Tfai. 7 1 .
l 7*
i . Cor. 5.
*7-
I oh an. 6,
iSbra.
Panetti de cado illum verum mihi fervavit A
Pater.Miki ilie panis De idefcenditd e cario, qui
v itam dat huic mundo.Non Jud«is d e fc e n d it ,
non Synagog« d e fc en d it : (ed Ecclefix défcen-
ditr fed populo D e i ju n io r i defcendit.Nam quomodo
Jud«is defcendit panis qui vitam d ed it}
cùm omnes qui illum panem manducaverunt,
h oc eft,manna, quem putaverunt Jud«i veruiji
panem,in deferto mortui funt ? Quomodo Synag
o g e defcendit yCÙmSynagoga omnis intenerir,
8c eterno jejunio fidei macerata defecerit ? D e . I
niquefl accepiffent panem verum,non dixiflènt:
Domine, da nobis femper panem hunc.
z8. Quid petis ,Judee -, ut tribuat tibi panem,
quem dat òmnibus,dat* quotidiejdat iemper?In
te ipfo e f t , ut accipias hunc panem : accede ad
hunc panem,Scaccipies eum. D e hoc panedicr
tum eft: Omnes qui elongantfe abs te, perìbunt. Site
elongaveris ab e o , peribis : fi appropinquaveris
ad eum,vives.Hic eft panis v ite : qui ergo vitam
manducar,mori non poteft. Quomodo enim mo- (
rietur, cui cibus vita eft ? Quomodo defìciet,qui
habuerit vitalem fubftantiam ? Acceditead eum,
8c iatiamirii; quia panis eft : accedite ad eum, 8c
potate^quia fons eft : accedite ad eum,8c illumi-
naminij quia lux eft : acceditead eum,8clibera-
mini ; quia ubi fpiritus Domini, ibi libertas : accedite
ad eum, 8c abfolviminij quia remiffio pecca-
ego fum,dr defpe6ius:)uftificationes tuas non fum obli*
tus. Bene hoc dicit, qui juftificavit D eum baptif.
matis facramentis. Q u i enim baptizatu r, juftift-
c at Deum -, quia peccata propria confitetur, 8c
à Domino fuorum a preftolatur indulgentiam a
peccatorum. Juftificavit David, qui ait : Tibi foli
peccavi,& malum cor am te feci',ut juftificeris in fer-
monibus tuis. N o n juftificaverunt pharifiei ,q u i
baptizari Johannis baptifmo noluerunt, ut in
Evangelio legifti. Ne cfolùmjuftificare fatiseli:, i«,7i
fèdetiam non oblivifci juftificationum D e i,id eft,
ut intemerata grati« fpiritalis dona cuftodiat,8c
iàcr« remiffionis munera illibata atque inoffenfa
confervet.
31. H « c generalia : fèd etiam fpecialis fingulis
Chriftianis fuppetit prerogativa dicendi:/#-i/m.r
ego fum, & dcfpcctus j fi humilis corde f i t , fi mitis
atque manfuetus. D ica t er£o : luvenis ego Jum,&
defpetfus. P remittat «tatis generalem ja&antiamj
quo plus commendet humilitatis fu« gratiam.
) N o n mirabilis humilitas in fene<ftute,qu« efFoe.
ta viribus, fra&a debilitatibus, criftis dolori bus,
anhela fufpiriis, c o d a curarum «ftibus, & ipfo
vivendi mcefta faftidio, alacritatem eft oblita
jadanci«. Rara fane in juvenibus eft humilitas,
ideoque miranda. Dum «tas v ig e t , dum vires
io lid « , dum fanguis ex« ftu at, dum fbllicitudo
nefcitur,dum ignoratur debilitas , dum l«titia
frequentatur:tunc ferv etjad antia : tune fe ju-
ventutis fuperbus extoilit affedus : tune humili-
) ras quafi vilefeit, abjeda contemnitur:tune fub.
je d io degeneris confcienti« «ftimatur infirmi-
tas. Grandis igitur morum adfuefaeienda matu-
r ita s, qu« vincat naturam.
torum eft. Quis fit ifte queritis ? Audite ipfum
dicentem:£^o fum panis vita : qui venit ad me, non
efuriet: & qui credit in me, nonfitiet umquam. Au- ]
diftis eum, 8c vidiftis eum, 8c non credidiftis ei ;
ideo mortui eftis : v e ln u n c c red ite ,u t poffitis
vivere.
