tat à nobis Deus hos laqtie'os, quos fuper pééeà-.
pfal. 34. s. tores pluit. E t ideo dicit P f ophetà : Dàbis ìllis ,
a Domine, laqueum cordis eof um,a quem parafti
eis. Nobis autem da, Domine,auxilitirrijut poft te
fequamur, tuis alligati vinciilis. Nu lla enim ve-
hementiora , nulla Ìimt g ra tio iä , quam vincula
caritatìs. Qui tibi ligätus eft,fo!utus eit mundo.
y. 111. 40. Hereditavi teftimonia tua in aterntm ; quoti
i am exfultatio cordi s fhèiy#»f.Etiäffl illà vox mar-
tyrum eft, dicentiuitì qttód heredltàtein aceepe-
rint céfeleftium teftifttoniorum. D ic it èrgo Prò- ;
pheta: Heres furti m andàtotum tùortim, fueceif-
fionem tuam fidèi pietà tifque jlire qusefivh N o li
poteft dicere iftud, nifi qui mandata cuftodit,
caffo Se terra teftibùsjadquilìtà. D ix it enim D o -
ifai. 1.1. minus: Audi calum,& aufibus pè'rèipé, tèrra. Tefta-
tur dementa Dopiinus ad reaargiieridOséos,qui
noluerint praceptà divina fòrvàre • Ut téfugia
omnia exculàtionis obfepiàt. Teftatur & hoiìii-
Efaì.+yzo. nes, dicens : Eftote mihi iefies,dr ègo teftis) dicit Dominus.
Mandata ergo Dominipiena flint teftimo-1
niis,& iplà funt teftuiionia,quorum fatis idoneus
teftis eil, qui.non mentitur D eu s , apud quem Se
confeientia tua teitis e f t , cogitationibus accu-
fantibus, aut etiam defendentibus, fktis fidelis
edam in infido peótorej quoniam arbitriim omnium
qiuecumque conimifla funt,Iàtere non pofi
fiint. Nam fi in judicio terreftri etiam is qui ad
mendendum venerit fubornatus, tarnen fi tèfti-
monio fuerit convi&us aìterius, folet prodere
veritatems quanto magis in judicio càffefti apud ]
dominum Jelutti necefle habet qua: vera funt
confiteri, quertì novitfeire quòd factum eli?
41. Et bene 3Lit:Hereditate quafivi teftimonia tua.,
quoniam ficlit ante heredes fuirtnis peccatòris :
ita nunc heredes fulttUS Chrifti. lila fuit criminum,
hsec eft virtutis hereditas : illà nòs obliga-
b vit,ha:c ibi vit:b illà óbsratos foenoré deli&òrum
adjudicavit inimico,haéc redcmtos tifulo D om inica:
paifionis Chrifto adquifivit. Màla Eva:luo-
c ceffio c totum hominem devorabat : preclara
Chrifti hereditas to turn hominem liberavit.Non
ad unum quidem, non ad paucos : fed ad òmnes
Teftamentum fuum icripfitjefus. Omnes ieripti
heredes fumus non pro portione,ièd pro univer-
fitate. Teftamentum commune eft, Se jtis omnium
, hereditas univeribrum, Se foliditàs fin-
gulorum. Novum Teftamentum finguli adeunt,
Se omnes poffident : nec minuitur hèredi, quid-
quid à coheredibus vindicatur. Mànet emolu-
mentum integrum, & eó magis fingulis Creicit, ]
quo pluribus fuerit adquifitum.Alia conditio èft
hereditatis humanae. Sidivifà fuerint emolumen-
ta,minuuntur : Se herediseftdàmnum dèferiptio
coheredis.Indivifum regnum Chrifti eft,indivfia
hereditas. Quoniodò fieri potèrat, ut divi fa eflet
hereditas ^ cùm hereditatis fru&us fit indivilùs,
quod eft regnum ralorum ? Aurum, argentum,
.pra:dium ab homine pluribus derelictum diftri-
buitur ac feeätur.-folida ad fitìgùlos Chrifti dona
a. Ròm. edit. (b la, quem faraverunt nobis.
b. Mil. Navar. unus. Colb. Gem. & Aucl. illa obarrhavit fattore
delitlorum Scc.
c. Rom. edit, fola , totum hominem denotavit.
