Tefum -videat • h x c retrorfum converticur : ilia A meus ¿rfrater, drforor, & mater eft. Quia refur.
ialutatur , h x c redarguitur. Denique fic habes : far.,le nifi a nerfedionbus capi po.
G lù te i lefts : Mulier. Q u x non c re d it, mulier
eft ,8c adhuc corporei fexus appellatione figna-
tur-.nam qux credit, occurrit in virum perfec-
tum , in menfuram xtatis plenitudinis C h r ift i,
•carens jam nomine fxculi,corporis fexu, lubrico
iuventutis, m ultiloquio fenedutis. Dicit ergo
Jefus : Mulier, quid floras ? Q uail dicat : N o n
red io non facile nifi à perfedioribus capi po-
te ft , fundatioribus hujus fidei prerogativa fer-
vatur : Mulieribus autem docere in Ecclefta non per- ■
mitto, domi viros fuos interrogent. A d eos ergo
mittitur , qui domeftici funt : 8c accepit p rx-
fcripta mandata.
166. N e c fugit hoc loco fenfifle quofdam
ideo Chriftum noluiffe tangi, quia nondum <1 re-
Facivmas nudas D e u s , fed fidem exigit. B on x ceperat typum quem commendavcrat Path
la c rym x , fi Chriftum agnofcas. guem quaris ? B adhuc eum tangere non deberet.
inquit. Molimina enim Dominus fera condem, '■ H r ' * ' '
nat. Sed bene addidit : J¡)uem quarts? N o n quod
ifte dubitet quem requirat : fed quia illa quem
■quærat, ignorât j non enim Chriftum quærit,
quem putat raptum. Adeft C hrifti,s, quemad-
modum quxritur* Nefcitur e rgo qui qu xritur,
quando non cognofcitur, cùm videtur.
161. Denique Chriftum v id eb a t, & hortula-
num putabat j fic enim habes : III* exiftimans
167. Adfcendoad Patrem meum, & Patremvef- iohan.10]
trum, Z>eum meum, ó" Deum veftrum. Bene diftin- 17 '
x i t , quia mulieri loquebatur j non enim communis
nobis natura cum C h r ifto , nifi conditio.
nis humanx. Illi Pater generatione p ropria ,
nobis adoptione voluntaria : illi per naturam ,
nobis per gratiam : illi Deus unitate myfterii ,
nobis poteftate cxlefti.
168. D ic it aliquis : Quomodo ergo Thomas 11U11I ibìdem.i7; uuiiiL/ai , ’ J „ 1 . “ OL ‘r
qui« bortulams etfet, dixit e i : Vemine , ß tu fuß«- C cum adhuc non crederec, tengit tarnen C hnf-
liß i eum, dieilo mihi «hi feß iß ieum , & ege eum •"">»? Sed W l 1 ille 1 ' " non " " de refurredione D D om om ini.in i, fed
fed
Dollarn. Etfi fide incerta, tarnen fermone non lu-
de refurredionis videtur qualitate dubitaiTe j 8c
b r ic a : etfi hortulanum p uta vit, tarnen De i Fi-
tad u fuo debuit me d oce re, ficut docuit 8c Paulus
lium defignavit: etfi adhuc non c red it, tarnen
: Oportet enim hoc corruptibile induere incorruptio- 3
Cor. I
affed a t ut credat 5 ipfe enim corpus tu lit, *qui
nem, & hoc mortale induere immortalitatem ; ut
fufeitavit. Ergo veniabilis error mulieris, qux
incredulus cred a t, 8c cun d a tor dubitare non
licet dubitare non debuit Chrifti corpus per
poffit : facilius enim credimus ,q.uod videmus.
gloriam refurredionis adfumtumjdoceri tarnen
Habuit autem admirandi caufam-Thomas, cum
geftit a C h r ifto , 8c fidem fuam jam devota protum
videret claufis omnibus per invia fepta corpori-
m im t , 11t & ipfa illud jam tollat e terris, & ad D j>os, inofftnfa compage , corpus infertum, &
_ _ i m i f n m n t 1 A m A / 1 A Af« n U t dexteram De i quxrat. l t l " ! r A r n n f A d t \P t *
163. Denique poft h x c verba non mulier,
fed jam Maria vocatur 5 aliud eft enim commune
vulgi nomen , aliud fpeciale perfonx Chriftum
fequentis. Et ad difeipulos, licet knondum arbi-
tra plenx fidei,tarnen nuntia deftinatur. Prohi-
9. betur autem tangere, quia nondum inhabitare
in Chrifto corporaliter plenitudinem divinita-
tis , ficut Paulus ,acceperat: nondum evacuaveideo
mirum quomodo fe natura corporea per
impenetrabile corpus infuderit, invifibili aditu,
vifibili confpedu : tangi fa c ilis , difficilis x fti-
mari.
