i l
P f ai. j o . i
Efai. 3. i l
Colofi.i
e/■«;; i. j.
é - 6 -
i
curo ncfira ¡fed iti òmnibus fumus afflitti : foris pu- A 8c omni fedudione iniquitatis: quertì cavendum
gna , intus timorés. Illum Macedonum peccata
vexabant* quanto magis propria unumquemque
noftmm peccata perrurbant, ut requies nobis
efle fion poflìt? “ Gravior adverfarius nobis culp
a eit noftra, quæ iollicitat otiofos, affligitia-
n os , eont-riftat lætos, inquiétât placidos, exagi-
tat mites1, excitât dormientes. Rei fumus fine acculante
, fine tortore cruciamur, fine vinculis
adftrineimur, fine venditore vendimur. Unde 8c
nobis Apoftolus demonftravit, quia operario- :
nem erroris accipiet $ ut probentur fideles, judi- ■
centur infidi.
• 30. Merito ergo fiib iniquitatibus pofitus, 8c
( quod pejus eft ) filis, corruptas efle 8c compu-
truifle dicit cicatrices fuas à facie infipientia fua p
quia levan tem onera iniquitatum tardius remedium
fequebatnr. Tamen 8c Job iando qui là-;
niem radebat fuorum ulcerum perfufus ulceri-
Scripturadicit : Peccatis vefiris venditi efiis. H x c B busàpedibusufquead caput,iànitas eft refufii}8c
igitur peccata funt,qua contranos lemper funtj
ut dixit Propheta : Vendiderunt nos, ó" domìnan-
tur nobis. Servus qui venditur, fuperiore fèrvida
exit ; ut ad Dominimi alterum migret: nos nec
iuperiorum jugum deponimus, 8c ad nova peccata
curvamur.
i 29. Unde 8c ingemuit Sanctus dicens : £ uonìam
ìniquitates me a fuperpofuerunt caput meum : ficut
onus grave gravata funt fuper me ; hoc e f t , ini'
Lazarus pauper qui jacebat ad januam divitis,
lambentibusulcera ejus canibus, de cicatricum.
fuarum fcetore fublatus, ab Angelis in Abraha'
finu eft collocatus. E ft ergo in iando David fpes
8c remedium fanitatis j quia non unguentum redolent
, fed foetorem fiiorum vulnera peccato-
rumjSc quiaaffligiturhis atque curvatur, Sc noq|
deledatur.Speda nunc epheborum aliquem laf-
civum, 8c egregie libidinofum ,qui in ftupris viquitates
meæ fupertranfierunt caput meum, Sc q tarn fuam e x ig a t, more illius divitis in byflo 8c
fupereminent mihi, ut ienfus meos déprimant ■
oculi enim fàpientis in capite ejus..Et ideo Na-'
bal malus erat Sc durus j b quia iènfus ejus malitia
8c iniquitas obftruebant. Unde 8c A big aæ ver-
bum ferre non potuit ¡ fed obduruit cor ejus, 8c
quafi infirmus occubuit. A ut vide ne hoc fit caput
, de quo ait Apoftolus, quia non tenet illud,
mente carnis inflatus. H o c autem caput Chriftus
cftj quia omnis viri caput Chriftus. H o c eft ca.
oftrojacentem,atque epulantem quotidie fplen-
dide, cui natent pavimenta vino, tegatur humus
floribus Sc fpinis cooperta pifcium , incenfis dir
verforum thymiamatum odoribus triclinia com-
pleantur, qitemadmodum febeatum putet,8c
bene fe olere judicetj cumque gravia atque diuturna
anima: fu x vulnera g era t, Sc corruptuni
fanguinem fluat, nullum tarnen foetorem fux ci-
catricis accipiat. Obftrudas enim coeno nares
put quod per compaginationes Sc colligationes habet, necpoteft dicere : Spiritus divinus,qui efi iob. i 7.
torius plebis crefcit in increnientum D e i ; quia in naribus meis. Ideo dives ille remedium falutis
in omnibus nobis per lìngula membra fua Chrif- invenire non potuir,pauper invenit.Deniquealtus
adfurgit. Ergo quando nos ingravant noftra ter apud inferos in fupplicio, alter in requie. ,
p eccata, Sc talentoquodam iniquitatisplumbeo 31. Invenit ergo perpetua falutis remedium
ad terrena deprimimur,dirumpamus vincula eoz etiam fandus propheta D a v id , qui foetere fibi
rum, 8c projiciamus à nobis jugum ipforum ; ut anima fua vulnerafatebatur, Sc à facie infipienpoflimus
oculos noftra mentis ad tollere, Sc au- t ia fua computruifTe fibi cicatrices proprias lodire
dicentem: Venite ad me omnesqui laboratis ó* quebatur.. Sed eft 8c infipientia. qua per ftultionerati
ejtis, & ego vos reficiam. Denique .¿Egyp- tiam pradicationis credentibus falutem adferat.
