8pi Saniti Ambrofii 8^2
levaremus ad Chriftum, fic deftrui p.offe perii- A edam Patres facrabant univerfa qua: gefferant j
diam : fin vero dejiceremus animam, inclinare- ut dehoftibus triumpharent.Neque enim in fua
mus affed um, Se à continenti« Audio avertere- confidentia dixit Jefus N a v e : Stet fo l contra Gamus
ingenium , ut perfuafio nos vana fuperaret* baon ; fed quia prxfumebat in Chrifto,quem du-;
nullum remedium futurum, nifi Jefus depreda cem militi« cxleftisagnovit,Se fuppliciter ado-'
jam brachia M o y fi, tamquam infirmitatem Le- ravit : 8c ideo gentes feras eradicare promeruit,'
gis adtolleret,Se fua mifericordia fuftineret. Sed Se populum Patrum in terram repromiifionis ininfirmum
adhuc fuiifet Legis auxilium 5 nifi ipfe ducere 5 quia nihil fuis opcribus deputabat, crejefus
veniffet in terras, qui in fe noftras fufcipe- dens indigna eile opera hominum tanta gloria:
ret infirmitates , quem folum noftra peccata remuneratione cxléftis : quam Dominus ex fua
gravare non poffent, nec inclinare manus ejus : B magis mifericordia, quam prò noftrorum conqui
fe inclinavit ufque ad mortem, mortem au- templatione fadorum ftatuit in fe credenti bus
tem crucis,in qua expandens manus fuas, totum conferendam. Unde Se Abraham impigre D e o
orbem quieratperiturus, erexit : levavit jacen- credidit j utapud e.um juftificationis gratiam retes
, atque ad fe omnium gentium fidem traxit, perire t, quam mercedem fui operis colloca ret}
Lue. 13.43■ dicens homini : Hodie mecum eris inparadifo.H o c uberiora enim dona funt Iargientis , quam mereft
ergo difperdere atque plantare; ut vitiofà cesoperantis. P ropterea & il li qui xqualitatem
eradicentur , meliora plantenturin pedoribus mercedis inviderat, refpondit Dominus : Si ego
fingulorum. D e quo preclare Moyfes in Exodi bonus joculus tuus quare nequam ? Patres ergo nofexod.
if. cantico ait : Inducens piantato eos in montem here- 5 ut potè proximi Se heredes patriarcharum,
I7* ditatis tua, in praparatum habitaculum tuum ,‘ p e -C piantati in terra repromiifionis , non fiiis hoc
tens utinduceret Dominus populum fuum in il- meritis vindicabant. Ideo nec Moyfes eos indilla
prxcehx virtutis fapientixque piantaria, ibi- xit,ne Legis hoc exiftimetur effe,fed grati«; Lex
que plantaretur in opera fu a , Se inftitueretur enim merita ex am in a t, gratia fidem ip ed a t.
prxceptorum cxleftium difciplinis, atque in eo Unde preclare Apoftolus fidem patrum fequuprepararet
fibi fiue fandificationis habitacu- tus ait : Sed neque qui piantai, e li quicquam, neque
lum: quod utiquenon hereditario jure,nec n o f r . quirigat; fed qui incrementum dal Deus. N onenim
trorum contemplatione meritorumj fed prò fua Jefus Na ve qui induxit, neque qui plantavit eos5
gratia Dominus conferre dignatur. Quomo- fed Deus qui incrementum populo dedit,habec
do enim, ubi remanere non potuimus , eo redi- gloria: principatum.
