8 7 í Sanóti Ambroi i l 8 7 5
■in quo perfètta dr plena funt omnia. Ecíl Chriftus A D e i Filium , regem voce propria nuncupavit.
refurrexir, utique in eo quod adfumièrat, reiur-
rexir, in quo plenitudini divinitatis ejus n ih il vel
decedere potuit,vel accedere. Deus enim incor-
poreus & immortalis eft, cujus fumma natura, &
plenitudo virtutum fine u lla carnis acceffione fi-
gnatur.Caro autem difpenfationisin Chrifto eft,
quam miferationis titulo , & pietatis jure fufce-
p it j ut captivam redimeret, ablueret contami-
natam , mortuam refufcitaret. E t pulcre ait :
Q uo tempore jufti plerique nutabant ; ipfi certe
latebant apoftoli : carnifex ipfe centurio non
negavit. Quid de tempore Evangelii loquor ?
Rahab meretrixerat,qu« perfidi« atque intemperanti
« iè alebat ftipendiis;tamen ubi explora-
tores vidit quos miferatjefus Nave,fidem induir;
& periculo imminente, juftitiam reièrvavit : nec
iufceptosprodidit, fedfideli humanitate prote-
xit. Ideo ergo iperafle fé dicit; quafi jure pr«-
Numquid qui dormit, non adjiciet ut refurgat ? Non B film feri t, ut apoftolus fiiperiora deponeret, me-
d ix it, non adjicitur 3 fed , non adjiciet ut refurgat 5 liora iequeretur : & qui fanßificandi alios muco
quod ipfe fe D e i Filius refufcitavitjficut fupra nus acceperat, ipiè in fe iàncbitatis gratiam cuf-
diximus dixiilè eum Jud«is : Solvitc hoctemplum, todiret,& finceritatis inh«reret officiis. Bene ait
& in triduo excitabo illud. Adjectionem accepit fperavi 3 quia homini dedit eligendi arbitrium ,
ca ro , quafi furnta de homine, fufcepta de Virgi- quid fequatur. Po fui, inqui zzante tebonum & marte
: fed quafi Deus adje&ionem ipfam operatus lum.Simalum elegeris, non naturadelinquit, fed
eft,qui virtute propria refurrexit 3 ut eflet fu« re- eligentis affedus. Si unufquifque hominum con-
furredionis operator, a Ut autem intelligas quod demnatur qui malum elegerit ; quid dejuda di-
& Pater Filium, & Filius ipfe fe refufcitaverit, cimus , qui prodidit eum cui copulabatur fuavi-
agnoice Operationen! Ulani divin« fuiile virtu- C tate convivii ?'
tis; quia Patri & Filio una virtus, communis ope- 23. g u t edebat, in q u it, panes meos ampliavit
ratio ; quandoquidem una atque eadem fubftan- fuper mefùpplantationem. Quid eft quod addidit,
tia Trinitatis eft. panes meos ì Potuit dicere:Qui edebatpenes me*
21. Sed quid ego ceteros arguo ( dicit do- cum ; nifi illani intelligas,qu«fpecialis eft Chrif-
minusJefus ) quid mirum fi populus me non co- ti, hoc eft,verbi c«leftis alimoniam 3 non enim in
g n o v it , & cruci adjudicavit 3 cùm apoftolus folopane vivithomo, fed in omni verbo Ete/.Denique
meus mercedem proditionis exegerit , cùm alibi d icit: guifempermecumdulcescapiebascibos.