169. Denique conturbati difeipuli xftimabant f • 37*
fe fpiritum videre j & ideo Dominus, ut ipeciem
nobis refurredionis oftenderet: Palpate, inquit,
dr videte, quia [piritus carnem dr °Jfa non habet,
ftcut me videt is habere. N o n ergo per incorporat
Iubricum fxcu li, carnis ambiguum : nondum E f eam naturam, fed per refurredionis corpore:
vitam vixerat Chrifti. c Denique ftat, non ado-
*• rat Dominum, nec pedes ten e t, ficut illa Maria:
in qua utique non tarn obfequium corporale,
quam plenx fidei defignatur afFe&us j quod
Chriftum & hominem & Deum credat : Deus
eft enim qui adoratur ,homo eft qui tenetur.
164. N o n igitur tangi Dominus faftidit à fe-
1. mina, cujus & Maria pedes unxit unguento: nec
ta&um dedignatur, fed profedum docet j quia
qualitatem impervia ufu , claula penetravit.
Nam quod tangitur, corpus e f t : quod palpatur,
corpus e f t : in corpore autem refurgemus: Semi- ■
natur enim corpus animale ¡furgit corpus Jpiritale:
fed illud fubtilius, h oc craffius j utpote adhuc
terrenx labis qualitate concretum.
170. Nam quomodo non corpus, in quo ma-
nebant infignia vulnerum, veftigia cicatricum,
q u x Dominus palpanda obtulit ? In quo non
non omnes Chriftum poüunt tangere refurgen- p iolum fidem firmat,fed etiam devotionem aeuitj
tem , quem tetigerunt in hac vita & corpore " 1 1 r ~r " - - l ._
commorantem. Qui vult Chriftum tange re, fua
membra m 'ortificet,& refurreduro fimilis induat
vifeera milericordix, & non ambigat renuntiare
terrenis.
165. Quid eft igitur : Noli me tangere ì N o li
manum adhiberemajoribus:ied vadead fratres
. meos, hoc e f t , ad perfediores. guicumque enim
fecerit voluntatem Patris mei qui in calis eft, ipfe
a. M (T. aliquot melioris ¡e v i, qui fufetpit; co nempe iignificatii
quo infra Hicitur, corpus per gloriam refurreitionis adfumtum.
b. Era. S fcq. edit, cum mlT. quibufdam, nondum arbitru, plen
tarnen nunciafidei. Melius Amcrb. cum a liis mff. ut in te x tu , nii
quod Amerb.#ocem, arbitru, commate diftinxit ä iequenti.
c. Omnes edit, ac miT. non p auci, Denique ift» nec adorat. Ali
ctiam multi bonarque manus , Denique f la t , non adorat.
d Mff. duo , & edit. Era. ac G ill, in marg. nec non Rom. i
quod vulnera fufeepta pro nobis c x lo inferre
maluit, abolere noluit5 ut De o Patri noftrx pred
a libertatis oftenderet. Taiem fibi P a te rad
dexteram lo c a t , trophxa noftrx iklutis amplec-
tens : tales illic Martyres nobis cicatricis fux
corona monftrabit.
171. Et quoniam fermo hue ufque nofter eva-
fit , confideremus qua gratia fecundùm Johan- ,
nem crediderint apoftoli, qui gavifi funt : fecorpore
, receperat fpiritum. A lii mff. a c vet. edit, receperat typum :
quod etfi paulo obfeurius v ideatur, poceft tarnen non incommode
e xp lica r i, fi dicamus per typum, feu formam in telligi perfeftam
bumanitatis glonficationem , quam C h ri ft us tum demum rcce—
p ie , cùm ad patris dexteram adfeendit : priufquam vero illam
reciperet, eum cangerc nequaquam potuit Magdalena } hoc eft ,
Ecdefia gentium , qua: in ea muherc defignabacur , in ipfum non
credidit. Vide Auguit. T r a f t , m . injoh an. num. 3.
f. ì/.ó» 4 9-
johan■ 19.
iQ .& fe q .
i- 3S-&
feq.
toban, i o
1. Ci»r. i f .
3. & fcq .
