in ofFenfìonem labia loquéndi fedina prorum-A pro omni otiofo verbo rationem es redditurus?
pane. Et Job plagam iìiam filentio v ic it , 8c tole-
ranriaan fuam tacitu mirate fuperavit. Non. bene
creditur carni : viciflemus, fi È va tacuiflèt. Ergo
primum illud proceffit ex voce peccatum , 8c
ferpens ille nequiifimus atque verfutus per v o cerei
nos ante tentavit. Atque utinam aut Adam
furdus fuifle t, aut Èva obmutuiffet i l le , ne vo cerei
Tua: uxoris audiret 3 ifta , ne loqueretur mar
ito , 8c lubrica vocis miniilerio ferpenris in virum
Si pro otiofo verbo periculum e f t , quanto magis
pro criminoib ï N o n omne quod otiofum , eft
crirhinofum : fed omne quod non frudtuofum ,
periculofum atque eradicabile ; omnis enim arbor
non faciens fruftum ,excidetur, 8c in ignem
mittetur. Cùm moveturanimus, exagitatur fti-
mulantibus adverfariis,obftrepentibus, illuden-
tibus, criminantibus, excidit verbum commo-
tionis jideofilentium 6c tutum eft ,8c decorum,
venena transfunderet. Cain quoque etfi B quod férvateum gravitate cautelam. Quid enim
parricidio naturam violavit humanam, 8c obli- labia n oftra, nifi qua:dam noftra vincula fune ?
teravit impius jura pietatis 3 tarnen per vocem
facrilegiumfcelerifuo ad d id it,u t negaretDeo
necati fratris interitum. Quid de fingulis dicam?
Populus ipfe ele&us a Domino, cui tacitus Moy-
fes aperuit mare, ingratus carieftibus beneficiis
©bmurmurabat, quo divinam contraxit offen-
fam. Deinde ipfum ducem invii illius atque inu-
fitati itineris Moyfen refpuit, 8c ä fratre ejus A a ron
deos fibi fieri quos co le re t, poftulavit.
4. Unde etiam ipfe cönfiderans tanta vocis
pericula: Dixi, inquit, Cußodiam viasmeas. Qua;
firet igitur ifta: via: hominis , qua: magnopere
p rxca vend ie, ne quid gravioris offenfionis in-
cur ran t, admonet nos tantus Propheta diligen-
tius confiderare, Admonet etiam Salomonejus
filius paterna; mentis interpres perfpicaeius exa-
minare, qui fe r ip fit: Tria mihi funt impoßtbilia
intelligere, dr quartum quod non agnofeo. Veftigium
Denique vinculis labiorum fuorum unufquilque
conftringitur. Ideo iàpiens in tempore ta c e t , 8c
iècum ipfe confiderat quo tempore loqui debear.
D e quo pra:clare ipie Salomon : Labi* Sa-
pienti s alligata funt intelletfu. Quando ergovides
illudentibus protervis, fapientem ta c e re , die :
Ligavit ifte intelle&u labia fua ; hoc eft pruden-
ter tacet, ne labiorum fuorum vinculis alligetur.
C Pofuit ori fuo cuftodiam,iepfit aures fiias ipinis,
vedlem adhibuit foribus orisfui, ièrvat theiàu-
rum cordis fui 6c argentum eloquii fu i, ut exa-
minatum 8c purgatum, quando o p o r te t, p rofe-
ratj ne quifquam prius fur in cor ejùs autperflir—
batorirrumpat, 8c ad eos captivum trahat,qui-.
bus flagicia fua vendat.
6. Meditabaturjudas Chriftum vendere, ièd
revocabat eum tanta Domini gratia, 6c quiedam
paterna: delinimenta pietatis, quibus furor ejus
aquiUvolantis, & viamferpentis in petra, drfemi- £) molliebatur : nec erupiffet in feelus, nifi fe in cor
f navis, in pelago naviganti s , dr v i as viri injtt-
ventute, Talis v ia rmlieris adultera , quapoßquam
egit, ablu ta nihilegiffe fedicit iniquum. T r ia ergo
impoilìbilia fibi eile dixit ad intelligendum , 8c
qpartum quod ille habensinter homines fapien-
tia: fighaculum , non agnofeeret, viarum videlicet
viri in juventute proceifum. Quarum igitur
vel inexplicabilis, vel difficilis agnino, poteft fa-
cilis earum effe cuftodia ? Unde non immerito
ejus, quia Chriftum fallereiè p utaba t, adverià--
rius demerfiffet. N o n ergo dubites quando ali-
qui cibi molefti funt volenti fervare jufticiam,mi-
niftros efle illius nequiifimi peccatori*, qui omnium
audor eft flagitiorum.Videbat Da vid pro-
pheticis oculis, agnoicebat ejus fìguram ; ideo
ta c e b a t, neilliusfaceret voluntatem,quiinter-
turbare geftitaffe&um. Premebat vocem, elau-
debat portas iuas filentio, pra;tendebatineopaipfe
David delictorum juventutis fuænon de- E le n t ia , 8c taciturnitatis vigilabat cuftodia;ne
fenfionem obtulit ,fed ôblivionem rogavit. De-
licta , inquit, juventutis me a, dr ignorantia mea ne
memineris. N o n immerito igitur Salomon dixit
ie non agnofeere quod pater ejus, in quo major
D e i gratia fu it , fe ignorafle teftatus eft. Et for-
tafledeli&a juventutis ad fervorem retulitcar-
n is , ignorantiam autem ad verborum prolapfio-
nem, quæ non ex iententia noftra, fèd impetu
quodam & curfu loquendi plerumque funduninimicus
ob rep e re t, ne de clauftris oris vagus
aliquis iermo & incautus exiret. Ideo fortior eft
patiens, qui ie ipfum contine t, quam quiurbes
capit. Juftus ipie fibi clauftrum ell, ipfe fibi per-
v igil cuftos.