29. Sed miramini Moyfen, quia patres veftros
per mare ficcis.duxit veftigiis. Moyfes non impe-
ra v it , fèd impetravit : non juflìt mari, fed fervi-
vicjubenti fludibus. Moyfen laudatis, quia regem
Pharao cum exercitu fuo merfìt : Moyfès
orabat, 8c alius imperabat. Moyfes precabatur,
Chriftus operabatur. Moyfès fugiebat,Chriftus 1
infequebatur. Moyfes columnam fequebatur, ut
nodurnas tenebras declinaret : Chriftus illumi-
nabat. Moyfen agnofcitis, quia aqu« amaritudi-
nem temperavit. Moyfen agnofcitis,quia aquam
produxit de petra : Chriftum non agnofcitis, qui
veri illius .¿Ègyptii regis ftravit exercitum , 8c
abyflì merfìt profundo : qui nos liberat quotidie
de mundi hujus fludibus ; ne nos fieculi hujus
procella demergat. Quid profuit patribus tran-
fire per mare Rubrum, quibus ad terram repro- '
miflìonisnon licuit pervenire ? Quicumqueenim
exierunt de ./Egypto, perierunt in deferto. Mor-
tuus eft Aaron, mortua eft Maria, mortuus eft8e
ipfe M oyfès : folum Jefum N a ve nominisfàcri fi-
militudo fervavit. Plaudat Jud«us ; quia fidenti
illi undam faxa vomuerunt: mihi de corpore Dei
fons fluxit «ternus : meas amaricudines bibit
Chriftus j ut mihi fuse donaret grati« fuavita-
tem.
30. D ic it ergo populus Chriftianus : luvenis
* . Perfevcrabac adhuc in Ecclefia Medio!, antiqua fidclimn 1 confuetudo qua quotidie facree communionis participes fieri io - |
lebanc. Hinc in lib. y. de Sacram. cap. 4. Accipe quotidie, quod ]
tibi quotidie profit & c . Sed mónec idem Auftor Grxcos tum ièmel I
in anno Euchariftix communione contentos. In plciifque vero
Occidentis Ecclefiis mos quotidiana: communionis in dcfuctudi- •]
32. Denique fi confideremus, in paradifb defe-
c it humiiitasj & ideo venit è c«lo. In parodilo
orta eft inobedientia ; Sc ideo obedientia cum
Salvatore defcendit. Inflabatur c a ro , unde fub-
je d io manfüetudinis inveniri non poterat inter-
ris. Intumueratomnis pr«varicatoris h«reditas.
, Veniens Dominus Jefus primùm fé exinanivit, pia
non rapinam arbitra.tus effe fe «qualem D e o , 6- vb
formam fervi fibi accipiens, 8c fpecie inventus ut
homo : humiliavit fernet ipfum, fadus obediens
ufque ad mortem.Non te moveat,quia fcriptum
eft, ut homo ; non enim fimilitudinem fiifcepit hominis,
fèd veritatem. Nam Se ipfè Apoftolus ait
alibi -.Mediator Dei ó* hominum homo Chrifius lefts. 1. tm.
E t ut de Evangelio adferamus exemplum : vidi- 1
mus, inquitJohannes, gloriam ejus, gloriam quafi
' unigeniti a Patre, plenum gratia & veri tatis. N uni-
quid quia d ix i t , quafi unigeniti ,* fimilitudinem
magis unigeniti , quàm veritatem voluit «fti-
mari ?
33. N o n ergo fiipervacuò Chriftus ad venir.
Jam poteft dicere homo : luvenis ego fum, & defi
pectus ; qui erat ante in populo priore fènex iu-
perbus. D ic it : luvenisfium,dr dcfpectus, quomodo
click Ecclefia : Nigrafitm , & decora. Premifit ni- com-'-
gram, ut augeret decorem. Sic Se h ic premifit
juvenem, ut augeret humilitatem. N o n dixit :
nem abicrat, a<lc© ut epi'fcopi aliique dodiorcs v i r i enm nec rc-
prehenderöne, neclaudare»t. Micron, cpift. y o . ad Pammach. &
Atiguft. cpift. ad Jarmar.
a. God. L * t . & Na va r. unus, fr&ftatur indulgenti* peccatomi».
A lii cum edit, ut in colepo re ,n i f i quod loco verb i ,pr*.ftoUtur,
inif. aliquot habent, fper ut, quod, fignificatu non eft diverfum.