conviva meus mortem meam vendiderit? Etc- Quibus verficulis beneutimuradverfus eos qui
nim homo pads mea, in quernfperavi , qui edebat necandos efle crediderint, cum quibus videntur
panes meos, ampliavit fuper me fupplantationem. D epulati. Gentiles h oc cuftodire memorantur,
Aliqni Judam excufimdum putant ,• quia re- hoftes plerumque, latrones etiam ; ut parcant
M l
fudit pecuniam quam b pro mercede proditionis
acceperat : fed ecce quia ultra Jud«orum
condemnatur infidelitatem ; cui enim plus datum
e f t , plus exigitur ab eo. Q u id , inq uit, de
aliis querar ? Homo pads me a , cui pacem meam
dederam , pacem meam relinquere volueram ,
perfecutoribus dedu&is me trad idit, & fefellit
me,*'» quern fperavi. Numquid ignoravit prodiiis
cum quibus c recordentur fe iniifle convi-
vium : fer« quoque ipf« pabulorum focietate
mitefcunt. Unde propter hujufmodi affectum
grati« convivalis, fi verba confideremus , non
otiofe dulces cibos dixit. Quomodo enim dulces,
qui cito corrumpuntur ? Sed vide ne dulces
cibos dixerit verba vit«. Hos enim cibos nulla
amaritudo corrumpit, nulla mortis corruptela
torem fui futurum, de quo ante pr«dixit : Vnus E con ramina t.Unde ècfemperdix.it. N o n enim fern
exvobis me tradefì{hoc antem dicebàtde Juda, per edere quis poterat. Semper autem verbo
ficutfcriptQm eft in Evangelio. ) N o n utique ; D e i poflumusinh«rere, & noctibus Se diebiis fi
fed quo amplius condemnaret eum, de fide ejus in lege D e i die & noctemeditemur.
fperafie fe dixit. A q u ila , confifus eram , dixit; 24.Quid eft etiam, ampli avi nGrxcusint-ycixubvi
Symmachus pofiiit, confidebam. Plus enim gra- dixit, hoc eft, magnificavit. Utrumquenobis exvamus
eum in quo plurimum fpei vel fiduci« ha- pofuit Dominus quod movere nos poflet, dicens
buiflè nos dicimus ; fi poftea ipem noftram opi- in Evangelio; £)ui manducaimecum panem , levanionerqque
deftituit. - v i t fuper me calcaneum. Undeadfumtushiciermo
22. Simul oftendit quanta vis divin« fandifica- fir,confideremus. FuimusI inquit, increduli ,crrantionis
fit,qu« excludat malitiam, Se depravatimi F ¿es > fervientes defideriis d* voluptatibus. Fateamur
emendet ingeniuni ; fi forma propofiti melioris errorem, utdiluamur. E t ego vidialiquem puer
lob sui• ij
TiUJ-V
accedat. Quantos feimus eiFe conVerfos ? Muta-
tus eftZacch«us illepublicanus, Se ad qu«ftu,m
avaro intentus afFectu , qui poftea'quadrupla
redhibitioneiolvit errorem, condemnavit in le
avaritiam , temporis fuperiorisabjuravit lucra
compenfavitin pauperes, fi'deeflet e x ado r.L al
tro ipfe nequiriam fuam propofito meliore muta
v i t , agnovitin cruce Chriftum , confelTus eft
a. SicmiT. Va t. & quacuor Gali. Edit. autem 5 Còmigiturlcas I
quod Si c. quibus fufFragatur Reg. cod. nifi quod voccm , igitur I
nonagnofeit. At Colb. & Vidi, ita Jcgunt, in quo ipfum legàs 1 quod Sic.
b. Plures mff. fro mercede tmtionis acceperat.
c. Ivlff. aliquot , recordentur contubernium habuijfe. Ceterum in I
confelTo eft olim non tantum apud G rx co sa c Latinos, fed & apud I
Baibaros magna religione a c reveicntia cuJtam effe menfa: atque |
athletam, cùmelififlet adverfiirium,frontem ci
percuffiflè calcaneo : quodfignum fuit,eo quod
infultaverit v id o .H o c eft quod ait: Magnificavit
fuper me fupplantationem ; quo verbo infultantis
jàctantiam declaravit. Leva vit ergo Sejudas fii-
per Chriftum calcaneum fuum, cùm proderet
eumjfed non le va vit impune. A dhuc Adam calcaneum
Jevat, quod à ierpente eft vulneratimi.
conviviorum focictatem. Etenin
gentes rere omnes cum p
fe d e r a , tum publica per fai is ac p.
is communionem junge
.Jovem hofpjtalcm menfa: prarfidem Se vindicem cxiftinTabant
! jurabant per mcnßim hofpitalem j & fi quis hofpites atque ìms-
'rpam^ve violallet ,non modo ipfe habcbacur exlecrabilis , fed &
a-’des ubi hoc fcelcris patratum effet, tamquam funefta:, interdum
habitatoribus deferta:remanebant. VideStrukium Ant. Conviv.
lib. i. cap }.
