Matth.-zs-
Wjalm. JJ.
>s. Cor.-io
Thren. 4.
l . Pet. i.
Pjal. 105.
Lib. 5. de
Vir g.
i. Cor. i*
Colojf. z .
Lib. j . de
facram. e.
Pfalm. 7 4
fyhef, j .
4»« : de fee »dm fr ater meus in hortum fuunh & edarfruttum A
pomiferarum Juarstm ; bonas enim arbores & fru6hferas
%abet , radicefque fuas quas tinxerat in facri fontis irri-
iguo, & in bonos fruéfcus novi foecunditatis genuine pul-
lulaverint-» ut non jam prophetica caHantur fecuri, fed
'evangelica ubertate foecundentur. Denique fertilitate ea-
-rum Dominus deleófcatus refpondet :
7. Ingrejfus firn in hortum meum , forar mea Jponfa :
-vindemiavi myrrham cum unguentis mets, manducavi pattem
me um cum mette meo • bibi potum tneum cum latte meo.
Quare panem & vinum dixerim ,-fideles intelligunt. Illud
autem non dubium, quod nobis ipfe manducai & bibit,
ficut in nobis legifti quia in carcere effe fe dixit.-Unde &
Ecclefia videns tantamgratiam, hortatur filios fuos , hor-
tacur proximos, ut ad facramenta concurrant, dicens.:
Edite proximi /nei, & bibite, & inebriamini fratres rnei.
Quid edamus , quid bibamus, alibi ubi per prophetam
Spiritus fanfhis expreflìt, dicens : Gufiate, & vìdete quo-
niam fuavis efi Dominus, beatus vir qui fperat in eo. In
ilio facramento Chriftus eil, quia corpus eft-Chrifti : non
ergo corporalis efea., fed fpiritalis eft. Unde & Apodo-
• lus de typo ejus ait i Quia patres ne fr i efeam Jpiritalem
manducaverunt , & potum Jpiritalem biberunt. Corpus
enim Dei corpus eft fpiritale , corpus Chrifti corpus eft
divini fpiritus j quia fpiricus eft Chriftus » ut legimus : C
Spiritus antefaciem noftram Chriflus Dominus. Et in Petri
cpjftola habemus : Chriftus pro nobis mortuus eft. Denique
cor noftrum efea ifta confirmât, & potus iftelitificac
cor hominis, ut propheta memoravit. .
8. Hort us conclu fus foror mea Jponfa, hortus conclujùs,
fonsfignatusi ne focile aperiat os fuum, nec vulgari refi-
.gnet alloquio j neque enim de ipfis divinis decer, nifi
verbo Dei interpellata refpondeas. Quid tibi cum cetey
ris ? Soli Chrifto loquere, foli fabulare Chrifto. Si enim
ut mulieres taceant in Ecclefia fcriptum eft.: quanto magis
non decet patere virginis januam, non decer vidui patere
fores? Cito infiiiator pudoris obrepit., cito verbumD
excipit, quod revocare defideres. Si Evi claufa fuiffet
jainta, nec Adam deceprus fuiffet, nec refpondiffet interrogata
ferpenti. Introivit mors per Feneftram,hoc eft,
per Evi oftium. Ingreditur mors per oftium tuum , fi follimi
loquaris, fi turpiter, fi procaciter, poftremò fi ubi
mon oportet, loquaris. Claufæ fint igitur Iabiorum tuo-
rum fores , & obferatum maneat vocis veftibidum, tunc
fortaffe referandum, cùm audieris Dei vocem, cùm au-
dieris Dei verbum. Tunc tibi myrrha fudabit, tunc ubi
bapeifmatis adfpirabitgratia jutabelementis mundi com-
moriare cum Chrifto ,& cum Chrifto refurgas. Quidad-
buc, inquit, velut viventes, de hoc mundo decernitis ? Ne
tetigerìtis , ne adtamnaveritis , rie guftaveritisqua funt
ad corruptionem ipfo ufu.
9. Defcendat f rater meus in hortum fuum , ut comedat
}• fruttum pomiferarum Juarum. Qui funt iftì pomiferi ?
JLignum aridum foihis es in Adam, fed nunc per gratiam
Chrifti pomifera arbor pullulagli. Libenter accepit Dominus
Jefus , & dignatione cilefti refpondit Ecclefii fu i :
Dejcendi , inquit > in hortum meum , vindemiavi myrrham
eum unguentis meis , manducavi panem meum cum mette
meo , & bibi vinum meum cum latte meo.