Marc. 16.
S '& 7-
cundvim Lucani quafi increduli redarguantur : A
ibi Spiritum fandum accepe rint, hic federe in
civicate jubeantur, quoadufque induantur vir-
tute ex alto. Ec videtur mihi ille quafi apofto-
lus majoraöc altiora tetigifTe, hic fequentja, &
humanjs proxima : hic hiftorieo ufus c ircuiti,,
ille compendio} quia & de ilio du bi tari non po-
teft, qui teftimonium perhibet de his quibus ipfe
interfuit, & verum eft teftimonium ejus. A b hoc
q uoq ue , qui evangelifta eile meruit, vel negli-
geneix , vel mendacii flifpicionem xquum eft B
propulfari. Ec ideo verum utrumque putamus,
non fententiarum varietate , nec perfonarum
diverfitate diftin&um. Nam etfi in primo Lucas
eos non credidifle clicat, poftea tarnen credidifle
demonftrat: & fi prima confideremus, contraria
funt : fi fequentia, certum eft convenire. Ip-
fa igitur Scripturx verba confideremus.
17z. Sic ait Johannes : Et gavifi funt difeipuli,
vifo Domino. D ic it ergo his iterum : Pax vobis,
ficut mifit me Pater, ö ’ ego mitto vos. Et cum hoc C
dixiffet, infufflavit his & dixit : Accipite Spiritum
fantium, quorum remiferitis peccata , remittuntur
h is , ö ' quorum rctinueritis , retenta funt. Lucas
autem dicit: Et quomodo eognoverunt eum in f r actione
panis. Dum autem hac loquuntur, ipfeftetit in
medio eorum , d f dicit cts : Pax vobis , ego fum , no-
lite timere. Conturbati vero & conterriti aftimabant
f e fpiritum videre. Et poflent videri hic plures
fuiflè : fed quia & hic fero refurredionis die
( nam advefperafeente jam die qui fuerant in- D
greffi mànere cum D om in o , ubi ille fe repente
fubduxit, eadem hora ad difeipulos hi duo re-
meaile produntur,quando Dominus palpandum
• fe obtulit) & fecundùm Johannem fero die illa,
una fabbatorum inducitur apparuifle difeipulis,
& vulnera obtuliflè palpanda j ne quida.mbigui-
tatis adferret, putavimus diligentius requiren-
dum.
173. Videtur enim fèparatim fè iftis undecim
demonftraffe , ficut fe * Ammaoni 8c Cleo phx E
feorfum jam vefpere demonftraverat : & quem-
admodum ifti duo ,ita etiam videntur illi undecim
ad confirmandos reliquos convenire po-
tuiffe. Denique 8c conturbati funt, ut habes fecundùm
Lucam j 8c ideo aperuit eis fènfum, ut
intelligerent ea qux feripta funt. Hnnc autem
latius , illuni fuccindius fcripfifle non dubium
eft. Quomodo enim foli C ep h x vifum dicerenr,
fi ab omnibus erat vifus ? Sed ficut ex mulieri.
bus Marix , 8c alii Marix Magdalenx ; ita ex vi- F
ris Petro vifus eft primo inane. Et Paulus fic ait:
Tradidi enim vobis imprimis , quia Chriftus mor-
tuus eftfecundum Scripturas, & quia fepultus eft, &
quia refurrexit tertia die fecundum Scripturas , dr
vifus eft Cepha. Et ideo Marcus fpecialiter indu-
cit juvenem mandantem nt Petro 8c difeipulis
dicerent mulieres, quia furrexit D ominus.
174. Petrus ergo vidit iolus Dominum j devO-
tio enim parata femper 8c promta credebat, 8c
ideo ftudebat frequentiora fidei figna colligere»
A lib i cum Johanne, alibi folus, ubique tarnen
impiger cu r r it, ubique aut folus, aut primus :
non contentus vidiilc qux v id era t, reperir in.
tuenda, 8c quxrendi Domini amore fuccenfus
non fatiatur videndo. Videt eum folus , videi
cum undecim, videt cum ieptuagjpta , videt 8c
quando Thomas credidit, videt cum pifearetur :
fed non vidifle contentus, impatiens defiderii,
negligens captionis, immemor periculi, non tarnen
immemor reverentix ; ubi Dominum vidit
in littore, vefte fe texic^fer.um xftimans fi cum
ceteris navigio perveniret. Sic cùm in undis Do - Matth. 14:
minus ambularet, fuper undas maris naturx fux l8-
oblitus occurrit : fic cùm à Judxis Dominus te'- ibidem. 16 .
neretur,adverfùm ciirbas gladium folus exeruit : /*•
fic 8c nunc cùm Dominus ftetiffet in littore pe- uhan. n .
riculofo, compendio religiofum maturavit obfe- +•
quium.
