 6. 4.
I. C<»r. 8.
<■
6■ 4.
M a tth .j.
17 .
P/4/. 14 1.
Johan. 17 .
obruetur, & cccno mundi hujus abolebitur, qui
inter ea qua: non fun t, effe vohierunt, & alienat
i à icientia D e i tamquam in profundum maris
merfi funt : at vero Judæiper patriarchas adfum-
t-i, circumcifione fignati, per Legem eruditi non
tamquam ignoti peribunt, led tamquam iàcri-
• legi punientur. Etenim Athenienfibus ignotus
■ Deus , in Judea nocus, led non receptus. Et ideo
qui ignorât, ignorabitur : qui prævaricatur,dam-
nabitur 5 nec ille exutus à culpa, qui fuum neici-
v it au&orem : 8 c ille exutus à venia, qui Dominum
non recepit. Tolerabilius tarnen eft fidem
non detuliflc C h r ifto , quam manus intuliflè.
Interrogavi! autem eum quidam princeps, dicens ;
Magifier botte, quid f adendo vitam atemam pofii-
debo ? Droit autem et Iefus : Quid me diets bonum ?
Nemo bonus, nifi fiolus Deus.
65. Verfuta interrogatio, 8c ideo arguta relpon-
fio. Tentator enim princeps ifte rnagiftrum bon
um d ix it, qui Deum bonum dicere debuiflèr.
N am licet & in divinitate bonitasfit,8cinboni-
tate divinitas ( nemo enim bonus nifi iolus Deus,
omnis autem homo mendax : quidquid autem
mendax, utique non bonum)tarnen addendo,
Magi fier bone, in portione bonum d ix it, non in
univerfìtatej nam Deus univérfitate bonus, homo
ex parte. Propterea Dominus : £fi*id me dicis
bonum, quem negas Deum ? Quid bonum dicis,
cùm bonus nemo nifi unus Deus? N o n ergo bonum
iè n e g a r , lèd Deum defignat. Bonus enim
quid e li:, nifi plenus bonitatis ? Ac vero cùm
feriptum fit : Non efi qui faciat bonitatem, non efi
ufque ad unum, utique de hominibus, non de
D e o dixit 5 Deus enim unus eft ,non unus è numero
: ita Se Dei Filius quali unicus exceptus eli,
non quali unus ex multis : unigenitus eft, non
unus ex genitis. E t ideo : Nemo bonus, non præ-
judicat Chrifto ; quia nemo judicat Chriftum :
Nemo enim tamquam communiter de nobis di-
c itu r , led nihil Chrifto commune nobiicum.
6 6 . Quod fi quem m o v e t, quia Nemo bonus nifi
unus Deus, moveat Se illud , quia nemo bonus
nifi Deus. Quod fi à D e o Filius non excipitur,
utique nec à bono Chriftus excipitur. Sed cùm
in De o Filius perfonâ a lte r , poteftate unus fit:
Vnus enim Deus ex quo omnia, efi unus Dominus per
quem omnia: Deus autem & Dominus non duo
d i i , fed unus Deus fit -, quia Dominus Deus tuus
Dominus unus efi, utique cùm iècundum majefta-
tern Deus unus ntraque perfona f i t , 8c bonus
unus in utroque eft. Nam quomodo non bonus
ex bono natu sì Arbor enim bona bonos fruclus fa c i t.
Quomodo non bonus, cùm bonitatis fubftantia
adfumta ex Patre non degenerarit in F ilio, quæ
non degeneravit in Spiritu ? Et ideo, Spiritus tuus
bonus deducet me in viam reffam. Quod fi bonus
Spiritus qui accepit ex Filio , bonus utique Se
ille qui tradidit. Et cùm bonus P a te r , utique 8c
ille bonus qui omnia habet, quæ Pater habet.
A u t fi negatis Filium habere bonitatem neeatis
8 c Patrem. &
6 "]. Ratio evidens exemplis non eget, tarnen
*. Edit. Rom. plura hìc per quatuor aut quinque columnas
.propria automate tranfpofuerat.quæ nos et fi prillino ordini
refluuamus 5.ea tarnen in maiginibusqua: non nifi aigre tarn
multa capei cut defcribcrc iuperiédcmus.