10. Edite, inquit, fratres mei, & inebriamini : Finde-
miavi myrrham cum unguentis meis. Qui eft ifta vindemia ?
• Cognofcite vineam , & agnofeetis vindemiam. Fineam ,
inquit ,exÆgypto tranftulifti» hoceft,populumDei. Vos
eftis vinea, vos eftis vindemia : quafi vinea piantati, quafi
vindemia fruitiun dediftis. Vindemiavi myrrham cum un-
guentis meis, hoc eft , in odorem quem accepiftis.
11. Manducavi panem meum cum melle meo. Vides
quod in hoc pane nulla fit amaritudo , fed omnis fua-
vitas fit. Bibi vinum meum cumlaSlemeo, vides hujufmodi
effe Iititiam , qui nullius peccati fordibus polluatur ?
Quociefcumque enimbibis, remiflìonem accipis pecca-
torum, & inebriaris fpiritu. Unde & apoftolus aiti No-
lite inebriari vino. . . fed implemini Spirita fanclo. Vino
enim qui inebnatur, vacillar & titubât : fpiritu qui ine-
briatur, radicatus in Chrifto eft ; &ideo priclara ebrietas,
quilobriecacemmencis operatile.
11. Edite, iriqliit, amici mei, & bibite. & inebriamini.
Bona ebrietas quiad meliora atquejucunda facitquem- Serm. * ,r
dam mentis exceffum, ut immemor follicitudinum animus verß
nofter , vino jucunditatis hilaretur. Bona menfa fpiritalis
ebrietas j denique poculum inebrians quam praclarum ? Et J* m' lt:
alibi habes : Rivos ejus inebria , multiplica generationes Pfalz». 64.
ejus-, eo quod ebrietas terri cdm infuia fuerit imbreci-
lcfti, fufeitare femina, fiuitus multipHcare confueverir.
Itaque ubi Verbum quod ficut pluvia defeendit de cilo ,
yenas tern noftri, id eft, animi ac mentis inebriavic
p n Jicatione divina,excitanmr virtutum ftudia diverfarum,
fru&ufque fidei, & cafti devotionis adolefcit, meritoque
B ei dicitur 1 Fißrafti terram . & inebriqfti earn. Sufceptione pftlm. 6^
etenim corporis vifitavit, ut fenaret infirmos: inebriavit
gratia fpiritali, ut anxios jucunditate mulceret.
. 15. Ego dormio-, & tor meum vigilat. Eft fan&orum f . t .
fomnus etiam operarius, fecunddm quod feripmm eft: ^ *t'ß;
Ego dormio» & cor meum vigilat. Et fecunddm quod Ja-
cob fanftus divina dormiens videbat myfteria, qui vigi-
lans non viderat ■, de cilo ad terras aerem privium fanc-
tis, refpicientem Dominum, & pollicentem terri ejus pof-
feflionem. Itaque brevi fomno dormiens , impetravit
quod magno labore poftea adquifivit, hereditas enim ejus
eft fomnus famftorum, feriatus ab omnibus corporis vo-
luptat-ibus, ab omni animi perturbatione, tranquillita-
tem menti invehens , placiditatem animi ut tamquam
foluta nexu corporis fe ablevet, & Chrifto adhireat. Hic
eft fomnus v iti fanilorum.
14. Fox dilecti mei pulfantis > aperi mihi foror mea. Etfi r
dormias,et fi modo devotionem animi tui noverit Chrif- ' eJ iM ■
tusj.venit, & pulfat ejus januam, & dicit \ Aperi mihi fo- *
vor mea. Bene foror, quia nuptii fpiritales fimt Verbi atque
animi j neque enim animi norunt conjugiorum
foedera, & ufus copuli corporalis ., fed funt ficut Angeli
Dei in cilo .Aperi, inquit, mihi. fed extraneis claude.
Claude ficulo, claude mundo. Neque ipfa foras ad illa
materialia prodeas, neque tuum relinquenslumen, alie-
nura requiras > quia materiale lumen tenebrofam infundit
caliginera, ut non videatur lumen veri glorii. Aperi ergo
mihi 3 noli coaräari, fed dilata te, & adimplebo te. Ec
quia decurfo orbe terrarum, plus moleftiarum & offen-1
fionis reperi, nec facile habui ubi requiefferem; ideo nt
aperi, ut in te filius hominis rechnet caput, cui non eft
requies nifi fuper humilem & manfuetum.
