1123 Saniti. Ambrofii 1124
pyercitio S l t Ì prias t o i t ad fueftôas I non A veljufHs. Æquitate domini le v ita r injuria fervi.
W W i W H tutis.-Tanto B H H B H
tionis noftræ mentis lacercos. Sic nobis tota die
ac no d e exercitiiufus in quadam cæleftium fcri-
pturarumpalæftra, artufque animorum noftro-
rum fàlttbris fpiritalium ferculorum efca confir-
met;ut cùm adverfarius adfiftere cceperit,&*pul-
¡vere nos fuæ tentationis adfperferit, ftemus intrepidi,
nitamur non ut in incertum, nec ut àera
cædentes. Meiius percutimus verberati,fi perçul
ì « in r l iA a r n i) i c t u i a i c i , iu vm k .» v i v u v> .* * .— , .— -— ---
non evadôrec. Denique trufus in carcerem,& in- m ,
nocens inter noxios æftimatus,ab eo amplius coe-
pic urgeri, cui fidem fuam cum periculis præfti-
tiffet. Sed’ quia contumeliæ virum frangere ne-
quiverunt, mutata eft tentati©,» longe afperior
fpecie profperorum. Plurimos enim fupplanta-
verunt fecundæres, quos fupplicia acerba non
fregerant. Producitur è carcere nutu regio, in-
terpretatur iomnium , eligitur ut honore præji2jr
in Pfalmum C X V Ï I I . Expofitio. uz6
veljuttis. ,/fc.qiiitare aoimin icyauu
tutis. Tanto igitur genere dejechis, fatis gratum
habebat, fi miniftro regio fuum obfequium pro-
baretur. N e h o c quidém fatis fuit ad tentationis
acerbitatem : redit adverfarius ad fuas artes,no-
tafque vires fuas omni fraude commovit ; ut per
mulierem laqueos innoxia: necteret confcientia:.
Goncitavit in eum libidinis ftimulis uxorem do- Gen.j}l
mini fui ,qua: adulterinos à fervulo concubitus
cadentes Melius percutimus verberan, li percu- flagitaret! Utfi a d q u ie to e t , crimen impleret : fi
tienti maxillam alteram preheamus.fi vindidam B recufaret, mcideret offenfam I nexum calumnia:
- non requiramos.; fed ei qui-dixit: Mihivmdio- nonevadaret.neniauetrufusincarcerem.&m.
tarn,& ego retribuam, caufam v indi&e integram
refervem-us. Cxdimus aerias poteftates ,.fi nos
ipios caftigare noverimus. Caftigabat carnem
fuam Paulus, utadverfarios verberaret : Se fervi-
tutiredigebat corpus fuum, ut dominaretur ini*
micis. Exerceamur igitur indefeflo meditationis
11 hi exerceamur ante certamen3 ut fimus certay
- t - — ■ "™ " 1 “ J — * ' 1— « - < » r
re animi, nunc terrore mortis ,&acerbitatepoe-
narumjdicat unufqúifque noftrum,qui potuerit
fuftinere acp e rp e ti : Nifi quia lex tua meditatio
mea e fi, tunc forfitan periißem in humilitate mea.
29* Quanta fimul coacervata funt 3 u t in illa
aflhctionejob fan&ns periret» Sed quia patriar-
charum morrbus informatus , oraculorumque
c£eleftium,& legis inftitutione for-
Iob. 19 • J.
Gen. 37 .Î
S. ó ./,J
efurientibus populis alimenta dividerei. Obji- g«.#
ciunturei fratres , qui eum ad fervitutis inju- uh
riam non fraterno amore vendiderant 3 ut vel
contumelia: Se-appetita; falutis dolore tentatus
excutcret o-ermanitatis affe&um. S.ed vir juftus g«.^
oblitus eflconcumeliam , cumulavit gratiam 3 é h
eoque fe magis fratrem voluit exhibere,quo fratres
ipfe non fuiifet expertus. Denique hoc muñere
b Se fratres recepir, & cxleftium Se naturalis leeis erat ìnltitunone tor- nere - oc u anca “ rpaatsre»m rp ia f*raude i,
matus idèo in tentationibnx tantis perire non D qu^fivit.Quid igitur aliud melius diceret fan&us
potuit’ Denique cùm amififlettam amplasfubi- Jofeph, quam iftud ad Dommum : N ifiH H fl
co facultates,cariffimosfilios,quali is cui medita- tu » m e d i u m me» e f i . tu n c fo r f i tm je r i i j f em in h u -
tio auotidiana eilet in lege div ina titi N u d us e x i - u t ili tu te me» ì
v i 1 Utero ma tris me», nudus ibo à . Dominu s d ed it, H Ferrar R B cuidam ( & plerique fé.
