laborantium, Sc omni ægritudine Sc inæqualita- A mortua fuerit Lex, h oc e f t , Legis interpretado
te incommoditatis abfolveret. Fadus eft etiam
in parabolani, quia carnem fufcepit, quam cru-
cifixerunt Judafi, non intelligentes parabolani
fpiritalem. Eoufque énim non intellexerunt, ut
cùm audorem vita: crucifigerent, Sc fufpenfam
in cruce cernerent carnem Domini falutarem,
moverent caput. Nam fi intellexiflent, utique
non infultaiTent,fed ingemuiflfent. Et tarnen ipfa
commotio capitis illis in fimilitudinem ceifit ; ut
corporalis ; tune plebs quali mortuo conjuge
priore,legitime nubet fecundo viro, qui ex mor-
tuis refurrexit. Eft etiam caput*mulieris hujus
Evangelium. Onde quidam myftice interpretati,
mordficàto ritu judaico,tamquam fratri defuncti
Evangelio mulierem eam nubereex Lege vo-
luerunt 3 quia. L e x annuntiaverit Evangelium.
Ideo prior L e x vir , poftea fecundi viri nuptia:,
hoc eft , Evangelii facramenta funt. D u o en im
non hoc fignificaret quod illi ientiebant , fèdB q u a l i conjugia,duo funt Xeftamenta.Unum conquodmyfteria
declarabant. Illi enim fecundum
vulgi ulum infultantes Domino movebant caput
fuum 5 ficut qui juftis infultare defiderant , fi
forte eos viderint in hoc fieculo fatigari, movent
caput.
60. Qua: commotio capitis geminum intel-
ledum habet.Rcprehenfibiles enim videntur fecundum
Scriptura: audoritatem,qui movent ca_
putjciim dicat Sc Matthieus: <>>ui tianfibant,blafjugium
vetus eft Teftamentum, quod morte viri
prioris folutum eft. Et ideo mulier illa cui Lex
mortua e f t , red e in fecundum conjugium con-
venit, h oc eft, Teftamentum novum.Sic duobus
fratribus una conjungitur, cui fuperiora peccata
moriuntur, meliora poftea facramenta reno-
vantur. H o c nobis Apoftolus evidenter expo-
fuit dicens : Jpupniam qua fub viro efi mulier, v i vente
viro, ligata eft legi 5 hoc eft, viri fui legi ,-ut
phemabant dominum Iefum moventes capita fu a. E t C e» debeat caftitatem : Si autem mortuus fuerit vir,
K . _ . ss m r 1. r i . . n \ i Marcus .- <0ui pratenbant. Tranfeuntes autem
quod reprehenfibiles a:ftimentur, docet hie ipfe
propheta , qui dicit de vinea la b ao th : Et vinde-
miant earn omnes tranfeuntes viam. Denique Sc
qui iequitur verfus, hoc f ign a t: Devajlavit eam
aper de pLva> drfingularis ferns depafius eji eam.Et
in pofterioribus ait : Et non dixerunt tranfeuntes
viam : Benediffio Dominifupervos >eo quod qui
tranfit, Sc nonftatinatriis Domini ,nondat befoluta
efi a lege viri; id eft,ut cui velit nubat,dum -
modo mortuo v iro , nubat 3 quia vivo viro, in-
quit, adultera vocabitur,(i juntfa fuerit alteri viro:
f i autem mortuus fuerit vir ejus, liberata eft a lege
viri, ita ut non fit adultera,fi fuerit cum alio viro.
H o c facramentum etiam ad Chriftum Sc E ccle-
fiam pertinere , etiam alibi demonftravit quia
magnum efi facramentum. H ie quoque non pra:-
termifit dicens : Jtaque ,fratres met, dr vos morti-
¥ ' Í h
Rom. r 1
nedidionem. Ita ergo Juda: i m ovebant caput fu- D ficati efiis Legi per corpus chrifii; ntfitis alterius, qui
per dominum Jefum,ut p rxte rirent, qui firmum ...............: r'........
