dant. Hac autem omnia ante annum CCCLXXXIX. evenìjfc in confeffo eft. Foflremo commentarla fua in
a. inpfalm. Lue am citat a quafi non ita pridem compofita ; quandoquidem memorati loci expofitionem repetit, ut quam
58. num.\. au^ltoritm anintis dejperet adhuc effe prafentem.
fpua cum fic habeant, exiftìmamus fore neminem qui eafdem enarrationes ad lufiìna perfecutionem
objlinatius referendas effe contendati Non ignoramus tamen Ripamontium Hijlor. Mediol. a fe beati Caroli
jujfu edit arum decade i. adfirmare fub idem tempus frali a quad am in ter orthodoxos dr arrianos effe commi
f u , in quibus multa in priorum gratiam miracula his qua in pfalmo x x x v i . deferibuntur, pianefimilia
contigcrint. Verum hujus autloris cìtm non nifìveteribus quibufdam iconìbus, infcriptionibus, aut denique
cer torum locorum appellati onibtts nitatur, auftoritas non efl tanti, ut fcrip forum omnium foli bello in Eu-
genium tyrannum geflo eadem prodigia tribuentium confenfui anteponatur. Nam quod fanelli s Fir peti fio-
nem arrianorum qua aliquot ante annos fatta fuerat y commemora ;id certe non magis mirum v i deri debet,
b- inpfalm. quam quod librorum de Poenitentia multo antiquiorum b , immo dreventus cujufdam quempuer adhuc
40 num. confpexerat ^ mentionem neutiquam pratermiferit.
Nuncveniamus ad explicationem pfalmi x l i i i . quod ex operibus Dottori s noftri ultimum eft. E am ille
Paulino diaconofuo atque amanuenfi fauci s antequam fato funger eturì dìebus diti avi ty jam Deo quo frope
diem poti turus erat,flenus j ut clipeo igneo, quem capiti ejus idem Paulinus impendentem v id it, por tendec.
Paulin. batur. c In h ac prof etto lucubratione fingularia quadam virtu turn (pecimina confignavit, nec enim tantum
maximam prodit cum in explicandis Scrip tur is ingenio fuo fe diffidere profi te tur : verum e ti am
fummum fludiumergafidem catholicam cujus gratia adverfus hareticos, maxime autem arrianos ad extremum
ufque fpiritum decertavit : prater e a vero eximiam caritatemin gregem fuum , cujus demum inflid.
ibidem, tuendi labor¿bus immortuus ejt. Colligimus etiam ex eodem Paulino d poftremam hanc fcriptionem Ambros
i feflis pafchalibus anni c c c x e n i , adferibendam effe ; quandoquidem eo tempore , ut fert probabilior
opinio, in vivis agitare defiit.J$ua de re alibi dice tur uberius.
Ultima quatuor Enarrationes quarum una citatur ab Augurino, ferìnde ac alia fermonibus confanti
e. inpfalm. quod& ftyli ratio, dr citati Scrip tura per eofdem dies in Ecclefìa recitata loci fatis indicant. e Sed v aide
Calibi?* quoque credibile eft e arumfingulis fingulos fermane s contineri ¡cum pfalmorum verfculi raftim fercurrantur,
dr ultimorum exfofitio quam priorum multofìtbrevìor j ne feilieet ob moram longiufculam tadio afficeren-
tur auditores. Hamm porro character mìnime diverfus eft : nec jam in ipfis ficut in fuperioribus verfiones
Aquila, TheoàotTonìs, aut Symmachi referuntur,excepta ultima cujus femel tantum d f qua fi obiter f it men-
tio. Et hinc forte non abfurde colli gas eamdem qua unius , etiam aliarum atatem effe. ¿Hduapropter cum
pfalmi l x i . explanationem manifeflumfit habitamfuijfe proximepoflGratiani cadem, alteram Ambrofiì
legationem ad Maximum, dr Theodofii de hoc tyranno vitioriam,fequitur eas omnes anno c c c x c . cui piare
s hujufmodi Ambrofianas lucubrationes tribuunt hiflorici, v ix poffe dici pojteriores.
Ambrofius in prafatione atque e narrati one in pjalmum primum ex Bafilio multa quorum nonnulla fu is
f. Loco fitp. locis indicavìmus ffuo more mutuò fumfit Origenem quoque, ut obfervavit S . Hieronymus t, in quibufdam
titat0'r fecutus eft. Certe quìdem qui utriufque commentati ones in pfalmos x x x v i . x x x v i i . & x x x vm . interfe
i.num*™. contuleritj haud pauca ex Origenianis in Ambrofianas comperici effe tranflata. Sed hie infuper dogmata
& inpfalm. quadam cum Origenis errorìbùs de judicio, g refurretti one y nec non omnium etiam eletlorum per ignem pur-
h.AdJonit. g,atlone admodum affini a , deprehendimus. Verum infignium virorum honori hoc , uti nos alibi annotata
lib. & vimus k , dabat-, ut eorttm opiniones nondum liquidoproferiptas ab Ecclefìa proponere non gravaretur, licet
ì Lib to opfofitam fententiam data occafione doceat atque approbet. id autem cum in hoc ipfo argumento fattum
decìvit. ab eo cognofcamus, maxime ex his qua in expofitione pfalmi c x vm . Serm. XX. f . 11. & vili'. tradii,admodum
fimile veri efl circa h ac duo capita ipfum non alia finfiffe, quam qua poflea clarius ab Augufiino
* tjus dtfcipulo explanata pofl modum communi confenfu amplexifuntomnes theologi.
S A N C T I
Scrip, fort,
ciré. an.
381.
Gen. 1.31.
af ù . c . 3.