turn avaritia onerabat,pecunia vexabat cmerca- £ Refugit ergo Propheta Evangelico jam fpiritu
tus AEthiopes,ficut feriptum eft : Laboravit rigyp- fapientiam iftiits m u n d i,q u an o n cognofcitur
Deus:qua tegit ilia vulnera,non revelat ad D o minum.
Melior igitur infipientia, qua oculos habet
ut videat ulcera fiia,quàm fapientia qua noil
habet. Et ideo infipientia fua obtutuadmonitus
ipifitali tantus rex, afflictum fe miferiis protefta-
tu r 5 ut remedium poflìt pccnitentia reperire,
quod Judas qui agrum de iniquitatis mercede
pofledit, reperire non potuit.
32. Miferiis, in q u it , afflittus curvatusfum f . 7.
tus.mercatus r£thiopum, dr Sab aim viri excelf ad te
tranfibunt. Laboravit ^Egyptus, antequam cog-
nofcèret veritatem : fed jam non laborat poft-
quam tranfivit ad Chriftum. Sequuntur volen-
tesSabai viri,qui ante fugiebant}quia tdhent eos
vincula caritatis , q ua adamante fortiora funt.
Pulcre 8c illud Efaia huic loco aptatur: Omne caput
in dolore,& omne cor inmxfiitiu'A apedibus ufque
ad caput non e(l vulnus , neque cicatrix, neque plaga F
cum fervore. Fervetenim iniquitas, cum domina-
tur,fuper caput noftrum fe fe extollens,8c locum
occupanS} ne eum Chriftus magifter teneat pce-
nitentia. Non mediocrem vim habent ifta ini-
quitates, fi cónfideres hominem ilium iniquitatis
, qui venturiis eft fecundum opera fatana in
omni v ir tute , 8c fignis, 8c prodigiis mendacibus,
a. Qujflam miT. Gravisadverfaria nobis See. Ec infra iidein mfT.
k g u n t , fine venditore fervimus.
• b. Qiiinque mff. quia fenfits ejus malitia & iniquitas obfervabant.
c- Edit, aliquot Parif. cum mff. nonnullis, mercatus JEthiofum.
A t mercatus JEthiopcs dici polTunc pro , mercatus JElhiopici ;
./Ethiops enim vox adjccliva eft. Rurfus in Efa ix verb is, ubi orni
nc scdit.ac mff. nonnulli cum Vulgata edit. Labor sEgypti, mercatus
& c. A lii mff. plures cum L X X . Laboravit JEgypttu , mercatus
, See. inomttm ¿tyi-xvt See.
•d. Rom-, edit- cum V u lg . à pedibus ufque ad caput efi vulnus, cicatrix,
ac plaga Scc. V cium qui iìc emendarunt, non advcrEerunt
ufque infinem: tota die contrifiatus ingrediebar.cUfque
in quern finem fe dicit effe curvatura ?Utrum
legitimum in finem pcenitentia ? Aut amplius,ut
myftice intelligamus, ufque ad Chriftum, qui finis
Legis eft: qui fe pafliis eft verberari,paflus eft
corpus fuum mortuum fIapidari?Sed nullum fce-
torem poenitentia, odorem vero omnem gra tia
I I Ambrofiun
I 7ltitut ¿OS XI I j , $■.
il fequi’foli
íetpaAÍV vx.’ ïç-i» ¿1
I ■5VÄWJ4» <P My/MC 11
'fionera L X X . apud quos habes, ììto
aurcè ¿Mxiieici , i'if ipaS/Mt, , Wts
vck. Sic ctiamlume locum Bafilius
:gcbat, itdöcet Nobilius.
I W m
I tice intelligas ufque ad Chriftum..
nem fcilicet poenitentia , vel ut ai
finem, hoc eft, ufque ad Chriftu
I lit fuprain textu.
