Sap. 4. ij>
Hier. 1 . 7
Err/». 8 .1
E c e li.ii.
HMarc.
14.
Si-
Marc. 1 j .
A ä . 4. r.
& fa-
Gm. is-
)'i-
Ge». 1 7 .1
&fa-
• turitatem xtatis p rogred iate fenilis. C ùm enim A
xtas fenettutis vita immaculata f i r , utique doc-
trina virx immacularx fenilem precitar xtatem.
Denique excufanti Hieremix quod juvenis ef~
fet,refponfum eft :Noli dicere,juvenis fumico quod
non xftimaretur juvenis definitione divina, qui
canam haberetprudentiam,qux fanttificationis
exleftis gratia reluceret.
14. Verumtamen non mihi videtur fe ipfum
laudare Propheta, 8c prxferre fenioribus, cùm
j| legerit : Non te prater eat nur rut io fe ni or um : dr ipfi B
enim didicerunt d pa tri bus. Nam 8c alibi dixit Si-
rach S a p ie n t ia l/ funtfenes,non multum loquaris.
Sed novit quibus fe prxferat fenioribus, invete-
ratis fcilicet in peccato,& veterno impietatis,at-
que fenio perfidix delirantibus. liti funt feniores
piebis ctequibus dittum eft qui dominum Jefum
Pilato prxfidi trudidenuu:.Convenerunt enim fa -
cerdotes, drfcriba,dr feniores,ut ait Marcus. Et ite-
, rum-.Fecerunt facerdotes concilium cum fenioribus; ut
eum traderent. Et adverfum apoftolos in Adibus C
eorum, quod feniores Ifrael convenerint, Petrus
fandus ,& Lucas Evangelifta teftantur.Non ergo
fenili derogavitxtathfed voce populi fenioris
indocibilem D e i vetuftum ilium dierum Judxo-
rum fore populum prophetavit, qui quod in ju-
ventute fua non adquifierat, 8c in fenettuteinve-
nire non potuit. Namque à principio frequenti -
bus Dominum exafperavit offenfis. Cujus igitur
gratiam cùm eflèt juvenis,non potueratemerè-
ri,hujus adventum fenex non meruit agnofeere, p)
donum tenere non potuit.aSenfus autem in cani-
t ie , indicium fenettutis in fenfu e f t , 8c veterani
confilii feientia intelledus maturitate, non vita:
longxvitate prxfertur.
15. Exquiramus ergo mandata D e i- ut fuper
feniores inrelligamus. Fugiamus viam lubricam
peccatorumjut poffimus prxcepta cuftodire c x -
leftia. H o c enim declarant fequentia. Super fè-
niores intellexit Jacob junior fra te r5quia cùm
feniorfraterEfau prxrogativam fibi benedidio- E
nis privilegio xtatis expofcit,reIiquitepulas mis
tiores , dum quxrit agreftes. Profed o ilio in ve-
nationem,junior frater veftiménta ejus accepit,
8c m ihi tradidit populo nationum, materno ufus v
confllio. Illam ergo fàpientix ftolam quam ha-
buit antea populusJucfxorum,induitme Rebec-
ca. Stola ejus bonaLex 8c prophetx. Hac itola
ilJe populus eft nudatus,nos induti fumus.Induit
nos mater illa Hierufàlem, q u xin e x io eft. Ac-
cedimus ergo ad Patrem , offerimus illi epulas F
mitiores, patientix cibos , mifericordix lenita-
tem, intelledus fuavitatem. Accipio benedidio-
nem,prxripio fratri femori gratiam ipiritalem.
Venit ille,iraicitur: non invenit quod accipiat.
Mater occurrit,& pio nos hortatu informat.Re-
fidet penes me ftola illa bonis intexta mandatis.
16. Ab omni, in q u it, via maligna prohibiti peli.
V et. edit. Speciofum autem in cane, judicium feneciutis fenfu eft.
Rom......... incanì judicium feneciutis, (4 veterani & c. Mff. tres :
Sponfum ( id ett promiffüm ) duo : Promtum autem incanì judicium
feneäutis in fenfu eft. Ceceri denique , ut in contcxtu-; nifi
.quód nounulli habent, judiciumfeneciutis.
b- Edit' ant. prona f i t ut labatur non ad unum affectibus malum,
& currentem cur.(la in praceps fufeipiant probra, atque foto e vefti-
gio ferat'ur in vitium : docet quemadmodum vita iftius lubricam
diclinans femitam , itineris & c Rom. edit, port voces , affectibus
malum, ita repo fu it : fed univerfum toto veftigio feratur in vitium ,
& currentem cuncla in praceps fufeipiant probra. Docet & c. Mil..
