tarn quam’fiipra hominem arbitrantes, conci*.
a pifcunt videre.Procedit imperator, a cujus regia;
poteftati commiffa pars -eft orbis terrarum,con~
currunt omnes,8cin tanta mtikicudine ilium Co-
Jum adfpicere geftiunt, & de fulgore purpura:
plus quiddam d lè in vuku imperatoris exifti-
manr.Miraris fi Deidefiderabilis vultus eft,cùm
conformem fui hominem humanus omnis mi-
recur affe&us ? Hinc dacur intelligi etiam illud,
•quod imperatori unufquifque nullius reus cri-
minis geftitoceurrere. Nairn erfi crimen habeat
confcientia, reguot illud tarnen cordis oc cu lta ,
•dumraodo publico non d t involutus rea tu , nee
fi t ali quod ejus crimen expreilum *. denique ubi
b rei aliqui fuerintb ad vo ca ti, & imperatori ic 6c
A dendi Deurn? Emunda igiturcor tuum, ut quafi
ipfis judicibus offerre prohibentur: quemadmo-
duni turpes lenonum me necr i cum que per fona; à
confpedu vel judicis ,ve l imperacoris arcentur 5
ne turpillimorum vifos offendat vultus regii cla-
ritatem. Qui autem bene fibi confcius e f t , nullius
criminis reus, quafi innocens prodit in medium.
20. Ex his ergo fan&i Moyfis comprehenda-
c mus affectum. Videre De i vultumc quafi .innocens
velut quodam vuku confcientix defidera-
bat : apefire ei faciem mentis in te rn e , cognofci
plénius geftiebat 8c M oy ies , 6c ipfe ianctus Da -
pfal. 1;. %. s qui alibi ait : Proba me, Domine, & tenta me.
Non enim velLet probari fi in fe crimen agnofce-
rer.-nec tentari, fi paffionibus gravibus fe fciret
obnoxium. Liberigitur à pec cato, De o fe cupi-
dus offerebat. Sedfortaffe quia adhuc frequen-
tioribus Dei vifitudonihus mundus à vitio non
fo r e t , non fuerit in p rincipio perfectus , utpote
Exod. j. j. cui ante paululum dictum erat ; Solve calce amentum
pedum tuorum j ilLud utique cakeamencum
quod de dEgypto detulerat, hoc e ft, .corporea:
converfationis involucrum ^ideodicit ei Dominus:
Nemo hominum videbitfaciem meam^dr vivet.
i i . Quando autem id dictum fit, confiderà.
Exod. 7.1.1. Nondum ei dictum erat: Tad am te in deurn regi
d Pharao,d Adhuc homo erat, 6c ideo illud ei dieir :
proceffus ei debebatur, utin deumfieret ideo
didum eft ei:De homiae dixi,defifte hominis habere
peccata,6c videbis faciem meam. Qui enim
faciem meam v idee, debet effe fine peccato. Sed
quia homo fine peccato effe non poreft,ideo ut in
dei appellationem poifit excrefcere, commone.
tur.Et quid de dei appellatione dicam ? Efto angelus
, hoc eft,divini minifter imperii, obfequere
mandatis Domini. Crnrn fueris angelus, videbis
faciem D omini.Magnum eft videre Dei vultum.
Lex tibi dicit ut tertiò te offeras in Hieruiàlem.
Matth, j.8. Ipfe dominus Jefus ait :Beati mundo corde^ ipßenim
Deumvidebunt.Advertis g u id i le exigatur,ut vi-
deas Deum jcui vita: propofita fit prerogativa via.
Rom- edit- cui jus datum eft regia poteftatis, cui commiffa & c
b. Eadexn Rom. edit- adnetati. Slimitin' autem ea vox in jure,
potiflimum duplici modo : primo pro his quos per abicnti.ini .ic-
cufatos prsefes requirendos in a£ta letnlic : fecundo pro illis quos
deportandos prteles adnotavit, vcl dc iifdem.deportandis ad plinci
pem fcriplit i ut docec BriiT. ad hanc vocem. Seducimi ncutram
cx his intcrprctationibus facis commode admittat feries orationis,
cùmque omnes rnlf. ac vet. edit- huic voci refragentur, dicendum
cos hoc loco dici advocatos , qui crimen fu um pal am fatcntur.
