vita univeriòrum $ & ipfè te nobis manifeftavit,
ut corda hominum ad cognitionem tua: majefta-
tis illuminentur.
23. Tratende ergo mifericordiam tu am fcientibus
te : Prorrogativa príetenditür, ut mereantur mi-
jfèricordiam quibus cognitionis tuie meritum fuf.
fragatur. Den iqu e in pofterioribus etiam vilio-
ribus perfonis ftudium fcientia: agnofcimus fuf-
pfai. se. +. fragatum, dicente Domino : Memorerà Rahab &
Baby Ioni s fcientibus me j id e f t , meretricis illius
Rahab , & confufionis- illius memor ero apud
icientes m e , vel inter ipios j quia meretrix illa
x me agn o vit, » quem populus non agnovit. Inter
illos ergo qui me fc iv e ru n t, commemorabitur
Rahab , ut dignum fidei priemium adipifcatur.
Matth. 11. Unde & in Evangelio di¿tum advertimus : Meretrices
dr -publicani pracedent vos in regno calorum.
Sed quia invalidi fumus ad exièquendum, licet
devòti ad credendum : tu pretende mifericor-
diam tuam in te credentibus, quo devotioni Se
fidei fad a quoque noftra conveniant : nec ilu- <
dium menris noftra: deftituat corporis hujus in-
firmitas j ied in ipfis tentationibus & infirmitati-
bus gloriemur, in quibus gloriabatur Apoftolus
1. Cor. i t . dicens : Libentifiime i taque magi s glo ri ab or in in-
frmitatìbus meis, utpratendat in me virtus chrifii.
f . i i . 24. Pulcherrime itaque addidit: Non veniat mi-
hi pes fuperbia, & manus peccai or um non moveant
f - 1J- me. ibi ceciderunt operantes iniquitatem, expulf fùnt,
nec potuerunt fiare. Superius quidam accipiunt
torrentelli voluptatis tua: in tentationibus for ti. 1
Manh. 14. tudinem ; ficut eft martyrum, in quibus placuit
D e ò exhiberefibi fuavis, & grati certaminis vo-
luptatem. Etenim fi hyemes pro tentationibus
accipiuntur $ unde & orandum Dominus admo-
n e t } ne fiat fuga noftra hyeme aut iabbato, h oc
e f t , vel in tentatione, vel otio : hyeme autem
Crefcit torrens, & adimpletur, atque intumefcit:
torrens utique pro graviore tentatione poteft
àc c ipi, qua: eft in periecutionibus. Et ideo bene
torrens voluptatis dicitur ; quia ubi íuperabun- Í
davit peccatum periècutionis,fuperabundavit Se
gratia confeflìonis.
2j. Vide virtutem prophetica: diftindionis.
Primo injuftum exp ofuit, qui vel in corde fu o ,
v e l in fermone d icit, utfibi delinquat, vel in fé
delinquatj habetenim grecus codex , oy í canto ,
id eft, in le ìpio : ièdnoii omnes. E t forte ideó,
pfal. ij.i. quia infipiens in corde fuo dixit quia non efi Deus.
N e forte Se injuftus intra fe d ica t, Se intra fe delinquat
, licet Deum palam negare dementis fit : I
injuftitiam autem plerique pro laude profiten-
tur. Rapere enim, nocere etiam iis qui non Ia:iè-
rint,& circumvenire plerique fibi exiftimant glo-
rioium. Ergo primo injufti vitam expoiuit ,po -
ile a facramentum divina cognitionis adjunxitj
ut timentes Deum,iniquitatem Se injuftitiam de-
clinemus. precem addidit, ut ab injuftorum con-
iòrtio juftos fuos liberare dignetur j ut in iis quoque
qui mundo funt co rd e , juftitia divina pre -
tendat, quali ipeculatrix pia ; ne nobis peccato-
rum velut hoftium incurfus o b rep a t, Se capiat
dormientes. Ideo vigilandum e f t , Ìèmper caftra
a. MÍT. Reg. Remig. Long. V a le. & Timan, quem populas non
COgnovit ,.ut electas. Inter illos & c.
' b. Cod. Reg. Quomodo ergo tn tenebris viator incedens. Remig.
lo n g . Y a le . & T huan. Quomodo ergo f i in tenebris viator ineedat.