Dominus » b / l»U e fim t D om im fl» e » it ,ie » f» a um e ft : runt quod E f i u * i carcere pofito ) cum mole
i nome» D om in i b e i i e d ia u m .V e iU a s etiam cor- unminentis urgeretur ex itu , dmflé diabolum :
poris totius ulceribus,cùm tentaretur uxoris a l ì D ie quia non a DominoR H f f l es qua: dixifli
Ü Ü B qui meminilfet Adam fic effe dejedum, & om n ium | te mentes affedufque mutabo ¡ ut
dum uropriie credidit uxori refpondit : s ia t e t i» » qui indignantur mjunam, abfolutionem confei
I K Ü S M m u l i,M us l o c u j e s . Quod fi H E rant. Sed ille gratius judicavit pro ventate fup-
Vqjut naLflìl ^i i lpM iet vni ltvevml . l v* oluiffet audire7, iIp fe là1p'iens non
fuiifet. Tentatus etiam diverfis alloquiis amico-
rum ,cùm fidei ftabilis, immobilifque patientix
priemiameruiifet ¿Domino, nonne dicebat :Nifi
quia Lex tua meditatiomea efi,tuncforfitanperìijfem
in humilitate me a ?
30. Quam grate hoc dicit hodie, qui in mar-
tyrio plurima flagella fuftinuit,equu!eo & ungu-
lis, ardentibus,gladio > n ! . . — 1 fi mPriiMl'iic T P
L/Ut-lUlll,CJUUlll -V ,
urique nonfeciffet,nifimeditationeLegis fiiiffet
exercita|us. • ;
33. Sit ergo nobis quotidiana le£tio prò exer-
citio,ut qu» legimus, meditemur imitari. In hac
defudemus virtutum paheftra 3 ut cùm incre-
puerint tentamenta, non tamquam inexercita-
tos,non tamquam éxpertes fpiritalium ciborum,
lis plumbo, laminis ardentious, gjaaio compro-
&adtenuatosjejunio ledionis,tentationum tembatus
> P otuit enim perire, nifi meditatus in Le- F pus invernar. Quod fi athleticis epulis paftam
UdllD : 1 uiuik ) ------
ge,graviora prxfentibus futura fupplicia credi-
diflet.
31. Quanta fan«9:us Jofeph pertulit, quam acer-
• ba,quam dura ? Primo fratrum o d ia , degeneris
fervitutis jerumnas, parentibus defraudatus, ablegatus
/-...il t . j ^vr.rxiir-i/1 rrfuAi iinimam h u t Evan-
exfilio,negotiatorum vernula,&^Egy ptii
ignobilis vile mancipium. Q u x potuit nobilis
proiapi« puerö gravior efle tentatio , quam ut
tanto familia: fplendore dejedus, ferviret apud
^ g y p t io s ? E s t c o n s o l a b i l i s fervitus, fervire
k . Tranflatum exarena: de quo videnotamadcalccm col. j i o .
a. MIT. fex haud mala: noex : longe afperior »eie profperornm.
Non abfurdc. Diabolus enim primoadverfa , dein prolpera quafi
diverfas acies inftrucre in eledlos folec.
b. Sic edit. omnes , ac mff- aliquot. Alu vero plures,ncquc
dotcriores : Et patrem recepit, & fratrem pia fraude qiußvit.
animam noftram potuerit invenire : fi fit Evang
e l ic a fuccus in nobis: fi apoftolicis efeis matu-
ritas noftra: mentis toros, anima: robufta folida-
verit : fi frequenti meditatione jnemoria tenax
praeceptorum caeleftium parata ad tempus exem-
pla depromferit, nulla tentationum poterit nos
perturbare congreifio.
34. Sequitur verfus quintus : In aternum non >
oblivifcar jufiificationum tuarum; quoniam in iffis
•vivificafii me. Lex fecundùm Apoftolum pa:da- c
*. Hìc evidentcr innuit Ambrofius communem fcriprorum fui
temporis fuiife opinionem, Efaiam jiilfu-ManalIis regis in duas
parces fctftum occubuiffe. Sed huic fcntentisc quidam cum Tofta-
co refragantur , quibus proinde relaca ab Ambrofio diaboli verbi
de alio propheta explicanda funt.