folidumque fidei veftigium habere non pote-
rant. Movebant autem caput fuum, quorum ca-
put Cbriftus elTe debuerat, quem non debuit di-
movere Sc deturbare perfidia Judxorum. Sed
quia non pafli funt membra ie eile C h r ifti, ideo
caput eorum non fuit Chriftus. Non> erat etiam
Le x caput eorum, quia exfpoliabantur & Lege
a populonationum. N o n fuit his caput verbum
ex mortuis refurrexit. Quomodo mortificatus.es
L e g i ; nifi ut tibi Legis umbra moriatur,cùm ac-
cedis ad facramenta cæleftia ? N e c enim aliter
debes accedere ad Evangeliumjnifilblutus in ter -
pretationis corporalis impedimentis, Alioquin
adulterium eft, veris falla mifeere : pudicitia autem
ipiritalis, fi anima tua exuta omnibus inipe-
dimentis devia: cognitionis, fine ruga aecedat
ad D e i verbum.Ergô ficut Ecclefiæ caput Chrif-
D e i ; quia amiferant prophetas,& apoftolosnon E tus , ita Sc Synagogæ caput Le x 3 hoc eft, iis qui
habebant. H o c de reprehenfibili commotione
capitis didum fit. Eft tarnen Sc laudabilis capitis
commotio: reprehenfibilisjudxis,laudabilis
populo nationum. Quid eft enim cap ut, nifi in
quo fenfus funt ? Oculienim làpientis in capite
ejus 3 quosmoveri oportet oculos, id eft, mentis
tux fènfu s , ne aliquo torpore pigrefeant. Move
ergo prudentiam tuam, move lapientiam, move
cogitationes tuas cxleftium collatione fermofub
Lege funt: propter quos Apoftolus fecit fe
efle fub Lege, cum fub Lege non effet; ut eos qui
fub Lege fu n t , lucrifaceret. E t iterum d od or
gentium fadus eft, quafi eflet iple fine Lege ; ut
eos qui erant fine Lege,adquireret Chrifto. Pul-
cre autem ait quod fine Lege D e i non effet,&: in
L ege Chrifti permaneret.
6z. L e x autem Synagogæ caput non à princip
e quia Chriftus erat caput veteris Synagogæ,
num,& propheticorum dilputatione verborum; F quam Moyfes fundavit Sc condidit. Denique
ita utnon pecces in Teftamento De i,ied fid e s
firma fit. Sunt enim h xretici qui movent fènfu^
fuosjut perfidiam tarnen, non fidem excitent.
61. Sed jam expreffius de ipfa capitis commotione
qua: in fimilitudinem populieft polita,
dicendum eft. Quis eft caput populorum, nifi
Chriftus? Caput enim mulieris v i r , caput viri
Chriftus. Sed Sc Lex caput intelligibilis mulieris.
Denique fub Lege tarn quam mb viro eft
populusjudxorum 3 quia Lex vo/xoi dicitur grx-
ce;& ideo Synagoga vó/xa quafi mafeulo copulata
eft, fed Legi corporali, non fpiritali ; hoc eft,
ritui Legis judaico, cujus vinculis illigataeft, le-
gitimi nefeiens facramenta conjugii. Si autem
•*. Mulieris hujus, nimirum intelligibilis; hoc c d , plcbis Judaica:
audi dicentem quia verbo Domini fundata eft.
Fide ^ inquit, Moyfes grandis fatfus negavit fe effe 1
Pharaonis regis nepotem. Maluit enim afflictis com- 2
pati, quam temporalibus delectari : majorefque div
i tias äfiimavit, drpratulit thefauris dfgjpti, im-
properium Christi. Adfpiciebat enim mercedem rc-
promißionum Dei, qua: eft refurredionis gratia.
Sed ubipropter perfidiam Judacorum mortuum
eft infidelibus D e i V erbum, Sc excidit pedori-
busjudxorum 3 legis fpiritalis intelledus occu-
buit, Sc nupfit Synagoga ritui corporali, obfèr-
vationique perfidia:. Sed non fuit illa fobrietas
fpiritalium nuptiarum,fed adulterium caftitatis.
