fus.Vult enim Temper quæri, frequentius inveni- A potuit : populus autem Chriftianusfidei fecunda
ri: & fi claufam invenerit januam,pullàt: 6c fi per generatio5ideo robuftior, 8c venerabili maturior
moram fuerit exclufus, recedit. Sed cito redir,& fenectute.Illa generano Legis,hæc gratiæ. Unde
icerum p u lfa t3 ut v e lp o fte a Sponfam inveniat 8c alibi ait : In generationem & generationem a n - ?yÂÎ JJ
cum. 6. præparatam. Poteft quidem 6c fie a'ccipi: F ra te r n u n tia b u n tv e r ita t em tuam.
meus t r a n f iv i t , ficuc legimus, quòcl penetravit 20. Sequitur verfius tertius: F u n d a fii terram, d r
diledæ intima medullarum ,6c quemadmodum permane t .Difpofitione tu a fc rm a n c t ¿/Vj.Quomodo
Luc. t . } j. ad Mariam didum e f t :E t tuam ipfius a n im am fe r - fundaverit Deus terram Scriptura nos d ocu it,
tra n fib it g la d iu s ; u t reve lentu r m u l tor um cordium co- dicente Propheta:Di»J fa p i e n t id fu n d a v i t terram: Prov
cant. j . 6. g/7/ïr/owi.Deniqueaddidit Sponia animamfuam f a r a v i t a utem calos in in te lle t fu . Terra ergo tamexiffe
in verbo ejus, quod fit quando anima pere- ß quam fundamenrum e f t , in qua confiftimus ; li-
grinatur à corpore , 6c De o præfens eil. cet » ipfam in hemicyclo cæli effe , 6c is qui foris (
i8. Explanavimus ig itu r , utpotuimus,quid eft fermo concelebret,6c Scriptura lignificare v ieffet:
In Aternum,Domine ,p erma netv erbum tuum in d ea tu r , dicente Job : Sufpendens terram in n ih ilo . ub. :ji.
¿ve/o.Pofíumus tarnen 6c ficintelligerejquiaincæ- Includiturergo orbe cæleftij 6c ideo fol nodibus.
lo magis permaiiet in æternum , ubi Angeli 6c non vid etur,q uia gyrando in inferiore inveni-.
A rch an g e li, Cherubim 6c Seraphim 3 quoniam tur orbis parte cæleftis. Sed non eft cura Tandis
homines quamvis fandi.fint, tarnen afFedus eo- axem cæ li, 6c elementorum ípátia philofophico
rum fæpe mutatur. Nu nc gaudemus, continuò more, numerofque deferì bere (quid enim hoc
mceremus, irafcimur, ingemifcimus. In ipfa pcc- prodeft laluti ) quia iandi ipiritalibus iemper ini.
cor.i. nitentia non vult nos iàtis contriftari A p o llo - q tendunt,6c vitæ æternæprofutura velcognofce-
7- lus, ne triftitiaabforbeamur.Ubi ergo iracundia, re geftiunt, vel docere.
ubi triftitia gravis, non permanet ibi Verbum. 21. Denique hunc locum pulcre nobis aperuit
Denique de Í0I0 domino Je fu didum eft àjohan- Ecclefiaftés ipiritalem effe, non m aterialem, di-
Marc. i.jo. n e , quia V id i t . . . .S p ir i turnfa n c tum defeendentem c en s : ¿ ¡h t a a bu n d a n tia homi n i in omni laborefuo quo Ecrit.u
d e calofìcutcolumbam d r ma nentemfu per eum.Nam laboralfub folcéG en eralio v a d ì t,drgeneratio v e n i t ,dp
6c prophetx non Temper prophetabant,fed cùm te r ra fia t in fa cu lum ;hoc eft,quæ abundantia ipiri-
1. Reg. ü . infunderet his gratiam lpiritus prophetandi.De- tali homini laboranti fub fole juftitiæ ? E t fubjes
-& f ei- niquenec David præfcivit quid annuntiaret Na - cit-.Generatio v a d i t ,d r generatio v e n i t . Vadit genethan
miffus à Domino : ÔC utique inferior N a - ratio, quia d iv ite s eguerunt dr efurierunt. Qui ante Pfai ]y
than propheta cognovit quod Da vid præftan-j) abundabant gratia, poftea tarnen propter perfi-
4. Rif. 4. rìor nefeiebat. Et alius dixit propheta : C e la v i t diam fuam egere coeperunt.Qui autem pauperes
x 7- me Dominus. Unde 6c plerique accipiunt in cælo erantpopnli natiónum, jam per fidem Chriftiiàpermanere
Dei Verbum, in Poteftatibus cælefti- tiantur 6c abundant,ficut feriptum e ñ :E d en tpa u- py,/, „
bus,in quibus non funtaffeduum varietates.Ali- peres, d -fa tu ra b u n tu r . Audieruntenim dicencem: 17.