Rom. edit, fo la , vulnerar.
tm ? Porr ¡lentie ?Vt amplius &myf-
Rom. Vfque in quem finem ! fnfi-
tplius <5* myftice intelligas ufque in
». Mff. Reg. atque a lii quatuor
Sed h ic lapidari videtur prorfu*
! idem lignificare, ac lapideo fepulcro includi.
m i ,— ■
E/i'- 1
f.S.
vulnera illàtedoìebant.Denique non tabes jnòr- À Septuaginta viri atìimà illufioñes dixerunt -, eò
tis de vulnere ejus,ficuthominum ceterorum-,fed
fons v ira fcaturivit ate rnàjutScriptura n§s edo-
cet dicens : Et fatte t aqua cum delettatione de fon-
tibus Salvatoris. Exfilivit ergo de vulnere aqua „
ut nos biberemus falutem. Bibent omnes pec-
catores terra, ut peccata deponant. Vide fingu-
ìa.Miferiis afflidus eft Chriftus,ut beatos faceten
homines,, quierant in miferiis conftituti. Nemo
miferumeum qui fitjuftus,appellet-, quia ipfe diquod
» diabolus afFeòlusalicujus illudens, in vaa
humftùdeat vires ejus effundere ¡ Virtutemquó
Vacuare, refolvere fortitudinem. Ideoque alibi
a it : È t renes met refolutifunt.ln quo nos etiam bea-
tus confirmât Apoftolus,quod non illufiones anh
m a , non carnis infirmitatem metuere debeamusj
qhia Se animai 8c corporis nöftri Chriftus eft vir-
tus^ qui cùratagrotos,quafi medicus : confirmât
inválidos, quali omnium fortitudo. Denique etß
P fa l.y i.
xit : Vos nemo faciet miferos. Curvatus eft ille , ut B foris homo noflercorrumpitur j fed renovatur interior
nos erigeremuncontriftacus eft ille,ut ños la tifi- de die in diem.
caret j iècundùm quod fcriptùm eft : Si enim ego
34. His itaque anima illufîonibus fatigatus
contri fio Vos , & quis efi qui me Letificete n f i qui ion-
triflaturex me ? Q u i contriftatur ergo ex domino
Jefu Chrifto,ipfe latificat Chriftum 5 & ipfe la ti-
ficatur à Chriftò» -Ideo ergo 8c nos non p e r e n d
o rie fàtisfaciendum à nobis efle cognofcimus.
Curvemur ufque in finem,id eft,non folum Chti-
fto fidem, fed étiam paflìonum noftrarum perfe-
incurvaverat 8c humiliaverat fe nimis fânctils
Da vid ^ non quo iniquitatibus fliperponentibus
fèfupra caput ejus, ut diximus, locum darer,auc
inimico cederct, qui in pofterioribus docec ei
non efle cedeiidum dicens : guanta maligne ope- pfal 75.3
ratus ejlinimicus in fanttis tuis j drgloriatt funt qui à'fa-
oderant te , in medio fefii tui ? Pofueruntfigna fuafiverantiam
deferentes, 8c gaudeamus in paflîoni- C gna\dr non cognovificut in v ia Juprafummum.^uafi
busnoftrisj-ficut ScChriftus gaùdebat inpaflio-
nibus fuis. Quasille fufcipiebat pro fervulis fuis,
• nos flibeamus pro Domino. H ic ergo finis. V t
adtmpttam,inquit, qua défunt tribulationum Chrfii
in carne me a pro corpore ejus, qua ett Ecdcfia, cujus
fumfattus min fier.Videmus quid nobis fufcipien-
dum fit,qui minifterium facerdotale fufcepimusj
ut non folum pro nobis, fed etiam pro Ecclefia.
Domini fuftinere fortiter pafliones corporis deinfilvattgnorum
fecuribus confcideruntjanuas e;us.
Inimicismeis, inquit, figna iniquitatis fua fupra
fummum ponenti bus ( quid eft lummumjiiifi caput
tuum,ubi iènfus funt,ubi Chriftus eft Sapien-
tia ) ego non c o gn o v i, id eft, non acquievi, non
his confenfi, 8c mea fententiam cogitationis ad-
j unxi. Unde 8c alibi habesilVo» cognovi verbum ne- pfal. i
quant} 8c i Veclinantes a me mattgnos non cognofce-
bam. Denique cum omnia noverit Chriftus,pec-
beamus. Da vid autem äddidit 8c anima paifio- D catum non cognovit 5 cognofcit enim q u a fua
nes. funt,id e ft,qua virtutum funt, non q u a flagitio*
33 Denique ipfe aft: guoniam anima meatom^ rum.Ideoque S crip turatibi dick.Cognovit Domi^ i.rim.i.
pleta efi illufionibus: & non eftfanitas in Carne mea. nus qui funt ipfius. Iniquis autem dicit; Vifcedite a J} _ ^
Jncurvatusfumdr humittatusfum nimis-.rugiebam d me,quia nonnovi vos. Et per Hieremiam locutus
aemitu cordis mei. Et ante te omne defiderium meum; eft dicensii’/V«/ agnus duttus fum ad immolandum, Hier.11.v.