Domini munienda fiìnt j quia rlode advenit ini;,
micus Se adveriàrius,quando iomno iènfüs tene-
tu r , cibo corpus diftenditur. Orandum ut juftitia
De i pretendat in nobis, quæ in infirmitatc
pofitdS faciat fortiores,ut poffit unufquifque no-
ftrum d icere : Cum infirmor, tunepotens fum. *-• Cor. n.
16. Deinde etiam fpecìaliter pro ie orat j ut I0,
nos d o ce at, quemadmodum orare debeamus ad
Dominum: JVb» vcniatjxi<\ ui t, mihi pesfuperbia, id
eft, non in fuperbiam incidam. Denique Se alibi
meminit fui dicens : Si non ambulavi in magnis. Pf*l-i}o.i.
H ìc o r a v it , ibi implevit : non impleffèt, nifi
orâlïet. Cavenda fuperbia , quæ etiam in prof-
peris fupplantat. Denique gravius Adam in pa-
radifo c e c id it, quam fi cecidiflet in terra. D e
a l t i s s i m i s cadere , præcipitium eft ; in planis
lapfus vocatur.Ideo pes errat fuperbi^quia caput
non tenet ; oculi enim lapientis, in capite ejus.
N o n mirum er^o fi errat veftigium, ubi oculus
non habetur. Præcedat oculus, ut pes ièquatur.
) b Quomodo enim in tenebris viator incederet ? ' v
C ito pes ofFendit in n o d e , fi quafi quidam mundi
oculus viam luna non motìftret. Et tu in n od e
esfieculi, monftret tibi Ecclefia viam : ex a lto te
juftitiæ fol illuminet, ut lapfum timere non pof-
fis.
27. E t quia pedem dixerat iuperbiæ, addidit :
Et manus peccatorum non moveant me. Etenim ficut
iàn d i membra funt C h r ifti, ita impii membra
iunt diaboli. Manus peccatorum non moveant
> me, id e f t , adus eorum qui p eccant, non me de
juftitiæ ftationé dimoveant. Plerumque enim
dum videmus peccatores proíperis abundare fuc-
ceifibus, nutamusafFedu, Se quali quadam peccatorum
manu de radice virtutis avellimur. Ca-
vendum ergo ne quos in domo D e i manus divina
p la n ta v it, manus ad vería iupplantet. Pulcre ta-
men hoc dicit, qui à periècutoribus verberatur.
Q u i autem moventur de radice fu^., qua jam
Chrifto inhæferant, cadunt.
28. Unde addidit : ibi ceciderunt qui operantur
iniquitatem. Quid e f t , ibi ? Utrum ubi eft fiiper-
bia, ubi eft manus peccatorugi ? An ubi ftal?ant,
ubi erant ante piantati ibi ceciderunt ? A h in
v ic in o , an in continenti, quafi in ipio tempore,
in ipio loco ? Et videtur ambiguum. Sed alibi do-
cemur quid fit ibi, ubi dicitur : Ibi doloresficut par- pfal. 47. 1.
turientis.c Bonus dolor ei cui partus eft fidei,quo t
Chriftus in Ecclefia formatur, Se nafeitur. Et
alibi dicit : Memorerò Rahab, & Babylonisfidenti- pfal. se.4.
bus me. Etenim alienígena , & Tyrus & populus
fiEthiopum, hi fuerunt ibi ; id e ft, ubi icientes me
ubi fundamenta in montibus ianftis, ibi & alienígena:
j quia Se ipfi in me putaverunt efife credendum.
Ibi e rgo ceciderunt ,u b i magis ftare de-
buerunt 5 quia Se in paradifo cecidit Adam Se
Chriftus in ruinam venit, Se inrefurrectionem ut
ruina fit perfidorum : juftorum autem Se fidelium
refurredio.
29. Denique expulfi funt -} quia injufti viri in
loco fan&o ftare non poterant. Unde Se Apoftolus
dixit : Et tu qui ftas, vide ne cadas. Etutique 1. cor. 1®.
e id ix itq u in o n c o rp o re ,iê d fid e fta b a t. PolTu- 11,
N o n male : camen edit atque a lii miT. melius.
c. Cod. Thuan. Bonus dolor ,&> bona via partus ; cui accedunt
a lii quatuor, in quibus tamen vox bona, dc/ideratui.
mutth. lì
Vm04b'. i. aimus
& in fiitiiriim intelligete, thi, u te f t : l t i c r itk
fletus, & firidar dentiam ; &:: Nudus ibiyergam.
