Efai. J 8 .1.
j.R e g .i .
Exod. 14.
fed etiam adverfus principatus Se poteftates if- 1
tius mundi, redorefque tenebrarum, qui latro-
num modo in iftius Acculi n od e hqmanis infi-
diantur affedibus. Horum igitur fandus David
cùm graves adversùm fe videret fieri incurfus,
exclamavit in toto corde ilio. Etenim adverfus
diabolum non vocis magnitudine, fed magna-
nimitate cordis utendum eft.
8. Eft .tarnen Se vox cordis ; quia eft Se vox
fanguinis,qu£e ad Deum pervenit. D enique Deus
dicit : Vox fanguinis fra tris tut de terra clamat ad ]
me. Clamat'ergo cor noftrum non fono corporis,
fed cogitationum fublimitate, concentuque
virtutum. Grandis fidei clamor. D enique in fpi-
ritu adoptionis clamamus Abba p a te r , Se ipfe
Spiritus Dei clamat in nobis. Magna vox jufti-
tia:, magna eft caftitatis, per quam & mortui
loquuntur; nec folum loquuntur,fed etiam ficut
A b e l clamant. A t veto injufti anima nec viven-
tis clamat j quia Deo mortila eft. Nih il in illa
fublime , nihil magnificum eft : quale eorum , (
quorum (onus in omnem terram exivit,& verba
in fines orbis terrarum. a Gracili voce Moyfes
loquebatur, Se plus omnibus audiebatur. Quo-
tidie auditur in Ecclefia : ab illis folis , hoc e f t ,
Judieis non au ditur, qui aure audiunt, fed non
exaudiunt. Prophetie dicitur alteri : Exalta viri-
bus vocem tuam.
9. Anna tarnen non clamabat in corde fuo,ficut
Moyfes, fed loquebatur : fortaiTe quia filios pof-
tulabat, hoc eft, bona quidem, fed privata non J
publica,non clamabat.Sed quia à Domino poftu-
labat, quia Domino eum, fi quem fufciperet, o f-
ferebat,loquebatur De o : clamabat autem Moy ies
j quia non pro f e , fed pro omni populo pre-
.cabatur.Unde didum eft ei à Domino : Quid eia-
mas ? Clamabat afFedu p io , Se fenfu profundo,
Se periònabat in cario, miràculis petens digna
carieftibus ; ut mundi elementa mutarer.
ro. Denique utipfiusloci feriemrecenfeamus:
inftabat Pharao, Se innumeris iEgyptioriim ili- ]
patus curribuSjUrgebat Hebra:os : hinc circum-
fufus hoftis, inde interfufum mare plebem D e i
clauferat. Nu lla in armis fiducia, ipes nulla in viribus.
Strepebat tantummodo querela miferabi-
l i s , quòd commodius fibi foret dura in ^Egypto
fervitutis onera iubire, quàm acerba in deferto
morte confumi : querela nihil prafidii ofFerens,
plurimum offenià: adferens. Stabatergo M oyfes
moeftus, follicitus, anxius populi & p e r icu lis&
querelis, exfpedans fidem carieftium promiflb. ]
rum : Se tacitus fecum ipfe volvebat qua tandem
Dominus o p e ,injuria: immemor, memor gra tis
fubyeniret. Dicit ad eum Dominus : Quidclamas
ad me ? Spnum ejus non audio, vocem ejusagnof-
co : filentium ejus le g o , clamorem ejus in operi-
busdepreliendo. Clamabat populus, & non audiebatur:
tacebat Moyfes , 8c audiebatur. N o n
a- Rom. edit, fola , Gracili voce erat Moyfes , nec loquebatur :
plus omnibus tarnen audiebatur. Et paulo poft , ubi eadem edit, ö*
corde non intelligunt. V c t . . . . non audiunt. Mil. omittunt v o -
ccm , corde, ex quibus duo folum pro , fed non audiunt., e xh i-
b eu t, fed non exaudiunt. Haud male ; idem enim eft,ac non conb
Omnes edit- Et voce vere magna clamabat. Sed cùm, voce,
in nullis repcriatur mlT. magna, liic vidètur efle in eodem pafu ,
qilo infra d icitur , magna ora & c . Rurfus edit. Rom.- cum parte
mlT. fruitus infunditur. A l i * edit, cum reliquis mlf. flucius inpopnlo
didum eft: Quid clamas ad «tr?Non enim
ad Deum clamabat populus, qui injufta,& viris
indigna clamabat. Sed Móyfi didum e&iQhtid
clamas ad me ? hoc eft : T u ìolus ad me clamas,
qui de me iperas : tu folus ad me clamas, qui vir-
tutem meam excitas : tu folus ad me clamas, qui
per univerfam terram annuntiari meum nomen
exipedas.
