De punit,
difi- tap* Petrus doluìt & flevit 5 quia erravit ut homo. A flevifti, à eledus es, ut alios regeres ,qu i te ipfe
* N o n invenio quid dixerit, invenio quod fleve- ante non rexeras.
Eadcm difi.
cap. Lachry-
S. Aug. lib.
T. de grati»
Chrifii. cap.
rit : lacrymas ejus le g o , fatisfadionem non lego:
fed quod defendi non p o te ft, ablui poteft. Lavent
Iacrymæ delictum , quod vóce pudor eft
-Confiten. Et veniæ fletus confulunc, & verecundia:.
Lacrymæ fine horrore culpam loquuntur :
Jac.rymæ crimen fine ofFenfione verecundiæ
confitentur : lacrymæ veniam non poftulant,
& merentur. Inveni cur tacuerit Petrus ,ne tam
93. Habebat ergo lacrymas Petrus, pio quas
fundebat affedu : non habebat proditor fletus
quibus culpam ablueret, fed tormenta confcien-
t ix quibus iàcrilegiume fateretur ; ut dum fuo
reus judicio damnatur , & ipontaneo fupplicio
facinus expiatur, pietas Domini, qui fe ipfe nol-
le t ulcifci, & divinitas probaretur, qui confcien-
tiam mentis invifibili poteftate interrogaret.
cito veniæ petitio plus offenderet. Ante flen -B 94. Peccavi, inquit, quod tradiderim fanguinem Mattk. 17,j
dnm e f t , fie precandum.
89. Bona: lacrymx, qux lavant culpam. Deni-
quequosjefus refpicit,pIorant. Negav it primó
Petrus, & non flevit3 quia non refpexerat Dominus.
Neg av it fecundó, non flevit 5 quiaadhuc
non refpexerat Dominus. Neg av it & te r t io ,
reipex itje fus, & ille amariflime flevit. Refpice,
domineJefu, ut feiamus noftrum defiere pecca-
tum, lavare delidum. Unde etiam lapfus fando-
S. Aug. lib.
1. de grati»
Chrifii.
cap- 4Í-
Marc. 14-
!?•
P f al. i ? . 7-0*8.
um. Etfi cafla eft peenitentia proditoris, quia
p eccavit in Spiritum iandum 3 eft tarnen non-
nullus in fcelere pudor culpam agnofeere. Ec
quamvis ille non ablolvitur, Judxorum tarnen
impudencia confutatur: quos cum profeflio re-
darguat venditoris, fcelerati tarnen fibi vindi-
canc jura contradus, & exfortes reatus eile fe
credunt, dum dicunt: £)uid ad nos ? Tu viderts. 1
Amentes plane,qui putent iolvi fe magis audorum
utilis: nihil mihi noeuit quod negavit Pe- C r^s fcelere, quam teneri. In pecuniariis caufis retrus,
profuit quod emendavit. Didici cavere al-
loquia perfidorum. Petrus inter Judæos negavit,
Salomon contubernio gentili deceptus erravit.
90. Flevit ergo & amariflime Petrus,a flevit ut
lacrymis fiium poffet lavare delidum : & tu fi
veniam vis mereri, dilue lacrymis culpam tuarn:
eodem momento , eodem tempore refpicit te
Chriftus. Si in aliquo b fortafle labaris 3 quia fe-
cretorum tuorum adfiftit teftis, refpicit ut refufopretiojus
folvitur: hi pretium recipiunt, &
facrilegium perfequuntur, ac pertinacibus ftu-
diis funeftam fibi vindicant fanguinis audio-
n em , cum refunderet venditor facrilegii mer-
cedem.
95. Evidenter itaque dum pretium fanguinis d
Judxorum gazophylaciis feparatur , & ager fi- ibidem. 7.
guli eä qua vendirur Chriftus, comparatur pecu-
niä 5 dum is locus humandis peregrinorum relieorderis
, & fatearis errorem. Imitare Petrum D quiis dicatur, & prophetix impletur oraculum,
dicentem alibi te r t io : Domine , tu fets quia diligo & furgentis Ecclefix myfterium revelatur. Ag er
te. Etenim quia tertio negaverat, tertio confi- enim fecundum divina prxcepta mundus hic
te tu r : fed negavit in n o d e , confitetur in die. omnis e f t : figulus autem, ille qui nos formavic e
91. H x c autem ideo feripta fu n t , ut feiamus limo, de quo habes in veteriTeftamento: fh tia
neminem jad are fe deberej nam fi Petrusc lapfus fin x it Deus hominem de limo terra, formandi per
eft, quia d ix it: Etfi alii fcandalizati fuerint in tey naturam,reformandi per gratiam habens pro fuo
ego non fiandalizabor, quis alius jure de fe prxfu- arbitrio poteftatem. Nam etfi propriis vitiis cormat
> Denique & David quia dix era t: Ego dixi ruamus3 per illius tarnen mifericordiam refumin
mea abundantia, non movebor in aternum, eam to mentis fpiritu, fecundum Hieremix oracula
fibi jadantiam obfuiffe profitetur, dicens: Aver- £ reformamur.
tißi faciem tuam d me, & fattus fium conturbatus. 96. Pretium quoque fanguinis eft pretium D o -
91. Unde te evocem ,P e tre ; ut doceas me quid minicx paflionis. Ergo pretio fanguinis emitur
Matth. I).