15. Aperi mihi foror mea, für ge proxima mea. co/umba - ,
mea, perfeÜa mea. Caritate proxima, columba fimpheita- y ‘ *
.te, virtute perfeita. Quia caput meum plenum eft rore; ficut
enim ros cili notSfcurnas amovet ficcitates, ita ros Domini
£ noftri Jefu Chrifti nodlurnis & ficularibus renebris iter-
m viti ftillavit humorem. Hoc eft capur quod iftü mundi
nefeivit arefeere, unde ait: QuiaJi in humido hacfaciunt,“ Luc', ij.
in arido quid facient? Hoc igitur caput rorat aliis, fibi
abundat. . Et bene abundat caput Chrifti; quia caput
mum Chriftus eft, qui plenuseft femper,nec liberalita-
tibus hauricur fuis, aut diutina deficit largitate. In hoc
caput ferrum non adfeendit, quod eft inftmmentum belli,
inngne difcordic. Nunc fpe&a, Sc vide ros ille qualis fit,
fcilicet non vulgaris humoris.
16. Cincinni autem mei guttarum noUis. Noli, proxima p.z:.
mea, accipere cincinnos corpöralium capillorum: non
p illa ornamenta, fed crimina funt: lenocinia formi, non
pricepta virtutis. Alios cincinnos Nazarius habet, in
quibus ferrum non adfeendit, quos nemo pricidit: qui
non calamiftris compofiti aut arte digefti, fed multiplici
crifpantes virtutum nitentium gratia refulferunt. Difce in
hiftoria quales Nazarius dincinnos habeat, quos quam-
diu Samfon habuit intaitos, numquam vinci potuit. Cin- ia4. 11.
cinnos perdidit, & meritum virmtis amifit.
17. Audita igitur voce Verbi, quam exueras tunicam t j.
no£te, nequifieris quemadmodum induas earn 3 oftendi- '
tur enim, & frequenter offertur per nequitiara fpiritalem
quemadmodum , inquam , induas earn , oblivifearis &
nefeias, quafi jam Dominus adfiftat, exfors corporalium
vinculorum turbata confurgas , internam örationibus
pripares mentem, dum furgis j nt ex humilibus.ad fu-
perna contendas, Sc ftudeas fores tui cordis aperire. Dum'
pfttlm. 118.
Serm- zt-
verj l .
■ftl
lohxn. 1 0 ■
ibidem• 10.
Üb. f . de
Virginf
.% .
¡n Pf. TI 8.
Z f i . 1'
PfaU %}.
Pfal. 1 1 7 .
P fd. 14 7.
In Pf. 118.
Z f i . '
1593
manus tuas tèndis ad Chriftum, fiielem tua gefta fpira- A
bunt odorem.
18. Aperi mihi foror mea. No'nne cdm aliquem de pri-
màriis viris defiieras convenire , primo ad ejus domimi
appropinqiias : poftea quiris informari arque inftrui, ut
eögnofeas mentem patrisfomilias : deinde ut ejus domum
itigrediari?, imploras, ne quis te abjiciár & excludat. Pulla
ergo Sc cu regiam illam cileftem, pulfa non manu corporis
, fed quadam oraciöhis cui dextera. Non fola manus
corporis pulfat, pulfat Sc Vox $ fcriptum eft enim :
Foxfrátris mei pulfat ad januam. Pulfamus Sc digito. Denique
Sc Thomas digito mentit januam réfurreílionis ß
tianuin eile adferis, fanus videris, aperis oculos quibus
pbflis videre : fed dum audire diifimulas qui legunmr ,
claudis ne vi leas tibi, et fi aliis videre videaris. Injicis
etiam quafdam perfidii Sc intemperantii manus oculis
animi tu i , & ccecitatem infers cordi tuo ( quod eft gra-
vius) voluntariam ; ut videns non videas , audiens non
andias.
15. Putäs te folum efle cdm fornicaris, & non recorda-
ris, quia oculi Domini vident orbem terrarum ? Non au-
dis dieentem : Ecce venit hora ut difpergamini unujquifqtte
in Jisa , & me folum relinquatis: ß d non fwn folus ; quia
Pater mecum eft. Adeft cirgö Pater, adeft Sc Filius Dei, ad-
fitnt rniniftri, adfunt Cherubim & Seraphim, qui dicunt:
Santtus, fanttus , Jdnttus, plena eft terra majeftatis tua.
Plentts eft enim rnundus virtutum, quia pleims eft nequi-
tiarum : plenus eft orbis terrarum remediis, quia plenus
eft laqueis.
