Sanili Ambrofii
Deum cuum, Se quxre Deum ut invenias. Erige A catorum,8c redemtioniseffudit.Narn Se conftriccerv
icem, redimicula, non vincula geris. Multa
quoque ammalia redimiculis g a u d en t,& pha-
lerari fibi magis,a quam vinculari videntur. G e nie
iìcut turturis preferant infignia verecundia::
redimicula cervicis Iibertatis adtollant fidu-
ciam. Leve eft enim jugum Chrifti 3 8c ideo cer-
vix eo non premitur, fed levatur.
7. Similitudines, in q u it, aurtfaciemus tibi ex
diftinctìonìbus urgenti >' quoadufique Rex eli in declitus
erat Verbum,cüm eilet homo fa£tus: Se pauper
fadus eft , cüm dives eilet 3 ut nos illius ino-
pia ditaremur. Potens e r a t , Se defpiciendum ie
p rabuit 5 ita ut Herodes fperneret eum, & illu-
deret ei. T erram movebat, Se harebat in lign o :
cjelum obducebat tenebris , mundum crdcifige-
b atj& crucifixus erat: inclinabat caput,& exibat
verbum : exinanituserat,& replebat omnia: d e f
cendit Deus, adfcendit homo:Verbum caro facnatione(
un. Ex iis enim qui ex Lege funt Se pro- B turn eft j ut caro fibi Verbi folium in D e i dexte-
ra vindicaret : vulnus inflidum e r a t , Se fluebat
unguentum : fcarabaus audiebatur, Se Deus ag-
noftebatur.
pbetis , mediocriter ante crediderant gloriam — i - a ;*.—
domini Jefu : fed hereditas ejus diffufa per popu-
Ios, quo frequentius examinata, hoc amplius eft
probata. Crebra: enim perfecutiones Ecclefia
juftorum nobis b titulos, Se martyrii vidorias edi-
derunt. Itaque ficut aurum bonum, ita Ecclefia
cùm uritur, detrimenta non fen tit, led magis
fulgor ejus augetur 3 donee Chriftus veniat in re-
gnum fuum , Se rechnet caput fuum in Ecclefia:
9. Refpondit Se Chriftus. Eccees bonaproxima <
me a , ecce e s bona. Quoniam cognoverat Èccleiia
myfterium, Se prò totius mundi redemtione cru-
cifixum dominum Jefum p ra d ic a b a t , meretur
audire : Eccees b o n a q ua me bonum dicis,dripfa
bona es: qua: vidifti gloria: m e ad e co rem , dr ipf
fide. Qui cùm veniflet ad oves perditas domusC bona es dr decora.Quià eft autem Chriftum di cere:
. . . . ■ . r R I_____ 1 « ...................... „1 7.................Ifra e l, non habebat ubi caput fuum reclinaret HifluMflKi ------
nunc autem jam redolet fides 3 ideoque dicit Ecclefia:
Nardus me a dedit odoremfuum. Et dicit cum
prafumtione exfpedans retributionem.
8. Flagrat unguentum g ra tia , ex quo Virgo
generavit, Se dominus Jefus facramentum Incar-
nationis adfumfit. Colligatiojncpiit, gutta confobri-
nus meus,c botryo cyprifrater meus mibi3 inter media
ubera mea requüfcit. Corpus enim fufeipiens do-
Bona e s , vel decora es 3 nifi illud Evangelicum :
Conjlans efto,fili a , remijfa funt tibi peccata tua ?
io. Ergo cui Chriftus p eccata donavit, rede
dicit : Retribue fervo tuo, ut vivam, dr cuftodiam
verbatua. N on hab e t in retributione quod defi.
perer 3 quia dominus Jefus venit mundum Ìàlva-
r e , non perdere. Ideoque immemor eft injuria,
memor g ra tia 3 ficut in prophetico libro teftifi-
catur ipiè dicens : Egofum, ego fum , qui deleo ini-
1 17.
minusjefus caritatis fe vinculis illigavit-.ôc non fo- D quítate s tuas , dr memor non ero : tu autem memor
Ihmfe membris noftris& paifionibus naturalibus,
fed etiam cruci vinxit 3 ideoque ficut botryo in
ibidem, i). Ecclefia: fid e, Se morali requiefcit gratia. Nardus
typri, confobrinus meus in vineis Engaddi. Engaddi,
fi locum quarimus, regionis cujuidam qua in Ju-
d a a eft,locus fic dicitur,in quo opobaliamum gi-
gnitiinfi interpretationem,Engaddi tentatio lati-
ne fignificatur.Inillisergo vineis lignum eft,quod
fi quis compungat,unguentum emittit:hic frudus
elio, dr judicemur. Vic tu prius iniquitates tu a s , ut
juftificeris. Quicumque ergo dicit iniquitates iuas
D e o , juftificatur : Se quicumque juftificatur,retributionem
non tim e t, fed expofcit : qui retributionem
non timet, vivet.
