mem omnium mortem morsChtiftre ft : & ideo A mortis fopore le commovet : illis, quia cremore
nc ’ corporis 8c terrena mobilitate turbaci, a refurredionis
fide 8t credulitace defcifcunt.
rfii. j. h.
non cum aliis fepelitur, fed folus tumulo inclu.
ditur • omnia enim in fimilitudinem hominum
habuic incarnatio D om in i, aied fimilitudo erat
cum differentia. Natus eft ex V irg in e , fimilitu-
dine generationis, diflimilitudine conceptionis.
Curabat cegros, fed imperabat. A qua Johannes
b ap tiz a b a t, hie fpiritu. Et mors ergo Chriili
communis fecundum naturam corporis, fpecialis
fecundum virtutem. ■ , - « I .
I a i. Ouis autem eft Tofeph , cujus in tumuloB Matthceus, Vefpere fabbatt .-Johannes, Prima
ponitur ? Unique ille juitus. Bene ergo. Chriftus bati cum adhucjenebra ^ » ^m u h e re s ad m<
b monumento creditur jufti j ut habeat Filius
hominis ubi caput fuum rechnet, & jufti tia:ha-
bitatione requiefcat. Bene autem novo , fecundum
litteram quidem, ne alius fufcitatusa per-
fidis diceretur: myftiee vero quid pofTumus in-
tellio-ere, nifi forte quia legimus: Sepulcrum fa-
I-bldem. l
ibidem.
Mane autem fM t t t vmtrunt valdc ttmfm c.p. M
ad» monumentum. !•
147. Magna oritur hoc loco plerifque dubitano
; nam etfi non videntur Evangelifta: dixiflè
contraria , tamen diverfa dixerunt. Siquidem
hic , Mane valde tempore : Marcus, Valdc mane : H*tth. l8,
MiJi-rh^ns. Vedere Cabbati .-lohannes.Priw* Cab- M .
mentum venifle dixerunt. Deinde hic duos vi- ^ ^
ro s , Marcus unum juvenem in albis fedentem, Marc. ¡c.
Matthæus unum Angelum, Johannes duos A n -
gelos in albis fedentes vifos effe memoraverunt. t * ' ' li -
Poliremo, quod vix enodabile videatur ,Johan- iohan.i
nes fcripfic didum Mariæ Magdalena: : Noli me l8
tensed Tuttur eorum ? Ergo fepulcrum patens eft tangere j nondum enim adfcendi ad Vatrem meum ; 9
euttur hominis, in quo perfidia lethalis 8t mor- Matthäus occurrifle Dominum fcripfit Maria:
tua verba conduntur , quod per vetuftatem & C Magdalena: ,& alteri Mariae & ìllas acceffifte,
incurfionem aliquam beftiarum fatifeit èc folvi-
& tenuifle pedes ejus, & adorafle evidentiffi-
tur. Eft ergo è contrario monumentum in fe-
ma deferiptione digeffit.
cretis hominum, quod libi in pedoribus duriria:
148. Quomodo ergo folvendum,nifi quatuor
gentilis penetrabili verbo j.uftus ex c id it, fidei
Evangeliftas de diverfis quatuor putes dixifTe
atque dodrinæ operibus perpolitum,ut præten-
temporibus 5 ut 8c perfonas alias mulierum , 8c
deretin nationibus virtus Chrifti.
alias conjicias vifiones ? Denique aliæ cum un-
141. Cui pulcherrime lapis admotus eft , ne
guento prima fabbati veniunt : aliæ fine unguenpateret
quicumque enim in fe bene humaverit t o , vefpere fabbati. Iftarum nomen expnmitur,
Chriftum, diligenter cuftodiat^ne eum perdat, illar de Galihea fecuta: Dominum defignantur.
neve perfidi* fit ingrefliis. Vides enim quia P e -D 149- Quo loco ne quem fpinofas interpretatio-
trii•s &J- J-o h. annes pri■ ores •i ntra re m. _e_ru_e_r_u_nt . De..t .\ « nffonrlir uNi (rin via. fnrtt?
nique Johannes ipfe non antequam crederet,
introivit. •
143. Et bene in petra excifum dicitur , hoc
eft , in fidei firmamento, de qua veri Ifraelitæ
dulcedinem méllis 8c oleum fpiritale fuxerunt.
