E fai. x. i 7
& iSMatth.
7 .
Ibidem, z j
ì. Car. I.
-NTttOT. ij.
i . lohan. 4
es fpiritu fornicationis ; fèd veritus Chrifti fata - A flint reges,& præfides, terribiles judices poteftamm
judicium, temerandam mentis 8c corporis
caftimoniam non putaiti : martyr es Chrifti.
Tentatus cs fpirituavariti«,ut pofleffionem mi-
norisinvaderes,indefenia: vidua: jura temerares;
& tamen contemplatione cafieftium pr*ecepforum
opem magis ferendam, quàm inferendam
injuriam judicafti: teflis es Chrifti. Deniqueta-
les vultteftes Chriftusadfiftere,fecundùmquod
fcriptum eft : Indicate pupi Ilo,& juftificateviduam:
te.Dabisexemplum in Domini tentatione quam
pertulit : demonftrata funt ei omnia re gn a , 8c
diitum eft ei : Tibi dabo hac omnia, f i procidens ado- autth I
raveris me. L eitum & alibi : Non regnetpcccatum in '
veftro mortali corpore. Vidj&s ante quos reges ita—
tuaris, ò homo,ante qu^Ppra:fides peccatorum,
fi culpa regnat ? Quot peccata , quot vitia , tot
reges. E t ante hos adducimur,& antehosftamus.
Habent etiam ifti reges tribunal in mentibus
dr venite, difputemus, dicit Dominas. Tentatus esB plurimorum : fèd fi quis Chriftum fateatur, itaipiritu
fuperbiiej fed videns inopem atque ege.
num, pia mente compafTus es, humilitatem ma.
gis quam arrogantiam dilexifti: teftis es Chrifti;
8t quod eft amplius, non fermonis tantummodo,
fed etiam operisa teflimonium perhibuifti. Quis
enim locupletior teftis e f t , quam qui confitetur
dominum Jefum in came venifle, cum Evangelii
pracepta cuftodit?Nam qui audit & nonfacit,
negat Chriftum : etfi verbo fateatur, operibus
tim regem illum facit efle captivum , dejicit de
folio fuá: mentis. Quomodo enim poterit diaboli
tribunal manere in eo , cui Chrifti tribunal ad-
furgit ?
51. Muid ergo pe flequen tes, ó" tribuíantes me. Et
fortafle Chriftus hoc d ic it, 6c dicit iri vocibus
fingulorum ; ipfum etenim adverfarius períe-
quitur in nobis. Si declinas períequentem,Chrifi
tum abjicis, qui fe tentari patitur, u t vincat. Ubi
negat. Quam multis dicentibus : Domine, domine, C illum viderit diabolus, ibi parat infidias, ibi tennonne
in tuo nomine prophetavimus, Ô* d.emoni a eje-
cimustdr virtù tes multa s fecimus, in ilio die refpon-
debit : Difcedite a me omnes qui operamini iniquità-
tem. Ille ergo teftis efl,qui adllipulantibus fa&is,
dominijefu præcepta teflatur.
48. Chianti ergo quotidie in occulto martyres
Chrifti fu n t , & Jefum dominum confitentur?
N o v ith o c martyrium Apoflolus & teitimonium
Chrifti fidele,qui dixit:ttaceft enimgloriati0 mitra,
tationum machinas admovet, ibi dolos neétit; ut
illum, fi pofììt,excludat.Ubi autem diabolus pra-
liatur,ibi Chriítus adfiflit. Ubi diabolus obfidet,
ibi Chriítus includitur, ibi murorum fpiritalium
fepta defendit. Ergo qui perfecutorem refngit
rejicit etiam defenforem. Sed cùm audis : Multi r«».!.,,]
perfequentes,& tribuíantes me, noli timere, qni potes
dicere: Si Deus pro nobis,quis contra nos ? Veruni
hoc dicit ille, qui á teflimoniis D omini nullo vi-
tefiimonium confidentia nofira. Quanti foris confef-D dorum declinat amfractu.
fi funt, Se incus negaverunt \ Namque uxoris du- yz. Sequitur verfus fextus : Vidi non fiervantes ir.
