Philip. 1 .
9 - & io .
P fa l.S o . 8.
Pf*ì .1 14 .
t.Reg. iS.
7-
I. R eg. 19.
SPfal.
1x4.
i -Rcg. il.
IJt
i s ,& onerati e (lis, & evo vos rcficiam.Tollite ju/rum A tuum: non morte morieris. Bona igitùr humilitas.
^ V J • H /> J t a __: ____ i_.......: i • _____ ÍL o , « n . C - meum fuper vos, & difeite a me, quia mitis fum, d “
-humilis corde, dr invenietis requiem animabas vefi
trìs. Dii cam us ergo ab eo,qui ci opere nos voluit
quod proficeretad ialutem,8c nobis dicit : Difeite
« /«¿.Non eft meciiocre quod dicic,Difeite: Se ad.
Denique humiliatus e it , Se ialvus fadus eft. Ec
alio lo c o , cùm propeer numeratum populum
Dominus eilet offenfus, Se mifiiTec propìietam
Gad,qui regi David diceret : Elige tìbi quid velts
fieri,trienniofamemfuper terram,auttnbus menfìbus s
di dit, ,4 me difeite. Non facile poteft quifquam hu- fugere te a facie inimicorum tuorum perfequentium te,
militatem a docere inflatus: quamvis fit humana aut fieri triduo mortem in terra. Refpondit David:
præditus iàpientia^mèns tarnen inflatur,quam fu- Angufiia fient mihi hac tria : fed magis incidam in
perbia carnis extoIIit.Et qui paupertate conten- manum Domini , quoniam magna efl mifericordia
tus eft,non eft con tentus injuria:Se qui poteft fer- B illius valde, quàm in manus hominum incidam. Et
re verberum poenas, exagitatur verborum con- cùm dediffet Dominus mortem in Ifrael à mane
tumeliis:8e qui poteft adminiftrationes contern*
nere, dolet fibi aliquem honorificentia elle prx-
latum.G r a n d e eft in omnibus humilitatis tenere
menfuras. Superbia hominem prima dejecit.
Dum plus volumus ,etiam quod minus eft fole-
nius amittere. Bona humilitas, qux nihil appetendo,
totum quod contemnit, adipifeitur. Ipfe
dominus Jefus fe humiliavit ju t nos elevaret : Se
ufque ad horamprandiiyfeptuaginta millibus hominum
m ortuis,refpexit Da vid ad Dominum,8e
cum vidiflet Angelum ferientem populum,dixit:
Ecceegopeccavi, dr ego pafior male fe c i: & f i i in hoc ,
grege quid feceruntfFiat manus tua in me,dr in do-
mum patrismei. Et propitius fadus eft Dominus,
cum lacrificium reconcili^tionis Domino eflet
oblatum. Bona ergo humilitas y.qux regem'plehumiliavit
fe ufque ad crticem, Propter quod exai- C bemque fervavit. Ìtaque, reconciliato Domino,
tavit,\n<\x\\t, ilium ,Deus....ut in nomine ejus omne ait David : Bonum mihiefi, qiiod humihatus fum.
genu fiefiatur. Quanta fecitDominus audeo dice- 23. Bona ergo humilitas, prxfertim fi adj un gar
e , Se non flexi ei genu ? Sed flexi ei poftquam fe tur ei devotio voluntaria. Ideoque fe vivificarj
humiliavit.Sicenim,hoceft,perhumilitatem,per fecundùm verbum petit-,ut fecundùm verbum
crucem fibi Ecclefiam congregavit. vivat,& omnia cum ratione faci non iecundum.
David rex erat,incerta Se occulta fa^pien- carnis voluncarem. Unde * my icum illud etiam
t ix fibi patefada teftatur : fed ideo fe magis hu -
miliabat. A t vero Ezechias cecidit ab altitudine
cordis fui. Ille laudabilis rex,illequi de obfidiomoraliter
accipi poteft:/» principio erat Verbum,&
■Verbum erat apud Deum > dr Deus erat Verbum: hoc :
erat in principio apud Deum. Omniaper ipfum facta
ne,de xgritudine beneficiis Domini 8c mirabili- D funt,drfine ipfo factum efl nihil. Et ,mitator efto
-bus liberatur,cecidit per fuperbiam, Sc gratiam
meriti fuperioris imminuit.Quid fuiflet Jofeph,fi
humilis non fuiflet? Scivit fibi obfuifle,quod prx-
latus erat fratribus : etiam pius amor miferiam
prxlationis invenerat. P rxlatio armavit fratres,
humilitas conciliavit extraneos: prxlatio conci-
tavit germanos,humilitas regem fubditum fecit;
utverequafi ex perfona Jofeph dictum putemus,
quod hie ipfe fupra dixit: Humiliatus fum,dr fal-
Dei.Quomodoimitator?Numquid cælum potes
facere, aut terrain, aut mare?N on utique : fed ut
omnia per verbum facias, nihil fi''<a verbo:omnia
cum ratione, nihil fine rationejq ía non es irra-
tionabilis , ô hom o, fed rationabilis.