11. Clamabat ergo Moyies in corde iuo, Se om*
nis iàpiens in corde fuo clamat. Denique fapien-
tia cum altiifima prædicatione convocat ad era- .
teram, dicens -.Relìnquite infoienti am. . . . ( f i qua- Pm.s.(
rite fapientiam. Magna: fublimitatis, magna: vocis
hæc prædicatio eil,quæftultis fapientiam poU
licerur. E tjefus dominus exclamabat: Si quisfit it, uhm. 7,
ventai ad me,(fi bibat. b Et vere magna clamabat, 17*
qui vocabat homines ad regnum cariorum , ad
illuni venerabilem potum quo vitææternæ flue*
tus infunditur. Et tu cùm oras,magna.ora,ideff,
ora quæ s te rn a funt, non quæ caduca. Ora quæ
divina funt atque carieftia j ut fis ficut Angeli in
cario. N o li orare pro pecunia, quia ærugo eft :
noli pro auro, quia metallum eft : noli pro pof-
feffione ,quia terra eft :iftà orario ad Dominum
non pervenit. Non audit Deus, nifi quod dignum
fuis ducit elle beneficiis : fed audit piam v o c em ,
plenam devotionis Se gratis.
. 12. Non iòlùm ergo clamandum in corde , fed
etiam in toto corde clamandum eft. Sicut enim
corporaliter tunc bene clamatur , cùm toto ore
1 clamatur.: ita ipiritaliter toto eft clamandum
corde , fi volumus magna re ferre, Se à Domino
quæ pofeimus,impetrare. Hane Dominus vocem
exigebat à populo , quam populus nefeiebat.
Ideoque dixìt Dominus : Populus hic labiis me ho- Efai.i).
norat: cor autem eorum longe efi d me. Qui ergo n-
appropinquaveric corde,ipfe auditur à Domino,
C o r ergo priùs clamet, ut fermo poflìt audiri.
13. Sed non iàtis eft clamare ad Dominum, fed
etiam juftitias ejus exquirere. Exquirit autem
juftitias, qui id quod in omnibus creaturis, Se
• maxime in aniinantibus rationalibus, vel etiam
irrationabilibusc juftum eft, providentiæ adferi- «
bit divina:. Unde turturi ftudium pudicitiæ, quæ
compare amiflo , concubitui indulgere non nov
it : quod homines fervare non poiTunt ?Unde
plerilque animantibus, tarn fobria partus cura
ièrvandij ut ubi conceptionis munus agnoverint,
ibi coitum non purent effe repetendum 5 ne re-
ceptorum feminum fiat adulterina permixtio?
Phoenix coitus corporeos ig n o râ t,Iibidinisnef.
cit illecebras, fed de fuo relurgit rogò : fibi avis
fuperftes, ipia & fui heres corporis, & cineris fui
foetus. Aquilane dégénérés partus nutriat, diligenti
libratexamine:& adhuc teneros foetus pio
lingue iufpendit, folifque ofFert radiisj ut fi forte
oculos fuos vi fulgoris inflexerint, tamquam dégénérés
laxato in pra:ceps ungue dimittat : fin
funditur. Melius , cùm videatur alludi ad illud S c r ip tu r * , Ei
torrente voluptatis tu*, potabis eos.