Nam advocarc interdum ufurpari pro rem failam agnofccre , &
hinc ortum traxiflc gallicum Vcrbum, advoucr, fcriptuin rcpcrics
in Gloifario dodiiilimi Cangii adidem verbuin. Ccccrum -Jib. i f.
Cod. Theod- tit. 7. de Scenici s leg. i i . cautum eft, nc turpium
pciTonarum pidluras in locis ubi confecraucur impcratorum ima-
novus creeris renovato lpiritu. Ompes pollutas
cogitationes de corde tuo abjice , nihil fit quo
tuus inquinetur affedus: fimplex mens,pura fin-
ceritas fit. Talibus fe Dominus cùm involucrum
corporis depofuerint, demonftrare dignatur.
22.Nu nc de reliqua ipfius verfus parte dicamus.’
Miferere, inquir, mei fecundum verbum tuum. Miiè-
ricordia quidem juftitia; portio e lic it fi velisd onare
pauperibuSjhiec miiericordia juft\tia eit,fe-
B cundùm illud■.Difperßtßeditpauperibuf.jußitiaejus
manetin ¿ternum.Deinde quia couformis tuus in.
juftum eft ut non adjuvetur à fociojcùm praElèr-
tim dominus Deus nofter terram hanc poflèffio-
Dem omnium hominum voluerit effe commu-
nem,8cfru<ftusomnibus miniftrare : fed avaritia
poffelfionum jura diftribuirjuftumeft igitur ut fi
aliquid tibi privatum vindicas, quod generi hu-
mano,immo omnibus animantibus in commune
collatum eft , faltem aliquid inde pauperibus ad-
C ipergas -, ut quibus juris tui confortiumdebes,his
aümenta non deneges.
23. Eft etiam mifericoxdia: donare peccatum ;
•& m ifericordix e ft, 6c juftitix eft. Denique jufti-
t ix adlcribit fcriptura divina veniam peccato-
rum, fecundùm illud quod hodie le^lum eft : Bene
ditfum lignum c quod fit per'jußitiam: mule dui um
autem lignum quod f it per manus hominum. Supe-
rius ad crucem Domini retulit, pofterius ad er-
rorem gentilium, qui ligna venerantur. Juftitia
D autem qux eft crucis,nifi quod adfeeridens illud
patibulum dominus Jefus Chriftus, peccatorum
hoftrorum chirographum crucifixir,§c torius or-
bis peccatum fuo cruore mundavit? In quoergq
juftus D e u s , nifi in eo quia feiyit quod de limo
perrx hominem figuravit, qux terra utique cor-r
ruptelx obnoxia eft , ac vitio lubricx pafilonisi
Propterea ergo D om in u s, qu i fe cu n du m animai«
re ad imaginem 6c fimiiitudinem fui fè c it , hoc
eft , rationabilem, juftum, pudicum (in eo enim
E ad imaginem De i es, fi fis juftus, ut fis imago jufe
titix : fi fis caftus, ut immaculati in te figura prx-
fulgeat ) fciens ergo fecundum corporis fragili-
tatem corruptelx patere hominem, quafi juftus
fragili lubricxque naturxdelictaconceflit.
24. A c ne forte dicat aliquis; C ur ergo Adam
maledidofententixque fubjaeuk? N.um quid jn-
juftus Deus ? N o n utique. Sed quia quafi fragili
atque infirmo quid caveret ante prxforipfir ( in-
firmus enim non ufurpare d e b e t , fed ofiedire
F mandatis ) f ideo pra:yaricationÌ5 magis reum re-
n u it , quàm prolapfioni addixit. I« ilium igitur
juftafeverifatis proceffit fententia5quja ft:ire vo-
Juit,quod foire non profuit.Nobis autem qui lie-
reditario vinculo tenemur ad ftr id i, qui in hac
came fumus, qux prforum prxjudicio detrita
gincs , licc.1t adnocare : quod iionuihil Ambr. Ip.cum iUuftrat*
c. Ita mil. Etlic. vero . . . . quofi innocens voirbat, velut quodam
. . . . mentis intenta. Cognofci &c. A t potiorem c/lc nolhajii
ac mil. lcitionem nop ciilficcbitur , qui locum paujo acuradius
examin.ivcn.t.