175'. N o n eft igitur dubium credidifle Petrum,
8c credidifle quia dilexit, dilexiffe quia credidit.
Unde 8c contriftatur quia 8c tertiò interro-
gatur : Amas me? Is enim inrerrogatur, de quo ibidem, i j.
dubitatur : fed Dominus non dubitar, qui interroga
r, non ut difeeret, fed ut doceret quem ele-
vandus in cxlum , amoris fui nobis velut vica-
rium relinquebat. Sic enim habes : Simon lo- ibidem. 16.
hannis diligis me ? Vtique tu fcis , Domine, quia
amo te. Dicit eileftts :Pafce agnos meos. Bene con-
feius fui non ad tempus adfumtum, fèd jamdu.
dum Decfcognitum Petrus teftificatur afFeélum.
Quis eft enim alius, qui de fe hoc facile profite-
ri poflìt ? E t ideo quia folus profìtetur ex omnibus
, omnibus antefertur j major enim omnibus
cari ras.
176. Illud quoque diligentius intuendum, cur
cùm Dominus dixerit : Diligis me ? ille refpon-
derit : Tu fciP, P ornine, quia amo te. In quo v idetur
mihi dile&io habere animi caritatem ,
amor quemdam xftum conceptum corporis ac
mentis ardore , 8c Petrum opinor non folùm
animi, fed etiam corporis fui circa De i cultum
fignare flagrantiam. Denique tertiò Dominus
non jam , Diligis me, fed, Amas me, interroga- [oj,an_ x u
v it: 8c jam non agno s,ut primo ,quodam Iad e -17-
vefeendos : nec oviculas ut fècundò 5 fèd oves
pafeere ju b e tur , perfediores ut perfedior o-u.
bernarer.
177. Et ideo quafi perfedo in omnibus, quem
caro jam revocare non poflèt à gloria paffionis,
corona decernitur : cùm ejfes, inquit, juni5r.,cin- ibidem 1».
gebas te, dr ambulabas ubt volebas : cùm autem fe -
nueris, extendes manus tuas, d ’ alius te pracinget,
dr ducei quo tu non vis. Bona fenedus, non v itx
longxvitate imbecilla ad ufum, fed maturitate
virtutis ad martyrium prxparata ; qux lafciviam
* . Petavius in notisad Epiph. H x r . 15. h xc obfcrvat. Ambrofius
Ammxontm hitnc vocat ad Luca cap ■ 14 . Sed deeffe dpud Ambrofium
aliquid fufpicor. Nam videtur Ammaoni loci vocabnlum fitijfe levi
depravatane prò 'Emm.tuntì. Porro alterine difcipuli nomen fubfii-
ttiendnm• Ve rum , pace tanti v i l i , ca conjcftura ilare non poteft.
Non enim lue iblum > feti multis aliis locis , ut puta in hac ipfa
Expofitione ad cap. 17 . In Apol. 1 . David cap. 8. T r a f t . in Symb.
Serm. in Domin. 6. poft Epiph. & alibi àlter ex illis difeipulis
Ammaon vocitatur. Ncque tamen bine infultandum Ambrofio,
quafi prò Chrifti ffifcipulo caftellum acceperit. Etcnim cùm eum-
( immo foi
rig. Prxfat. in Evang. Johan, nominet Simeonem,
in ibi Ammaoacm codicis v it io , ut non nemo exifti-
t Ambrofius ? Sed poteft etiam dici Doftoris noftri
ipfiufmct Origenis ) banc fententiam fu ifle , Am-
: Emmaonem a loco nuncupatum fu iffe , non iecus ac
fupra num. i y j . Magdalena locor
videtur (àne bine firmari poffe
eorumdem Chrifti difcipulorum
cuhitum ita deferibat, ut pûtes e<
quam ad alíenos di vertere.
icahulum effe die
c opini » quod Èva
s Et
n caftellum ingreffui
s pocius rcpetere propri