H Bene etiam praibit ante ftciem Domini A- miliseffe p op ulus jud zb rum , k airm ion ab ilis ,,
fanàus Tohannes, qui prxnuntius natus e f t , & ut aftuitm fuorom non poffit p r illa r e lationcm:
J .. „ /- rr- 1 quiinoiltimo fpeivitalis obitu conftitutus,vocem
cjuam habebat, amiferit;qu* titubantis adhi cor-
poris fignum verbi cupiac explicare, non verfanctusj'.
, , a rr 1
prenuntius mortuus eft. E t fortafle hoc myite-
rium in hac vita noftra hodieque celebratur.
Precurrit enim anim* noftra: quxdam virtus
Johannis, cum credere paramus in Chriftum ju t
parec ad fidem anima: noftra: vias , Sc de vita:
iftius tramite tortüoio, rectas femitas noftri fa-
ciat commeatus, ne amfra&u labamur erroris;
quo omnis valiis anim* noftra:, virtutis fru&i-'
* rr* ■ 1 . • (1 _ 'olrtrilnl1
bum ? Mutus ergo populus.fine ratione,fine ver- •
bo. C u r enim tibi magis videatur mutus eile qui
fonum, quam qui myfterium nefcit? Et eft pro-,
fe ito vox operum, fideique clamor, ficut leétum:
eft : S antruisfratris tui clamat ad me. Et ille ela- Gi«.4 lJ
bus p offitimpler i,& omnis fecularium altitudo B m a t, qui in' cord’ e fru o cla1m....a..t. per edhieemm . QQ ui
meritorum Domino fe humili magis timore e r g o c o r d is clamorem perdidit perdidit etiam
mcritoruui u & - ■ lingua:. Nam qui diftindionem fidei non tenet;
f. is.
f 19 -
f . 10.
meritorum D „
profternat, feiens nihil fublime poiTe elle, quod
fragile eft.
Et dixitZacharias ad AngelumiVnde hoc feiam?
Ego enim fum fenex, & uxor me a proeeßit in diebus
fuis. Et re(pondit ei Angelus dicens : Ego fum Gabriel
Angelus,qui adfiflo ante Deum ,& mijfusfum
hac annuntiare tibi. Et .ecce eris tacens , Ö“ non
quomodo poteft tenere verborum ? Et ante qui- > 4,
dem Moyfes dixerat quia Ioqui non poterat : ied
pofteaquam dixit, verbum accepit, Sc bonorum
operum edidit claritatem. Ergo ficut Moyfes ty-
pus populi fuit,6c typus Legis : ita etiam 'Zacharias
tacuit.
4z. Singula itaque ut concur rant, confidepoteris
loqui ufque in diem quo hac fiant', propterea ^ j-andum eft. Verbùm in utero , Lex in filen rio.
quod non credidißi verbis mets, qua implebuntur in Johannes appellatur, & Zacharias loquitur.Vértempor.
e fuo.
39. Condemnatur filentio incredulitas facer-
d o t i s ,& fides prophetarum probatur oraculo.
1fai. 40.6. Clama, inquit. Et dixi: <0uid clamabo ? Omnis caro
ftenum, Vides jubentis imperium ,obtemperantis
obfequium : interrogantis a ffed um, obiequentis
oraeulum..Credidit enim, qui quid clamare't ex-'
bum ed itur, Lex abiòlvitur : ied Legis abíolutio,
V erbi eíi explicado. Et ideo qui dixerit ver-:
bum , loquitur¿ etiamii ante non fit locutus. Ab
A ngelo jubetur tacere Zacharias, ab Angelo
vox premitur Judzeorum. Non enim humanx,
fed divina: hoc poteftatis imperium eft; ut non:
loquatur D e o .q u i non crediditChrifto. Et ideo
credamus.ut loquamur. C red a tju d *u s , ut lo-
. — - 1 B R I n.— q p o í t i U o q u i ¡ f i x l D qui poffic. Loquimur inlpirim myderia,Intel-
enanas qui non crcunut , if 1 ligamus rationem facrificiorum veterum, amigmata
prophetarum. Mutus eft qui non intelligit
L e g em , mutus eft qui 11011 intelligit diviilarum
feriem feripturarum. V o x enim noftra fides eft 3
Se ideo malo in Ecclefia quinqué verba mente mea :
loqui ut alios injhuam, quam decem milita in linacrorum
Em xm am s Mis ,d r remanfit mutus.