c. Sic omnes miT- ac vct. edit, in corpore. Fra. autem & Gill,
in marg. infitum e ft, quod in textum tranftulit Rom- edit. Sed
reità eft noftra I c ilio ; cùm lue utique doccamur, quomodo Dei
ju ft it ix in animantibus omnibus inveftigandx fine : qued nini
lì eri deelaratur, quando ad eum refertur, quidquid jufti in illis
deprehendimus. Confer autem, fi vacar , quæ continuò tiadun-
tu r , cum lib. / . Hcxaem- cap. 18. ìp . & n .
vero natura: vigorem conftanti adverfum radios A dia nocte, fi non potes tota femper nocle vigilaiòlis
obtutu potuerint vindicare,dignæ indolem re;ut dum oras nocle,veri folis pedlori tuo fplenibbolis
onere grato reporter. dor irradier -, quia omnis anima quæ Chriftum
14. Volàtilia cæli omnia non ièrunt, neque co g ita tililumin e biempereibdieslucet,tibifemmetunt,&:
Deus pafeit illa:quia juftitias Domini per Chriftus adfpirat. Sed quia fequens verficucuftodiunt,
nihil fibi proprium vindicando: fed lus de tempore precandi evidenter expreflìt, in
ligno fructifero, quod Domini judicio cornimi- ifto verficulo acluum magis , operqmque arbinem
ad efeam datum eft, famem relevare con- tro r , quam orationis tempusintelligendum.
ten ta. Ex his igitur nos cognofcjmiis, quam divi- 19. Præcurrit ætatis maturitatem quifquis in
næ fubfidia providentiæ hominibus non deeifent, adolefcentia pofitus fenilem gravitatem induit,
fi De i j ulti ciani fervare vellemus. Qui alit aves, B & juveniles annos veterana quadam continentià
non aleret homines, quos ad imaginem & fimi- regir, fervoremque virentis corporis incanâ molitudinem
fui.fecit ? Nonne pluris fumus illis?
Natura: pra:rogativa pluris fumus , fed infe-
riores a devotionis gratia, & pra:varicationis in-
juftitia.
15. Sequitur veriìis fecundus : clamavi ad te ,
fulva me : (fi cufiodiam mandata tua. R epetit quod
ad Dominum clamaverir,6c cuftodem fe.promit-
tit cxleftium ftatutorum, qua: cario terraque tefrum
maturitatecomponit. Nani quid poteft ha-
berelaudis, fi efFoccum corpus voluptacibus, 8c
jam iene&utis gelu frigidum, ad fera devotionis
officia, depofito jam fegnior v ig o re , convertat?
N o n eft corona, nifi ubi fuerit difficilioris lucla
certaminis : ad quam rari ad tingere poiTunt,non
omnes qui ingreffi fuerint ftadium , pervenire.
Ille Iaudabilis, cui eft in fe ipfo ante cercameli,
tibus dominus Deus fanxit ; lit prævaricatoresC qui cameni fuam reluçlantem fibi mentis coerelementorum
teftimoniis arguancur. Quomodo
cælum adfpiciantprævaricationisfuæ confçium?
Quomodo fruélus de terra exfpeilent, quæ novit
ingratos ? V.ide igitur quam non parva p ro-
mittat Propheta. In clamando fidelis & promeus
affedlus exprimitqr :in cuftodiendo teftimonia
, continentiæ virtus, obfequii ièdulitas deelaratur.
16 . Sequitur verfus tertius : Anticipavi in macet
imperio, parca friigalicace çaftigat, & fervidi
ti redigicjiie effrenata libértate luxurier, atque
indomita fervens cupiditate, habenas animi re.
gentis abrumpat. In hora eil ergo iènex, fi munia
fobriæ maturicatis exerceat:ante horam præcur-
rens juvenis, fi fenili pondere incentiva comprimât
voluptatum, ac ferventis jllecçbras cupidi-
tatis extinguat : Bonus efi enim pominus fufiinenti- )
bus, Hieremias dicit. E t , Bonum efi viro, qui grave
turitate, (fi exclamavi : in verba tua fieravi. Gra:- D portavit jugum a juventute : fedebitfingulariter, (fi
cus ¿v ¿ue/cf. dixit, quod eft., ante horam, ante filebit; quia tulit jugum verbi. Qui enim à juventempus.