d. Poft verbum dixerii, fiibj ungimi omnes edit. Teftis fum tefta-
spenforum meornm, qua teftifieatus fum in vobis, tunc teftimonium
ferhibebit quod teftatus f i t dicens : Hoc autem Scc. ie d illa ncque
in mff. ullis Ambr. aut Scripture edit, reperimus, ncque omnino
L pervenlunt: omnes habent, & nemo fraudatur. 1
41. Audiamus igitur comffioda hereditaria.
Remiifio peccatorum hereditas Chfìfti eft. Certe
folidaper fingulos,& incommuue eft lucrati,
vajquibufcumqueenim collata fuerit,nulli deee-
dit,accedit omnibus. Corpori adquiritur, quid-
quid unicuique relaxatur. Nam fi Angeli fuper
uno peccatore pcenitentiàm agente la:tantur j
quia lucrum fuum putant hominis redemtionem:
quanto magis lucrum eft generis, quod eft lu-
I criim natura ? Hereditas Chrifti eft refinte&io.
Han c quifquam darnnum fuum dixerii, qua: in
uno communis gratin nomen invenit ? Chriftus
enim iurgens, òmnibus refurrexit j quoniam per
hominem refurréftio mortuorum.Quomodo igitur
poteft fingulorum efle difpendium, q u * eft
totiüs corporis & humatti generis reformatio ?
Recitetur itaque Teftamentitm, Se inftitutiones
ejus confideremus. Teßis autem nobis & Spiritus ndr.il
fantfus. Cum enim d dixerit : Hoc autem teflamentum I;' ^
1 quod teflaborad illos,dicit Dominus. Dabo leges meas
in cordibus eorum, & in fenßbus eorum fcribam eas,
efrpeccatidr injußitia eorum non memorabor.O vere
teftator a:ternus, qui noftris cordibus leges affi-
g it fuas, 8e ieribit in ienfibusj ut nihil aliud cogitare
, nifi divina pracepta poffimus, nihil aliud
ièntire, nifi De i oracula debèamus. Ded it gra-
tiam, reforma vit naturasti ,fibique qui oblivifci
nihil iòlet,mèmoriam meorum abftulit peccato-
rum , e mihi dedit praceptorum fuorum.
) 43. N o li ergo tollere de corde tuo legem Dei,
Se affigere legem peccati. N o li fcribere in fenfi-
bus tuis diaboli illecebras, Se D e i delere mandata.
Ecke tgo, inquit, ptnxt muros tuos, dicit Dominus efù.$
ad Hierufalem ; hoc eft , ad animam ftudioiàm I4-
trànquillitatis Se pacis ,quam fecit ad imaginem
fuàm.Nóli, inquam,auferre imaginem ca:leftem,
Se imaginem mortis imponere. Recuiàfti here-
ditatem feculi:ferva Chrifti teftimonia-quoniam
in his exfultatioatquelxtitia eft, quandoquidem
7 omtìis flètus delebitur, 8e mors non erit amplius,
neque Iu<ftus,neque fletus, neque clamor. Pallio
Chrifti imago fuit regni cadeftis. Nemo audivit
in plateis vocem ejùs ; quia ilio filentio paifionis
fua: clàmorem omnem in pofterum impiie vocis
abolebat.Nolebat fieri,qui dicebat ad filias Hie-
rulàlem : Fili a Hierufalem »olite mefiere,fid vosip- luc.xyi
fa sflètè. Ablaturusenim omnes lacrymas fua: beneficio
crucis, in paffione propria fu tura inftar
bearitudinix exhibebat 5 ut nemo ifleret, nifi qui
; Chrifti beneficia non teneret.
4 4 . Meritoergo vir Evangélicus dicit*. Heredität*
quafìvi teftimonia tua in xternum ; quoniam
exfìiltatio cardis mei funt. Quis non ex fu ltet, qui
cadum Se terràm herèditate qua:fivit ( qnaeduo
dementa conceftatus eft etiam Deus,cùm legem
daret ) quia qua:fivitDeum,de quo dicit Sandus:
Portio mea Dominus : quàifivit dominum Jeium,
quiefivit Spiritum fanélum; Sepoft illa quali vit
Angelos , 8e cum ìllis v iv i t , non hodie tantum
alia clTc juilicanius, quam inepti enjufdam nugatöris glolTemata:
c. Edit. Rom. foia , mihiaue dedit legem praceptorum fuorum. Scd
vocem, legem, ncque in mil- ù lh s , ncque in vet.'edit, invenias.