■ ;j$b. Nonunius myfterium, nec unius íilentium-'
eft.Tacet facerdos,.täcet prophetä-Nifi fallor, iñudo
vox tbtius plebfeobmdtuit; quia inlino to--
tus ad Dominuin perMoyfen populiis ¡oqr.elia -
tur. Cefíatio facrorum , oc Se mmuuiu filentium propheta.uiui/u«».
¿g5 ua . . .'. Lin, gua enim inyf i g“ num •f> unt n■o n¿fijd„ erliib u^s,
nr.-.i taciturnitas as p prophetæ,r o p b en , Setacirurr.Se ta c itu rn itas k s f iáccr.-i t ó a f i i _ i»ßdrUus |H |
: prophena- auíert non infidebbus,
dotis eft. Auferám,r r-in q u it , Válidam 1: j virtutem, '■ ied (p A hdelibns.f i r lp l ih i i s
prophcram.Se confiliarium. Er vere abflulit prp- £ pJ0¡ at¿tem dies cóñcefit Elissalietiä úxor e¡tes, I
phecas, a qüibus abftulit verbura quod loq.ui in ^ occtiitai,atß jnenfibiis quinqué dtcems jgmd mthi i
prophetis folebac. E t vere his abftulit virtutem, rK f lc¡t m dubas, quibus refpexn etuferre
á quibus D e i virtus receífit. Abftulit 11s con 1- 0pprobrium mearn inter homines ?
liariuih , a quem magni coníilii Angelum decía- " ; •. 1
ravit Abftulit vocenu quia vox verbi,non vocis 43- Magna fandis cura eft verecundu-e, ut pie-
eft verbum.Nam n ifiV e rbum illu d op e re tu r ín ru n iq u e im p fis pudor votisfttj fieut hoc. Joco
nobis nullus eft fonus vocis. V o x Johannes eft ¡ advertimus fandam Ehzabeth.qua: traque filial.,
vox enim damantis-eft | deferto I Cfinftus eft
Verbum, hoc Verbüm operatur 3 Se ideo ubi de- que. Qua: caufa occultatioms, mfi pudons ? Eft
fivit operari muirá repente,^ carens fpiritu veluti F enim unicuique officio prxícnpta x tas ¡¡ & quod
q u íd am an im i lingua conticuit. Tranfivit enim tempáte dtcet^-B^gote nqn
ad nos D e i Verbum, & in nobis non tacet. Denique
jam non poteft jud xus d ice re ,quod poteft
dicere Chriftianus : quia Experimentum quaritis
ejus , qui in me loquitur Chrifius ?
41. E t ipfe er at annuens illis. Remanfit ergo
mutus Zacharias Se erat innuens illis;c Quid eft
nutus, nifi quidam fine verbo corporalis actus,
indicare moliens , nec exprimens voluntatem :
quidam ,.fuprema morte, voce fuppreiTa, mutus
fermo morientium ? Nonne tibi videtur huic fita
t io , fa d i uniufeujufque mutat fiepe naturam.'
Sunt etiam ipfi quiedam tempora prxfcripta
con ju gio, quando dare operam liberis fit decó-
rum -. dum anni v ig en t, dum fufeipiendorum li-
berorum fpes eft. Dum generandi ufus eft in
exemplo, copula: quoque ufus in ftudio eft : at
vero ubi matura a:vi fenedus fucceilerit, Se cetas
reo-endis liberis habilior quàm creandis, pudor
eiUegitimi licetcoitus indiciageftàre,& grava-
ri aliena ietatis onere , & tumefeere alvum non
c plurcsprobatioreiquc iriiT. Atcamen aliqu i,& omnescd
int auos v el à quibus magni cortfsiti Angelus declinavtt.
praifci
b- R.
