7-
i.Reg. z i.
9-
Eih cf 4.
Indie. 16.
Mat ih. 14
i . Cor. i j .
pyw. 7/- x
g at immitis atone pr«celfus j timentibus tamen A riora contaminet :fedens juxta hiftoriam in tem.
ceteris, exfurget humilis quafi D a v id , regis ab-
jiciens arma terreni, iiimens fidei tela leviora,
& * triplici fparto jaculum pura: confeifionis in-
torquens, perfecutoris vulnerar impudentìam ,
contemtor minarnm , negligens poteftatum,
edam idoneus in quo Chriftus loquatur. Alibi
Chriftus , alibi P a te r , alibi Spiritus loquitur Pa-
tris. N o n difeordant ifta ,fed congruunt. Quod
unus loquitur, tres loquuntur j quia vox una eft
p io , ut libi divina; vindicet folium poteftatis.
Juxta interpretadonem autem fpiritalem pulcre
inducitur ila re , eo quod in afFe&ibus fingulo-
rum veiligium perfidia fu« confirmare defide-
c e t , ex Scripturis diíputans elle ie Chriilum.
16. T u n c appropinquabit deiòlatio, quoniam
à vera religione plerique lapfi errore defeifeent.
T u n c erit Domini dies, quod edam Apoilolus
evidenter expofuit dicens , non timendum effe
i-Theß.i
&J‘l-
Trinitatis. Huic v i& or i, qui fuo Goliam gladio B nobis quafi inilet dies Domini $ ne quisnos ièperemerit,
dum mortem pro Chriilo excipit,
fugatis allophylis , o ccummt ju v en cu l« , ili«
feilieet ficut aquila;, dicentes : Percuflit Saul in
millìbus, David in decem millibus. Quod indicio
e l i , viélores {«culi principibus anteferri. Deni-
que mortuis regibus , in perpetuum martyres
regnum c«leftis grada; honore fuccedunt : Se illi
fiunt fupplices ,h i patroni.
13. Eft Se alius Golia: gladius, aliud diaboli teducat
ullo modo : quoniam nifi venerit diiceifio
primum ,& revelatus fuerit homo p e c ca ti, filius
perdidonis, qui adveriàtur, Se extollitur fupra
omne quod dicitur D e u s ,au t quod colitur5 ita
ut in tempio De i fedeat ,oilendens le tamquam
fit Deus.
17. Ergo fedebit in tempio,& in tempio interiore
Judieorum, qui Chriilum negabuntùn tempio
non inviolabili, ièd corruptel« obnoxio ,qu o d
lum, fermo feilieet h«reticorum, quem v irp ia i-C auc perfidi« involvat ruina, aut iracundi« vis
lere feiens arripit,ut adveriarium vincat,audiens
hic bella., non patiens, necalicujus vento doc-
trin« mobilis inquietus, nefeiens famem v e rb i,
Se fcriptur« c«leilis ubertate iàtiatus,qui vanis
h«redcum vocìbus perionantem Iaceffère non
reformidet. T u n c qui eft infirmus, exlpeclet; ne
pr«judicium ceteris faciat congreflu impari. Ve-
niat D a v id , cui Chriftus os aperiat ad eloquen-
da myfteria : veniat ille N a zar« us , cujus capii.
fubruat, aut cupiditatum ignis exurat. Et bene
tunc veniet dies D om in i, Se breviabuntur dies Mateh. i4.
ptopter eledlos: quoniam ficut primus adventus 1
Domini propter redimenda pec cata, ita Se fe-
cundus a propter reprimenda d e lid a , ne plures *
perfidi« errore labantur.
18. Tunc pfeudo-propher«, tunc fames. Repe-
te mihi Eli« tempora, 8e invenies tunc prophe-
tas confufionis, tunc Jezabel, tunc famem, tunc
lus non cadat, vel nihil habens fuperfluum quod D ariditatem terr«. Quaratione? Quia abundave-
eadere p oifit, v el nihil de fuperioribus virtuti-
bus amiifurus, integer iobrietate, fortis in pace,
qui ienfus omnes uique in finem, Se verba cuftodiat.