re poilemus j nifi privilegio fulti redemtionisD 13- N e c te moveat quia fuperius dixit : Manus
«terna:. tua gentes difperdidit,&plantari eos. Hinc enim
ir- 4- 12. Et ideo pulcre dixit Propheta : guoniam colli gis quia non omnis qui piantar, aut qui rinon
in gladio fuo pojfederunt terram , & brachium gat,incrementum dat:fed qui incrementum pofuum
nonliberaviteos :feddexteratua>& brachium teft dare, poteft ipfe plantare 5 ficut gentes pian -
tuum, & illuminano vultus tui ; quoniam compia- taffe dicitur Dominus. Ipfe enim plantavit, qui
cuit tibi in illis. Qua: igitur terra e f t , qua: non plantationi donavit effedum j in iis tamen qui
brachio capiatur, non gladio poifideatur * nifi per fidem Chrifti Domino piacere meruerunt,
terra repromiifionis, de qua hic ipfe dixit Pro- cui ioli à Patre dicitur D e o : Filius meus tu es : in
rfsl. 16.i). pheta : Credo videre bona Domini in terra viven- te complacui. Qui ergo participes Chrifti funt, ab
tium ? N o n immerito igitur ejus tam preclara E eo placendi gratiam confequuntur. Et pulcre
poffeifio eft,in qua non ix culi adverià dominan- ait : Complacuittibi in illis ,• ut diftantia videatur
tur,fed Domini bona «terna frudificant. Ideo- jure fervata. R e d e enim Deus in Filio complaque
non gladio adquiritur, fed maniuetudine c e t; quia «qualis eft P a tr i, nec in ullo decolor
poffideturj ficut dominus Jefus teftificatus eft invenitur, quia complacet divin«jure natu re ,
Mattò.;.4. dicens : Beati mites -, ipfi enim pofiidebunt terram. Se imitate fubftantix. E t red e complacet in Fi-
Nemo ergo impacificus, nemo arrogans aut fu- lio Paterj quia Pater honorificatur in Filio, ficut
perbus j fed manfuetus Se humilis corde: qui ni- in Patre Filius. In nobis autem D e o complacuitj'
liil fibi arroget 5 fed totum ad gratiam referat : quia nobis ipfe donavit, ut ei piacere pòifimus.
non in fua fortitudine glorietur ; fed dextera Pie autem Se hoc homini fpecialiter donatum ,
?/*/. 117. D e i credat fe effe protedum dicens : Dextera F non arrogantius ufurpatum Scriptura nos dol6.
Dominifecitvirtutem,dextera Domini exaltavit me. cuit. D e c e t enim ut in iis complaceat Deo,quos
Gladio quoque D e i memoret fe effe fervatum , ad fimilitudinem fuam f e c i t , Se quos per imagiilluminatum
quoque D e i vultu omnipotentis : nemfuam voluit prerogativam grati« habere
a in quibus omnibus Chriftus eft a p roted or, dex- c«leftis.In imagine ergo fua Deus eomplacet: in
tera, defenior, Se gladius. Unde Se Symeon dixit iis autem qui fecundum imaginem ipfius fu n t,
Lue. 1 .3j. ad Mariam : Et tuam ipfius animam pertranfibit complacet Deo. In his autem fuum munus, Se
gladius. Gladius enim D e ive rbum e f t , quod iiium donum j quod tunc revelabitur, cùm peracutius
omni gladio ufque ad divifiones anim« fedum illud advenerit ; quia ehm apparueritquid
cogitationefque pertranfit ; ut nulla cognitio- fimus ,fmiles ei erimus, ut fcriptum eft.
nem ejusocculta pretereant.Vultus quoque pa- 14. Ergo qui non in b rachio iuo , hoc eft, in
tohxn. 14. terni fplendor eft Chriftus -, Se ideo dicit : £)ui fua operatione p r«fumit, fed in D e i gratia j cremevidet,
videt & Vatrem ; quali fplendor glori« dens quod non fa d a fua unumqiiemque juftifiejus,
Se imago fubftantix. A d ipfum ergo omnia c an t, fed fides promta, dicit Domino :Tues ipfe
jurereferenda funt. Ipfi M oyfes,ipfi Aaron, ipfi Rex meus , & Deus meus, qui mandasfalutes Idcob.
a. V i f i • C o lb . AC vet • cdic. in marg. proteclor, ut dextera ; defenfor, ut gladius.
Jofue i a.