? Quam b revisin exitu & quanta conclufio ¡ N o n
fim ,.-i|iquít„fuperbús, Utpeccem: non peecemj
nc moveac: non movear, ne cadarn • non cadam,
ne expoliar, ficut Adam de paradifo éxpulfus eft-
quia b in ipfó primum pesfüperbia: ftare non po-
tuit. N e lc it ftare fuperbía s & fi cecide rit, ñon
novit refurgere. Et ideo pulcre ifte & in fuperio-
ribus locutus eft de fuperbis: [ti in iurribus , é -h i
a. th t ia iiico d . ^¡.nmiuambrntttr .M m t x i tu , & l |
t— .luftme. AHÍ quatuor . . . . tamquam conclufio.
b. Ita míT. & edit. Era. G ilí . & Rom. excepta voce, primum , 1 |
quam lia; non agnofeunt. Parif. autem nonnullx le gu n t , in ipfo J I
in equis : mstmtímin nomine3ei naflñ mamifii* ,
bimur i hoc enim ftabile, illud infidurn. Etfub-
jecit. Iff,obliati Junté- ceciderunt: ms vero fur- Mdmy
reictmus.é- ereSifiimus. Etin libro MichæS pro
phetæ feriptum eü- c Noli fu f erbe guudere mihi , ú¡ch. 7.
inimica mea, cfuia cecidi [fed refurgum. Cecidimus c
emm in hoc mundo, fed in Chrifto refiirreximus :
cui eft honor, gloria, virtus, perpetuitas & à
tecalis,, & nunc & Temper, & in omnia fieeula
iæculorum, Amen.
primum princeps fuperbia flare non potuiu
c. Vcc. edit.N o li fuper me gaudere & c . Rom. Noli fupcrgaude-
re mini & c . L X A . Interpr. M» Sic. Mff. tamen u t
in textu.
I N P S A L M V M X X X V I . P R Æ F A T I O .
OMNis Scriptura divina, vel naturalis, vel A tus infcribitur. N am etfi ille prædulcis & lucí
myítica,velmoraliseft.NaturalisinaGe- rincón-, i n - « ........ m.
Wei',1-9
($•148. 6.
nefi, in qua exprimitur quomodo facta funt cx -
lum , maria, terra:, Se quemadmodum mundus
ifte fit conftitutus. M yfticain L e v itico , in quo
comprehenditur facerdotale myfterium. Mora-
lis in Deuteronomio , b in quo iècundùm Leo-is
prjEceptum vita humana formatur. Unde Se Sa-
lomonis tres libri ex plurimis videntur eledi : Ec-
clefiaftes de naturalibus, Cantica canticorum de
myfticis, Proverbia de moralibus. B
z. Sed quia omnium piàlmorum corpus unum
e f t , idcirco nihil in his divifum eft atque diftinc-
tum 5 fed p rout fe obtulit ra tio , nulla intermifla
doctrina: iftiufmòdi difciplina eft. Namque Se
naturalem evidentiflìme comprehendit,dicendo
de Angelis atque Virtutibus, & fo le , & luna, Se
ftellis, Se lumine cadi cxlorum , Se aqua qua: fu-
per c x lo s eft : £fuia ipfe d ix it, & falda funt, ipfe
mandavit, & creata Junt. Statuii fa in faculumfadus
e f t : ifte tamen dulcior; quoniam ille me do-
cuit cohíbete linguam á malo : ifte definere ab
ir á , indignationem relinquere. Ille p racep it fine
dolo lo q u i: ifte inftituit eile manfuetum, qui
premia manfuetudinis demonftravit. Qiue ma-
jo ra fomenta lunt cordis humani, quam man-
fuetudo atque fimplicitas: quibus & dolor om-
nis acceptíe levatur injuri« , Se labes criminis
omnis excluditur ?
3. A d h x c igitur manum medicamenta mit-
tamus, ut vulnera noftra curemus j ne f i velimus
dicere quod alios curare poflimus , dicatur nobis
: Me dice, curate ipfum. Ergo quod etiam non -
medicis, fed vulgo quoque folet efle commune-
ut medicinampauci profiteantur, plurimi tamen
remedia ejus aliqua lcire fe d ican t: vel quod me-
dicorum pueri faciunt nos quoque alieno medicamento
remedium indigentibus proferamus.