14. Pr«dicetur Evangelium, ut fieculum de-
ftruatur. Sicut enim pr«ceifit in orbem terr«
Evangelii pr«dicatio,cui jam Se G othi Se Arme-
nii crediderunt, Se ideo mundi finem videmus :
rat iniquitàs , refrixerat caritas. Denique juftus in
deierto, iniquus in regno eft.
19. Eft alius Antichriftus auclor hujus, diabo-
lus feilieet, qui meam Hierufalem, meam animara,
certe animam De i, animam pacificarci ob-
fidere nitatur b fu« legionis exercitu. Non ell
enim colludi at io nobis adverfus carnem dr Jangui-
nem : Jèd adversas principatus & potejíates , adver-
Ephef. 6-
ita Se a viro ipirituali Evangelium pr«dicatur, Jus mundi hujus rettores3tenebrarum harum. T u n c
quando omnes iàpientia; progreiTus, & omnes E e li cli'hdlio còni aròma à fciplà deiciicii:& rurius
virtùtes exféquitar, pfallentì mente & fpiritu, cim; Domimi»! cogita t, treniit atque turbatili',
noviffimam deilruéns mortem, tunc enim finis, «Tubo cùm interiora Antichriftus tenet : donec
còni tradiderit in eo Chriftus regnum D e o Se de medio fiat, injuftitia exfultat,iniquitas regnat.
P a tr i, fueritque ifte fubjeétus ei qui fìbi fubje- Tunc fides ra ra , ut ipfe quafi addubitans Domi,
cit omnia, ut fit Deus oiqnia, in omnibus. Et nasdixent:Tmcvemem f i lm i hmims.mmqitid
pradicabiturEyang.eJìdm per omnes civitates,id inwmetfiiem frfer terra-m, vel in noftra utique
e ft, civitatps Jnda'a: : Notus enim in ludtta Vem. te r ra , vel in orbe terrarum > Sic & alibi :Domi-
Tuncenim civitates ¡cdificantur Judata:,quando m s r ep x it foferfilios homimm.fi efl intelUgms,
virtutum fundamenta ponuntur. aut requirensVeum. N o n quia dubitct Deus, fed
Cùm videritis circumdart uh exmhu. M i I F Suia ita rara ericuin hominibus fides,ut fecun-
J cium opinionem hominum videretur elle dubi-
15. Vere Hierufalem ab exercitu obfeifa e f t , 8c tandum.
20. Ergo quando in medio templi eftdiabolus,
defolatio abominationis e f t , fecundùm Danie- j
lem prophetam : cùm autem unicuique Iaboran-
ti Chriili pr«fentia fpiritualis ilIuxerit,tollitur
iniquus è medio ,& incipit regnare juilitia qu«
omnem fidelium mentibus evacuat principatum.
ai. Eftetiam tertius Antichriftus, aut Arrius,
1 b- MiT. fcrc ad unum , fu * legis exercitu. Mclius tamen cunólx
edit. fu * legionis exercitu. Facili* quippc fcriptorum iapfus crium
clementorum omiifio.
c. Vet. edit ac pauci miT. Tunc cicm ifte Antichriftus tenet: donec
de medio f in t , juftiti» ex fu! ut. Rom. Tunc Antichriftus tenet :
j dum juftitia exfulat. R e liq u i miT. magno confenfu nobifeum faciline
nifi quod prò interiora > i&quibufdam tantum lcgitur in tc
| non pravo lenlu. - ’ *
Lue. li. I
Pfal. 13.1.
expugnata a Romano duce. Undejud«i putave-
runt tunc fadtam abominationem defolationis,
eo quod caput porci in templum jecerint illu-
dentes Romani Judaic« ritum obfervanti«.
Q uod ego nec furens dixerim. Abominatio enim
defolationis, exfecrabilis adventus Antichrifti
e ft ie o quod facrilegiis infauftis mentium inte-
*• Allegoricos T r inita tis confcifio defcribitur. Porro voces I
ilia :, tripled fpurio jaculum intorquens, non haftam defignant amen,
tatam , fed lapidem funda excuflum ; quidquid enim ja c im u s, 1
non impropric jaculum nominamus : fpartum vero ponitur pro I
ipfa funda; eo quod funda texatur e fiu iicu lis»quos ex illo frutice I
vcteres contorquebant. •
a. Edit. Amcrb. & Rom. cum paucis mff. propter redimenda de-
lid *. Minus commode.
aut Sabellius ; immo omnes funt Antichrifti qui f
prava nos interpretatione feducunr. E t ideo qui
legitintelligat: qui intelligit, non feduca tur,ut
credat falfa pro veris, moreutiqueJud«orum,
qui verum Chriilum negaverunt j unde conie-
quens erit ut credant verum eife qui falfus eft:
fic & arriani, quod negant C h r iilo , Antichrifto
non negabunt.