Sepelierunt autem Chriftum juftus , 8c qui
Deum vidit j non enim fepeliunt Chriftum,nifi
q u ic Deum credunt.
nis in fine offendat afperitas , ubi fuavia forte
prafumta funtj xftimate jam nos complendi fer-
monis vela fubmittere, quoniam ad portum ve-
nimus: & navis qua: curfu concito maria tranf-
m ear it,u bi littori cceperit appropinquare,la-
tentia cautium curfu perftringit infrado. Ergo
ne tanlquam inerti gubernatori in arenis litto-
ris mihi hxreat fermo, e tamquam in vada ca:ca
lentandum iter quam prxcipitandum arbitrorj
4 4 . Denique non omnes pofiunt fepelire E quo minus rimo.fa nobis patefeat orario.
Chriftum : quamvis religiofe mulieres, a longe
f la n t : fed quia religiofa:, locum diligenter ob-
ier.vant j ut unguenta adferant, & fuperfundant.
Sollicitx tamen & a monumento pofteriores re-
c ed u n t, & ad monumentum priores revertun-
tur : etfi deeft conftantia, non deeft diligentia.
Sexus n u ta t, devotio calet.
145. Denique refurredionis tempore prxfto
fu n t, & d cum viri fugarentur, folx tamen ab
150. Primum igitur illud fpedandum eft ,
quod fcriptum e f t : Vefpere autem fabbatii qua lu- M*ub. i t
cefcit in prima fabbati, refurrexifte Dominum.
Sic enim habes : quia Vefpere fabbati vcnit Maria
Magdalene & altera Maria videre fepulcrum. Et
ecce terra motus faffus ejl magnus. N o n enim die ^
fabbati ( nam *filueruntfabbato fecundum manda- zue.tj.st-
tum) fed poll fabbati diem , node, utique refur-
rexit. Denique qua: mane venerunt,licet valde
Ano-elo ne timeanf admonentur. Petrum evo- F tempore, tamen jam Dominum cefurrexifTe co.
cant ftudio priores, fed pofteriores fiducia. D e - gnovérunt.
nique ille fine metu ad venit, & conftanter qui
pofterior venerat, primus ingreditur, quafi qui
claves regni ut aliis aperiret, acceperat.
146. T e r ra motus autem fidelibus reiurredio
e f t , impiis metus: h is , quia pigrum corpus a
»
a. MlT. complures nec infecioris n o t* , fed fimilitudo erat cum
differentia nature-. Ex virgine fimilitudo generationis, dijfimilitudo
conceptionis: nonnulli tamen legunt cum edit, fimilitudine . . . .
diffimilitudine. A lii mlT. licet p au ci, & edit, habent ut in textu.
b. Omnes edit. & pauci mil- monumento ( Rom .'m monument o’)
ponitur jufti. Reliqui mfl\ magno numer.o , monumento ereditur,
J quidam cortuptc ingreditur ) jufti.
c. Rom. edit, poll voces, Deum credunt, iniertis aliquot Evan-
g e lii verfibijs, & relccatis c textu Ambrolii non paucis verbis ita
mu tav it, Sjuamvis mulieres d longe ftarent. Scd in Icilione omnium
& mil. & vet. edic mutato nihil opus clTe per ie iutelliget
quifquis non omnino perfun£toric locum difpicict.
151 Sic igitur temperandum e f t , ut neque mane
DominicR qua eft prima poft fabbatum, neque
fabbato refurredio fad a credatur. Nam
quomodo triduum complereturj non ergo vef.
perafcente die , fed nodis vefpere refurrexit.
d. Eadem edit, fo la , cum viri fugerent.
e. Ita mlT. aliquot melioris not*. A l i i , & edit, tamquam vada
caca legam , lentandum ( Gill- & Rom. tentandum , cui Rom.
edit, addit, prius, forte pr*ftaret, potius, quod in lc£lionc noftra
fubintelligitur) iter . . . . patefeat oratio. Era. & fcq. edit, fatifcat
oratio; nimirum eo fortaflequia yir dodus putavit allufum elTe ad
illud Virgil- ex i . iEneid.
rimifque fatifcunt.
Sed patefcat non abfurdum eft , & in mff. omnibus invenitur,
Porro lentandum, h ic nihil eft aliud quam lente moderandum:
nam apud V irg. idem eft atmicnpflectendum.