Matth. io,
i . Cor. 3.7.1
wm IH
Mare. 1.11
i.lohan.]-
893 in Pfalmum X L I I I . Enarratio. 894
Non perfundorius fermo e f t , utdicas : Tu esipfd
Rex meus. Non quicumque hoc dicit, fed in quo
D e i regnum eft : in quo autem regnat Deus,uti-
que in eo peccata non regnant 5 non enim D e o
regnum eft commune cum crimine. Quis autem.
dicit Deumfuum , nifi qui ipfiexhibet plenum
reverenti« Se pietatisaffedum ?Jufto enim dicitur:
Egofum Deus tuus. Denique Se Thomas ubi
tetigit manu propria Iatus Chrifti, Se evidentia
indicia indubitatx refurredionis invenit , refi
pondit : Dominus meus, & Deus meus. Dominus, ]
quia redemit fervulos fuos:Deus,quia non iblum
refurrexit, fed etiam ipfe fe fufcitavir. Manda-
v it autem falutesjacob -, quia in fingulis oraculis
lalus eft : in fingulis quoque falus eft manfioni-
bus: ialusin minifteriis Angelorum,quiad pro-
tedionem hominum deputantur. Ex mandato
ergo De i ialus homini, non ex fua operatione
confertur. Dens enim maluit ut iàlus homini fide
potius, quam operibus quxreretur; ne quis
gloriareturinfuis fadis,8e peccatum incurreret. (
Qui autem gloriatur in Domino, frudumpie-
tatis adquirit, Se jad an tix crimen evadit.
ij . H ic igitur eft qui poteft dicere : in te ini-
micos noßros ventilabimus cornu. Quid eft ventilare
cornu ? Dedit Dominus cornua pluribus
animantibus 5 ut poffint fe à ferarum incurfione
defendere. Ideoque Se bos leoni frequenter re-
fiftit, urfiim proterit : cervus quoque quamvis
fit pavidus, tamen Se ipfe cornibus fe tuetur :
aries quoque arietat lupum. Ergo ea qux cor- ]
nua habent animalia, ventilare dicuntur.Sed homo
cornua non habet. Quomodo ergo ventilar?
Unde ? Vide Scriptura quid dicat : in te , inq uit,
inimicos noßros ventilabimus cornu.Qomw noftrum
es t u , domine Jefu ; Se ideo ficut non in brachio
noftro prxfumimus, ita nec in cornibus noftris
ventilandi habemus prefidium, fed in Chrifto.
Habet enim fides cornua iu a ,q u x mutuaturà
Chrifto. Siquidem non otiofe in benedidionibus
Moyfi legimus : G)ui vifus eßin rubo, veniat fuper
caput Jofeph, & fuper verticem ejus, glorificante inter
frattesfuos primogenitus : tauri decus fpecies ipfius
, cornua unicornui cornua ipfius : in ipfis gentes
ventilabit fimul ufque ad extremum terra. Hac de-
cem m illi a Ephram hac mi Ili a Manajfe. Quis eft
in rubo vifusMoyfi, nifi primogenitus D e i Filius,
> qui ait : Ego fum Deus patrum tu or um, Deus Abraham,
Deus Ifaac, Deus Iacob ? Ideo fe demonftra-
vit humanis adlpedibus j quia venturus erat ut
ab omnibus videretur. Ideo rubus urebatur, Se
non exurebatur j quia terram iftam q u x nobis
ipinas germinabat Se fentes, difponebat urere
per continenti« d ifciplinauija quàm confumere
t. per mortis xrumnam. Unde dicit Propheta: Vre
renesmeos, &cormeum. Revelavit ergo futurum
quoddam corporei fplendoris indicium,quo per
refurredionem caro ifta fulgeret. Quid enim fi-
gnificabat ignis innoxius, nifi lumina refurgen-
4:ium ? Unde prxfumfit Apoftolus d ice re , quia
ficutfiella a fe lla differì in claritatejta & refitrreffio
rnortuorum. H ic e rg o , inquit, veniat fuper caput
a. EHit. Rom.no» confumere. Sed in aliàrum ac miT. Ieilionc nini]
mucandum. Eft enim h ic cllipfis adverbii magis, v cl potius :
q u * figura minime in Coleus apud Ambrofium.
b. God. Viift. & Colb. a c cdic. omnes, quam pucatorìbut natio-
num. A lii mir. ut in textu.
tribusjofephj ut exaltet caput populi fui : veniat
etiam fiiper verticem 5 ut verticem capilliper-
ambulet , amputaturus fuperflua deiidorum ,
fandificaturus ornamenta virtutum.