Ideo Synagoga libera elfe non potuit , qua: ma-
, uc lupra exponicurlenuplèra
t, Sc non crediderat refurredionem A littera: fequentesinterpretationem, non fpiritus
Chrifti futuram. Unde bène ei nupfit Ecclefia, intelledum; littera autem occidit. Litteram ergó
cui fecundum facram difpenfätionem lecundum occidentem fequentes, Sc ipla appellationerecarnem
mortuus eft Chriftus 3 ut illa ju d x a ani- fonantes fcribxipharifiEi autem funt,hoc eft, qui
ma qua: antefuerat ligata pec cato, per mörtem à veritatis imitate divifi funt 3 phares enim ii>
Chrifti abfolveretur vinculi» delidorum. N o n terpretatur divifio. Dividunt autem pharifiei
nubit ergo mulier alteri viro, nifi mortuus fuerit hòc genere verba Legis , ut refb n en t, Sc in ipfa
vir fuus 3 hoc eft, nifi à vinculo legitimi amoris meditentur : fpiritalis autem myfteria Legis Sc
fuerit abfoluta. Si autem mortuus vir ejus fuerit, facramenta non videant. Nam fi Lex fpiritalis
liberata eft. eft, utique pra:cepta Legis funt lpiritalia,& ope-
63. Sane tenebatur ex L e g e , ut fratri p roprii B ra ejus fpiritalia funt. Docentes ergo qua: M oyconjugiscopularetur
3 fi fernen nullum maritus fes feripnt,onera gravia ligant corporalibus Leei
reliquiflet. Quod vinculum magis nedebat gis (gravia funt enim qua: contraria jugo Chrif*
interpretatio littera:, quam gratia fpiritalis.De- ti funt ) Sc per dodrinam fuam deviam gravia
nique habebat in voluntate frater d e fu n d i, ut fi onera imponunt auribus audientium ,qux ipfi ne
n olle t, non acciperet fratris uxorem ad fernen
defundi refufeitandum. Unde calciamentum
fuum folvere jubebatur ,u t eilet a nexu copula:
ejus exutus , quam a fui gratia oftendiflet alie-
nam. Sic enim feriptum eft , quia lolvebat vir
tantum quidem voluntmovere, u tà corporalibus
Legis ad fpiritalia Scriptura: verba commo-
veant. Sic enim intelligendumeft, quia4digito
fuo nolunt movere illa; hoc eft,nec exiguo puncto
atque momento transferuntfeadintelligennh.
s,- 7- calciamentum fuum , & dabat proximo fuo a di- C tiam fpiritalem. Hinc eft Sc il!ud,quod feriptum
cens: H o c erit in teftimonium in Ifrael. Et dice-
bat propinquus: A c c ip e , Sc adquire tibi tu. Et
iolvebat calciamentum luum. Dicebant etiam
adftantes: Det tibiDominus uxorem, qua intratdo-
mum tuam , ficutRachel dr ficut Lia ,qua adificave-
runt utraque domum ifrael, dr fecerunt virtutem in
Ephrata. Sed hoc ex littera: interpretatione Ju-
dxum ligabat. Ceterumfigura erat, quod Chrif.
tus venturus eflet in terras, qui femen defundi
fai 1 1 .1 *
eft : Jpuodfi in digito Dei ego ejicio d¿emonia. Quid
fit digitus, interpretatur ipfa Scriptura, qua: dicit
in alio libro Evangelii : guodf i *n Spirita Dei
ego ejicio damonia. Digitus ergo D e i, Spiritus Dei
eft ; Deus enim Spiritus eft, Sc nihil habet in fua
fubftantia corporale, fedtotus eft Spiritus. In
Spiritu ergo D e i ejicit dxmonium, qui in digito
De i ejicit. Unde Sc fandus David ait : guoniam
videbo c&los tuos, operadigitorum tuorum ; hoc eft,
populi-refufcitaret. Merito fratris 5 quia didum D Spiritus tui opera funt cæli,ficut Sc feriptum eft:
e f t : Narrabo nomen tuum fratribus meis; Sc: Quorum
patres, d r ex quibus chrifius fecundum carnem.
V e l quia Evangelium defund x Legis repara-
tionem operaretur in pofteris 3 ut fernen quod
Le x non reliqu erat, Evangelii tenor refufcitaret.