Qui ergo Dóminum deprecatur, non
velut prxfcripta pra:cipua tempora pra:ftoletur,
nefeiens in obfecrationibus Domini tempus efle
aliquod, fed femper in ipfis fic. Sive manduca-
mus, live bibinnis,Chriftum aniiiintiemus.Chrifi
tum rogemus, Chriftum cogicemus, Chriftum
loquamur: in corde noftro femper, femper in
ore fic Chriftus.
tute jugum portaveric, Schabenis macuri mode,
raminis teneriora volens colla fiibdiderit,fede,
bit fingulariter, remotus à ftrepitu interpellan-
tium pàffionum,& quietus filebit:cui necefte jam
lion iitjurgari cum corpore, decertare cum va-
riis cupiditatibus} qqia tulit jugum verbi anima
quæ quærit D e um , quæ captivas fibi fecit omnes
delitiasjuventutis.Unde forta fle& illud Do -
17. Sed forte dicas : Quomodo fcriptum eft: E minicum : Non clamabit,neque contende t , neque au-
Tempus omnibus tempus omni rei fub calo eft? Sed diet quifquam in plateis vocem ejus , non iòlùm ad
dominus jefus iupra carium e il,n u llo circum- defenfionis filentium ,abiblutionifque contemfcriptUs
eft tempore. C laudar os fuum arriana tum, & tolerantjam paffionis,fed etiam ad eomperfidia.
Tempus, in q u it, omni rei fub calo : quan- preffiones omnium arcipere poifumus corporato.
magis iiib D e o tempus, non fupra Deum? lium voluptatum. Un.de & alibi fcriptum eft:
Generati© ex- Patre non habet tempus 5 neque Qu ia peccatum non fecit. Reéle igitur tacebat in
enim opus ante auclorem, fed auélor fupra ope- mortis periculo conftitutus, qui mortis aculeum
ris exordium.Fortaife ob jid ant quia dixit : Tem- non timebat.
pus meum nondum adventt. Et iterum dixit : Pater, 20. In verba, inquit, tua fperavi. Grcecus lm \ -
venithora. Sed ha:c liora eft paffionis. Eft etiam F vnorx. d ix it, quod eft ad fperandum femper cref.
• tempus virginalis conceptionis: Ecce virgo in ute- c e r e , Sc ipem fpei adjungere. Juftus femper fpero
accipiet ; quia v irgo fub tempore ideo pra:-
fcripta a:tace concepit.
18. Qiii rog a t icaque, femper roge t :& fi non
femper p recatu r, paratum femper habeat precan
cis affedum. Pernodabat in oratione domi-
minusjefus, non indigens precadonis auxilio ,fed
ftatueias tibi imitationis exemplum. Ille pro te
rogans pernodabàtjut tu difceres,quomodo pro
te rogares, Redde igitur ei quod pro t? detulit.
Audi fupra dicentem Prophetam : Media notte
furgebam ad confitendum tibi. E t tu furge vel mer
a t , Se in a.dverfis pofitus,&C frequentibus afflic-
tus xrumnis deiperare non novit : fed quo gra-
viora toleraveric, magis fperat, Se iperandi fumit
p rofed um, fecundùm illud oraculum : Confila-
mini, co tifi lami ni populum meum , dicit Pominus :
Sacerdotes, loquimini jutti ti am in cor Hierufalem,
confilami ni e am ; quia repleta eft dejettio,(fi filutum
efi peccatum ejus', quia recepii de manu Domini dupli-
eia peccata fina. Quam cito dixit plenitudine!« de-
jedionis folutionem efle peccati,& repetivit cau-
fam confolationis eo majus eife reconciliacio-
E fti. .
a. Onines edit, ac duo niflT diminutione gratia. Umis , diminu- j | b. Rom-.edit, femper eft: JHam diei lucem tibi,Chriftus adfpirat.
tionis gratia. R e liq u i, devotionis gratia; id eft , obedieutia, qua I I Duo mif. femper eft diet, lattcm tibi & c . V c t. edit. & reliqui mff.
fane in brutis major e f t , quam in homine. 1 J uc in textu.