cenda: grada, * qua: gentili viro à Chriflianis pa- pactum,& tabefcebam ; quoniam verba tua non cufiorentibus
negabatur, fimulataad tempus fide,pie- dterunt. Beatus vir qui in caritate De i tabefeit •
rique produntur quod foris confeflì funt, intus quia videt non fervantes pa&um. Alius propter
negafle. An fornicationis caufa tantummodo pu- vidofos amores tabefeit, qui diilillat dum eft ditamus
dominum Deum noftrum in populum Ju- latus amore dile&a: : & dum protelatur flagrandxorum
tam fevere effe commotum ; ut viginti ds cupiditatis effectus, animus deficit, vires cortria
millia de populo necarentur,propterea quod poris quadam d eformiate palIoris,feiIorumque
Madianira gends feminis concubiti! mifeeren- artuum tabe minuuntur. Alius qui^p^dn^mt-
tur : ac non eo quod per illos concubitus alieni. E concupifcit, donec potiatur e à , avaro mifer tagenarum
defeifeere à fide, negare Dominum co- befeit affedu. Alius immodice capeffendi honogerentur?
ns impatiens,fidefiderialongafuipiret,nonme-
49. Noli te, in q u it, omni fpiritui credere : fèd à diocri mentis tabe conficitur.Non talis qui dicit-.
frudibus eorum cognofcite , quibus credere de- JQuam. difiabuit caro mea in terra deferta, in invia, Pfid.<mJ
beatis. Venit quis in Ecclefiam , dum honorem & fine aqua-, hic enim cafligabat carnem fuam
aflFedat fub imperatoribus Chriflianis, fimulato & tabefeere fac ieba t, dum indefeifo defiderio
metu orationem fe fingit deferre : * inclinatur, & divina cogirationis intentus, & lucem diei follifolo
itemi tur, qui gen u mentis non flexerit : vi- cita exfpedatione praveniens , antelucanum
det illum homo,Chriflianum putat : videt homo folvere Domino canticis 8c hymnis geftiebat oborantem
fuppliciter,& credit ; fed Deus audit ne- F fequium.
gantem. Difcedit probatus ab homine, fèd con- 53. Tabefeit ergo vir pacificus, quando alios
denmatus àjudice. Quanto tolerabilius fuerat videt p ad a refcindere,confenfuum abolere conhomini
negafle, & De o efle confeflum ? Licet cordiam, jurgia de pace reparare , in tumultus
redire de gratia. Quod utique non fà c it, qui
Domini pracepta cuflodit : non facit qui audit
dicentem :Pacem meam do vobis, pacem meam lohtn,u-'
relinquo vobis. Ergo qui padum fe rv a t, is C hrifti 17'
obedit imperiis:qui autem non fervat,ille Chrifti
prjecepta contemnit} & quod pejus e f l , com-
perta faflidit, & negligit.
:gavcre. Scd de his fullus ad
hoc quoque reprehenfibile 5 perfeda enim confe
tto & animi qua?rit devotionem, & vocis pro-
feflìonem : Corde enim ereditar ad jufiitiam : ore autem
confefiiofit adfalutem.
50. Ergo, in perfècutionibus interioribus eflo
fidelis 6c fortis 5 ut 8c iflis forenfibus perfecutio-
nibus approberis. Et in intimis perfecutionibus
a. C u n d x edit. teftimonium ferhibmfti : teflis es Chrifti : fed hscc I I firmane, quod poftea a lii penitus n
ultima verba mff. omiteunt'i & lupervacanca effe incelligec, q u ii- I I cpffl. ad Vig ilium.
quis locum paulo adccntius expenderic. j | * . Obièrva ex hoc loco moris fuiffe apud veteres Chriftianos
* . Ambrouuscum ancxquis PP. conjugia inter fidelem ac in fi- 1 I in Ecclcfia intcr orandum non folùm caput in clinare, ac eCnua
delem numquam non improbavit : an vero contrada ea diffolvi J J fle&cre j vcriun etiam totum fe in terram profternèrc. H ic nam-
voluerint, lis eli veteres inter ac xeceiitiores Thco lo gos. Id enim [ I que non de cacechumcnis & poenicentibus, fed de fidelibus a"i
i l a G racianum, Magiftrumque lententiarum le cu t i, obnixe ad- j I manifcilum eli. 0
54. Sequitur verfus feptimus : Vide quia pracep- A caritatis: ita à veritate ad judicium jnitida: divi
ta tua dilexi, Domine : in mifericordia tua vivifica Qjjè quidam videtur fieri proceffus.
me\ H ìc quoque invitât Dominum , ut plenum
caritatis fuæ fpedet affedum. Nemo dicit, vide,
nifi qui judicat fe , fi videatur, efle placiturum.