1
des me os ; ut cufodierni verba tua. Vere dignus qui
fuper fenioresintclligeret j quandoquidem divino
eft honoratus fpiritu, tic feniores doceret non
folum intelledus vericatem, verumetiam peccati
fugam,culpxquecautelam. Icaque cùm fragi-
litas humana prona f it , ut ad imum affedibus,
b 8c currente veftigio. feratur in vitium , docet
quemadmodum v ix iftius lubricum 8c itiniris
hujus amfradus viantem implicare non poffic.
Prohibuiftnquk^edes meos d maligna via, hoc eft,
ab iftius fieculi vanitate* quia fxculum in maligno
poficumeft. Dubium quidquid e f t , & anci-
picisc effed u s , hoc malignum eft j ut lux dubia,
maligna dicitunita malignum eft quidquid ad-
mifcet malirix tenebras verirati. Revoca ergo
ab iftius mundi lubrico pedes animi tu i,& mentis
inceifum. Prohibe, inquam., refiite cupiditati-
bus ,obfifte motibus qui videntur irruere, ficut
beftix atque jumentaj ut teneros frudus,6c nova
ruris hujus noftri culta depafcant.
17. Prohibuijnquitjedes mtos.Non utique corr
poris pedes prohibent, qui mentis p ix plerum-
que oblequuntur arbitrio. Neque enim prohi-
bendi funt, cùm prodeunt ad D e i templum, vi-
d ux opem ferre feftinant, impium p rxv enire,
fupplantare aliquem fraudulentum. Alius igitur
eft pes qui jure prohibetur.Quis ilie fit,ipfe Propheta
nos doceat: Non veniat, inquit,mihi pesfu- \
perbix. Eft edam pes iniquitatis, qui cito labitur,
& ftare non p o te ft, ficut pes perfidorum e f t , de
quibus fcriptum eft : ibi ceciderunt omnes qui ope- -
rantur iniqui tatem,expulf funt, nec potuerunt ¡tare.
Prohibe ergo pedes tuos,ne cadas; funt enim non
iblum criminum, fed etiam infirmitatis pedes. Et
videndum ne cadas.Et videaris tibiforfitan bene
ftare: fed dicittibi Paulus : Et tu qui ftas,vide ne :
cadas. Diligenter adtende viam tuam,ut audias: :
Tu autem hie f lu me cum. Stans enim cum Deo,lap-
fum dmere non poteris. Stans cum De o poteris
dicere: E m it .,. .pedes meos d lapfu: led ita eruit •
Dominus pedes tuos ab omni lapfu, fi cognove-
rit quod tu prohibeas pedes tuos à lapfu. Ideo
hoc meruit D a v id , ut Deus à lapfu pedes ejus
erueret; quoniam pedes fiiosipfe prohibebaf, ne
prxcipitf acque incauto peccatorum laberentur
veftigio : unde & potuit verba cuftodire divina.
N o n enim cuftodire quis p oterit, nifi potuerit
prius ftare. Cùm autem cuftodierit, ipfi incipit
D e i Verbum ferre cuftodiam. Prohibitos pedes
fuos à via maligna bene d ic it , qui Chriftum viam
efie novit.
18. A judiciis tuts non declinavi; quoniam tu legem
pofuifli mihi. Expoiuit quid eflèt à via maligna
prohibere pedemj a judiciis utique non declinare
divinis, & firmum atque immobile periè-
verantis innocentix tenere veftigium , non deflettere
gradum, nec de curriculo avertere difci-
p lin x, fed femitis non iolum veteris in Sina, fed
vero omnes ad locum reilitucndum concurrunt 5 nifi quod in duo-
bus Icgiiur , fronts ut ad imum affedibus, & currente veftigio fcralur
in vitium , docet See■ Non male , fi vocula ut cxpungerecur. In
quibufdam aliis habctur etiam unum, pro imum : e x quò errore
totius loci corruptio fccura eft.
c. MiT. complines, £$• ancipitis affedus , id eft , quod ancipiti
modo.nos mover & aificit. A lii tamennonpauci,4 ac edit, omnes, ancipitis effedus. Quod autem de maligna luce adjicitur , id
procul dubio defumtum eft ex ilio V irg. lib. 6. ^Eneia.