A ve! auftoritatem fequimini Scripturarum^ feriptum
eft enim : Dominus judex bonus domui Jfrael.
D e F ilio, an de Patre dicit ? Sed Pater non judicat
quemquam >' quia omne judicium de dit Filio. Ergo
Dominus bonus Filius. Accipe aliud : Trinita-
tem utique confitentur qui ad baptiimum ve-
niuntjquia baptizantur in nomine Patris, Se Filii,
& Spiritus fandi : ergo 8c Patri Se F ilio Se Spiri-
tui fando confitentur. Cùm ergo dicitur: Confi,
temini Domino, quoniam bonus : bonus utique Pa-
B te r , bonus Se Filius, bonus Se Spiritus landus :
lèd Deus unus eft jquia Bonus Dominus exJpeStan-
tibus eum. An non bonus, qui bona tribuit anima
quarentieum ? An non bonus, Jgut fatiat in bonis
animarn tuam ? An non bonus, qui aie : Ego fum
paftor bonus?
68. Sed putatis ideo Deum bonum j quia judicium
non h ab e t, in quo eft necelfitas vindican-
di. Quamquam jam præmiffùm fit judicem bonum
effe domui Ifrael 3 tarnen alibi habes : <%uam
C bonus Deus ifrael reft is corde ! D e quo igitur putatis
didum : de P a tre, an de Filio? Si de Patre:
ergo non omnibus bonus. C u r igitur Filio derogatisi
Si de F ilio , ergo bonum Deum 8c Filium
confitemini j ipfe eft enim Benedittus Deus Ifrael,
quia vifitavit efifecit redemtionemplebis fuoe. Ipfe
eft rex Sc Deus I fra e l, cui dicitur : Rabbi, tu es
Filius Dei, tu es rex Ifrael. Sic igitur h îc dicit :
Quoniam tu bonum me non potes lèntire qui
tentas , quid me dicis bonum ? Bonus quidem
D Ggo, led Reffis corde : cui bonum effe ex natura
fu p p e ta t, non ex verfutia. Bonus ergo Filius :
Candor efi enim lucis aterna, efi fpeculum fine macula
Dei majefiatis, efi imago bonitatis illius. Quomodo
ergo non b on u s , qui eft imago bonitatis?
S icut enim imago D e i Deus, fed unus Deus :
ita Se divina: imago bonitatis bona, fed una bo-
nitas. Mihi certe utile eft bonum Deum credere
, quem meorum habiturus fum judicem de-
lidorum. Illi viderint qui credere bonum no-
E lunt. Itaque quia legilperitus eft ifte qui ten tâ t,
ficut in libro alio demonftratur,bene dixit : Nemo
bonus nifi Deus / ut admoneret quiaferiptum eft:
Non tentabis dominum Deum tuum : fed magis con-
fiteretur Dom in o , fihtoniam bonus.
69. Denique eum fæpe perftringit: nam gloriami
in Lege quod à juventute fuà omnia cuf-
todiflet 5 ut inanem jadantiam ejus exponeret,
oftendit ei adhuc deefle quod Legis eft. Et ideo
ad mifericordiæ præceptum triftis induciturj ut
F in eum naturalis quædam detur forma fenten-
tiæ :
* Facilius cam cium per foramen acus tranfire ,
quam divitem intrare in regnum Dei.
70. Magna vis , magnum pondus in verbis.
Quibus enim verbis atfiis vehementius exprime-
ret, non debere jad are le divitem in divitiis fuis,
quam talibus quibus definitur contra naturam
effe dives mifèricors ? Aufer mihi lenocinia fu-
cumque verborum , quæ lolent enervare lèn-
tentias. a L adari non debuit ifte, fed frangi, qui
mifericordiam refpuebat. Tarnen fi quos verbo- 11 B f f i i B l B l &j Gr i : inn,arS- ncc non Rom- in Corp. cum
■ Picrjiquc icnptis c o i Erfic. autem vcc. m .corp. ac nonnulla- ex
aptcm,S CUIn ^ !^íì uot, f ig u r i non debuit. Non fati®
m . 15 j.
Supra num.
67.
Pf«l. 71.
Deut. 6. li.