N ig ra fum detora>ne quod nigrum eft,decorum A lex Dei eft j quia non merititur Deus > Apud eurri
«ftimaretur. N e c .dixit : Juvenis fum defpedus}
ne juventus defpicabilis putaretur^ied ait,luv e nis,
Sc quod mireris, humilis ^ non fuperbus, de-
je d o propior quam tumenti. Sic 8c ibi:Nigra fum
fuperiore p e c c a to , fed decora confeffione pec*
cati, 8c corredionis ftudio, atque amore virtutis.
Quamvis ergo, 8 c, fyllaba, ut grammatici appellant,
conjundiva fit 5 habet tarnen diftindionem
qua confufio disjungitur ac feparatur : utfi dicas
Ambrofium BafTum iiitus e flè , unus putatur : fin B
autem adferas Ambrofium ,8c BafTum intus effe,
duo utique intelliguntur.
34. D ica t ergo : luvenisJam, & defipettus ; quia
Chriftus in paupere atque defpedo mundum re-
d em it, quia Chriftus humilitate diabolum vicit.
D ic a t : Defipcttus fium-, quia cor humiliatum Deus
non fpernitj quia defpedus ille Lazarus in Abra-
h« nunc requiefcit finu, 8c dives ille jad antio r
afHigitur in inferno. Defpedus erat Moyfes, nec
igitur veritas lex eft , fallacia prevaricano eih
Sed 8c fic poteft intelligi,lex D e i veritas efbapud
Jud«os ergo non eft lek De i,quia non recipiunt
veritatem. Lex Dei fpiritalis efli ficut'ApoitoluS
dixit: non habent ergo veram legem , qui earn
non acceperint fpiritaliter. Qtiod autem non
v e rum , mendax eft : quod mentitur, occidin
Littera ergo qu« occidit mentitur : fpiritus qui
v ivificar, verus eft.
37. Accipiamus 8c fic : Lex L)ei non typus,non
umbra, non exemplar c«leftium j fed ipfìi c«lef-
tia. Unde 8c fcriptum eft, quia finis Légis efi chriftus.
N o n defedus utiqùe,ièd plenitudo Legis in
Chrifto eft j quia venit Legem non folvere , fed
implere. Sicut enim c Teftamentum eft vetus,fed
omnis veritas in novo eftTeftamento :ita 8c lex
per Moyfen data figura legis eft. Vere ergo ilia
Lex veri tatis exemplar eft 5 in exemplari enim
agni fanguis effunditur, in veritate Chriftus imfibi
idoneus videbatur, cùm ad liberandum He- C molatur. Meritoque Apoftolus cùm præmififTet
breorum populum mitteretur. Defpedus erac
Hieremias, qui d iceb a t: Dominator Domine, ecce
neficio loqui j quia juvenis fium ego. Sed facilius ifte
defpedus eligitur. Denique dicitur e i: Noli dicere
quia juvenis fium ego; quia ad omnes ad quoficumque
tnifiero te,abibis:dr per omnia,quacumque mandavero
tibi, loqueris. Ne timeas a facie eorum} quia ego tecum
fium , dicit Dominus, ut liberem te. Defpedus
erat ille Publicanus,qui oculos ad c«lum non au.
vitulorum immolationem fecundum Legem, ad-
jecit: NeceJJarium itaque efi exemplaria calc fit um his
mundari : namipfia calefiia melioribus hofiiis; non
enim in manufatfa fan f t a intravit Chriftus exemplaria
verorum, f id in ipfium ¿alum: & nunc apparet
vultui Dei pro nobis. Ut cognofcamus autem quia
legem novam dedit dominus Jefus, habes dicen*
tem Spiritum fandum : Hoc autem teftamentum
quod teftabor ad eos, dicit Dominus: Dabo leges meas
debat levare: 8c ideo facilius quam ille Pharif«us D in cordibus eorum, & infenfibus eorumficribam eas,
exaudiebatur, Omni s enim qui fie exaltat, humilia-
bitur: efi qui fie humiliaverit, exaltabitur.
35. Sequitur : lufiitia tua , jufiitia in aternum :
lex tua veritas. PofTunt quidem finguli fac'ere
opefa juftitiæ ,fè d non in æternum manentia.