16. Exui tunicam meam, quomodo induam illam ? Erenim
in hac flculi nöfte prius tibi corporalis viti amiihis eft
exuendiiis j exuit enim fe carnem Dominus, ut pro te de
dominationibus Sc poteftätibus mundi hlijus triumpharet.
Quomodo induam illam? Vide anittia Deo devota, quid di-
fcat ? Sie fe a ¿his corporis , 8c terrenos exuit mores, ut
nefeiat quomodo etiamfi velir, rnrfus induere poflit.^MO-
modo induam illam ? Hoc eft qua verecundia, qiio pudore,
qua poftremö memoria ? Confuetudo enim boni, ulum
veteris pravitatis amific.
27. Audiens ariima , Aperi mihi, caput röris pleiiuin L.deifa#t
habens j hoc eft, tentätiönibus ficularibüs, fubito tur- 6.
bata, Sc qüafi furredhira qin furgere jubebaciir, ait ciim
aloem reaöleret Sc myrrham irifigne fepulturi: Exui tunicam
aperire : Sc tibi dicit-Jefus : Infer digitum tuum hue, &
mittein manus meas & latus meum, & noli ejfe incrédulas,
ßdJideUs. Pulfa ergo digiro , fi iion potes tota manu ,
pulfa januam. Chriftus eft janua qui air : Per me ß quis
mtroierit, JalvabitUr.
19. Cdm hanc igitur januam pulfaveris, vide quomodo
ingrediäris > ne forte etiam ingreffus extra confpeófcum
regis fis. Multi ingrediuntur palana, Sc non ftatim regem
iftum terri videiit, fed frequenter obfervant »utaliquando
videre mereantur. Nec prifumuht videndi copiam , fed
juffu reprifentantur, & precem Fundiuit > ut eum benevo-
lentia fu fei pian tur, eaventes primos fui fermonis ingref- C
fus ne quid titubet, ne quid offendat : quanto magis ro-
gándus eft Deus, Ut oftium miferie ordii fui noftra ingre-
diatur órátió.
zo. Foxfrátris meipuljdtad januam. Januam quoque
mam difce, o fponfa Chrifti, temporibus obferare noc^.
turnis ne facile quifqiiam patentem reperiac. Sponfus
ipfe vult claufam effe, cdm pulfat; Jänua noftra os nof-
tnim-eft, Chrifto propemoaum foli débet aperiri, nec
aperiatüt nifi ante pulfarit Dei Verbum. Fose fratris mei
pulfat ad januam. Audi pulfantem, audi introire cupien-
tem.
11. Apiri mi hi foror mea, Jponfa, columba mea, perfetta D
mea ; quia caput meum plenum efi rore, & crines mei guttis
ñottis. Cohfidefa quando inäxime pulfát Januam tuara
Déus Verbum, edm replétum éft caput ejlis tote no£tur-
fió. In tribbiati one enim & tentátiOiíibus pöfitOs vifitare
dignatur 5 ne qüis forte filcciimbát vi€tus irtitnnis. Re-
plerar ergo caput ejus rore vel guttis, quando corpus ejus
laborat. Tlinc ergo vigilañdurti, ñe edm venerit Sponlus,
récedat éxclufus. Si enim dóriñias, 8c cot ttiiim non vigi-
let, difce dit antequarti pulfet : fi cor tuum vigilet, pulfat
, 8c aperiri fibi januäm pofeit.
ai. Habemus èrgo animi noftri januam , habemus
& portas de quibus diítum eft : Tollite portas principes E
veftras , & eleva/nini porta aternalcs, & introibit Rex
gloria. Eft ergo & cilum in his in quibiis funt porti iter-
nales. Si has fidei m i portas velis adcollere , intrabit ad
te Rex glorii, triumphum pörtans proprii paflìonis. Habet
enim juftitia portas > nam étiani de his legimus fcrip-
tum, dicente domino Jefu per ptophetàfii fuum : Aperite
mihi portas juftitia. Et infra ait propheta David : Lauda
Hierufalem Dominum, lauda Destm tuum Sion) quoniàrti
confortava feras portarmi tuarum.
aj. Eft ergo anima qui habet januam , eft qui habet
portas. Ad hanc januam venir Chriftus, Se pulfát ¡pulfat
& portas. Aperi ergo illi, villt introire, vttlt Spoñfám in- p
Venire vigilantém. Noli ergo bono amatori faceré moras,
cito recedit : Sc tu fomno corporis «fi Videris èXclnfiffe
pulfantem. Excludis enim, cùm defidiofus es * cùm piger,
aim fomnolénras; His repagulis Chriftus excluditur : fi
'caftus et fi fobrius fis , cave ne negligens fis. Majoretti
Chrifto foeit injnriam, qui adveruenceitì repellit.