d. Edit. R.om.-.Col.a, Adhifchon/o erat,p.roceßjt ei debebatur ,nt in
deurn fierct, & ideo dictum tft ,ci : Solve calceamtniiim. Dt homine
dixit: & c. Rurfus paucis intej.jc.<ftis eadcjn etiatfi fola , uttertio
te offeras .coram Domino- Sed ufciufq.uc ledt.ionis un us eft fenfus.
c. Rom- edit, per quod fit jufti.ua. Ex LX X- iiiuiiruin apud
.quos Jcgas, Ji f Susscftpv/n. Sed à inif. omnibus , & ani.
edit, cùm inter fc .eoniencitini iPgyc di vellimur.
f. Edit..omnes, & tnft.. aliquot : ideo prs.varicationis reum tenuit,
quem Sic. Mclju.s ahi, qui Sc majorimuncio -, ut r.os in ccxtu.
P/o/.in,
Sap. 14. ;
Ó>S.
jam atque adfuefada peccatis non poterat emer- A nabitur. Qua gratia Dominus & Iux ic ignis eflfe
gere5 quafi juftus indulfic,jufteenim ignovit he-
redi, qui prxjudiciq laborabac audoris.
25. Eft ergo jufta mifericordia, fed eft etiam
injuftamifericordia. Denique in Lege feriptum
eft de quodam *: No» mifereberis illius. Et in libris
Regnorum legis quia Saul propterea contraxit
offenfam ■, quia miferatus eft A g a g hoftium regem,
quem prohibueratfententia divina fervari.
Ütfi quislatronis filiis deprecantibus motus ,6c
defcribitur,ut in tenebris ambulanti Iuceac quafi
lumenj nediutius poifit errare, quiquxritlumi-
nis claritatem: ei autem qui multa fuerit opera-
tus, qux manere non debeant, fed ardere, ignis
eft Dominus 5 ut operis noftri foenumftipulam-
que confumat,atque utili nos faciat iaftas detrimento
,ficutaurum quod dum excoquitur,pIus
probatur.
28. Fortaffe dicat aliquis qua ratione feriplacrymi^
çonjugis ejusinflexus,abfolvendum pu. B ferit Propheta : Mifmre met ftcundùm verbum
r e t , cui adhuc latrocinandi adlpiret affedus : ‘TT '
nonne innocentes tradet ex itio, qui multorum
libérât exitia cogitancem ? Çerte fi gladium re-
primit, vincula d iffolvit, a cur laxat exfilio ? Cur
latrocinandi quapote ft clementiore via non eri-
pit facultatem, qui voluntatem extorqtierenon
potuit ; Deinde inter duos,hoc eft,accufatorem,
8c reum pari periculo* de capite decernentes,al-
terumfi nonprobaiièc,alterum fi effet ab accur
««w.?Verbum enim D e i juftitia eft.Si igitur jufti-
tia fretuserat,cur mifericordiam ante prxmifit :
aut II mifericordiam requirebat,cur earn ad mcti-
furam juftitix putavit effe pofeendam? Qui enim
bene agit, 8c bene v iv i t , opus non habet mifericordia
jquia mifericordia ¿peccato liberat.Deni-
q.ue non divitibus,non fortibus 6c felicitate iub-
nixis mifericordia conferri confuevità nobis: fed
egentibus, vel debilibus, vel iisq u i ex divitiis in
fatore convidus, non id quod juftitix eft, judex q paupertatem,autcaptivitatem, autneceifitatem
fequaturffed dum miferetur rei,damnet proban
tem : aut dum accuiàtóri favet qui prò bare non
poifit, addicat innoxium. N o n poteft igitur h x c
dici jufta mifericordia.
16. In ipia Ecclefia, ubi maxime mifereri de-
c e t , teneri quàm maxime debet forma juftitix 5
ne quis à communionis confortio abftentus, brevi
Iacrymula, atque ad tempus parata, vel etiam
uberioribus fletibus communionem quam plurialiquam
deçiderunt.Ergo qui eget mifericord
peccator eft:qui autem peccator non e ft, utique
juftus eft,6c non eget mifericordia Dei.
29. Secundùm quid igitur unufquifque, hoc
e ft, fecundùm quem ftatum egeat mifericordia,
autjuftitiam habeat, çonfiderandum eft. Aliter
enim eget juftitia D e i A ngélu s , aliter homo.
Aliter eget mifericordia A rchangelus, aliter homo.