11. Sed quare dixit : Vivam -, 8c non dixit : V ivo
? Q uia h a c vita non eft loco p ram ii, ■ qua: in
loco mortis eft. D o le t Propheta in pulverem 1
mortis fe eflè dedudum : Apoftolus cupit ex hoc 1
eft ligni. Si non incidatur lignum, non ita flagrai E mortis corpore liberarijôc putamus quod dehac
Se redolet : cùm autem compundum fuerit artifi-
cis manu,tunclacrymam diftillat-.ficut 8cChriftus
in ilio tentationis ligno crucifixus illacrymabat
populumjut peccata noftra dilueret,8c de vifeeri-
bus mifèricordia fua fundebat unguentum, dicens
: Pater, dimitte illi s-, qui a nefciuntquidfaciunt.
Tunc ergo in ligno compundus eft lancea,Se exi-
vit de eo ianguis 8c aqua omni unguento fuavior,
accepta De o hoftia,per totum mundum odorem
vita fibi blandiatur Propheta ? Omniahìc piena
mortis funt.Intrat mors per feneftram,intrat per
oftium; nifi Dominus oftio tuo ponat cuftodiam.
Denique ex multiloquio peccatum nafcitur.Le-
g e mandata L e g is , Se invenies fcriptum : £hfia 1
vivens f i mortuum contigerit, inquinatur. Quan- 1
tos tangimus mortuos ? Inter quantos mortuos
veriamur ? Ideo tibi A u d o r vita: d icit : Rèlinquc a
mortuosfepelire mortuos fuos. Ideo tibi alibi dicitur:
Lue. 8. 4 6.
d
fandificationis effundens :8c quafi baliàmumex F Surge qui dormis, dr exfiurge dmortuis. Quomodo Epi
a rb o re , fic virtus exibat è corpore. Unde ait: '=**-■” • - c,,-«.« a
Senfio virtutem exijfe de me. Inde ¿ opobalfamum
expreflio dicitur j eo quod compundione ligni
balfamum per cavernam pundionis erumpit.
Compundus igiturjeius odorem remiifionispeca.
Omnes edit. & c]uatuordccim mff, quam nudari. Reg. cod.
quam oner art, paulo melius. Omnium opcime. V at. quam vinculari
: de quo verbo confute Cangii G ¡ollarium.
b. Mlf non pauci, titulos martyrii ( quidam martyrum) viSo-
riis cdiderunt.
c . Rom. cdic.crafcrat, botryo cyprifrater meus mihi: qua: verba
turn in mlT. ac vet. edit, reperiuntut, turn etiam apud LXX. In-
ccrp. Quod autcm infra eadcm edit, habet, Botrus Cypri confobrinus
Scc. in hoc quidem ad Scripturx textum accedit, led ab omnibus
mff ac edit. Ambroiianis rcccdit.
d. Plerique mlf. atque omnes edit, opobalfamum exprefftus ( non.
milli mlT. exprejfum ) dicitur. Alii plures ac meliores , opobalfamum
cxprejfio dicitur. Qua: expreflio quomodo fiat, confequcnccr
tibi diceretur :Surge à mortuis j nifi inter mortuos
viver.es ? Ponamus te mundum elfe ab ope-
ribus mortuis, 8c peccati colluvione ; quomodo
mundus es , qui in corpore mortis es , qui inter
fepulcravivis mortuorum ?a Oportebat Petrum
defcribicur. Eadcm res adhuc dilucidins explicatur ab eo fcripco-
re , cui communiter jEgcfippo nomen imponunt. Ita enim illc :
lllic opobalfamum gignitur : quòd ideo cum adjetlione fignificavimus,
quia agricola cortice tenus virgulas incidunt eas , in quibus bai fama
gignuntur ; ut per ill as cavernas paulatim diflillans humor fc colligat :
caverna autcm grano nomine omi dicitur. A lii tamcn ortum hoc
nomen malunt 6 oVv , quod fuccum ac liquorem fonar. Multa
de liac re J . Gerat. Volfius in Ethymologico ad vocem , balfamum.
c. Rom. edit, fola , Oportebat primum loqui mortuis. Minus
bene ; cum manifefte adludaturad illud i . Pet. 4. 6 Propter hoc
& mortuis evangeli aatttm eft-, quemadmodum initio ejufdem capitis
& hoc toco Amb rofiiloco inter fe comparatis,facile qui vis 111-
tclligec.