fola j carens fpiritu udisti quad am anima Si c:
■
Um nifl'. a liq u o t , Quid eft mutus. Rom. cum aliis
:ibus ae probatioribus inagis commode , § u id eft nutus. At
infra è convcrfo vet. edit. & cunfti miT. fpei vitalis ohitu.cìnftt-
tutus. Rom. fola , fyiritus vita^s & c . . -
<1. M ff. nonnulli , òmncfqW edit. in ipfi s pudor voti fit. Am
mi!, majori numero atque auftoritate . .. . votis f i t ; id eft , 111
rebus quas fummo ftudio.expetierunt.
fui
i
fui temporis frudu. Senes enim ab ipià conclu. A
duntur a:tate,& jufto intemperantia: pudore a re-
vocantur facere opera nuptiarum. Adolefcentes
ipfi plerumque filiorum vota pr*tendunc,8c ex-
cufimdum arbitrantur xtatis calorem, genera-
tionis aiFedu. Quanto magis ienibusagere turpe
e ft, quod adolefcentibus pudor eft confiteri ?
Quinetiam ipfi juv enes , fobria timore divino
corda qui temperant , fufcepta plerumque fo-
b o le , renuntiant operibus juventutis.
4 4 . Et quid mirum de hominibus, fi pecudes g
quoque muto quodam opere loquuntur gene-
randi fibi ftudium, non defiderium effe coeundi?
Siquidem ubi femel gravem alvum fibi ienièrint
genitali arvo femen receptum,jam nec coni, :!
cubitu in d u lg en t, nec lafciviam amantis , fed
curam parentis adfumunt.At vero homines nec
conceptis,necDeo parcuntrillos contaminant,
hunc exafperant. Priufquam te , inquic}formarem
in utero, novi te : & in vulva matris fanftificavi
te. A d cohibendam petulantiam tuam,manusC
qaafdam tui Audoris in utero hominem for-
mantis advertis. Hie operatur, Se tu facri uteri
fecretum inceftaslibidine? Ve l pecudem imitare
, vel Deumf verere. Et quid de pecudibus lo-
quor ? Terra ipià à generandi opere fiepe re-
quiefcit: Se fi impatienti hominum ftudio jad is
frequenter feminibus occupetu r, impudentiam
multat agricolie , Se fcecunditatem fterilitate
a. Rom. edit, rcvocantur ab opere nuf ti/srum. Opiimc , nifi rc-
liqua: , & cuntìi mlT. diffentircnt. Intcllige igitur , revocantur
facere, lue per kellcnilmiim poni pro> revocantur à faciendo. Q uod
autem eadem edit. Rom. poft duos verfus rcpofuit, atatis calore,
generatiónis affectum : hoc non folum ab aliis , & miT omnibus
abhorret, venim etiam ab Au&oris noftri fententia ; quemad-
modum ferics patefaciet intuenti.
b. Qmnes edit ac mff. non p a u c i, genitali alvo. Cod. Corb.
& ahi aiiqUot melioris nota: > zenitali arvo. Melius ; eadem
quippc metaphora ufum etiam reperimus V irg il, lib. 3: Georg.
commutai. Ita quidam in ipfis elementis, ac
pecudibus ab ufunon ceffàre generandi, natura:
pudor eft.
45. Merito ergo etiam fanda Elizabeth eru-
befeebat gratiam, etfi non agnofceretculpam.
Nam etfi de viro conceperat( neque ènim aliter
de hominis ortu fas eft credere ) tarnen partus
fui erubefeebat xtàtem. Et rurftis caruifle fe
gaudebat opprobrio ; pudor eft enim feminis
nuptiàrum premia non h a b e re ,* quibus hiee
iola eft cauià nubendi. H o c igitur opprobrium WM
coniolatur fui pudore fublatum, co pudore, ut '* °
d ix i, quod pudebat earn propter ^tatem. Unde
intelligi pòteft quiajam non conveniebant inter
fe concubitu Coniugali; neque enim ea quiE fe-
nilem non erubelceret coitum, erubefeeret partum
-, Se tarnen erubefcit onus parentis, quam-
diu nefcit myfterium religionis.