H ìc ergo lubintelligc'memoriam, qua: in fiiperiorc membro expri-
m itur. Itti-um mlT. omnes, & edit- ant. futura inftar beatitudini/
exhibebat. Rom. edit, fo la . . . . iatìtiam exhibebat. In caffum j
quandoquidem fenfus in priori leélronc Fatis confìat, ciìm vox
inftar cxemplum, live im aginem fignificct.
•ii. (.9.
Se eras, fedinæternummec ullis pro.nomineDo-A fed non.intellexerurit. Urìde ait DominuS: Audi pfai. +<,.7.
mini contriftatur injuriis ? Denique gaudebant
apoftoli cum verberarçntur, cùm. in carcererò
truderentur.
4 j. Exfultans igitur in teftimoniis Domini jur.
re d icebat •. inclinavi cor meum ad faciendas jufii-
tias tuas in xternum^ propter retributionem. Qui re-
tributionem bonorum operum fperat à D e o , Se
ad eum feftinat,inclinât cor fuum,ut faciat Chrifi
ti juftitias. Quæ eft Chrifti juftitia ? Sine n os , inf
meus, dr loquar. Lex utique fpiritalis eft,
audiergo ipiritalicer. Denique qui fcivit audire,
ait : Audi am quid loquatur in me dominus Deus, id
e f t , cognofcam quid locutus in me fuerit Deus.
Ideoque alibi ait:£)uanta audivimus, dr cogncvi-
musea-j ut comprehenderet non folùm andilfe lèj
fed etiam intellexifle. Nemo enim cognofcit,nifi
prius intellexerit. Audi e rg o , ne fi te videat ne-,
gligentem., veniat Petrus arripiat gladium, ab-.
Pfal. 84-:
q u i t , implereomnem juliitiam, qua peccatum ß feindatauriculam tuam*, qu od fuperfluo habeas
minuitur, culpa Iaxatur. Et bene ait f ln c l in a v i .5
utnon fit tibi arduumatque diffieile,cum men-
temtuam quafi adhumilia &. plana convertas.
Aut certe, quoniam lapientia carnis le g iD e i non-
eft fubdita, videtur inclinare cor fuum, qui legi
facit elfe fubjedum extollentem fe corporis fen-.
fum, contuituque religionis infleclit. Ätqu e ille
dudumextollens le fruftra,& inflatus mente car-,
jiis fuiE, cum fe humiliat, ihelinat.
aurem corporis,qui audire & examinare non noi.
veris. Et for tafle virtutem anima: qua exami-,
nantur quascumque audiuntur, habeant ampu-
tatam, qui ea altitudine qua feriptum eft,audire
non poflunt.
. 3. Meritòque hanc litteram firmamentum alii
interpretati lunt : quod cum fuperiore incerpreta
to n e concurrit 3 nifi enim unufqiiifque audie.
rit quid fequi debeat,nemo firmatur. In officio
46. Humiliavit enim & ip fe feC h r iftu s jU tn o -C igitur audiendi omnium firmamentum eft.
vum conderet Teftamentum. Cum lego Evangelium
, audio Filium De i carnem fumfifle de.
Maria,videor mihi cum Chrifto iple defeendere.,
• Lego enim eum, qui cum in forma D e i efler,le..
met ipfum exinanivit. Exinanivit autem, ut for-
mam lervi acciperet:Sc ipecie inventus ut homo,
humiliavit fe ufque ad mortem. Lego enim di-,
centem:^im ite a d me omnes q u i la b o r a t is ,& onera-
t i e f t i s ,& e g o reficiam v o s . T o llite ju g um meum fu - .
4. D ic it igitur tibi inThrenis Hieremias pro.
pheta per litteram, audi. Et ut feias myfticuitl
eile quod audire debeas,fubjecit hujufmodi fe-
riem huic li t te r a : Abftulit omnes fortes meos Do- :
minus de medio mei. Vocavit in me tempus; utconte- :
reret in me eleffos meos.Lacum calcavit Dominus vir-.
gini ftlix Iudx. Non tunc abftulit omnes Judara
fortes Dominus, quando in Babyloniam regio-
nem captivus dudus eft populusjudzeorum, fed
per v o s d 3 h ife ite a me q u ia m itis f u m , dr h um ilis X) quando Chriftus advenit, Se iibertatem anima:
corde. No n dixit : Di.fcite à me quia potens fum: lux captiva non vidir, nefeiens gravibus incurnon
dixit : Difcite à. me quia gloriofus fum fed vatam peccatis mentis fua: erigere cervice^ , Se
difeite à me quia humilis fum,quod poteftis imi- quid am fidei colla ad iucem cognitionis adtoltari.