24. Aperi mihi foror mea, proxima mea : pitlfat ad januam
etiam quando tu dormis : fi tàmé'tt vel excitaltfts evi-
giles, vel vocatus januam tui peéioris apefiàs ,• introibir.
Quod fi fugias leélionempropheticam, fi doftii ñon legas,
in Ecclefia audire nolis i nonne fio« ili® qui ayerfo1 con-
nivet obtutu, ne videat quod poffit vliére', claudit ocu-
los ne adfpiciat »cui1 poteftas vi(fendì eft : aut heut in furore
plerique injeeere manus ocuRs fuis v ita Se tu primò
àvertetis conniventi magis diffitñulatione, quam refraga-
(ione prirupta. Nam edm ad Ecdèfiam venis Se te Ghrif-
E frU 6.
m 1-
Lib. ; . de
Vìrg.
meam , quomodo induam illam: lavi pedes meos , quo*
modo ihqttinabo ittos ? Veretiir enim ne itenim in centatioA
nes refiirgat, ne iceriüti in culpam redeat atque peccatunii
& egreffus fuos virtütühiqüfe pröfeöliis cerrenis incipiac
veliigiis iiiqüiriäre.
28. Gerte hoc modo etiani perfe6tionem virmtis fui
indicat ?qili tantam Ghirifti ttieruetit caritatem •, ut ad eäm
Vehiat i 8c pulfet jahüärn ejus, Sc veniät cum Patre , &
cofriet curh eadehi anima, & ipfa cum eo , ficut in Apö- jpec. 51
calybfi dixit Johanhes apoftölus. Etenim ciim in fupe-
rioribus audiffet: Adis hoc dLibaho; 8c ciim adverteret
in carne fe Ghriftb adeffe riöh poffe , fed tunc adeffe fi
adeffet in fpiritu, conformaris ie ad ejus voluntätem , ut
eilet Sc ipfa conformis iiuagini Chrifti > jam non fentic
carnis exuvias, jam qitafi fpiritiis exiiens fe corporis con-
jun£tiohe, jam quafi oblitä, & qui fi velit 5 copuli illius
meminiffe non poflif, äit: Exui tunicam meam , quomodo
induam eam ? Exiti enim' tünieani illarti pelliceäm , quam
acceperunt Adam Sc Eva poft culpam, tunicam corrupre-
I i 3 tunicarn paifiönuin: Quomodo induam illam ? Non re-
quirit ut induät: fed iia figmficat ahjeftam , ut jam indu-
mento fibi effe non potfei.
251. Lavi pedes ttieos / quomodo inquinapö illos ? Hoc eft, f. j.
veftigia mea lavi, dum egredeter, ac me elevärem de corporis
contubernio ,- de illa eonnexione Sc fomiliaricate
carnalis arhplexus: qtiomodö inquinabo eä, ut in corporis
cläuftram ,• & illurfi tenebrofum pafliönum ejiis carce-
rem revertar ? Sic päffiones fepelimüs , fi crucem hujus
corpotis non refolvamiis j fi chirographum' peccati quod
deletilm eft * in cnxti Ghrifti non refcribärntis, fi veteris.
hominis atttlöhrm quem exnimtisj nott indtramus. S-riptum
eft enim in' Canticis: Exui tunicam meam, quomodo induam
earn : lavi pedes meos , quomodo inquinabo eos ? Morcificä-
ta igitur funt corporis membra ,• off ejüs pulhfläfit vitia ?
Ideo non privaluit Lex, qu'ia carnem non mortificavit :
ideo quafi Oiwa priteriit,- quia nott decoloravit: ideoque
oburnbravin rfos ä fole jüftirii, quia coacervayie crimina.
30. Äliqitaiido nitdarn effe , virtutis indiciiim eft, quia
fcriptUfli eft: Exui tunicam meam, quomodo i/iduam eam:
lavi pedes htcos, qnoinodo inquinabo eos ? Qjiarh igirur tunicam
exftdrit, Sc non invenerit quemadmodum’ induat
eam, de Scripturis fi poflumus, revelemus. Eft enim qm-
dam tunica corporalis, funt cupiditatum qui Jam inteXta
velamina v 8c ideo interdum melius eft nuaum effe corpore,
quam ebrde yelatüni. Ünde. etiam Paulus nos adnro-
H h h h h iij
jtpol. t .
David, caf