Va illis qua in utero habenty dr ubera dant in illis
diebiis ! . '
22; Ergo conceptio criminoia eft ? Atqui liberi
pr«mia nuptiarum funt. Et quomodo Saram
Dominus benedixit,8c peperit ? Quomodo Anna
oravit, & genuit ? Quomodo Rachel filios bene-
d iila fufeepit ? N umquid erraverunt p rop het« ,
quoniam Dominus errare non potiiit.? Sed in
prophetis quoque Dominus eft lo cu tu s ,& ideo
nec illi errare potuerunt. a Q u i igitur quadrare
poterit difeordia litterarum ?
23. Sed quia ibi bellum e f t , convertamiir ad (
ipiritum pacis 5 Pax enim dixit : Mulier cùm par-
turi t, triflitiam habet, quia venit hora e jus : cùm au-
tem pepererit,jam non meminit ir//?/i/‘<e.Habetis ite-
rum quod fubjècit : Et vos modo quidem triflitiam
habetis, iterum autem videbo vos, dr gaudebit cor
veflmm ; ut oftenderet perfeflorum effe l« ta r i,
nutare infirmorum,quafi adhuc incerta metuen-
tium. Sed & hic in fuperioribus dixit : Edebant dr
bìbebant: nubebant, dr uxores ducebant, Iigantes
feilieet le in hanc vitam, & follicitudinibus f« cu-j
laribus vincientes. H « funt itaque pr«gnantes
quibus v« dicitur, qu« aruinam fu« carnis ex-
tendant, & quibus intimorum greifus pigrefeat
animorum , eiFoet«^ virtutum , fcet«que vitio-
rum.
: 24. Sed nec ili« pr«gnantes condemnationis
exfortes fu n t, qu« in bonorum a£luum molimi-,
ne conftitut« , needum àliquos fufeepti operis
dedére proceffiis.Sunt enim & qu« de D e i timore
concipiunt, qu« dicunt : De timore tuo concepì- ]
mus dr parturivimus. Sed non omnes pariunt,
non omnes perfeéli, non omnes poffunt dicere:
Pcperimus Jpiritum Jalutis in terra : non omnes
M ari« , qu« de Spiritu lancio Chriilum conci-
piant, Verbum pariant. Sunt enim qu« aborti-
vum excludant V e rb um , antequam pariant:
funt qu« in utero Chriilum hab ean t, ièd eum
nondum formaverunt, quibus dicitur : E ili oli
mei, quos iterum par tur io ^ donecformetur chrflus in
vobis. Ergo qui adhuc in utero fim t, parturiun- !
tur quafi imperfe&i : jam illi perfe&iores , quibus
dicitur : Ego vos per Evangelium genui.
*25. Multi patres per Evangelium , & mult«
matres qu« Chriilum pariunt. Quis mihi igitur
Chriili monftret parentes? Ipfe monftravit, dicens:
Qua mihi efl mater , aut qui fratres ? . . . .
Quifecerit voluntatem Patris mei qui in calis efl,
ipfe mihi dr frat er, dr foror, dr mater efl. Fac voluntatem
Patris , ut Ch riili mater fis. Mult«
conceperunt Chriilum, & non genuerunt. Ergo
a. Edit. Èra. & G ill. in margine ac Rom. in textu cum nifi". I
nonnullis. •gluid ergo ? Errare poterit difeordia litterarum ? Eardem
edit. Era. & G i l l . in textn cum Amerb. maximaque parte mlT. 1 Quid ( mlf. a liq u o t , quis ) quadrare poterit difeordiam litterarum* I
Elcgantius vero Corb. & a lii quidam ,quos fecuti fuinus:
b. Cuniìa: edit. Se plerique mlT. dolor integer■ A lii mlT. partim J
S. Ambr. Tom. I.
. qu« parit juftitiam, Chriilum parit: qu« parit
ikpientiam , Chriilum parit : qu« parturit ver-
bum,Chriilum parturit.