No lite extollere v o s , a nolite exaltare cor- fere. Ideo lacus fadus eft Judxis pallio Salvatoveftrum.
Do cuit ergo me humiliari, Se inclinare r is , qux gentibus portum lalutis oftendit y quia
cor meurn ad faciendas juftitias ; non ad iniqui-, crux Domini non credentibus pracipitium e l i ,
tatem , fed ad a:quitatem inclinare ypropter retr i- vita credentibus. H ac ratione pram.ifit t a u d i, ut;
butionem. Retributio regnum ca:lorum para-, futura cognofceret.
difi eft incolatus., 5. Alio quoque loco littera huic iftafubjecit:.
b T enuerunt fu p e r te manus omnes tranfeuntes per
'S E R M O D E C I M U S -Q U I N T U S^ v iam : ftb ila v e ru n t d * mov erunt caput fu um fu p e r ft-
.D Samech. l i am Hierufalem. Hac eft c ivita s,dic en tes , corona glor
ia , d r ju cu n d ita s univer ftt terra. Paflìonem Salva-
toris prophetari liqu et, Se defleri ab Hieremia
c excidium Judieorum, quod cum ex aliis,tum ex
ilio intelligi poteft ; quia in pofterioribus habet:
Sp ir itu s a n te fa c iem noftram Chr iftus dominus , com-
prehenfus eft in in te r itu noftro,fub cujus umbra, d i x i -
1.. T N c i p i t famech littera decima-quinta, qitse
i n tepp r e ta t io ne m hab et, Audi.. Eft Se alia
ejus interpretatio, qua: d icitur, Firmamentum.
Quid e f t , Audi, ? N o n otiofe dicitur quod commune
eft omnibus,& fuppetit univerfis iplo jure
_______ _ m u s ,v iv em u s in te rg en te s . Quid hoc mahifeftius,
natura. Et ideo non eft otiofum quod admoneionum
ris u t audiasj cùm etiam inviti,& aliud agentes, p quando Se nomen expreflum e ft, Se comprehen-
tarnen, aut vocem audire foleamus, Sed
quia non eft lolum audire hoc quod fuppetit o fficio
natura: fed etiam illud quod majus e f t , ut
audias non ulii tantum corporis, quantum intel-
leétu mentis j idèo diligentius confiderà iftius littera
interpretationem, feriemque. verfuum qui
fequiintur.
fio inter manus perfequentium perfidorum eft
declarata,& umbra vivificans, Se gratia gentibus.
conferenda defcripta eft ?
6 . Sedetiamipfa verba fignificant q u xin Evan-
gelio de palfione Domini legimus,quia hoc loco,
mors ejus annuntiata eft per Prophetam. Sic;
enim Mattlraus fc r ip fit: T ra n feu n tes autem b la f
Ut noveris autem myfticum effe audire, ut phemabant eum, movente s capita fu a , d* dicentes :
audias Se intglligas myfteria, de Juda:is fcriptum Vah qui deftruebat templum Dei , & in triduo illstd
i l i : Aure audietis j quia myfteria legis audierunt, readificabat ! Libera te, fi filius Dei es. Vulgus po-
Matth. ly
3?- Ö* 4®
a. Ita niff, omnes. Edit, autem : Kolite exaltare cornu veftrum. [ | c. Omnes edit, non excidium ludiorum. Sed negatiò abeft ab
b. Sic omnes mlT. & vet- edit. Rom. autem , Sonuerunt /«per'l I omnibus mlT. ncque adeo neccflariaeft , cum vidcatur Ainbrolìus
te manus ; ubi omnium Scripture textuum ac verfionum fufFra- J | id lignifìcatum v o lu iflc , Hicremiam & Chrifti paflìonem prodigio
defendi poteft. At forte pro iSi oi xÈigac, ut ha- I | xifle ., & deflevifle illud Judoorum excidium , quod ex cadcm
bccur apud L X X . Ambrofius Iegeric ¿KytTtircu Scc. nifi malis I I paflione eonfecutum eft. Cui quidem Ictftioni videncur ea fiiffta-.
fcripfiflc Doilo rem noftrum, T onuerunt fuper te manus See. J ] g a r i, quo infra uique ad num. n . difleruntiir.
S. Ambr. Tom. I. D d d d ij