Dives ille cui abundaverunt divitiæ in hoc fæcu-
lo, fortaife fecerit aliqua op.era juftitiæ, quorum
remunerationem in præfènti vita a acceperitj
quod non magna fuerint opéra ilia , nec remu
& peccati, & injußitia eorum non ero memor. Ubi
ergo remiffio, jam non oblatio pro peccatis.Quo
evidenter oftenditur omn«m veritatem in Evan*
gelio contineri ; quia lex De i in fenfibus homi*
num, 8c in cordibus eorum feribitur, non in ta*
bulis lapidéis ( qui ergo præcepta D e i non ha*
bent in cordibus fuis I non habent legem ) fivê
quiainveteraturinjud«is, renovaturin nobis. f
38. Umbra eft, non veritas ju t cùm fiat oblatio
neratione digna perpetua. Quid quod , etiam fi E pro peccatis fecundum Legem, non fiatremiifio
facimus opera aliqua juftiti«;facimus tamen non
continua, fed' rara. Plerique non rapiunt aliena,
fed nefciunt de proprio largiri. Alii invadentes
indebitas facultates, quo fpeciem j uftiti« fibi ad-
quirant, folent conferrepauperibus.Noheftifta
in «ternum juftitia. Multi jufti plerumque gra-
viter deliquerunt, non habentes «tern« frudum
juftiti«.Soli D e o fuppetit in perpetuum per omnia
poifidere juftitiam, qui pafcic juftos & injufpeccatorum.
Impoßible efi enim fanguine taurorum
dr hircorum peccata mundari. Mendax ergo erat
illa remifllo, donec remiffionis veritas adveniret.
Quid deinde manifeftius, quam Johannis Evan-
geliftæ fententia, qui ait : jh tia Lex per Moyfen datu
eft: grati a autem & veritas perlefium chriftum
fa tta eft? /oçy i legis retulit vericatem.
Nam cùm fit,^»/«»,disjunà:io,intelligen-
dum eft disjunftionem ideo interpofitam 5 quia fi
rosj non enim b beneficis folis referenda juftitia F veritas fuifiet in Lege ,d non fuiflet facta per
e f t : fed ilia vera juftitiaeft,qu« ipfis quoque de- Chriftum.
fertur inimicis. Meritoque ait Juftitia D e i: Dili-
gite inimicos veftros.
36. Ergo ficut in «ternum eft juftitia foliùs
D e i,i ta lex D e i veritas. Sed quomodo iftud ac-
cipimus? Utrum quia lex D e i veritas ,hoc eft, ve-
xa: 8c quod ftatuit Deus,omne verum, ficut infra
ait : Omnia pracepta tua veritas ? A n quia veritas
a- V o c i , acceperìt, conncClcbanc omr.cj edic. quii ad vitam tur-
nam non pertinucrint. S cd iAlix c in cunCtis mff. defidcrantur.
b. Omnes edic. ac multi m(T. beneficiti folis. Elegantius R cg .
Sorb. Remig. ac N a va r. unus , beneficis folis ; Ut ii opponantur
snimicis, & utrique ad juftos <5* injuftos, de quibus ante diftum
eft > referantur.
c. Ita cunCli niiT.excepto quod in fine pauci habent : Vera ergo
iII» lex. Cun cìx vero edit. Teftamentum vetus venit non folvere ,
fed implere ; ita novum certificare. Sed ficut omnit veritas in novo
39. PoíTumus 8c fíe intelligereiVeritas Chriftus
eft ; ergo veritas lex eft. Et fi mandatum Domi*
ni lex e ft, multo magis vivum 8c operatorium
Verbum Dei lex eft.
*40. Sequitur verfus feptimus : Tribuía tío & ne-
cefiitas invenerunt me: mandata tua meditatio mea
(p/?.Qu«runt tribulationes 8c neceífitates juftum,
eft T eft amento ; ita & lex . . . . legis eft vera. Ergo illa lex & c. Sed
qui locum eo modo confarcinarttnt, Ambrofíi lenfum nequáquam
videntur adfecuci; eum autem pu camus efte hujufmodi : Quem-
admodum licet vécus Teftamentum fuerit , veritas tamen , "hoc
e f t , figurarumejus impletio, in novo eft : ita licet lex per Moyfen
data lit ,e a tamen impleta , nifi in lege nova nequáquam fuit,
d. Edic. omnes , non fuiffet gratia facia per Chriftum. Mil", contra
prxtermitcunt Yocem , gratia. Concinnius ; vo x enim , facta,
referenda eft ad fuperiorem, veritas, de qua hie prxcipue agicur.