Dive s magiftrum adhibeat,miniftrum.
ffù. 88.
l ì .
f 4 ;• s-
........... ’ ^ u fsosnjxenwrnja- uiagutrum aciniDeat, pauper miniltrum.
cult, fracefturn fofuit, & nonfrateribit. É td em y f- Q Qui p e r ftd i altitudinem c a p it , fumat ex ipfo :
ticis.ft,d eoccultis .& une-qiuplanioradefirferar in v ili,, n,',-..«.-
Bn.
§ .Uj.
t id s locutus e ft , cùm deoccultis, Se facræ unc-
tionis unguento, Se de conftimmatione icripièrit
Tabernaculi. Quorum multiplex gratia 5 quoniam
multifariam Se multis modis locutus eft
Dominus in prophetis. N am Se venturum præ-
fatuseft De iEilium Principem iacerdotum, Se
paiTurum cflè pro nobis, Se iànguineiuo munda-
turum noitra peccata tituli Pro torcularibus de-
clararunt ; Se refiirre&urum pialmus refurrettio-
nis expreifit, Se alius poftea titulus indicavit, in
96- terra ejus efi refiituta, c commutationem quo- D
I c que univeribrum futuram fidei fiicramentis. Et
de moralibus plura con texu it, diveriaque vir-
tutum généra demonftravit, Se dédit præcepta
vivendi, quibusulcéra noftrorum fanavit erro-
rum, morefque renovavit humanos, atque inti-
mos muta vit affeârus j ficut docet piàlmus trige-
fimus tertius, quem etiam Petrus fanchis in epif.
tola fua tamquam medicamentum noftris pedo-
ribus affixit : atque ifte qui nobis hodierna Iec-
tione propofitus eft. Nam ifti præ ceteris ethici
reperiuntur : fed ifte diiFufîor, qui trigefimus ièxa.
M f. Rcg. in Genefidefaüura creaturarum, in qutmScc. Q u a -
io r alu ; In Genefi de formatione creatura, inqua Scd quod
couc in a H! gloi]-cni; rcdolcc 1
Wlt i-11
cuor
ncque ñeque in edit, reper
b .C od . Vidi. & Colb.
mana formatur.
c. MIT. proxiir.e laudati : commutationem quoqueuniverft
tura fidei Jacramenta. ’
quofecundum Legem precept um vita burn
fui
— , - u n i u c VA i p i u ;
qui planiora defiderat, in valle pafeatur, ut par-
vuius. Q u i fluvium metuit, de riviJb à bibat : Se
qui profundum p av e t, ad litus enatet. Pulcre
autem fandus David in iiiperiore piàlmo injufti
vitam defc rib it,hìc jufti : ibi injuftus exponitur,
h ìc juftus inftituitur : ille fibi delinquit, hie toll
Jit etiam aliena peccata. Et ideo quod primum
medicamentum fit juftitiæ confideremus.
I N P S A L M U M X X X V I . E N A R R A T IO .
4-e \ T 0//,inquit, malignari inter malignantes :
X \ | neì ue tmùlatus fuer is fadente s iniquita-
^wTPrimum difeamus quid fit amulari j licet minor
vis ièrmonis hujus fit in latino, quam ingræ-
co. Nam Se in bono æmulationem legimus, Se in
malo. Denique Apoftolus dicit: Bonum efi amulad
in bonofemper. Et fupraipfe dixit : Amulan tur vos
non bene : fed excluder e vos volunt, ut illos amule-
mini. Et iterum ipfe a it : a.mulamini meliora cha-
dfmata. E t ad Romanos habes. Dico ergo num-
quid fic ojfenderunt, uteaderentf Abfit -, fed illorum
d. M IT. quinqué , 'bibit, & quiprofundum putavit ad littora not at.
e. Rom edit. Tola. Noli fubamulari inter malignantes. Primum
difeamus quid f i t fubamularit Hanc quidem Icdlionem videntur
ca quæ fequuiuur, poñulare ¡ fed nos ex fide verba mlT. & vec.
edit, reprarlentamus. C u i vero placucrit varias hujus verficuli
legiones cógnofcerc, adcat N o b ilium , apud quem etiam cum
; aliorum P atrum, tum ipfiuímct Ambrofii expofitiones reperict.
C c c iij
d
Pfal. }f.
t - 1.
Galat. 4.
Ibidem. 17 .
I H