38.
Gen. z. 7,
flens cogitaveris ? Unde, inquam, te evocem ? D e
c x lo , ubi jam choro infertus es Angelorum: an
etiam de túmulo j quia non putas injuriam & ibi
e ile , unde Dominus refurrexit ? D o ce nos quid
tibi profuerint lacrymx tux. Sed doeuifti illico:
nam qui lapfus es, antequam fleres, poftquam
* . N ih i l agunt, qui hoc abutuntur lo co , ut pcrnjtentix facra-
mentalis , de qua h ic nulJo modo a g itu r , nccefiuatcm conentur
elevare Etenim per fatssfaclionem nequaquam iignificari confef-
fionem noftram , aut partem ejus extremam , aperte demonftrant
qux fequuntur. Nam quemadmodum verba , ablui poteft, referun-
tur ad lacrymas ejus lege; (icifta , fed quod defendi non poteft p?i ti-
nent ad fatisfailionem non lego: unde manifeftum eft fatisfaclio-
nem h ic aliud non elfe, ni/i defeniionem : quo pa£to fatisfacerc
objeftis criminibtts, idem eft atque objccta crimina diluere, feu
refellcrc. Sed neg etiam íéquentiancmpc,¿nt;m ( vel utedit. Gill,
ac Rom. & mf. R eg. lavant) lacryma delictum , quod voce pudor eft
»onfiteri, vocaJem confeifioncm (altem lecretam excludunt ¡ n ihil
enim aliud hic oftenditur, nifi cum qui grave crimen perpetraverit
a lacrymis ordiri debere converfionem ¡ fie namque tacú i (Te Petrum,
ne tam cito venia petitio plus offenderet. Ante fiendum & c. Itai
que Ecclefiaflicam temporis fui difciplinam qua peenitentes delic
ia privatim prius defiere jube antur , quam ad petendam rc-
conciliationem acccderent Orisautem confcílionem in Petro d i-
fertis verbis non femel agnofeit S. Do£tor, cum íupra num. fuper.
in q u i t : Maluit enim ipfe fuum accufarepeccatum , ut juftificaretur
fatendo, quam gravaretur negando; & infra num. 9 o . S i i» aliquo ¡
fortaße labaris refpicit. . . . u t recorderis & fatearis errorem. Imitare
Petrum & c. Adferri poÚunt Sí a lixh u ju fc e io ci foiutíones quas
mundus à Chrifto; venie enim ut fàlvetur mun- iohat. j.
dus per ipfum : in quo juxta u t opus au&oris, & J7*
jus eft.Venit ergo ut confepultos per baptifmum,
& commortuos Chrifto ad perpetuitatis gratiam
refèrvaret. Sednon paflìm omnibus ad fè-
peliendum eft locusj nam etfi omnes mundus invidereeft
apud M agift. Sentent. lib , 4. dift. 17 . § . lam fecundum.
Rob. PUllum in 6. Sentent. Hug. Vi£l. lib. z . DeSacram. pag.
14- cap. De Confezione See. Card. Bellarm. De foenit. lib. 3. &
ut alios omittamus apud D. Dionyfium Sammarthanum tradatu
gallice fcripro, De Confeff pag. 3 ;i. 3/7. & ; 6 7 .
a. Flevit ut lacrymis, uique ad eodem momento, in m(T. bene mul-
tis delìdcrantur : fed cùm habeantur in nonnullis, & cundis edit,
nec non plcniorem fenfum c fficiant, canon putavimus loco mo-
venda.
b. M(T. o d o non iniìmx notar, fort affé labor as. Non male ; /«-
boro enim non raro fumi tur pro eo quod eft de falute periclitor, ut
apud Horat. lib. i . Ode 17 .
Gfcianta labor as in Charybdi J
c- Edit. Rom. lap, as eft, qui d ixit. Alix ac m(T- omncs. . . . quia
dixit Melius j jadantiam enim S. Petri caufam fui lie cur in peccatum
laberetur, multi ex antiquis fcriptoribus agnofcunt.