Jpum-19-
Mum. 6-9 -
m ¡. 6.
■ 7-
BfiU/.n.
hfyiiitm. ü .
I Ru.
^t«tlh jj.
JO.
loqui mortuis j ut procederent defepulcris fuis; A
11. Indigemus ergo purgatione ; quia tetigi-
mus mortuos. Lex no.s mundari jub et : quis tan-
tus, ut fupra Legem fit ? Ipium Nazaneum fanc-
tum D e i , fi is tetigerit mortuum , immundum
pronuntiar. Ideoque radit caput fuum, 8c depos
i t capillum quafi non fan&um j 8c iterum orat
ut exaudiatur,qui ante propter mortui adta&um
exorare non potuit : irrationabiles duxit dies j
quia irrationabili appropinquaverat. Deponit
igitur mortua 8c fuperflua capitis fui, ut Chrifto B
reconcilietur. Ergo fiNazarams purificatur, 8c
nos purificari oportet.
13. Omnes tontigimus mortuum. Quis enim
gloriabitur caftum ie habere cor, aut quis aude-
bit dicere mundum fe àpeccatis j Sit aliquis for-
tafle qui in fermone non deliquerit, licet rarus
i f te , de quo Deus d ic a t, ficut de fando Job : Ille
non peccavit labiis Juts ; tarnen non femper habere
potuit mundas cordis iui cogitationes, in-
jicit ie diabolus in cor hominis.Pone paratä ibm-C
per 8c pervigili cuftodiä quifquam cor fuum fep-
lè r it , tamen in medio peccatorum yeriatur, ne-
cefle habet etiam ipiè purificari. Unde Efaias,
cùm dixiilet : O miferego J quoniam immunda labia
babeo, dr in medio populi verfor immunda labia ha-
bentis ; ftatim. defcendit unum de Seraphim, 8c
contigit labia ejus carbone ,u t immunda ejus labia
mundarer.
14. N o n unum eft baptifma : unum eft quod
hie tradit Ecclefia, per aquam 8c Spiritum ianc- j )
turn,quo neceile eft baptizari catechumenos.Eft
,8c ali ud baptiima,de quo dicit dominus Jefus :
Baptifma habeo baptizari, quod vos nefcitis. E t uti-
que jam baptizatus in Jordane fuerat, ficut fiipe-
riora declarant : fed fit hoc baptiimum oaifionis,
quo etiam iànguine ilio unufquifque mundatur.
Eft etiam * baptifmurin in paradifi veftibulo,quod
antea non erat : led pofteaquam peccator exclu-
ilis e ft, coepit eiTe romph^a ignea, quam pofuit
Deu s, qua: antea non e r a t , quando peccatum E
non erat. Culpa coepit, 8c baptifmum coepit :
quo purificentur, qui in paradifum redire cupie-
bant, ut regrefli dicerent iTranfivimusper ignem
dr aquam. H ie per aquam, illic per ignem. Per
aquam y.ut abluantur peccata : per ignem, ut
exurantur. Sed quod eft gravius , 8c hie fuftine-
mus ignem , 8c illic.
i j . Quis eft qui in hoc igne baptizat i N o n
preibyter, non epifcopus, non Johannes, qui
ait : Ego vos baptizo in pcenitentiam j non Ang e- p
lus, non A rchangelus, non Dominationes, non
Poteftates : fed i l le , de quo Johannes ait :
venit.pofi me,fortiorme efi,cu]us nonfum dignus calce
amenta portare : ipfe vos baptizabit in Spiritu
fw t fo , dr igne. Nabet ventilabrum in manu fu a ,
& permundabit aream fuam ; dr congregabit triti-
cum in horreum fuum ; paleas autem comburet igni
inextinguibili. N o n de hoc baptifmate, quod fit
per facerdotes Ecclefia:, di&um ipiè Dominus
teftificatur. Siquidem poftconfummationemfe-
culimiifis Angelis qui iegregent bonos 8c malos,
h oc futurum eft baptifma : quando per caminum
ignis miquitas exurettir 1 ut in regno De i
fuJgeant jufti ficut fol ipfe in regno patris fui.