& iremitus meus non efi abfeonditus a te. Cor meum & nefcivi Quomodo nefciebat quod futurum an*
conturbutum efi,& deferuit me fortitudo mea; & lu- te p radixerat ? Sed nefcivi, inquir, cogitationes
men oculorum meorum non efi mecum. Advertimus eorum,malitiam eorum. N o lo icire q u a fanguiigitur
laborem anima majorem e fle , quam car- nis funt. Denique non congregabo conventicula eo- pfal. iS. >
nis.Denique quibus anima illufionibus complea-E rumdefanguinibus} 8c ; Deleo iniquitates eorum, & Lfai.+i 1
tur intellige j eo quod in tcntatioaibus diabolus memor non fum. N o lo fcire q u a remifliirus adve-
• ’• • — • - ■ • ----- ^— ni.Non cognovi lignaquaardeant j nec q u a in
ei videatur illudere 8c infultare quafi graviter
laboranti. Symmachustamen ait lumbos, in qui.
bus feminaria funt generationis humana. Unde
p racind os lumbos habere tep rac ip it Sapientia
D e i j ne tua caftimonia refolvatur. Denique ut
fcias quia in lumbisfiintlibidiniscommotiones ,
q u a plerumque excitantur a diabolo ; quando
contendit diflipare membra C h r ifti, 8c facere
membra meretricis : Ecce, inquit fortitudo ejus in F frudum 5 non ea q u a in fafces collecta ad incenlumbis,
acervo lignorum funt pofita,vel ftipulam,vel fofc.
nuni} ut citius ea nutrimentis fuis flamma confu-
mat. Ilia volo fcire qua maneant,ut frucbum fuae
mercedis accipiant:illa volo fcire q u a fupra fun-
damentum ad ificata fimt, utmeliorentur } non
qua in via,ubi eadiripiant tranieuntes: ilia volo
fcire qua vitis fu n t , ilia certa Iigna qua ferant
drvirtus ejus in utero. In lumbis viri iemi-
na funt:in utero autem femina. Illudit ergo diabolus
in his, ut faciat adulterium, inceftum, for-
nicationem. E t ideo qui fornicatur , in Corpus
fuum peccat,non extra corpus.Primum,quiain-
firmatur caro,qua Jibidinibus diffluit,8c non fer-
vat moderamina caftitatis: deinde, quoniam ie-
minaria q u a debent foboli proficere procrean-
d a , inquinamentum corporis,non frudum poi-
teritatis operantur. Inde itaque di cun tur illufiones
fortafle , quod in his corporis aftus fine coitus
celebritate frequenter illudat. Unde bene
a. Quxdam edit. Parif. cum mff. Va t. Sc quinque Gallic. I
diabolus affitctis aliquibus illudtns vires eorum See. Melius |
alia: cum mff. V id - & Colb. ut in textu.
b. Nonnulli mff. Tolliteportas principis veftri: Ycrum prsetcrdium
praparantur^id eft,non ium illis arbiter 8c
fociu s , qu a caduca funt. N o n ergoiocietas ali-
cujus re i, led focietas criminofa in culpa eft.
3 j. Qua ratione autem non cognovit in infra*
duofis 8c fragilibus gloriantes ? Quia malis ope-
ribus 8c iniquitatis fu a fecuribus evertunc anima
fidelis ingreflus, 8c crudelibus fadis fcindunt p ia
mentis veftibula-; ne per ea poffit Chriftus intra-
re. D e b e t autem unufquifque portas fuas 8c ja -
nuas cuftodirejut cum venerit Chriftus 8c pulfa-
verit,dicant miniftra poteftates q u a praeunt 8c b
pracurrunt:b Tollite portas ¡principes,vefirasj& ele- pfal. 1
quam quod i l l i minus coherent cum iftis fubfequentibus , vere
príncipes See. in hoc etiam ab omnibus recedunr verfionibus , quas
videfis in Bibliis polygottis , atque apud Nobiiium in cumdem
vcrfum.
\ i