737 7 3 8
I M FÜ S I
S A N C T I A M B R O S I I M E D I O L A N E N S I S E P I S C O P I
ENARRATIONES
I N X I I P S A L M O S D A V T D I C O S -
I N P S A L M I PRIMI E N A R R A T I O N EM PRMFATIO.
3 U O N I A M fumnium virtuti
I incentivum propofuit Deusfu- I0 tura: beatitudinis dele&atio-
nem : vehemens quoque calcar
erroris dele&ationem eile dia-
« bolus exeogitavit. Utriufque
lententia: pra:ftat indicium primus humani generis
Adam,à domino D e o in paradifo volupta-
tis poiìtus 5 ut a:terna delectatione frueretur, ad
virtutem futura: ibbolis provocandam. Neque
enim erat incognitum D e o locum eum errori da-
turum,& ceteris propofitamfpemialutiseilè debere
, qua in prareptam liumano iedem generi
contenderent reformari. Et idem per fpeciem
lèrpentis q u a prafiguravit dele&ationis illece-
b ram } uxoria perfuafione deceptus. Occafione
igitur accepta,adverfarius per dele&ationem mihi
operatus eft mortem. Itaquequod divina gratia
tributum erat ad vitam , fadum eft mihi in
mortem,eoquefaciliorem inimiens adienfiim hominis
habuit j ad lapium enim ipeciem praten-
dit natura. Dele&arunt enim opera fiia Dominum
: dele&arunt prima natura exordia y q ua
videns Dominusait : Bona valde.
ì. Laudant Angeli Dominum, piàlluntei P o .
teftates ca lo rum , * & ante ipium initium mundi
Cherubim & Seraphim cum fiiavitate canora
vocis fu a dicunt : Santius, fanctus 3fanttus. Innu-
* . Angelos ance ipfum mundi initium creacos idem Ambrofius
llb. 1. Hexaem. cap. j.irtim. 15. jam docuerac. Er certe hacc etiam !
fuic mulcorttm Patrum cum Graxorum^tum Latinorum(cntentìa. |
Undc cum videacur contrarium capiti primo Conc. Lac. fub I11-
noc. I I I . celebrati definitimi, hanc Synodi mcntem fuifl'e cre-
dendum e ft , ut eos tantummodo cenfura configerec , v el q'tii fpi- I
ma les fubftantias omnino creatas inficiarentur , v e l qui ita crea- I
tas admicccrenc , ut in pcenarli peccaci ab eifdem ¡pattati affinila- |
rent condita poftmodum corpora , in qua: tamquam in carceres I
decrudeuencur. ( lin e S. Thomas part, i . quscft. 61. arr. 3, fenten--J
tiam eoruni qui Angelos cum ceteris> univerfi nacuris creatos de- |
fenderenc ,11011 certain , fed cancummodo probabiliorem vocar. I
H uncci am liccbic confulas Opufc.
S. Ambr. Tom. I.
11 iècus ac Sixc. Scncn-
A mera Angelorìim mìlliaadfiftuht, & fenióres Se
turba magna ficut voces aquarum multarum
concinunt Alleluia. a Ipfum axem cadi fe r t ex- a
preffior iermo cum quadam perpetui concentus Atoc-p '
ìuavitate verfari ^ b Ut fonus ejus extremis terra- b2
rum partibus audiretur, ubi funt qu id am iècre-
ta natura. N e c id ab ufu natura alienum vide-
tur j quandoquidem v o x mifla gratiore plaufu è
nemoribus refultet, aut montibus, & fuaviore fono
reddant quod acceperint. In feopulis quoque
B ipfis &. lapidibusreperit natura quod dele&aret.
Àliorum fpecula, aliorum ufus deledat aut gratia.
F e ra ip ia , atque aves loci ameenioris aut
modulations vocis deledatione mulcentur. Lac-
tentibus quoque parvulis aut feveritas terrori eft,
aut blandìtia voluptati. Naturali« igitur delec-
tatio eft.
3. Unde & Da vid fanclus, qui adverteret unde
h om o , & qua eifet fraude dejedus ( nam ft
tenuiflèt infuiam fibi à Domino a te rn a illius
C caleftifque deledationis gratiam , nec iaculari-
bus eaptus amiftiTet illecebris , numquam tam
miferabilis àrumna fubiiilet injurias ) itaque reparare
earn ftudens ac reformare piallendi mu-
n ere, caleftis nòbis inftar converfationis itìfti-
tuit.
4 . Etenim licet omnis fcrip tura divina D e i gratiam
fp ire t, pracipue tamen dulcis piàlmorum
fem lib. j . Bibliotb. [aneli., Annot. j .
a. Ica edit. vet. cum mil'. Remig. Long. Va le. Thuaii. & Reg.-
V a t. autem . . . .f e r t explofior fermo. Colb. vero , & Vi£t. Ipfum' ■
maxime cdum fert fermo foris. Sed quid libi vellct illud , fermo
forts ; nifi forte h ie idem f i t , de (ermcf exteroruiiif, five à fide
alicnorum, pura Platonis cjufque feétatorum, de quibus in iib.de
Abraham cap. 89. num. 3-4. Denique edit. Rom. fert quorumdam
fermo. Q ua autem raiione concilietur hie locus cum a liis Aucftoris
no ft r i, docuimus lib. de Ifaac & Anima cap. 7 . nota ad pag. 3 7 7 .
adjun&a.
b. Rom. edit, u t f i ajfuetudo permuterei , fon u s. . . . 5audiretur.
V et. & cod. mlT. u t fonus. . . . audiretur: Vac. v e ro , (> fonum....
a udiri..
A a a .