E t fi aliquis fan&us ut Petrus f i t , ut Johannes,
baptizatur hoc igni. Veniet ergo Baptifta ma-
gnus ( fic enim eum nomino,quomodo nomina-
v it Gabriel dicens : Htc erit magnus ) videbit mul- Lue. ri iy.
tos ante paradifi ftantes veftibulum j movebit
romphxam veriàtilem , dicet iis qui à dextris
funt, non habentibus gravia peccata: Intrate qui
pnEÌìimitis, qui ignem non timetis. Priedixeram
enim vobis • Ecce venio ficut ignis j Se per E ze- V«-
chielem dixeram : Ecce proficifcar in tìierufalem ,
dr tnfufflabo in vos, in igne ira mea j ut tabefeatis a
flambo drferro.
16. Veniat ergo ignis coniùmens, exurat in
nobisplumbum iniquitatis, ferrum peccati^ fa-
ciatque nos aurum fincerunii Urat renes meos i
Se cor meum j ut bona cogitemjeaqux caftitatis
fu n t, concupifcam. Sed quia hic purgatus, ite-
rum neceife habec illic purificari 5 illic quoque
nos purificet, quod dicet Dominus • Intrate in
requiem meam } ut unufquifque noftrùm uftus
romphxa illa flammea > non exuftus , introgref.
ius in illam paradifi ameenitatem, gratiasagat
Domino ilio, dicens : lnduxifii nos in refrìgerìum. pftl. 6f.
Q u i ergo per ignem tranfierir,intratin requiem. I l*
Tranfit à materialibus atque mundanis ad illa in-’
corruptibilia atque perpetua.
. 17. Alius ifte eft ignis quo exuruntur peccata
non voluntaria, ied fo r tu ita , quem paravit ièr-
vulis fuis dominusjefus ; ut eos ab ifta commora
rione , q u a permixta eft mortuis , emundet :
alius ille ignis , quem deputavit diabolo Se an-
gelis ejus, de quo dicit : Intrate in ignem in ater- M*tth. 1;.
num; quo ille dives ard eb a t,q u i ftillarifibi de 4,‘
Lazaridigito pofeebat humorem. A tv e rò Laza- £««••
rusin A brah a finurecumbens, vitam carpebat i4‘
ate rn am , quam fibi promittit Propheta dicens :
Vivam dr cuftodiam verba tua. Vivam, a i t , quafi
nondum vivens ; hic enim in umbra vivimus.
18. Ergo ifta v ita in co rp o re , umbra eft v ita
atque ima go, non veritas. Denique in imagine
ambulat homo,Se in regione umbra mortis con-
fiftimus. Sed fi quis non ad terrena oculos. mentis
intend at, fed ad fpiritalia erigat j ut polfit dicere
: Spiritus ante facièm nofiram chriftus domi- Thren. +.
nus ;dignus erit qui dicat: In umbra ejus vivemus. 10'
Chriftus enim vita eft ,• Se ideo qui in umbra
Chrifti v iv it, in umbra v ita eft. Meritoque alibi
dicit San&us Domini : In umbra alarum tuarum Pftl. 16.8.
protege me. Òmnes ergo etiam iàn&i in umbra
lùnt,quamdiu iùnt in corpore : non perfe&e vi-
dent : non perfede, ied ex parte cognofcunt. Ip-
iè Paulus ait : E x parte enim cognofcimus. Ipfe Vas 1. Cor. ij.
eleélionis, cui Chriftus oculos reddidit,& fuàil- *■
luminavit gratià 3 non facie ad faciem , ièd per
ipeculum videbat. Et Da vid revelari oculos fuos inf.f.ts.'
p etit; ut removeretur umb ra, q u a integrum
oculorum impediebat obtutum. Regionem autem
hanc mortuorum elle quis dubitet ; cùm
San&us ipiè dicat: PlaceboVomino in regione vivo- pfal. 114.
rum ? Quia perfette hic piacere nemo poteft,ubi 9~
etiam fi fieri polfit,ut fua peccata non habeat j in
* . J amante annotavimits ópinionem hanc de juftis e x t rcm iju - | j quo Diàbolus ac reprobi exarfuri funt, inanifefium diferimen in-
n expurgandis Ambrofium ab Origene mutua- I I fra num. 17 . conflitui; quod feciflc prorfus negatur Ongcncs.
effe : hoc loco, id.c; 11 aedim , inter hunc ignein & eum 11