<$4. N o n mirum ergo fi caput fuum prava interpretatione
moverunt3 ut ipfi ä ie deturbarent
lapientiam,fux falutis audorem : aut certe mo-
Verbo Domini cali firmati fu n t , dr fpiritu oris ejus
omnis virtus eorum.
' 66. Ut ergo concludamus difputationem 3
fcribx Se pharifiei nihil ad interiorem hominem
referunt, qui utipfe ad imaginem Dei Se fimilitudinem
fadus eft 5 ita in iisqua: cogitar Se qua:
meditatur,debet magis qua: fpiritalia funt,quam
qua: carnalia cogitare. Totum ergo ad illum ex-
teriorem, ad illum terrenum hominem referre
Lue. IM O .
Matth. I I .
F fai. 8.4.
Pfal. 3 1 . Í .
vendo caput fuum, caufa fieret commotionis E contendunt : Sc ideo omnia eorum opera talia
capitis non paucis; fed populis. Commotio ha:c funt,ut videantur ab hominibus3non ut placeant
capitis fad a eft : quandoquidem in omnem ter-
Patri, qui in abfeondito videt. Timent enim fua
ram exivit fonus eorum ; ut fieret omnis terra
opera re velare.
Domini,& regnum Domini eflet in nationibus..
Unde Sc in pofterioribus dicit : Dominas regna-
v it, irafcantur populi: qui fedes fuper cherubim,mo-
veatur terra. Q uod pu lcreAquila interpretatus.
eft,ut*iAaAetfi«t d iceret; h oc eft,tranfmutatio-
nem,quæ eft de loco ad locum, de Judæa ad po-
¿7. Hæc eft ergo commotio capitis quæ facta
eft in populis: vel,ficut A q d ila& Symmachus
dixerunt, in gentibus 5 omnes enim gentes m o-
verunt caput fuum, ut Legem fpiritaliter inters
pretarentur. Nemo fecundum litteram Legis ie
putet effe falvandum3quia littera Legis maledicpulos
nationum. Q uod ex ea ledione quæ in F tum habet : fpiritus benedidionem adfert. N e -
Evangelio eft,liquido poterit manifeftari, quem-
admodum Lex motafit,dicente Scriptura; Super
cathedram Moyfisfederuntfcri'badr pharifai. Omnia
ergo qua dicunt vobis , fervute ó 'fa c ile : fecundum
opera eorum nolite facere ; qua enim dicunt, non fa--
ciunt. Alligant autem onera gravi a ,dr imponunt
fuper humeros hominum : ipfi autem digito fuo nolunt
e a movere. Omnia autem faciunt, ut videantur ab
hominibus.
65. Q uid eikfederuntfcriba 3 nifi quialitterafcri-
bitur ? unde Se g rx ce dicuntur fcribx,
a. Rom. edit, fola , ó» dieebat : Accipe, & Acquire tntibì fropin-
quitatem inenm ; & hoc erit intefiimonium in ¡frati. Etfolvebnt & c. :"¡
* . V ix adducimur uc eredamus genuinum eflc ¡ tum ;
quod legatur in L X X . ximoir i«(paA«
t S ii A«e"f ; turn quod ea
vox ab nlefn entmin, & alefannilem ; u
:omipce habent mlf. lonmo
ex operibus Legis juftificari poteft ; quia fub
maledido funt omnes, qui fub littera funt. Fu-
giantergo omnes maledidum L e g is ,& confu-
giant ad benedidionis gratiam ; ut benedidio-
nem habeantin cæleftibus,in ChriftoJefii, qui
mortuus eft pro nobis, ut fides tranfiretad gen-i
tes : quietfi vir fuit ante Synagogæ, nec ipfam
defèruit, Se nos redemit ; illam enim non déférait
, ut reliquia: falvæ fierent : nos redemit eligendo
populos nationum.Hæc ergo eiedio gentium
fai us Judæis 3 reliquia: enim non per opera
giffime abhorreat. Conjicerçmus libencius feriptum fuiffc,xe^aAÌf
xinru vel potius, àMiiaw : .precipue cùm Aquila verbo eidem
voci cognato in ipfo hujus pfalmi titillo ufus fiie rit , ubi Mobilio
tefte , ita legebatur , Hit »Moia« Ö Iw/jm- tunl tir va&oami AQi- •
l*ÌAtx & c.