P fd . 13/. r.
i f. XI. &
fa'
m */•
rum
rum magis ornamenta quam iènfus virilis Se na- A res tibi effe voluit Deus. Honora obièquiis, ut
turalis quidam habitus 8e forma deledant : quod abftineas à contumeliis -, quia ne vultu quidem
boni faciunt petitores in uxore ducenda, ut
mores difeutiant, non decorem j nec adfpedus
ofFenfione revocentur, cùm virtute animi pro-
vocantur : hi quoque in verbis myfterium qua:-
r a n t , quod eft mens quxdam 8e anima verbo-
rum j nec in myfterio verba difeutiant.
71. Camelus ergo in typo populus gentilis ac-
cip itu r , quem leo ille quxrens quem devoret,
lædenda pietas eft parentum. Sed parum eft non
Jædere , quia Lex profpexit ne patiantur inju-
riam : g u i enim maledixerit patri vel matri, morte
morietur : tu honora, ut bonus fis. Aliud eft Legis
beneficium,aliud pietatis officium. Honora tuos,
quia luos De i Filius honoravit. Legifti enim, Et
eratfubditus illis : fi Deus iervulis, quemadmo-
dum tu parentibus ? Honorabat igitur Joièph 8c
onuftum theiâuro propheticis 3 agitat fpeciebus B Mariam Chriftus non naturæ debito, led pietatis
in defertum : In tribulatione enim 8c anguftia
leo Se catulus leonis, afpides Se progenies afpi-
dum volantium ferebant in afinis Se camelis divi
tias fuas. Et bene camelus pro gentili figura-
tus eft populo j quia fuperftitionis deformitate
degenerans, prius quam crederet populus natio-
nurn, belluina: fpeciem fceditatis, abfurda vefti.
officio. Honorabat Se patrem D e um , quemad-
modum nemo potuit honorare -, ut effet obe-
diens ufque ad mortem : honora ergo Se tu parentes.
75. Eft autem honor non iolum honorificentiæ,
fed etiam largitatis : Vtduas honora, qua vere v i dua
funt. Honor enim eft deferre pro meritis.
g ià , ora turpia præferebat. Facilius igitur ifte Pafcepatrem tuum,pafce matrem tuam. Et fi
peccator per viam intravit anguftam ( quæ eft paveris matrem, adhuc non reddidifti dolores,
via Chrifti, qui per proprii corporis paffionemC non reddidifti cruciatus quos pro te paila eft-.non
mortis penetrans viam, velut acus redintegravit
feifla quædam noftræ veftimenta naturæ ) quám
populus Judæorum dives in Lege, egenus in fide,
præruptus in fu ro re , probrofus in crimine.
, 72. Poteft etiam moraliter de omni intelligi
peccatore , Sc de arrogante divite. N o n n e tibi
vi detur publicanus ille oneratus fuorum con-
feientia delid o rum, cùm oculos ad Deum non
auderet ad tollere, velut quidam camelus in foreddidifti
obièquia quibus te illa g e ftav it: non
reddidifti alimenta qua: tribuit tenero pietatis
affèchi, immulgens labris tuis iffiera : non reddidifti
famem quam pro te illa tolerav it} ne quid
quod tibi noxium e f le t , ederet 5 ne quid quod
lafti n o c e re t, hauriret. T ib i illa jeju nav it, tibi
manducavit , tibi illa quem voluit cibum non
accepit,tibi quem noluit cibum fumfit, tibi v igilavi
t , tibi flevit : Se tu d illam egere pateris ? O
ramen acus confeffionis fuæ remediis facilius in- D fili, quantum tibi fumis jud icium, fi non pafeas
tro ire , quam pharifæus ille b in regnum De i, ar-
rogans in prece, ia£Lans -innocenfiæ, præfumtor
glo riæ, exprobrator mifericordiæ , prædicator
fui, criminator alieni : qui magis conveniret D o minum
, quam rogaret ? Si quis igitur horret ca-
melum, horrefeat eum qui fadis foedior fit ca-
melo.
Honora patrem & matrem.
parentemillli debes quod habes, cui debes quod
es, Quantum judicium, fi pafeat Ecclefia quos tu
nolis pafeere i Si quis fidelis, in q u it, aut fi qua :
fidelis habet viduas ,fubminfiret illis ; ut non gra-
vetur Ecclefia, ut his qua vere vidua fu n t , fufficiat.