24. Sequitur. verfuS: quartus : Voluntaria oris_
met comproba, Domine , dr judicia tua doce me. Qui
fe humiliât, vivificatur fecundùm promilTum Domini
: qui vivificatur ipiritu De i, voluntarius eft
vum mefecit-,quamquam fi confideremus quæ ifte E minifter;plurimum enim refert utrum ex voluntoleravit,
ex perfona fua eum dixiflereperiemus,
22. Golia fuperato, occurrerant juvenculx
piallentes : Saul in millibus, David in decem millibus
: commotum eft fel re g is , Se quxrebat eum
occidere : Se humiliavit fe David ante Jonathan
filium regis, Se convertitejus affedumyut quem
fiicceflorem patrii regni potuerat habere fuipec-
tum,eumdem adversùm ftudia paterna fervaret,
dicenspatri: Jjpuid peccas in fanguinem innocentis?
•tate quid facias, an ex neceífitate, quod placear
De o. Denique voluntarius miniíter haber prx-
mium, coadus diípeníat obfequium, ficilt Apo-
ftolo docente cognovimus.Scripfit enim :Vaenim
mihi efi f i non evangelizavero ! Si enim volens hoc
ago, mercedemhabeo:f i autem invitus, difpenfatio
mihi credita efi. Vide voluntarium exfecutorem
cxleftis arbitrii. Liber erat ex ómnibus,b &.om¿
nium fervus eft fadus,volúntate utique, non ne- ‘
& id vocem extorqueret in v ito , quod non me- F ceffitate ju t plurimos lucraretur. lis quoque qui
reretur occidi David. R e d e ergo ait: Humiliatus
fum,drfalvum mefecit.Et iterum cùm ad eum pro-
pheta venilfet,& indignationem Domini in cau-
fa Bethfabee mulieris denuntiallet,humiliavit fe,
& ait : Peccavi Domino. Et dixit Nathan ad eum :
guoniam peenituit te , abfiulit Dominus peccatum
a. Ita cdic- cum paucis mfT. A lii auccm parcim , hutpilitatem
docere : in fla t quemvis human» f»pienti» , mens carnis extollit & c,
partim , humilitatem docere inßatus ; quamvis human» mens fa -
pienrid carnis extollutur. V el etiam', human» fapientid mens carnis
extollitm.
• * . Mvßicum, hoc loco ncutiquam opponitur littcrali ; quando-
quidem ubique litteralem hujiifce textus Evangelici fenfum con- I
ftantiifimc propugnat Ambröfius : acque adco interpunClioncm
ab Alcxandrinis & ALgypciis ncc non & à Pilotino eò indudbam,
ne vel minima ha:re/i arnanx daretur occaiio , rcjicicndam con- I
tenditjUt videreeft Enar. in Piai. 30.nu1n.5y. & Comm. incap. 1. I
Luca:. H ie ergo teilimonium illud ideo myßieum dicitur , quia !
Legis vinculo tenerentur quafi fub Lege eifet,fe
exhibuit,cùm fub Lege nonefletjut eos fervaret
qui fub Lege vivebant. Infirmis infirmus fadus
eft j ut infirmos adfumtione infirmitatis proprix
fuftineret.Omnibus omnia fadus eft,non * legiti-
ma neceffitate, fed voluntatis obfequio. Aperuit
rem minime corpoream > lèda ienfibus, immo ab ipfo hurnano in-
tclledlu rcmotiflimain exponat, xternam feilieet Verbi divini genera
tioncm. Moralitas autem in eo cft , quod a«for grtcci codi-
cis latine verbum & rationem fignificct. Porro cùm ex mcmora-
tis verbis morali fenfu haudquaquam cxcludi litteralem nobifcuni
confiteri cogantur novi liajreriei, quamobrem etiam non con fit e-
buntur, ficubi facrum illud cffatnm : Hoc eft corpus meum, à Pa-
tribus myftice ac Ipiritaliter expofitum videant 5 inde tanicn na-r
turalem Sc litteralem interprcutionem non excludendam.
b. MIT. quin^ue : Et tn omnibus fervus eft fa i l us.