Angeli enim natura non utique ita corruptemis
debet poftulare temporibus,facilitate ià c e r -j) Ix obnoxia eft, ut natura generis humani ■ 6cideo
dotis extorqueat. Nonne cùm uni indulget indi.,
gno, plurimos fa c ita d prolapfionis contagium
provocari ? F a c i l i t a s enim venix incentivimi
tribuit delinquendi. H o c eo didum eft, ut
feiamus fecundùm verbum Dei,fecundumratio-
nem,difpenfandam effe mifericordiam debitori-
bus. Medicus ipfè fi ferpentis interius inveniat
vulneris cicatricem, cùm debeat refecare 11 Iceris
yitium,ne latius ferpat; tamen à fecandi urendiille
eget mifericordia D e i , ne poifit errare, 6c
aversä a fe Dei gratiä, labatur in vitium : homo
autem etil jam firmiere propofito eft,tamen pro-
pter contradorum feriem peccatorum, miferi-r
cordiam De iqu x r it. Itaqueetii uterque miferi-
cordia De i indiget, a lite r tarnen Angelo miferi-
cordia,aIiter hominidebetur; leve enim vitium
in Angelo judicio graviore cenfetur. Peccatum
quoque adolefcentix in homine, mitiorefentenque
propofito lacrymis inflexus xgroti, medica- £ tia,quàm peccatum fenedutis adftringitur,6cc|
mentis tegac quod ferro aperiendum fuit: nonne tius relaxa,tur.
ifta inutilis mifericordia e f t ,f i propter brevem
incifionis vel exuftionis dolorem corpus omne
tabefeat, v itx ufns inrereat ? R ed e igitur 8c fa-
cerdos vulnus grave,ne latius ferpat, a toto corpore
Ecclefix quafi bonus medicus debet abf-
cindere, 8c prodere virus criminis quod latebat,
non foverepie dujn unumexcludendum non pu-
tat , plures faciat dignos quos excludat ab Ecclefia.
27. Jure ergo Apoftolus divino nos hortatur
• exemplo dxcei\s\Videergo bonitatcmf&feveritatem
Dei: in eos quidem qui ceciderunt, feveritatem: in te
autem bonitatem , f i permanjeris in bonitate: often-
densjudxorum populum jure eile a corpore Ec-
clefix feparatui«, ne perfidix virus contamina-
• ret Ecclefiam: populum autem gentium bonitate
Domini receptum,8c obedientix munereglo-
riari. Jure igitur huic divina bonitas fuffragatur,
quamdiu in divina bonitate permaneat. Si vero
6c ipfe defeifeap, pro criminis fui qualitare damcum
mH. cod. laxat e
1 laxat exfilio idem ac 1
■ De capite, hoc cil dc
ximum fuum per
lie. G ratian i, lax.
tfilio. Solus fife .
30. Propheta igitur in ifto verficulo dividit
cauiàs, ut 6c mifericordiam quafi homo poftuler j
quianemo fine forde peccati •. 6c juiliriam quafi
Propheta depofeat: vel certe,quoniam licct pecca
verit ficuthomo, 8c quafi peccator mifericordia
egeat,‘tamen correxit errorem, pcenicentiam
gefiìt,abftinuità temulentia delinquendi,fobrietate
virtutis. Petit ergojuftitiam fecundùm ver- Ezech rs-
p bum Dei,quia verbi D e i fenrentia eft,ut conver- 11 & ìì-
fis venia donetur:fi tamenlesitime eft fad a c on , h
yerfio.
31. Cogitavi vias meas, dr averti pedes meos in y. ¡9.
tefiìmonia tua. Dividuus fenfus : aut quia vias fu-
periores meas cogitavi plenas lapfos acque pec-,
c a t i, 6c ideo ut remiifionem peccatorum poffim
mereri, morum converfione , ftudioque virtu-
tum, Averti pedes meos in tefiìmonia tua ; ut non
jam meis greifibus quibus ante fum lapfus, fed
teilimoniorum tuo rum icineribiis ambularem ,
quo tuoriim femitx mandatorum me errare non
xquabarm
, livedcpoeua capicis. Qùjppe
Iterdum rei atque accula«
folum uccrquc Ici varctur i
I cium quod alo
i debcbati
I banti lc"c talion
I leg. 1? . Item Gr
I cullodia ; veri
: , fifuiffec con
tur. Cod- The
uppli-
ii non pio—
. dt sítinj.
fl
1 i l i
i M Ì H iL ìl*
i l i Ä
l i !