H o c de extrañéis: quid de parentibus ?
76. N o n otioiè diximus proxime, quia nos materna
querela præftrinxit : fed maîffïmus eum
qui talis e f t , * publice monere, quam domeftice
73. Pulcre mihi hodie legitur Legis exordium, E coercere. Et fi noftra voce non proditur, vel fuo
quando mei natalis eft iàcerdotii 5 c qUOtannis
enim quafi de integro videtur incipere facerdo-
tium , quando temporum renovat^r ætate. B onum
etiam quod legitur : Honora patrem efi matrem.
Vos enim mihi eftis parentes, * qui facer-
dotium detuliftis : vos, in quam, filii, vel parentes
: filii finguli, univerfi parentes jlibenter enim
meos dixetim vos vel liberos, vel parentes, qui
verbum D e i auditis Se facitis:filios, quia fcriptamen
erubefcit affedu. N e commiferis, fili, ut
parentes tuos aliorum fames p a fc a t: ne commiferis,
fili, ut jejunia pauperum parentibus tuis
cibum qua:rant. Si non propter gratiam 8c falu-
tem,propter verecundiam pafce vel tu fili, vel tu
filia. N o n pudet fi te ingrediente in Ecclefiam,
alienis manus fuas anus mater extencfat, 8c pra:-
termifsá filia, de extrañéis ftipem p o fc a t} cum tu
tranléas fublimi c o llo , 8c nutibus oculorum, trai|
jj.n . tum ef t . yenite, f i l i i , audite me : parentes , quia F hens veftem,habens inaures Se dextralia 8c annu.
ipfe D ominus d ix it : £>ua mater aut fratres ?
Mater efi fratres mei hi funt, qui audiunt verbum
Dei efi faciunt.
««.«./. 74,. Bene ergo L e x qua: p rxm ife rat: Diliges
dominum Deum tuum, efi diliges proximum tuum,
fubjecit: Honora patrem tuum efi matrem. Primus
enim gradus ifte pietatis e f t ; namque hos audoa.
Omnesedit. & pauci m(T. ngit ajfatibus. Septem mfT. agit ad-
fpeclibus. Non abfurde. A lii tameji fepcem, agitat fpeciebus, id eft,
ligiiris ac imaginibus, quibus prophetica vifio expnmitur. Ubi
autem poft pauca m lf. plerique le gu n t, ad afpides| a lu nonnulli
atque edit, omnes piscpofttionem omituuu , magis congtuc ad
propheticum textum.
b. In regnum D e i, refecata fucrant in edit. Rom. _
c. MfT. aliquot , tot annis enim. . . . quanta temporum & c . H ie
porro vetus confecrationisantiftitumquotannis' celebrandx coniiictudo
indicatur » minime indigna quam obfervemus. D e qua
vidcfis Baron, in Martyr. Rom. ad XV Kal. Eebr. Sc alios.
S. Ambr. Tom. I.
Ios, 8c reliqua qua: Efaias dicit ? Quid fi in te fer-
monem fuum v ertat, repofcens natura; debitum,
nutrimentorum pretium, manus tua: quod genitrici
debetur officium ? Quid refpondebis?
77. Dabifne aliis ? Quid fi tibi objiciant : Vade,
prius matrem tuam pafce. Nam etfi pauperes
funt i impiam tarnen non qujerunt collationem.
I * . Dicicur hoc loco populus facerdotium detulilTe, quod n imi-
rum Ambrofium ordinari, ut Paulinus teftatur > mirabili ó 1 intre•
¡ dibili concordia confenfifiet, non quod ei contuliffet ortlincm auc
jurifdiiftionem. I lla quippc nequáquam inter íe confundenda funt,
quod hseretici fa c iu n t , ut miíliopis ac poteftatis miniftrorum
i fuorum defeftum quoquo modo videantur defendere. Sed ordin
Efai.i_.16.
&fa'
tio'nem per quam r jurifdi¿lio . numquam nifi abepifeò-
Ecclelia catholica peraftam efle extra dubium eft.
d. T r e s mlf. illam, quem valait, cibo egere pateris.
* . H inc intelligas epifeopís olim non folum admonendi, verum
etiam coercendi jus auCtoritatemque fuifle.
B b b b b
l l i l l
i l l l l
M il