qui autem de ipfa accipiunt Trinitate, quæ íola A b u n d a n tes in omni verbo,non in pecuniis uti- , .c
immutabilis fit ; 6c ideo in cælo permanet Ver - que, non in auro 6c argento ,ièd in omni verbo , |§jS
uba». 14. bum , id eft , in P a tr e , quia Verbum dixit : Ego inq uit, d r cognitione. Et alibi ait : I n d iv i t i i s firn- c„x
10 • i n Patre ,d r Pater in me. p lit ita t is . Hædivitiæ funt falubres 3 nam copiæ
it. 90. 19 . I n generationem d r generationem v e r ita s tu a . iæculares ialutem adferre non poffunr. Qui au-
Muiti funt quidicuntur d i i , fed non funt. Ergo £ tern habueritabundantiam fpiritalem,hujuster-
in gentibus mendacium e f t , in Ecclefia veritas, ra frudifera ftat in fieculum,bene fundata radice
Hane tarnen veritatem habuit primo Synagoga, virtutum , vel anima bonos utique germinans
quæ habebat eloquia Dei ; eft enim veritas 8c in fru d u s , vel caro nullis cupiditatibus mobilis ad
veteri Teftamento, quæ fuit ante in populo Ju- prolapfionem.
pf*l. 7j . 1. dæorum. Notus enim in Iu d a a Deus : Deus autem ■ 22. Hanc terram circuit fol juftitiæ falutaris,
veritas eft : ergo in Judæa veritas.Fuit igitur ve- de quo feriptum eft : E t or itur f o l ,d r o c c id it, d r in eccuJ
ritas in patribus, Moyfe,6cJefu Nave,in Samuel, locumfuum tra h it. Ipfe oriens i llu c v a d i t a d a uflrum, cMin
David, Elia, Eliiæo, 6c in il lis ieptem millibus dr g y ra t a d aquilonem : kgyrando g y ra t S p ir itu s , dr ¿
virorum, qui non curvaverunt genua Baal. Sed in gyros ejus con v er titu r S p ir itu s . Oritur fol juftis ,
quia pofterior foboles Judæorum à patrum mo- F occidit autem injuftis : oritur tranquillitati piæ
ribus deviavit, receflìt ab illis veritas, 6c ad E c - mentis,occidit iracundiæ.Unde a i t :^
clefiam venit. Receflìt enim ab illis,quando di- fu p e r ira cun diam v e firam .Hinc poteft colligi quia
loh»». 19. xerunt de dominojefii : T o l le , to lle ycrucifige eum 3 iifdem oriatur 6c o c c id a t, quorum 6c vitia lepe-
Jt ■ tradiderunt enim veritatem , 8c elegerunt ini- liat, 6c illuminpt gratiam. Mortuus eft enim pec-
■quitatem. Omnes ergo aliæ generationes verità- cato,ut D e o viveretjhoc eft,peccato fumus in il-
•tis exiortes, omnium hæreticorum generationes lo mortui,ut D e o in perpetuum viveremus.Vide
-non tenent veritatem : fola Ecclefia veritatem ipfum myfterium prænuntiatum.E/-or/7«r,inquit,
pio affedu poflìdet 5 quia generatio Judæorum , f o l dr occidit.dr in locum fu um tra h it. H o c eft quod
quæ ante earn poflidebat,amifit.Populus ergoju- ait Dominus : Cum e x u l t a t usfu e r o . . . . omn ia tra - ;,/«»>
dæorum prior fidei generatio 3 6c ideo infantior, h am a dm e ipfum. Traxitenim ad ie om'niumftu- >l-
■8c infirniior, qui lubrico adolefcentiæ ftare non d ia , ut vel peccata noftra crucifio-eret, vel boa.