16. H ic eft glorificatus inter fratres fu os } ficut
ipfe dicit : Narrabonomentuumfratribusmeis Pfal. imj.
Q u x major eft g lo r ia , b quam pedoribus natio^ w
num Cognitionem divinitatis infundere ? Quem
in vifione vidit Jofeph, quod manipulum ejus
adorarent fratrum m ànipuli, adoraret eum fol
& luna cum ftellis. Manipulus ille in figura car-
nis accipitur 5 omnisenimearo foeniim. Focnum
hoc noftrum iufcepit j ut fuum triticùm germi-
n a re t, & frudum refurredionis àdferret. Q u x -
ris teftimonium ? Audi de fe dicentem -.Nifigra^ lohan.n.
num tritici cadens in terram moriatur, ipjùm folum i +-
manet : f i autem mortuum fuerit, multum fruclum
adferet. Deniqueuticiasquia de De i Filio dicit
Moyfes, ait -.Glorificatus interfratresfuosprimòge- neut.33.
ni tus. Utique non Jofeph erat primogenitus in- I7-
ter filiosjacob, feci Ruben^nam Jofeph poft più-»
rimos erat. Sed primogenitus dicitur, qui venturus
erat,ut nationum populos congregaret.
17.Unde pulcre ait Scriptura: Tauri decus ejus.1 ibidem.
Sicut enim taurus ducit armentum } ita Chriftus
plebem gentium duxit ad Ecclefiam, induxit
ad pafeua ; ut poffet dicere : In loco pafeua ibi pW- »■
me collocavit:fuper aquam refettionis confili tui t me.
c Hujus tauri decorempro captunoltrx fragi- e
litatis armenta fecuta fiint p rxcedentem ; ut vi-
tam adipifeerentur «ternam. Mugivit hic tau-
r u s , Se mors refugit. Leo rug it, Se quis non ti-
met ? Vere maxima taurus vidima;ut ab adverfa- virg>ub. ¿.
riisadfumamusteftimonia.Quxmajorenim vie- G,irg'
tim a , quam qu x mundi totius peccatum fuo
cruore mundavit ? Audi quia ipfum taurum dic
it etiam fandus propheta Jacob • cùm revela-
ret Domini paflìonem,quem Judxi poftea perfe^.
cuti (unt. In furore, inquit,fuofubnervaverunttau- Gen. 4«». c.
rum. E t ut aperiret quia de Judxis d ic e b a t, ad-
didit : Dividam eos in Iacob, & difpergam illos in ibidem. 7.
Ifrael. H ic eft homo quiludatus eft cum Jacob,
Se femur ejus te t ig i t , quo tadu Patriarchx ner-
vus obftupuit : fignificans ex ejus fucceifione fecundum
carnem fe eflè venturum, qui fubner-
vandus effet à populo Judxorum in fui corporis
palfione. Quod non intelligentes myfterium,fta-
tuerunt ne /ìervum manducarent filii Ifrael. Et
ideo facri fanguinis feredemtione fraudarunt,
falutiferx quoque paffionis fe beneficiis abdica-
1 runt, ne vitammereanturxternam 5 quia fcriptum
eft : Nifi manducaveritis carnem filii hominis lohan. e.
ér biberitis ejusfanguinem, non habebitis in vobis
ipfis vitam. fifut autem manducai me am carnem,&
bibitmeum fanguinem, habebit vitam aternam. A c -
cipe aliud. Quid eft nervus, nifi quo corpus om-
ne conftringitur ? Corpus Chrifti Ecclefia e ft,
q u x vinculo ftringitur caritatis. Quid aliud in
Chrifto Judxi, nifi caritatis vinculum omne iol_
verunt? M erito Petrus facerdos eligiturj qui ipi-
ritu caritatis divin« triplici fe Iigavit.
17. A c c ip e adhuc quia ipfum fignificavit Moy-
I c. fclit. ver. ac Rom. cum mtT. Vi£l. Se Colb. Hujus tauri de-
| core perpetuo capta noftra fragilitatis armenta Se c. Patii, qusrdam ;
I Hujus tauri decore prò captu & c. H is còd. Rcg . & a lii quaruor
' proxime acccdcntes nobifeum faciunt.