. d. Eadem Rom . edit, cum uno Va t. cod. & Reg. erettus es ut
alios erigeres , q u i non erexeras. A l i* , ac mil', noftrates hoc
tantum inter (e differ un t , quod ubi plures potiorefque m(T. ha-
bent eleitus e s, alii cum edit, fcribunt, erectuses : duo vero pro ut
alios regeres, exhibcnt, alios regere.
e. Verbo ,fateretur, addit R om. edit, fo la , quando project is argentei!
laqueo fe fufpendit.
cludat, non omnes refervat :& fi communis h a -A io i. N e c ímmerito-homicidæ abfolutionem ’^•ï8.
bitatio 5 tarnen légitima fepultura efteorum fei-
petunt , .qui flagitabant innocends exitium.
licet qui nunc funt per-fidem domeftici D e i,
T a l e s le g e s iniquitas h a b e t ,dut oderitinno-
fed fuerunt in lege peregrini. Qui funt ifti nifi de
centiam, fcelus diligat. In quo tamen nominis
quibus dicitur : Memore s. efiote quod aliquandovos
interpretano fpeciem dat fig u rx j Barrabas enim
gentes, qui eratis in carne alienati a. converfatione
patris fili us latine dicitur: illi ergo quibus dici...
jfrael, & peregrini promißionis Tefiamentorumf&ed
tur: Vox ex pa tre diabolo efiis, vero De i Fi Ho filium
hi nunc jam non funt advenx atque peregrini j
patris fui Andchriftum prxlaturi efle produntur.
quoniam cives fan&orum eile fidei jure merue^
Et indù turn ilium ve fie alba remi Jit.
runt.a,
■, 9-7. Sequitur admirabilis lo cus , quo fubeundx B
103. N o n otiofum quod vefte alba indui tur ab
xquanimiter injurix moralis infunditur patien-
H e rod e , immaculatx tribuens indicia paflionis y
-tia peftoribushumanis. Accufatur Dominus, &c
quodagnus D e i fine m acula,cum gloria peccata
tacet *..& bene taçet, qui defenfione non indiget.
mundi Lufciperet. In typo etiam Herodis, atque
f .n .
Ambiant defendi, qui timentvinci. Non ergo
Pilati, qui amici ex inimicis facti funt per Jefum
accufationem b timendo-confirmât, fed defpicit
Chriftum plebis Ifrael populique gentilis figura
non refellendo. Quid, enim timere t, qui non
fervatur, quod per Domini paflìonem utriufque
ambiret falutem > Salus omnium fuam prodidit,
fit futura concordia : ita tamen ut pius populus
ut adquirat omnium. Sedquid de D e o loquar?
nationum capiat verbiim D e i , òc ad populum
Sufanna taeuit, & vicit j melior enim caufa, quæ
Judxorum fidei fux devotione tranfmittat jut.
non defenditur, & probatur. E th ìc Pilatus ab - C illi quoque gloria majeftatisfux corpus veftiant
ibfvit : fèd abfolvit judicio, crqcifixit myfterio.. C h r ifti, quem ante defpexerant.
Veriim hoc fpeciale Chrifti: illud hümanum, ut
apud iniquos judices magis videretur noluifle,
quam non potuifle defendi.
. 9-8. C u r autem Dominus tacu erit, ipfe prx-
mifit, dicens: St vobis dixero, non credetis m ihi:f i
vos interrogave.ro, non refipondebitis mihi. Illud tarnen
prxftantiflimum , quod. maluit regem fe
probare., quam dicere j ut condemnandi caufam
i0 4 .fcChIamidem autem coccineam induitur à
militibus,& purpuream tunicam : in altera defi- '
gnans martyrum palmas,in altera reg ix potefta-
tis iiifignia j f quod caro ejus fufum toro orbe
terrarum fanguinem eilet fufeeptura pro nobis,
& paflio regnum paritura de nobis.
io j. g Corona quoque de fpinis capiti ejus adnexa
, . quid aliud quam divini operis munus 1
hahère non poflent, qui quod ob jic iu n t, h o cD oftendit-, q u òdde peccatoribus mundi tamquam
fatentur.