Et pulcre d ic it, Vide, & fecundum Legcm dicit;
quia Lex præcepit,ut unufquifque ter in anno fe
offerat in confpe&u Domini. Quotidie le fandus
offert, quotidie apparet,6c non vacuus apparetj
non eft enim vacuus, qui de plenitudine ejus ac.
57. Venifli ad Ecclefiam : audifti unum Deum
dici,unde Lex incipit,ficut habes fcriptum: Audi,
ifrael, dominus Deus tuus,Deus unus efl: crede unum
Deum effe, non plures deos.Cùm autem coeperisf
legere dominum Jefum Dei Filium in carne venifle
propter totius mundi redemtionem, diftin-:
gue fàpienter unum Deum Patrcm eflè, ex quo
omnia,& nos in illum : & unum dominum Jefum;
cepit. N o n erat vacuus David, qui ait : Repletum B per quem omnia , & nos per ipfum. Cognofcè
efl gaudio os noflrum ; quia gaudium fru&us eft
Spiritus Hindi. Et ficut de plenitudine Verbi nos
omnes accepimus, quemadmodumdixitJohannes
j ita etiam Spiritus fandus de plenitudine fua
replevit orbem terrarum. N o n erat vacuus Z a charias,
qui repletus eft Spiritu fan d o , & pro-
phetabat adventum domini Jefu! N o n erat Paulus
vacuus, qui evangelizabat in abundantia : &
repletus erat,accipiensodorem bon^ fuavitatis
quia ideo v enit, ut virtntis femitis nofler infor-
metur affedus-, ut morum manfuetudinem con-
verjfàtionis ejus difeeremus exemplo , ut abole-
retur culpa per gratiam : 6c tune à veritatis con-
feffione ad cognitionem juflitiæ proceffifli. F ides
principium chriftiani eft : plenitudo autem
chrifliani juflitia efl. Fides in confeflìone popu-
lorum, juflitia in martyrum paffione.
j8. Scientesigitur in æternum manfura judicià
ab Ephefiis,piacentem De o hoftiam. Non e ran tC omnia juflitiæ D e i , caveamus ne opera noftra
Corinthiivacui,in quibus abundabat De i gratia, difpliceant, & æternum incipiamus fubirejudijuxta
ejufdem Apoftoii teflimoniumi eium:nec fialiquid boni fecimus,refupino folvayy.
Offerebat fe ergo David quotidie D e o , & mur affedu. Omnes oportet nos ante tribunal Chrifii
. non vacuus o ffe reb at, qui poterat dicere : Os adfifierej ut recipiat unufquijque quodgefiit,five bomeum
aperui, & duxi fpiritum. Ideo ergo dicebat : num ,five malum. Vides quia & Paulus adfiilet,ut
Vide quia pracepta tua dilexi. Audi in quo te of- ipfe commémorât; C av e ligna,cave ftipulam; ne
ferre debeas Chriilo. N o n in his quæ videntur; ad judicium D e i tecum déféras, quæ ignis exurat;
fed in o c c u î t is ,& in abfeondito; ut pater tuus Cave ne cùm in uno aut duobus habeas quod
qui videt in abfeondito, reddat t ib i, & fidelem probetur, in pluribus operibus déféras quod ofremuneret
affedum. Pracepta, inquit, tua dilexi. D fendat. Si cujus opus arferit, de trimen turn patietur-,
N o n d ix it , fervavi : non d ix it , cuftodivi ; nam potefi tamen & ipfe per ignemfalvan.Unde colligiimprudentes
non euftodierunt præcepta Domini.