* , SilUerunt, Scriptur* ulii a c more ponitur pro quieverunt,
1 5 3 7
Denique griecus fero d ix it ,h ö C e ft , ¿Ja. S eroA culpam viro transfuderär,transfudit& gratiam^
autem & horam fignat in occafli d ie i, 6c cujuf-
que rei fignificat tarditatem} quomodo fi d ica s :
Sero mihi fuggeftum e i l , id e f t , tarde, Sero ve-
n i t ,id e f t , poft pra:ftitutum tempils advenit :8c
licet maneafequenti die veneritj fero eft tamen,
ubi agendi tempus emenfum eft. Eft & fero
tempus noilis p rofundum, ut fi dicas : Sero ad
lucubrandum lurrexit, id eft , non vefpertino
tempore, fed profunda nofte furrexit.
veterifque lapfus compenfat ^rumnam refurrec-
tionis indicio. Per os mulieris mors ante procefi,
iè ra t, per os mulieris vita reparatur.
157. Sed quia conftantia ad pradicandum ne-
ceflaria , inferior fexus ad exfequendum infir-
mior , viris evangelizandi mandatur officium»
Nam ficut mulierum per Jefum non folùm culpa
folvitur, fed etiam multiplicatur gratia j ut p]u-
ribus fiuadeat, qua: unum ante deccperat : ita 8c
ij2. Unde 8c mulieres ad monumentum a c c e -B vir , qui temere ante crediderat, foeneratum
dendi habent facultatem, jam utique cuflodiblis
quiefeentibus : 8c ipfi euftodes terrentur am-
plius , quod ufu venit fomno excitis. Poliremo
etiam principes facerdotum congregati cum fe-
nioribus n od e id fadum effe confirmant, dimunus
recuperare debuit 5 ut qui fibi ipfe fuerat
ad credendum lubricus, fieret aliis ad prædican-
dum idoneus.
158. Sed advertamns ipfà verba mandati. Noli
me tangere ; nondum enim adfcendi ad Vatrem meurn.
centes cuftodibus : Vicite, quia difcipuli ejus notte Vade autem ad fratres meos, & diccis : Adfcendo ad
venerunt, ó* furati funt eum , nobis dormientibus. Vatrem meum, & Vatrem vefirum ; Deum meum^ó*
Ex tempore enim quod à cuftodibus compere- Deum vefirum. Quomodo non adfcenderas,domi»
ru n t , argumentum fraudis arripiunt. Nam Jo- ne Jefu ? Quemadmodum aberas,, qui in manus
hannesmane, cùm àdhuc tenebra: efT en t,M a-C Patris commendaveras fipiritum ? Autquando
riam Magdalenam ad fe 8c ad Petrum veniffie abefle pores, qui femperin Patrees, cum Patre
fignificat, 8c tamen ignaram fadie refurredionis
inducit; nam utique fi advefiperafeente d ie ,
fad a e ile t, ftatim potuit innotefeere.
> 153. Mane e i l , 8c adhuc Petrus nefeit, nefeit
Johannes. Numquid patiebatur Dominus diu-
tius torqueri difcipulosb (ixx mortis incerto ,ad
quos ftatim Angelus , ftatim Dominus gefta: rei
nuntias mulieres defiinavit ? Et ut ficias node
femper ? Denique ipfe dixifti: Si defeendero inin-
fetnum, ade s. S i fumfiro pennas meas ante lucem >
& habitem in extremo maris j etenim tllo manus tua
deducet me. A u t quomodo adfeendis, qui ubique
femper es ?
159. Deficendifti quidem Filius hominis, nec
Patri, cumdefcenderes, abfuifti : fed defeendifti
nobisj ut teoculis ac mentibus videremus, utin
Pía!. 13?
& fiq -
fadum , mulieres aliæ nefeiunt, aliæ fic iunt:D te crederemus.Ergo 8c adfeendifti nobis5ut 8c te
iciunt q u x obfervaverunt nodibus 8c diebus ,
nefciunt quae receflerunt. Ne fc it una Maria
Magdalene, fecundfim Johannem : fcit altera
Maria Magdalene, fecundum Mattha:um 5 nam
eadem 8c ante fc ire , 8c poftea nefcire non potuit.