Edit. Rom. lictt ipfam in meditullio cali See. Vet. ac míT.. . . I 1 rum per ca quæ fubjungit verba , & is qui foris eft fermo phi.'ofo-
i» hemicyclo , nonnulh , in hemicyclio. Niliil autem aliud vult | J phicas ratiocinationes clclìgnari ab Ambrollo jam non Ycmcl li-
ßmetus nofter, nifi terram , in qua confiftimus; hoç elt,bçmilphæ- I I cuit advertere..
rium noftrum mediæ tantum parti orbis cæleftis refponderej ideo- I b. Ita edit, omnes, quibus accedimi míT. ñon pauci. O à o taque
folcm,-ubi ad aliam tranfierit, à nobis non polle videri. Cete- j | men p robat* manus legunt : gyrando gymt Clmftfis, i>l z f os sic .
num ingeniumadjuftitiam provocaret.AdverteA fía : N o lite adfpicere me,quoniam fu f e a fum-, q u ia non punti xM
quemadmodum trahat ad ie : Pater .. . v o lo u t u b i
egofum, & i f i i f ìn t mecum. Et ad latronem ait: Ho-
die mecum er i s in paradifo. Adverte qùomodo omnia
trahat. Exaltatus eft cruce, 8c totus credidit
lntindus.
25. Ipfe oriens, inquit, v a d i t a d a u flrum ,d r gyrat
a d aquilonem. Ille utique oriens, qui aix .o rien s no-
men eßm ih i-.q u i iemper oritur piis, numquam oc-
cidit.Ipfe oriens populo Hebneorum ad auftrum
refpexit me fol ; eo quod velut pruims hyemalibuSj
geluque conftridam gentilis erroris congrega-
tionem gentium Sol juftitis diu indignam xfti-
maverit,quam ierena vultus fui luceluftraret.
Nonne tibi videbatur hiberni rigor temporis ,
quando hotus erat in Judiea tantummodo Deus?
Nu nc autem plenitudo Iucis efFulget x ft iv x -,
quando omnia 8c in omnibus Chriftus. Nonne
terra Domini ,8c plenitudo ejus? Et vere orbis
iv it,ad molliorem populum, luxuria magis fer- ß terrarumin Ecclefia,inquanonJudæus tantumventis
corporis lubricum, quam impietatis im
manitate prxdurum : aut certe ad nobiliorem
plebem, qua: erat genus eledtum, vindicans fibi
patriarcharum profapiam. Sed quia perfevera-
bat in vitiis, nec emendabat errorem ; ideo ibi
juftitia: gvravit ad géntes,qux ante eloquiis ca:-
leftibus defraudata:,immanes6c ignobiles habe-
banturjaquilo enim gravis ventus,ut populus na-
tionum.Sed qui erant graves ante perfidia,nunc
modo aut G r x c u s , non Barbarus aut S cy th a,
non iervus aut liber : led omnes in Chrifto unum
fumus. Sol omnibus fulget, dies omnibus lucet.
26. Ideoque a i t : Difpofitione tu a p erma net d ies , it ?*• •
Nam nifi ita accipias, quomodo permanet dies}
cum poft b reve momentum diei iequatur occa-
fus, & fiat nodis iucceffio ? Sed funt quibus iemper
dies eft,illis utique quibus Chriftus adeft,qui
d ic it : A m bM a t e , dum luccm habet'ts. H ie eft dies iohan.n.
fiiper aquilas leviores facti funt fide,atque pietà- C quern vidit Abraham, dies remiflìonis peccato- Yg'hltn
te,pofteaquam venit qui diceret:“ A b aquilone 1-^: - f*
adduc. Et in Evangelio:y e n ien t ab oriente dr occidente
, dr a b a q u ilon e , dr a u ß r o , dr recumbent cum
Abrah am in regno D e i.Et ecce funt noviflimi, qui
erant primi : 6c flint primi, qui erant noviflimi.
Denique 6c ipfe Pialmifta ait : Ma ns S io n , I a t er a
a q u ilo n is , c iv ita s regis ma gni ; hoc e f t , qui erant
aquilonislatus, populus fa&us eft Regis xterni,
qui foluseft magnus Dominus.
rum, de quo legis : H ic e fid ie s q u em fec itD om in u s , $*•
e x fu ltem u s d r latemur in eo. S unt ergo iancli, qui- pf a1,117 •
bus ibl numquam occidit5 quia Dominus lux eo- 4
rum eft,ficut feriptum eib .E t e r it i ll i s Dominus lu - Efai. c 0.
men aternum. . 1 9 .
27. Et expreflit caufam permanentis diei.at-
que fubtexuit '.Difpofitione tu a p e rm a n e td ie s ;q u o n
iam un iv e r fa f e r v iu n t tib i. Videtur itaque figni-
ficare futurum illud , quando N o x non e r it am-- Apoc.n.i
24. Sed fo r te dicas:Quomodo in Canticis eft: £) plius,dr non indigebiturlucerna,velfolis lamine-,quo-
Exfurge a q u i lo , dr v e n i außer. P lerique enim acci-
piünt quafi projiciatur aquilo,8c invitetur aufter.