* . Legitima necejfitas eft c a , quam lex imponit. ,
mihi hujus altitudinem confilii in epiftola ad A tate propheticx revelationis infpii¡er; ut ad fub-
Philemonem fcripta ; quia quod ipfe effet, alium ' ■
effe vellet ; ut volúntate potius quàm neceffitate
detulifle Domino videretur. Ica que pro Onefimo
interveniens fie ait: Tu autem ilium ut mea vifcera
fufcipe, quem ego volucrammccum de tiñere ; ut pro te
mihi minfiraret tn v i71 culis Evangelii:fedfine confilio
tuo nihil facere volutane velut ex neeeßitate bonum
tuum effet,fed voluntarium. Quam fed ul us fua for,
qui cum effetwas eledionis d iv in x , eonfortium
confilii non dedignabatur alieni ; ne alcerum B Domini, magis quam habitare in tabernacuiis peccafrudu
voluntatis proprix defraudaret. R e d e er.
go David ait quafi propheta: Voluti tari a oris met
comproba,Domine, oris fui ofFerens Domino iàcrifì-
cium voIuntarium;eo quod ut apis illapropheti-
cabonos flores colligereore confueverit, favos
ore fingere, mellaore componere, & ex herbis
fuavibusa ore filios legere : qux cùm f i t , inquit,
rob ore infirma , f apienti a pradicationefubfiant'tafua
producit atatem. Quod fitiftud voluntarium oris nomine lefit chrifii Nazareni farge , dr ambula.
lacrificium, recognofce : Immola, inquit, Deo fa - C Chrifto Iucebat ille qui dicebat : Sanette dominus
Rrr. I. 6.
h'
eundum officium voluntate concurranr,non neceffitate
confcendant 5 quo merces ad eos inte-
g r x devotionispoflìt plenior pervenire. Prophe-
tavit Se Caiphas , ¿fuia expedit unum hominem 1
mori prò populo : fed hoc voluntarium oris minif- ■
terium non eratj quia loquebatur invitus. Denique
quid dicerety nefeiebat.
z7* OH® er§ ° voluntaria oris fui Dominò D a vid
piacere defiderat ? Eie gì abjetfus effe in domo .
torum. Audiam quid loquatur in me dominus De
Aperiam in parabolis os meum, loquar propofitiones
ab tnitio feculi. Paravi lucernam chrifio meo. C o r pus
fuum quod erat ante Iiinofum, Sc ccenohe-
reditarix colluvionis obftrudum, b ut oleum fpi_
ritale recipere non poffet, Chrifto paravit,ut lu-
ceat. Chrifto lucet, cujus opera in Chrifti lucent
lumine.- Chrifto lucebat Petrus, cum diceret:/»
crificium laudis.
25. Exipedat Dominus voluntarios miniftros.
Denique in libro Efaix dicic Dom in u s :^ «^ mit-
tam ? Utique fervulö fuo poterat imperare,quem
dignum qui mitteretur,invenerat:fed maluiteum
ipontanex oblationis non fraudare mercede,qui
ut ipfe fe offerrer,prxftoIatus eft.Et quamvis ejus
feiret affedum,exipedavit tarnen vocem; ut cu-
mularet gratiam. Unde fe offerens’Efiiias ait: Ecce
Jejus. C hrifto lucebat martyrum lucerna,qui prò
Chrifto fubiere martyrium. Chrifto Iucebat D a vid
, qui poterat dicere : Cor meum, dr caro mea
exfultaverunt in Deumvivum. Chrifto paraverat
mentem, cùm de eo , à quo frequenter ad mortene
fuerat appetitus, diceret:JVo» mihi contingat
a Domino, fi fecero hoc verbum, domino meo,chrtfio
Domini injicere manum meam. Cùm majorem ha-
beret caufam tuendx falutis fux , ut occideret
Pfal. 84. ;
P fai. 7 7 .
Acl. 3. 6.
Act. 9 . 34.
Pfal. 83.3.
ego,mitte me:Sc fic poltea mifllis eft ad populum. D perfequentem;etiamaliosquifuadebantinimico
Ideo de eo didum eft : £¿uia Efaias audet, dr di-
cit. Etenim quafi voluntarium organum uberiore
ípiritus fui gratia Chriftus implevit.