8* - 99- Herode autem cupiente aliqua mirabilia
ejus videre., ipfe taeuit & nihil fecit 5 quia ne.c
illius.'crudelitas merebatur videre divina., & D o minus
jaftantiam declinabat. Et .fortafle typice
in Herode omnes impii fignificantur : qui fi Legi
non crediderint & prophetis} mirabilia Chrifti
operain Evangelio quoque videre^non poflint.
loo. A d Herodem mittitur, ad Pilatum remitfx
cu li fpinis triumphalis gloria D e o quxreretur.
b Ne c flagella vacant,quia flagellatus eft ipfe, ne
nos flagellaremur : Homo enim in plaga , & feiens
ferre infirmitates,pro nobis dolet, à nobis qui Deum
antea fugiebamus flagella detorquens : tam pa-
tiens Dominus,ut fugitivorum vinculis proprias
manus,fugitivorum flagellis fuum corpus ofFerr
ret. î Deteftabili itaque mentis afFeftu, honora-
tum tamen Judæi exitum produnt 5 nam etfi
Efai. si-
i-& +•
titur. E t f i uterque.reum non pronüntiantj a l ie -E compungences coronant , illudentes adorant:
Matth. x y . 14-
Ibidem. 19-
n x tarnen crudelitatis ftudiis òbfequuntur.c La-
vit quidem manus Pilatus, fed.fafta non diluitj
judex enim nec invidix cedere debuir, nec timo-
rij ut fanguinem innocentis addiceret. Monebat
.uxor : lucebat in n od e gratia : divinitas emine,-
b at; nec fic à facrilega fententia temperavit.
io i. Similiter in hoc typum omnium judicum
arbitror eile prxmiflum , qui damnaturi eflent
eos.quos innoxios xftimarent.Tolerabiliores tarnen
gentiles effe quam jud xos * conjuncta Pi-
lato perfona demonftrat : & magis eos divinis
ad fidem operibus admoneri. Quales autem illi
qui Dominum majeftatis crucifixerunt.i
a. H ic edic. Rom. intrufis , ut folce , compluribus.Evangclii
VCificulis fubjungit : Secundum Matthäum cùm accufaretur d prin-
cipibus facerdotum, & interrogaretur a Pilato, non refpondit ad ullum
verbum. Admirabilis & c. Ili fcquentibus autem _à numero 99. uf-
' que ad 1x9. occurruht perpetu* mutationcs,additiones , ac tranf-
pofitiones. Compone eamdern edit., cum alia v el mf. aliquo &
tatebere 5 nos enim prxcipuas tantùm fubjSciemus.
b. Omnes edit. & plerique mil', tacendo confirmar. Corb. tarnen
cum aliis a liqu o t , timendo confirmat. Magis concinne, ut intelli-
gas ex (equentibus i l l i s , §juid enim timeret, qui non ambiret falutem.
Poft quas voces Rom. edit, fo la , Salusipfafe prodit, pro Salus
omnium Scc. ■ . . . '
* . Conjuntia Pilato perfona-, mmirum illius u x o r . ,
c. Eadcm edit. Rom. T«»e fecundum Matthäum, lavit Pilatus
coram popttlo manus, dicens Innocens egofum d fanguine jufti hujus.
d. V i£t- coA. ut qitfod oderit innocentta, fcelus diligat.
etfi corde non credunt j quem perimunt, confi-
txntur. Illis defuerunt boni operis afFe&us, De o
tarnen fuus non defuit honor: qui falutatur ut
rex , coronatur ut v id o r , quafi Deus, & D o minus
adoratur.
_.io6. Arundo quoque vel fecundüm Matthxum Matth. 17.
comprehend!tu-r manu ejus 3 ut fragilitas huma- 19'
na jam non ficut ärundo moveatur a vento, fed
operibus Chrifti k corroborata fundetur, & ad- k
fixo cruci chirographo quod erat contrarium
nobis, fententia vetufta ceffaret : vel fecundüm
Marcum caput ejus percutit 3 ut folidata divini- M*rc. 1$.
tatis ad tadu noftra conditio nutare non poflit. 19'
■ e. Rom. edit. Inde fecunditm Matth sum chlamide coccinea induitur
d militibus: & fecunditm Iohannem veße purpurea circumdatur.
f. Cölb. unus , & Reg. quod caro ejus toto orbe terrarum fanguinem
efet fufura. Clärom. quod caro ejus paffsonemeffet fufeeptura.
g . Rom. edit. Denique fecundum Matthäum corona de fpinis capiti
ejus imponitur. Hoc quid aliud See. P o ll pauca veto ubi omnes
edit. & plerique mff. tamquam faeuli poenis, fex mit. habenr, tamquam
f&ctili fpinis : q u * le&io videtur p.xferenda.
h- Eadem edit. Rom. Turicfecunditm Iohannem Pilatus flagella-
vitfefum. Nie fiagella myfterio vacant.
i. Rom. edit. Secundum Marcum autem inde milites pleitentes
coronam fpineam , imponunt ejus capiti , d f falutant eum dicentes ;
Ave rex ludtorttm. Et ponentesgenua adorabant eum. Sjuoddeteftabili
licet mentis operentur dffeihe & c.
k . Rom. edit. correborata firmetur: vel fecundum Marcum: reli—
quis omiliis.