Ergo fi plures Maria:, plures fortafie etiam
Magdalena:, Cum illud perfona: nomen f i t , hoc
locorum.
• 1^4. Denique alteram efle Cognofce. Ilia adfequeremur
mentibus , quem oculis videre non
poilumus. Adfeendiftiapoftolis, quibusdixifti:
£pui me videt, videt & Vatrem. Deniquejohan- iohan. 14.
nes ubi te qua:reret, feivit. Apud Patrem quxfi- 9‘
v i t , 8c reperit, 8c ideo ait : Et Verbum erat apud iohan. 1 . 1 .
Deum. Adfeendifti 8t Paulo, qui non contentus
folus te feq u i, nos quoque docuit quemadmodum
te fequamur, 8c ubi te reperire poffimus,
dicens: Si ergo confurrexifiis cum chrifto ì qua fur- Coloff. 3.1.
mittitur pedes Domini tenere : tangere Domi- E fum fu n tì quante, ubi Chrifius efi ad dextcram Dei
num ifta prohibetur. Illa Angelum videre me- fedens. Et ne oculorum magis hoc quam animo-
ru i t , ha:c primo quando v en it , neminem vidit. rum putaremus officium , addidit ; ^ua furfum
I lla difeipulis Dominum refurrexifle nuntiavit, funtfapite , non qua fuperterram. *
ifta raptum effe fignificat. Illa gaudet, hiee pio-
rat. Illi in gloria fua jam Chriftus occurrit ,h x c
adhuc mortuum quxrit. Illa Dominum vidit 8c
credidit, ha:c npn potuit agnofeere cùm vide-
ret. Illa fideli adorabat in fpiritu , ha:c dubio
moeftificabatur afFeftu.
160. Ergo non fupra terram, nec in terra, nec
fecundum carnem te quærere debemus, fi volu*
mus invenirej nunc enim fecundum carnem'jam
non novimus Chriftum. Denique Stephanus
non fupra terram quæfivit, qui ftantem te ad
dexter-am Dei vidit: Maria autem quia quærebat
x -C o r .f.
Aci. 7 . 5J.
155. Merito nimirum prohibetur tangere D o - F in te r ra, tangere non potuit. Stephanus tetigir,
minum ; non enim corporali ta«ftu Chriftum,fed
fide tangimus : Nondum enim, inqu it, adfcendi ad
Vatrem meum; hoc e ft , nondum tibi adfcendi,
qua: viventem cum mortuis qua:ris : 8c ideo ad
fortiores mittitur, quorum credere c difeat ex-
emplo, ut illi refurredionem priedicent.
156. Sicut in principio mulier au d or cu lp s viro
fuit, vir exlecutor erroris : ita nunc qua: mortem
prior guftaverat , refurredionem prior v id it ,
culpa: ordine , 8c remedio prior. Et ne perpetui
reatus apud viros opprobrium fuftineret : qua:
quia quaffivit in c a lo , Stephanus inter Judaos
vidit abfèntem : Maria inter angelos non vidit
prafentem. Sed quare non potuerit illa tangere,
Evangelifta ipfè nos docuit dicens, quia cùm te
v ideret, nefeiebat quia tu es ; fic enim habes :
Converfaefi retrorfum , &■ vidit Iefum fiantem, ^ ibidem. 14.
non feiebat quia Iefus efi. Merito tangere non potu
it, q u a videre non potuerat ; nam qui videe,
tangit.
161. Itaque quid interfit inter illam & hanc
Mariam Scriptura diftinguit. Illa occur rit, ut
a. Confixerac edit. Rom. voces , fequcnti die: qua autem caufa I Itra fete ad unum , ftatim Angelas , ftatim Dominus See. Quod
id fe c e rit , non iatis patet. ( j etiam cum evangelica hiftoria belle congruic.
b. Rom. edit, f u t refurreSionis incertos. Ve t. & plerique mff. I I c. Corb. Sc a lii quatuor , cogatur exemplo. -Sed hic vcrbum
fua mortis incertos, mff. aliquot melioris n o t * , incerto. Elegan- I I cogatur, lata fignificacione accipiendum effet pro inducatur.
tius. Infra veto ubi omnes edit, ftatim Angelas Domini: mff. con- J |