IMI!
i s
8 7 7 in Pfalmum X L . Enarratio. 878
E t utique ei pedes laverat Chriftus. Audierat l
dicentem: g u i lotus efijton indiget,nifiut pedes la-
vet-,fed efimundus totus. Sed quod lavit g ratia,in-
quinaverat perfidia. Judas ergo calcaneum leva-
v it ad vulnus. Vere non tenuit caput ,qui calca-
neum fuper Chriftum levavit. Adam fuper fe le-
v a v it , hic fuper Chriftum 3 Se ideo eum ièrpens
gravius quam ceteros vulneravit. L evavit calcaneum
fuum, qui fraudulentum ofculum porrige-
bat,quo fupplantaret autorem 3Ìdeoque fcriptum
eft in Propheta: Ampliavit fuper me fupplantado-1
nem.Efau quoque ait de fratre fuo;5/r me jamfup-
plantavit.Qvi iiipplantat,dolum facit,quo adver-
fiirium elidit,aut vulnerat.Ideo Sejudas fiipplan-
tafle dicitur; quia ofculo ilio vulnus in fix it, quo
invadendi Salvatoris fignum periècutoribus de-
monftravit. Supplantavit ergo quafi ferpens }
quia ferpens fuo ore venenum infundit,& vulnerar
dente calcaneum : Se hic enim non divinita-
tem C h r ifti, fed corporis extremum calcaneum
vulneravit. Le vavit etiam Judas calcaneum qua- (
fi lu&ator infolcnsSe fuperbus,in quo caput per-
cuteret Salvatoris : ied caput Chrifti ferire non
potuit;quia caput Chrifti Deus.Suum lane caput
informi« laquei nodo lig a v it ,u t remedium fibi
iàlutis auferret.
25. Vide fi pie potes illud ap ta re , quod in
Genefi dixit iànftus patriarcha Jacob, cùm de^-
liis prophetaret: Dan judicabit populum fuum tamquam
unamtribum in ifrael; Se : Fiat Dan ficutfer-
pend fedens in via, dr in femita, mordens calcaneum j
equi : & cadet eques retrorfum ,falutem exfpetfans à
Domino. Legimus quidem quod Samiòn de tribù
Dan judex fuerit in Ifrael : fed alius hic figni-
fìcatur futurus, qui ex eatribùprogrefluspopulum
iuppliciis facrileg« impietatis affliget. Anti-
chriftus i l le , qui fedebit in tempio tamquam fit
Deus, vere jud icium, quod habetinterpretatio3
Dan enim judicium fignificatur.Et pulcre d ix it,.
quia populum fuum judrcabit, qui perpetu« poe-
n « fiet obnoxius 3 qui enim non credit, jam judi- ;
catus eft: qui autem credit, non judicabiturjquia
credit in D e i Filium anim« fu« redemtorem.
Et ideo tamquam judicii liber dicit: d i ju d i c a t
me, Dominus efi. Judicaturus eft ergo, populum
impietatis,non plebem 3 illi enimjudicantur qui
cadunt ruina perfidi«, non qui refurgunt fidei
libertate.
z6. Sedebit igitur in via,8e infidiabitur in ièmi-
ta,ficut ferpens3 ut vulnercttranieuntes, Se rnor-
deat equi noftri calcaneum ; animam enim fide- ;
lium non poterit vulnerare. In qua autem via.fe-
d e b it , 8cin.qua femita 3 nifi ex quibu$ Chriftus
dominus, ut legimus, nationum populum voca-
vita'd coenam fuam dicens : Exi in vias , dr circa
fepes,& compelle ut intrenti utimpleatur domus meaì
E t quia fimiliter Judas amplincaiTe fuper C hrif.
tum legitur fupplantationèm,videturhoc loco
ipfe fignar i, quod mordere haberet calcaneum
equi,qùo ChriftuS dominus vehebatur.Unde dic-
• tum e{[:Equitatus tuusfalus^uod caro ejus,mundi
totius erat fufeeptura peccatum 5 ut iàlus pro
exitio, Se vita «terna pro morte fuccederet. Vul-
neratus eft ergo equus non mendax iolus ad ià-
lùtem : vulneratus eft equus, qui mundi totius
peccata fufcepir,Se onera noftra p o r t a v i Se non
fuit fatigatus : vulneratus eft equus,qui ad furo-
rem concubitus adhinnirenefeivit. Et ideo for-
taifis Johanni Evangelift« c«lum apertum, Se aL
bus equus eft demonftratus, fuper quern fedebat »
habens in capite diademata, Se in femore fuo
nomen icriptum:/fcv regumjfi Dominus dominati" -dp*c. 19.