4 6. IUa qux occultabat fe , quia conceperac
filium,jadare fe cccpit quia generabat prophe-
tam. Et qua: erubefeebat ante , benedicit : Se
qua: dubitabat ante,firmatur. Ecce enim, inquit, Lue.
ut vox falutationis tua faffa efi in auribus me is , fra 4
exfultavit in gaudio infans in utero meo. Itaque
magna voce clamavit,ubi Domini fenfitadven-
tum 3 quia religiofum credidit partum. Nulla
enim cauià erat pudoris , ubi Propheta: ortus
data:, non affedata: fidem generatiónis adfeifi.
cerer.
* ! Quibus bae fola eft eitufa nubendi. Sola, inquic Glofla Decreti;
iti eft precipua. N e c lane credcncitim eft mcntem Ambrofio fuifli
a-ias duas caufas, quas proli arljungunt Theologi poft Aug.
ipe
fidem & facramentum, excluderc. Prsefertim cum infra
conjugium inter Mariam ac Jofepli intercelfiiTe defendai.
etiam fu it Auguftini fententia lib. 1 . De confenfu Evang. cap. 1.
lib. 13 cont. Fau/lum, cap. S. Se lib. De Nupt. & Concupif. cap. ir-,
Adi quoque B. Th o . 3. part, quxft. 1 ? . art. 1 . Se aiios. Forte
etiam fimplicius explicari polfit, fola caitfa, fubintclligendo , ut
plurimum ; id eft , caufa maxime ordinaria.
L I B E R S E C U N D U S .
E Odem autem tempore mifiùs efi Angelus Ga-
, briel a Domino in civitatem Galilaa, cui no-
men Nazareth , ad Virginem defponfatam viro cui
nomen cfat Iofeph, de domo David : & nomen Vif-
ginis, Maria.
1. Latent quidem divina myfteria, nec facile
juxtaPropheticum didum quifquam hominum
poteft feire confilium D e i: ied tarnen ex ceteris
fadis atque prxceptis domini Salutaris poffumus
intelligere Se hoc perpenfioris fuiffe confilii,
quod ea potiifimum cleda eft ut Dominum pa-
reret, qua: erat defponfata viro. Cur autem non
antequam defponiàretur , impleta eft ? Fortafle
ne diceretur quod conceperat ex adulterio. Et
bene utrumque pofuit Scriptura, ut Se deipon-
Ìata eflet, Se v irgo : v ir g o , ut expers virilis con-
ior.tii videretur : defponiata, ne temerata: virgi-
nitatis adureretur infamia, cui gravisalvus cor-
ruptelx videretur infigne pra:ferre. Maluit autem
Dominus aliquos de fuo ortu quam de ma-
tris pudore dubitare; feiebatenim teneram effe
virginis verecundiam,& lubricam famam pudoris
: nec putavit ortus fui fidem matris injuriis
adftruendam. Servatur itaque fand^Mari^ ficut
pudore integra, ita inviolabilis opinione vir-
S. Ambr. Tom. I.
D giniils 5 oportet enim fandos Se ab his teftimo-
nium habere qui foris funt : nec decuit finiftra
virginibus opinione viventibus velamen excu-
fationis relinqui,quod infamata mater quoque
Domini videretur.
i . Quid autem Judieis,quid Herodi poflèt
adfcribi,fi natum viderentur ex adulterio perfe-
cutiì Quemadmodum autem ipfe diceret : Non Matth.j.
veni Legem folverefied adimplere 3fi videretur cce- l8-
piflè à Legis injuria, cùm partus innup rsLege Deut
E damnetur ? Quinetiam locupletior teftispudoris 1?'
maritus adhibetur ? Qui poflet Se dolere inju-
riam, Sc vindicare opprobrium, fi non agnofee-
ret facramentum. Qmid quod etiam fides Mari#
verbis major adfeifeitur, Se mendacii caufa re-
movetur ? Videretur enim culpam obumbrare
voluiffe mendacio innupta prxgnans. Gaufam
autem mentiendi indefponfata habuit, defpon-
fàta non habuit 3 cum conjugii premium Se gratia
nuptiarum partus fit feminarum.
3. Non mediocris quoque cauià eft, ut virgini-
tas Mari* faljeret principem mundi : qui cùm
defponfatam viro cerneret, partum non potuit
habere fufpedum. Fall'endi autem principiò
mundi fuiffe confilium, ipfius Domini verba declarant,
cùm apoftoli jubentur tacere de C h r iil Matth. 16.
M m m m l0 ’