26. N e c otiofe hoc pofitum puto ; quia voluntaria
oris fui placeré defiderat Domino. Multi
p rop h etx , fed in omnibus oris voluntaria placent.
Excuíabat Hieremias, dicens:j?«/y es domi-
nator Domine ? Ecce ñefcio loqui, quia juvenior fum
ego. Et dixit ei Dominus ; Noli dicere, quia juvenior
non eile parcendum, quem Dominusjuxta pro-
miffum fuum, in manus ipfius tradidiflet, ab ejus
necandi cupiditate revocabat. Chrifto lucebat
Propheta,cum de eo qui patrisdomumturpi ma-
culaverat inceftu,qui patris falutemparncidali-
busprxliis appetebat, pius tarnen pater diceret
ad p rxlium p>rofed:uris:Parcite filiomeo Abeffalon.
Taceba t improbitatis icelus;pietaris autem gra-
dum, &nomen neeeßitudinis prxferebatjut pufum
ego;quia ad omnes ad quofeumque mifero te, abi- E gnaturi non adverfarium regis , fed fiiium eOgibis
:dr fecundum omnia quacumque mandavero tibi,
loqueris. Verecunde propheta xtatem corporis
prxtend eb at; ne exfequendis cxleftibus impe-
ratis impar efle adolefcentia deprehenderetur.
Sed Deus uc qui morum magis quam annorum
judicaret xtatem confiderandam, Sc in juvCnili
corpore maturitatem robuftx iäpientix in fiio
fervulo prxvide ret, a i t : Noli dicere, juvenior fum
ego,lio c eft, prohibuit eum juvenilis xtatis eon
tantes,dolorem Ixfxpietatis inhiberent. Etpoft
mortem ejus operuit faciem fuam,8c voce magna
clamabat,dicens:Fi//«r meus Abeffalon,filius mats.
Hane vocem parricida non meruit: led Chrifti
prophetabat grariam. Didicerat Propheta de
Chrifto bonus e f l e pateryqui bono filio lerviebat.
28. Denique ideo d iceba t: Et judicia tua doce
»7i?;quiajudicia De i ficut abyffiis multa.&inicru-
tabilia, ut Apoftolus dicit. Ideo non poterat ea,
Ibidem. 33.
templatione vires fuas perpendere,cuifides cani- p nifi Chrifto docente,cognofcerejquia unus maciem
iäpientix miniftraret. Et iterum in pofte-
rioribuscüm dixifletidem propheta :Seduxifiime,
Domine, drfeduttus fum .. . . Et d ix i: Non nom'tnabo
nomen ejus, dr non loquar in nomine ejus ultra; ad-
didit: Etfaftus efi in corde meo,ut ignis ardensfiam-
mans in ofitbus meis: dr diffolutus fum undique, dr
ferre non pofium. Advertimus igitur quod iis etiam
qui aut excufandum officium iuum,aut certa ali-
qua caufa negandum putaverint, Dominus tarnen
nofter aut ratione perfuadeat, aut ciipidia.
Ica mir. icx. Reliqui vero & ant. edit. ore flores leger*.
Rom. ore natos legere. Scilicet quia advcitcrant edicores Ambr..
alludere ad Virgilianum illud e lib. 4 . Georg.
Vernmipft e foliis natos, & fuavibus herbis
Ore legunt:
Vide liac ipfade re lib. y. Hdxaem. cap. 1 1 . 11 um. <7.
gifter omnium Chriitus eft. H x c autem Chrifti
judicia funt; ut iis qui nobis infidiati fuerint,no_
verimus non vicem injurix rependendam I fed
pro injuria magis deferendam gratiam.Denique
maledicentibus non remaledixit, percutientes
non repercuifit-.fed magis etiam crucifixus pro
perfequentibus fe pix interceflionis apud Patrem
auxilium deferebat dicens: Pater dimitte Hits-, non
enim fciuntquidfaciunt.]rlxci&iturc(]uilc[m$ fece-
ritlegis judicia,remunerationedonaturaChrifto.
b. Edit, ut oleum fpiritale recipere pofct- M I T . . . . non poftet.
Melius 3 fi quidem hoc loci ante u t , lubincelligendum e f i, ita :
qu x diccndi forma bonis au£toribus eft familians.
C. Onines edit, quifquis fpiritaliter intellcxerit, & fccerjt. Omnes
mil’, ut in tcxtu- Sed a multis etiam abfunt lequentes dux
voces, legis judicia.
Rom. il. 33..
Matth. 13
i i l i i
1 1