Quod li itaaccipiuntrexturbatur ab Ecclefia perfidix
glacialis aiperitas; N e f ia t fu g a noßra hyemè,
v e lfa b b a to ß ü invitatur auftralis verna temperies:
. Aut certC '.Ex fu rg ea qu ilo,hoc eH:Surge q u i dormís,
d r exfurge d mortuis. Populus nationum, qui diu
antedormifti,evigila aliquando,8c illucefcet tibi
Chriftus. Poliremo omnes invitantur ad Ecclen
iam Dominus illum in a b it eos. Qui fint illi fupra
ait,dicens :E t ß r v i ejus f e r v i e n t e i ,h oc eft,Domini ibidem. 3
facient voluntatem. Nunc enim non omnes 1er-
vimus : Cum autem tra d id e r it regnum Deo dr Pa- 1. c«r. ij
t r i . . . . tu n e fu b je f fa e ru n t omn ia e i , qui fibi uni- x4-d*
verla fubjecit, adquirens omnium fidem per unigeniti
paflionem. Subjedio igitur mentium facit
iedulam lervitutem. Ergo ciim omnes credide-
rint in dominumJefum, tune univerfa D e o 1erfiam,
8c S ynago g e populus, 6c gentilium : fed £ vient;ut fit Deus omnia,6c in omnibus: nunc auprius
Synagoga:3 quia priores exjudafis apoftoli
crediderunt, per ipfos poftea nationum populi
congregati funt.
25. Vide ergo venientem iblem noftrum ad
auftrum,poftea gyrantem ad aquilonem.H/Vr«/^-
lemftìierufalem ( venit utique ad eam,quam etiam
vocare dignatus eft. Sed ha:c Hieruiàlem terrena
eft, qua: occidit prophetas, hoc eft,Synago-
gajudxorum ) quoties,\n(\\Àt,volui congregare filio s
tem non omnes fervi D e i 3 quia plerique fervi
peccati. Q u i e n im peccatum f a c i t ,fe r v u s efi peccati, uh»», s.
Dominus autem non vult cum aliis xonforoium 4®
haberè dominatus. Permanet ergo dies immuta-
bilis.Potuit ergo dicere,permanebit:led prophe-
tis futura pro prxfentibus prxfto effe videntur
in fpiritu.
28. Sequitur verfus quartus -.Nifi q u ìa L e x tu a f.* * .
me d i ta t io me a eli., tunc fo r fita n periifiem in h um ili -
tuoS)ficut g a llin a fu llo s f u o s , dr n o lu ifiit Ecce relin- p tate me a . Lucebat Propheta ut dies, cui meditaq
u etu rvob is domus v e fira deferta.G y ra v it igitur fe
ad gentes : gyrando autem gyravit Spiritus D e i ,
8c in gyro fuo converfiis eft 3 ut fieret Deus omnia
, 8c in omnibus. Ideo fandus caftum dicitur,
quiavicinior eum claritas folis femper illuftrat.
Habet fplcndorem fuum domefticum 5 ut tene-
bras nodis non fentiat. Ideo Ecclefia 8c cxlum
dicitur,6c mundus, quodhabeat fandos Angelis
6c Archangelis comparandos.habeat etiam ple-
rofque terrenos. Dicitur 6c orbis terrarum , qui
eftfundatus fuper maria,8c fuper fluminaprxpa-
ratus. Denique quafi orbis terrarum dicit Ecclea.
Rom. edit, fola , A b oriente »dducam ferne» tuum, & ab occidente
congregubo te : dicam aquiloni, adduc ; ó* africo., ne prohibtas.
.Veruni ut maxime probabile lit co rcfpcxifle Ambrolium noftio
Le x erat 3 etenim oleum luminis accipiebat
ex Lege. Denique ne corpore mortis lux diei
poflet extingui, ambulàbat in Lege3 ideo ambu-
labatin lamine. Alioquin,inquit,periijfcm in humili
tate mea. Humilitasnon femper virtutis eft, fed
etiam afflidionis3hoc eft,non iemper voluntaria,
fed qua: etiam ex neceflìtate fufeipitur, quando
aliqua afflidione tentamur. Alioquin nemo perit
fn humilitate,qux magis lèrvare conluevit. E rgo
quando in afflidionis tempore fumus, 6c quati-
mur adverfis, meditatio nobis in lege fit^ ne im-
paratos procella tentationis affligat.Athletani^
1 trum, videtur tamen non tam ipia prophetas verba voluilTc pro-
fcrrc in medium , quam locum voluti exttemo digito indicare.