Aliqui enim * codices habent ¿(wiî'rowÔTa^,
h o c e f t , infipientes, non intelligentes. Ergo qui
non intelligunt, non fapiunt ; hi non cuflodiunt.
Qui autem perfedus eft in te lled u , perfedus fa-
pientia , diligit : quod eft amplius quam eufto-
dire ; cuitodire enim neceffitatis plerumque eft,
& timoris : diligere caritatis. Cuftodit qui evan.
tur quia idem homo & falvatur ex parte, & con-
demnatur ex parte. Cognofcentes itaque multa
efle judicia, opera noftra examinemus omnia. In
viro jufto grave eft detrimentum , grave operis
alicujus incendium : in impio poena niiferabilis.
Sint magis omnia judicia plena gratia:, piena flo-
rentium coronarum ; ne forte dum trutinantur
fad a noftra, culpa prxpònderet.
gelizMs qui volens e v an g elizat, mercedem .£ S E R M O V I G E S IM D S - P R IM O &•
ac c ipit; quanto magis qui d iligit,merced ed o-
natur ? Poffumùs enim non amare quod volu-
.V Sein.
mus : non poffumus nolle quod amamus. Sed
quamvis m ercedem perfed«x caritatis exfpedet,
& miferationis divina: fuff^agium pofcit,ut in ea
vivificetur à D omino. N o n ergo arrogans debita:
mercedis e x a d o r , fed verecundus mifericordia:
divina: eft deprecator.
y6 . Sequitur verfus odavus : Principium verbo-
rum tuorum veritas : in aternum omnia judicia jufii- p
da tua. C hm principium verborum D e i veritas
fit, veritas utique fidei fundamentum eft. Pri-
müm etenim oportet ut credamus v e ra e fleD e i
iiimmi,qua: in divinis feripturis legimus, ora-
cula. Secundum e ft, ut virtutem eorum pleniore
cognitione difeamus. Sicut enim lnitium fapien-
tia timor Domini: plenitudo autem fapientia:
d ilcd io ; lex enim fapientia, plenitudo autem
legis diledio : ita plenitudo verborum D e i fapientia
, cognitioque juftitia:. Nam ficut a ti-
more Domini proceflus quidam eft ad gratiam
* . Omncs edit. L X X . Intcrp. TiA» ¿ovnvuZ'W, 5 ¿fy-niM/tLo} ‘
quibus accedit verfio Arabica. Scd V u lg . lat. cx Hcbraro, vidi
fr&varicantes & tabefeebam.
a. Edit. Rom. ©» quadam totius conftitutio corporis tube confa-
mitur. Haud male , nifi reccdcrct ab omnibus aliis edit. & mif.
I. T N c i p i t littera vigefima-prima Scin, qux Ja-
J_tine dicitur,Super vulnus.Super vulnus quid
e f t , nifi medicamentum, quo vulneris acerbitas
mitigatur ? Super vulnus oleum infunditur j ut
omnis vulneris emolliatur afperitas. Super vulnus
malagma, fuper vulnus alligatura, quibus
omne vulnus fovetur.Ubi ergo fpes refundendse
eft fanitatis, ibi adhibentur medicamenta vulné-
ribus.Ubi autem omne caput in dolore, 8c omne
cor in moeftitia, non eft vulnus,neque cicatrix ,
non plaga cum fervore : hoc eft, ubi non portio
fed univerfitas periclitatur,3 & quxdam corrup-
tio totius corporis tabe confumitur : ibi non eft
malagma imponere,neque o leum, neque alliga-
turam. Multo igitur commodius , ut fit vulnits
quod foveas, atque conftringas, quàm fine vul-
nere mors ferpat interior.
z. Sed eft non folùm corporis vulnus,fed etiam
mentis, quod oleo quodam mollioris alloquii,6c
' quorum le d io etfi minus ufitata, poteil tamen etiam dèfendi ;
cùm qu&dam corruptio totius corporis , idem omnino f i t , ac corpus
| quodammodó corrUptum. Rurfiis ubi cu n iii mff.' ac vet. edit.
| mors ferpat interior, eadem Rom. morbus ferpat interior. Scd ea
I mu tat ione nihil opus ell.