26. E ft etiam qu« parturivit injuftitiam , &;
peperit iniquitatem. Iilis v« pr«gnantibus, qu«
corpore graves , ad evadendum periculum pi-
griores funt i Iftis v « , quibus futuri partus, quo atanh. .
corpus omne concutitur, b dolor ingeritur. His 8
futuri figna judicii initia funt dolorum.
27. Docuic etiam Moyies effe pr«gnantem, e .w . h.
i quam fi duo conculcaverint litigantes, aborti- Z1-
vum cito incidat. Et ideo bona feminalitem fu-
g ia t, pacem iequaturj ut partum poifit abiolve-
re : nec novera menfium tempus exfpeélet, verbi
partus non in tempore, fed diligenti« plenitudine
eft. Confummatus autem in brevi j nil us ex- s*p.\.i j.
plevit tempora multa. A t contra cito anima im-
perfefta calcatur ,8 c verbum quod concepit,
amittit. Sed v« illi qui fcandalizaverit unum de Marc. 9.
puiìllisiilis • V « illi qui pr«gnantem calcaverit i +1-
; Nam fi informe adhuc pignus excluièrit, pecu-
tìi« jaclnra eft : fi vero formatura , reddet animam
pro anima, oculum pro oculo, dentem pro
d ente, manüm pro manu.
28. Sed cur oculum aut manum , cùm aborti-
vus & manum habeat,& oculum habear, qui jam
formatus excufflis eft ? Unde apparet pro eo
modo quo nocuit, unumquemque damnandum.
Si enim catechumenum quis vel h«reticus vel
fchifinaticiis tamqiiam de utero vel anim« vel
> Ecclefi« parturientis excuflerit,.levins punitur :
fifid elem, gravius. Et ideo cavendum ne cum
talibus litigando Ecclefiam calcesj ftultas enim r .T ìm .x .
pugnas , & fine difciplina qu«ftiones d ev ita , l6-
iciens quia generant lites, quibus Ecclefia quafi
parturiens totius corporis conculcatione vexe-
tur.
29. Ergo cito reple ventrem tuurn, ut citius
poifis partum edere. Audi quomodo rep leas ,&
quibus repleas : Exfrutfu, inquity oris fu i v ir im i Pro*. 18.
i plevit ventrem fuum : fruffibus autem labiorum fuo- ro-
rum fatiabitur.
30. D e nutrientibus quoque docuit me illud 3. res. 3.
Salomonis fublime judicium, & illa duarum con-
teritio feminarum , quod etiamfì jam partus dolore
fint a b io lu t« , adhuc tamen c confidendo- c
rum pignorimi metu nutent 5 quia per temulentiam
nutrientisiomnus obrepat,parvulum ma-
ter opprimat, neget fuum, qu«rat alienum : ièd
& illa qu« filium non peremit, periclitatur iùo j
7 quia judicii h«ret incerto.
31. Ergo & nos, ne quali imperfe<ftorum parentes
operum aut judicii d ies, aut mortis inveniat,
parvulos noftrosablaclare properemus. Ablaéla- Gen. 11. s•
tus Ifaac non fuit forano matris obnoxius 5 &
ideo epulum magnum exhibuit Abraham, quando
abla&avit filium. Ablaftatus David retribu- pf,i. iJ0.
tionem anim« fu« fperat j non enim ut Corin- z’
thius in primordio fid e i, efe« adhuc invalidus I- or' 5’ *■'
fortiori, lad e potatur:fed jam pane folido fir-
matus in plenitudinem perfed« «tatis adoleve-
I dolor ingreditur : partim , dolor ingeritur. Et hoc ultimum ele-
gantius. Iterum libi omnes edit, abortivum cito mducant, mlf. contra
prope ad unum ‘ habent , abortivum cito incidat, fubintellige
1.corpus, vel pociuspi^n»;, cjuìc vo x infra non lèmel adhibetiir.
c. Plures mlT. atque omnes edit, except is ultimis Parif. p is fe -
runt, confirmandorum pignorum. Potior tamen alia lectio.
C c c c c i j