*. Deyidu athletico diximus ad Piai. 4). nmn. 1. col. 88j.
gogus eft parviilornm, donéc ad perfeftx fidei A
maruriorem quamdam vehiamus xtatem. In Lege
autem mandata funt, juftificatiohes,teftimo-
nia, juftitiae, p rxcepta. Vivificamur ergo in L e ge
j linde Se ait Apoftolus:!,«; autem non e fi: ex fi -
defiedquifacit illam,vivet in e a.Se A quia idem fu-
pra aiZ'.Jguóniam in Lege nemo jufiific«Mr.intelligis
utique quia juftificatio Legis ipecies eft Se imago
, non veritas. Secimdum veritatem ergo ad
perfe&ionem nemo iuitificatur in L e g e , fecun-
dum ipeciem juftific'atur. Ergo ianftus Prophe-B
• t a , qui adhuc in Legis juftificationibus vivebat,
a videbat aucem fulgorem Evangelii} quafi me-
mor veteris difciplinx, Legi tamquam pxdago-
■ go utili gratiam reièrvabar. Confiderà aliquem
excedentem ex ephebis in divitiis Se honoribus
conftitutum , p edagogo filo honorificentiam re-
fervantem, cujus officiis informatimi fe elle co-
gnoiceret 3 .ut maturiorem regere poflet x ta -
tem,
3j. Monet fiquidèm etiam ipla Lex,ut his qui C
nobis aliquandoprofuerint,nequaquameire de-
beamus ingrati. Nam ficut habemus in veteri
Tcftamento, paicha celebratimi eft in ^ g y p t i
fini bus, cùm adhuc fubrege Pharao politi patres
noftri deplorarentmiièrx fervitutis injuriam : Se
-■ póftéa liberaci rurfiis b in terra repromiifionis
■b paicha celebrarunt : fuperius ad commonitio-
■ nem, pofterius ad recordationem. Si quis ergo
interroget Hebrxnm qua ratione in J e g y p to ,
pafcha celebratum e f t , refpondebit : Quia regi D
«¿Miara'o adhuc fervitutis vinculo obnoxii tene- •
, bamnr,ille agnus patrum populum liberavit,ille
agnus vocavit ad libertatem, ille agnus maris
profunda folidavitj lit yEgyptum tranfire pofle-
mus.Quoties ergo pafcha celebramus,meminifle
debemus veteris ièrvicutis ,& nov x libertatis :
quid fuerimus, Se quid acceperimus. N o n e n im
pòteft piene quis intelligere quid a ccepe rit, nifi
meminerit ante quid fuerir.
36. N o n ergo oblivifcamur quia dominus Je- E
fus, agnus Dei-, mundi hoftia folvit nos gravium
nexibus delidorum , quibus Pharao ille teterri-
mus non unius ^Egyptijfedfxculiiftiusprinceps
vinculo fervitii gravis nos tenebat adftridos.
Non oblivifcamur in xternum ; ut cùm veneri-
•mus in illam vere terram repromiifionis, ubi eft
regio vivorum , meminerimus quanta h ìc nobis
Pharao dirùs intulerit , quot perpeffi in hoc fie-
culo fimus, quibus tandem erepti malis 3 Se aga-
musgratias eripienti nos domino Jefu, qui p e r -E
turbatorem omnium fecit efle captivum.
37.^equitur verfus fèxtus : Tuusfum ego yfulva
me, Domine ; quoniam jufiificationes tuas exqufivi.
Facilis vox, Se communis videtur.fed paucorum
eft. Satis rarus eft enim qui poteft dicere D e o :
Tuus fum. Ille enim d ic it, qui adhxret D e o totis
ienfibus, qui aliud cogitare non noverit. Ille hac
• voce utitur,qui poteft dicere-.Ofiende nobis Patrem, .
& fufficit nobis. Numquid hac voce utitur avidus
pecuniXjhonorisijpoteftatis ? Multis non eft fatis
Deum feire, Se quidem pluribus. Tanti populi,
a- Parif. qiixdam cdic. vivebat autem fulgore Evangelii. Alia: ac
mil. onincSj videbat &c. Iccrum cundlx edir. veteris difeiplin* legis,
tamquam. Et infra , honorificentiam refervatam habere. Contra
omnes miT. utrobique, ut nos in textu.
b. Cod. Aud. Vind. Colb. u nus, & N av. item unus , in terra
S. Ambr. Tom. I.
tanta; nationes,tanti divites paupertatem pittane
Domino fervire: Se qui flipra 'omnes eft, illis exi-
guus Se anguftuseftrillis non eft fatis D e i filius,in
quo funt omnia. Denique ille dives in Evangelio,
1 Matth 1
cui difftlim eft: Si visfieffeffus ejfi,vende orbita .