Sjuale per incertam lunam fub luce maligna
Eft iter in filvis.
etiam
etiam n o y x Legis infiftere fecundum Evangelii A
claritatem.
10. Eft etiam Evangelii lex,de quadicit in fu-
perioribus hie P ropheta: Conftitue, Vemine ,legif-
latorem fuper eos: fciant gentes quoniam homines
funt. Adventum utique Domini intelligimus
a prophetari,& vocationem gentium qux ante in
lutum quoddam corporis hujus videbantur infii
xx,voluptati corruptionis fux tamquam fxei, 8c
libidini inhxrentes j quia Dominum nefcierunt.
Et ideo iratus: Avertantur,\nqmt^peccatores in in- E
fernum-,utnon viderent defcendentem & adfcen-
dentem animam dominijeiii, & converterentur
ad Dominum, qui converti cüm vive rent, no-
luerunt. Sed de illis dicit gentibus,qux oblivif-
cuntur Dominum.
20. Scierunt ergo 8c obliti funt: tarnen prophe-
tica benignitate orat,ut exfurgat Dominus, non
prxvaleat homojut cogitationes terrenx,8c mo-
tus omnes ferventes hujus corporis conquief-
cant. Iudicentur gentes; quoniam tunc cognof.^
citur Dominus, cfim timentium convertitur af-
fettus , gravis terrore jud icii: Et difcant gentes
quoniam homines f u n t , luti corruptione reiolu-
biles,8c limo durefcente formati: quod ante qui
Legem non acceperant, nefciebant. Unde Propheta
quafi 8c ipfe turbatus terrenx fragilitatis
contempIatione,ait:?? quid,Domine, difceflifli lon-
ge? Bene timet, qui hominem fe efle co gn o fc it:
fed quia plus timet nobis,qui fumus ex gentibus
peccatores,precatur ne longe fiat ä fuis gentibus; J_
ut qtii longe eramus, incipiamusefle propiores,
8c fciamus quia homines fumus, ad imaginem
fcilicet 8c fimilitudinem D e i f a t t i , quibus per
Virginis partum etiam Chriftus conformis eft
fattus. Rette ergo 8c ad infirmitatem accipitur,
8c ad gratiam\Sciant gentes quoniam homines fu n t :
altero per commune quoddam atque carnale
confortium beftiarum:altero per imaginem D ei,
8c carnis Dominicx facramentum dignitas efle
ccepit, qux ignobilitas videbatur. ]
zr. Meritoergo non declinavit a judiciis De i
populus.nationum , qui poteft dicere -.Quoniam
tu legem pofuifli mihi. N on per Moyfen ,‘non per
prophetas,fed ipfe per te,Jefu,/ig«w pofuifli mihi,
hoc e f t , Evangelium. Ideo non declinavi a via j
quia te adfpexi, te cognovi, tua itinera fequutus
veram cognovi viam.
11. Itaque prxdicationem audiens Evangelii
quam propheticus fpiritus p rx c in eb a t, ait :
Quam dulcia faucibus meis verba tua, fuper mel dr
favumori meol Et bene dulcia, quibus prxdicatur
remiflio peccatorum, v itx perennitas ,refurrec-
tio etiam defunftorum, qux perpetux mortis
8c acerbx amaritudinem temperarunt. P e rh x c
mortem ccepimus non timere, qui coepimus dicere
: vbi efl, mors, vitforia tua ? Et bene faucibus
dulcia ; eo quod intimis infufa vifceribus gratia
fpiritalis fit.
13. Super mel dr favum, inquit, ori meo dulcia.
Et ideo quia dulcia nobis verba tua efle coepe-
'• runt, dicis ad Ecclefiam : Favum diflillant labia
tua,Sponfa.Quid fit favus,doce nos,Salomon?Tu
at MIT. aliqu o t , prophetari vocations gentium- Rurfus «bi omnes I
edit, cum'Reg. cod. tamquam fe c i & l ib id in i a lii cod. magiio
nulncro, quam fecerant ( trc s , quam fecerunt) libidini. |
S. Ambr. T om. I.
enim dixifti;F avimcblis fermanes boni-. E t vere bo-. Prov. 16.
nus favus, quern manducat Ecclefia, multorum 14"
prophetarum velutapum fpiritali ubertate con-
geftamellaredolentem.Hóc eft mel de quo ait:.