tium.h\bns erat,quia erat immaculatus, qui nul- u-
la peccati inquinamenta cognoverat. Nam fi libido
tenebroia e ft, red e fandimonia relucet Se
iplendet.Hic ergo equus eft vulneratus, ièd non
retardatiis.Denique cum ipio vulnerede tumulo
refurrexit, cucurfit ad c«lum fupra omnes Angelos
Se Archangelos , velocior omni equitatu
militi« c«leftisinventus, fupra equos etiam illos
igneos quibus Elias raptus eft. E t merito velocior,
qui fuper omnes c«los, Se fupra c«luin c«-
Iorum ad fedem Deiomnipotentisadfcendit, Se
ledet 3 ut Scrip tura nos docuit dicens -.Vi deb it is Marc. 14.
abbine Filium hominis fedentem ad dexter am vir- 6l"
tutis.
27. H ic itaque equus in figura Se ante eft de-
monftratus tempore Machab«orum , quem fedebat
dux ille militi« c«leftisaureis armis reful-
gens, qui Heliodorum depeculatorem illum de-
pofiti vidualis,ceterorumque qu« iàcr«fuerant
commendata cuftodi«, Se ftravit, 8e perculir, 8c
poftea exoratus Oni« precibus facerdotis vitali
ufui reformavit. Unde vere in eo arma ■aurea
refulièrunt 3 quia iolus equum hunc ièd it, Se vi-
c i t , inquonullus culp« immunis evafit. N o n
1 E n o ch , qui raptus e f t , ne malitia mutaret cor
ejus : non Abraham, non Iiàac, non Jacob ,non
Moyiès. Omnes enim fub p e c c a to , omnes fub
morte. Denique regnavit mors ab Adam ufque
ad Moyien.Solus ifte eft qui peccatum non fecit:
iolus eft Chriftus, qui peccatum abftulit mundi,
qui dixit morti : 't/bi efi} mors, vittoria tua; ubi x. Cor. 1;.
efi, mors, aculeus tuus ì ri*
28. Quomodo ergo amplificavit fuper hunc
fupplantationem fuam Judas,8e cecidit eques retrorfum?
Quod in Juda eft,dolum fecit : quod in
Chrifto, volens paifus eft. S«pe videmus fortio-
rern velie percuti ju ta c r io r laceifitusinfurgat,
vehementius excitetur. Momorditergo ferpens
calcaneum eq u i, virus fu« fraudis evomuit : volens
eques ie ipfe dejecit, volens cecidit 3 ut nos
levaret.Quid eft tarnen, quod ait Scriptura : Et Gè». 49.
cadet eques retrorfum ? C u r retroriùm,nifi ut rege- *7 •
ret retro ie ièquentes ? Retrorfum erat Petrus ,
cui dixit : Fade retropofime.Retro erant apoftolj, Marc, s jj.
1 & ceteri difcipuli. Ideo retrorfum cecidit 5 quia
fuper quos c&ditfalvat.Omnis enim qui fuper hunc luc-xo- 18.
lapidemfs\c^x\t^ceciderit,conqudffabitur:fupra quem
autem ceciderit,emundabiteum. Alii habent, venti-
labit eum-, a l ii, comminuet. Qu i enim ventilatfru-
gem,mundat à paleis : qui comminuit aliquid,in
pulverem redigit3Ut molliria pulveris,vel poculo
falub ri, vel reliquo medicin« ufui fine ulla per-
turbatione proficiat. Unde colligimus caven-
dum, ne quis ièmel per baptiimum fufeeptus à
C h r ifto , ex ejus decidat corpore, hoc eft,excu-
tiatur ab E cclefiajipfa eft enim mortis ruina per-
petu«.Illum autem qui venit etediturus in Chrifi
tum 3 ut eum mors ejus inveniat, crux ejus adfu-
rnat, clavus in fig a t, ianguis infundat, fepnkura
quoque ejus in vo lu at, gratia refurreßionis ad