Ibidem. :
qua habe s,dr da pauper ibus,Ùei\m libi non fu {lìcere
judicavit. Denique Se contriftatus e ft, quafi ■
quod plus eilet relinquere juberetur : quód minus
efletjeligere.llle ergo dicit:7»«j fum,qui poteft
dicere: Lece omnia reliquimus, dr fequuti fit- ibidem. 1 7 .
; lohan. ij.
mus te.
38. Apoftolorum itaque vox ifta eft, nec omnium
tarnen apoftolorum. N am Se Judas apofto-
Ius fuit, & in convivio Chrifti inter apoftolós re-
cumbebat. Dicebat & ip fe : Tuus fum S tA voce,
non corde. V en it, Se introivitin eum fatanas, Se i
cocpitdicere:Non eft tuus,Jefu,fed meus e ft.De- 1
nique ea qua: mea flint,cogitat3qux mea funt,in
p e ào re fuo volvit : tecum epulatur, Se mecuin
pafeitur : à te panem ac c ipit, à me pecumam : te*
cum bibit,& rriihi tiium fanguinem vendit : tuus
eft apoftolus, Se meus eft mercenarius:
39. N o n poteft dicere fxcuhris-.Tuus fumi più-
res enim dominos habet. Venit libid o, Se dicit :
Meus es} qiiia ea qux funt corporis, concupifcis :
in illius adolefcenculx amore te mihi vendidifli,
in illius concubitu meretricis pretium pro tean :
numeravi. V enit avar itia,& dicit: Argentum Se
aurum quod habes, fervitutis tux pretium eft :
pofTeffio quam tenes, juris cui emeio, venditioli-
bercatis tua: eft. Venie luxuria, Se dicit; Meus es3
unius diei convivium, pretium tux vita: eft : ille
fumtus epularum,ctui capitis Iicitatio,tui eft fum-
ma contraéfcus 5 & quod pejits eft,caro emtus es,
vilior cibo es tuo : preciofior eft unius diei menfa
tua, quàm totius temporis vita. Inter calices te
redemi, inter epulas adquifivi. Venit ambitio,&
dicit tibi:PIane meus es. Nefcis quod ideo imperare
aliis te fe c i, ut mihi ipfe fervires ? Nefcis
quod. ideo poteftatem in te contuli ; ut mex te
fubjicerem poteftati?An ignoras ipfi domino Salvatori
di&um effe ab hnjus mundi principe,cùm
ei oftendiflèt omnia regna mundi: Hac omnia da- 1
ho tibi, fi procidens adoraveris me. Ante ergo ipfe 5
fubjicitùr , qui alios vult habere fubjeftos. V e -
niunt omnia v i t ia ,& fingula dicunt : Meus es.
•Qiiem tanti comp etunt, quam vile mancipium
eft*
40. Quomodo ergo tu qui hujufmodi es, potes
Chrifto dicere: Tuus fum ? Refpondebit tibi ille:
Non quicumque dicit mihi: Domine, Domine, intrabit 1
in regnum calorum : non quicumque dicit mihi : ’
Tuus fum,meus eft.Meus plane es,fi vocem non re-
darguat confcientia, fi fermonem tuum animus
auc opera non refutent.Ego non nego meum elle
eum, qui ipfe fe non n e g e t , aut certe fi pxo me
fe ipfum fìbiabneget.Nolo haberefervulum pluribus
dominisfervientem. Nam quomodo meus
e f t , fi mihi dicat verbo:Tuusfum,Se operibus neg
e t , &fa<ftis fe diabolo adjudiceC& obftringat?
N o n eft meus quem libido fuccendit3 quia mea
eft caftitas.Non eft meus quem cura fpoliandi mirefurrecHonis.
Quam locutionem Ambroilo noram non elle jam
advert imus.
c. Edit. Am. & Era. cum miT. aliquam multis, tut capitislitatio,
quidam , lictatio. Et poft panca mlf. feptem, carne emtus es,. vilior
cibo &c. Mcliiis al 11 & edit, uc nos fupta ubi fubintcllige, pretto
B b b b ij
1! EM1 fi ; B| «!
1
Ü 1 \fmil :,l1 ■' É} / .li: i j .'1 J
n
fll
II' S
iIlllïi 1I
i l l
Km
II TÌuIìih» H ¡P