Manducavi panemmeum cum mclle meo-.bibi vinum Cant. j . 1.
meum cum la6te meo. Myfticus fermo cxleftium
feripturarum ficut paniseft, qui confirmât cor.
hominis, velut fortior cibus verbi. Suafbriusau-
tem ethicus, dulcis, 8c mollior ; eo quod ethica
prxdicatione mentis interna bmulcentur : ama-. b
1. ra febribus,id e f t , poenitentiâ deliclornm , miti
corda fermone dulcefcunt. Stillant mel. labia
prxdicantis,quando collifa duriscafibus vel minis,
Iapfx animxmembra refoventur.
14. Eft etiam vis ferventior verbi, ficut vini.
Eft etiam in lattis fpecie fermo lucidior. Edite,in-, ibidem.
quit : proximi mei, dr bibite ¡dr inebri amini. Bona
ebrietas, q u x ad meliora atque jucunda facit
quemdam mentis exceflumjut immemor follici-,
tudinum animus nofter vino juciinditatis hilare-
) tur. Bonamenix fpiritalis ebrietas. Denique5P^ vfal.ii. j.
culum inebrians quàm prxclarum efl! Sed 8c alibi
habes : Rivos ejus inebria, multiplica generati ones vf«1- £4*
ejus ; eo quod ebrietas terrx cùm infufa fueric n'
imbre cxlefti, fufcitare femina, fruttus multipli-« '
care confueverit.Itaque verbum Dei quod ficut
pluvia defcendit decxlo,ubi venas terrx noftrx,
vel animx ac mentis inebriavit prxdicatione divina,
excitavit virtutum ftudiadiverfarum, fruc-
tufque fidei 8c caftx devotionis adolevit;meritoi
) que ei dicitur : Vifitafli terram , dr inebriafli cam. ibidem. 10.
Sufceptione etenim corporis vifitavit;utianaret'
infirmos •. inebriavit gratift fpiritali; ut anxiosju-
c.unditate mulceret.
25. Rette ergo Sponfx dicitur : Favum diflil- c *nt■
lant labia tua,Sponfa : mel dr lac fub lingua tua. O s
enim jufti diftiilat fapientiam : de orejufti fuavi-
tatis 8c mifericordix mella procedunt: in oreju£>,
ti nullus'dolus,nulla fallacia,nulla eft amaritudci .
peccati. Audit Ecclefia verba ju ft i, audit plebs
1 De i prxcepta fapientis, delettatiir alloquii fua-
vitate, moralis difputationis jucunditate mulce-
tur, dicens: Quam dulcia faucibus meis verba tua ^
fuper mel & favum ori meo! quia mel apum ad ho-
ram delettat, fed cito fâpor .ejus.evanefcit T8c
plerumque vifcera vitiofa lxduntur : verborum.
autem .moralium etfi pungunt m ella, non lx-.
dunt.Cognofce tamen cui illa credantur 5 fcrip^
turn eft enim : Inaurem tnflpientis nihil dicas > ne .Prov. 13.5.
quando irrideat prudentes fermones tuos. Evomet
p enim,8crejiciet fermonem tuum ftultus, qui ejus
non poteft fentire fuavitatem, .
1 6 . Sequitur : A mandatis tuis intellexi : prop-, f . 104-
ter hoc odio habui.omnem viam iniquitatis. Coti-
fequens huic verficulo e ft: Concupifcens.fapien* E c c li.i.j) .
tiam , ferva mandata. Sed nemo poteft ferva-
re,nifî qui intelligit. D enique redduntur quoti-
die omnia verba Legis à quibufdam fenioribus .
Judxorum,8c nemo eorum poteft cuftodire man-
datum. Neque enim arborem dixerim cuftodire
fcecunditatem naturx, q u x luxuriat in foliis,va-
nefcitin fruttu : nec terram illam dixerim .custodire
fruttus fuos, q u x filicem invifam parie
1b. Ica cu n û i mff. & vet. edit. Rom. vero : Sicut enim. oris
amara, qua febribus vel aliis acciderunt agritudinibus, mel mi tifi-*,
cat -, ita triftia dcliciorum peer, it enti a &c.
C c c c