7 .Cum fibi ergo ipfe pnEtenderet,loquebatur
in fiio co rd e .- Pofui ori mco cujiodiam, dum confijlit
pcccatoradversum w^.Adeft femper inimicus, quia
Temper infidiatur. Etfi ilium non vides,adell; ettur
j quod periculomm effe Propheta cognof- p fi ilium non ientis, incurlat. Sin on vides j vi-
- cens a it: Credidi propter quod loquutus fum. Supra
fundamentum ergo virtutis v o x tuta e f t , fine
fundamento, lubrica. Ideo quafi quodam tuba:
iono fcriptura: divinie eledus interpres incre-
p u it : Corde creditur ad jujlitiam: ore autem confef
Jiofit adfalutem. Fides Credentium principalis
e ft, confelfio exfecutionis.
j. Quomodo igitur propofuerit fan&us propheta
D a v id , aut propter quid cuftodire vias
fuas, audiamus :Vtnon, inquit, delinquam in lingua
mea. Si hoc cavet P rop h eta, tu non caves ?
Si hoc metuit, in quo De i gratia loquebatur,
tu non metuis, qui erroris verba non refugis, 6c
theatralibus fermonibus deletlaris ? T u non re~
formidas, cui icriptum e ll in Evangelio , quia
denti crede: ConfJlit,inc[uit^peccatoradversHm me.
Qui videt peccatum fuum,videt etiam peccato-
rem fibi in iis quæ geiTerit, illudentem. Qui autem
peccatorem præviderit, poteft vitare peccatum.
Videbat Da vid confiftere adverfùm fe
peccatorem ; quando Semei maledicebat 6c la—
pidabatregemfiuum, & clamabat : Exi virfan-
guinum. Neque enimtam præruptus fo re t, ut
nec tanti regis reverenda moveretur, necarma-
tum ejustimeretexercitum ; cùmunus deexer-
citu ejus conviciantem potuiffet occidere : fed
amentem diabolus fecera t, qui eum impellebat
ad mortem. Ideo Da vid adverfus auftorem magis
præliabatur, quam miniftrum perfequeba-
tur. Quid enim magnum, de homine invalido
vindicari, quern ad furorem alter urgebat , in A me folum relinquatis : fed non fum folus, tftioriiam
cujus nece peccator habuiffet voluntatis effec- Pater mecum eft.
r _ _1 l; 9 ..at-Un turn ? N o n gladio diabolus, fed verbo tDi peii Tvriinr>-_ rrs liiH-IIC PVi
citur ; ideo taceat lingua hominis, D e i Verbum
ioquatnr. Denique & Chriftus tacebat antePi-
lati judicium conftitutus,ut nobis daret formam
tacendi 5 quia lingua corporis faciliseftaderro-
rem, p roclivisad lapium. Sunt autem 6c qui ta-
centesloquanturjficut Moyfes qui ftabatadto-
nitus, 6c taceba t, cui dixit tacenti Deus : Jgutd
10. Juftus ergo ad verfus infolentes fibi ta c e t,
juftus orat. Audijuftum orantem .Pro eo utme di- pf*l- 108
Ugerent, detrahebant mibi : ego autem orabam. J ufi
tus maledicentibus fibi benedicit j ut faciebant
apo fto li, ficut Paulus adferit dicens : Maledici- g Cor. 4.
mur, & bcncdicimus.]uftns diligit inimicos fuos. IJ'
Vide quemadmodum paitlatim per gradus fin.
gulos adfcendere docetur ad incrementa virtuclamas
ad me ? Ut Sufanna, quæ tacuit in pericu- B turn, dicente Domino : Diligi te inimicos veßros.
lis fuis, 6c Domimis exaudivit earn. Ergo etiamfi
in te verbum D e i fit ì & tacebis in D e i v e rb o ,
£c tacitus clamabis, ut audiaris à Chrifto.
8. Meditare ergo quæ Chrifti funt, quæ Cecum
meditabatur propheta D a vid , in quo ea
quæ fecum in hoc pfalmo meditatimi effefe di*
c i t , ante in eo locutus eft Chriftus. Sic enim fcri-
34-1}. ptum eft : Ego autem cum in aliquo mihi molefti ef-
fe n t , induebam me cilicio ; & humìliabam injejunio
Juftus orat prò calumniantibus; quia 8c hoc prce-
cepitDominus adjungens: Benefacite iisqui ode-
runtvos > orate prò calumai antibus d r perfequentibus
vos. Iplè eft per omnia juftus, quiha:c cuftodit
& fervat. Primum, quia ta ce t, 6c non refpondet
inimicis : deinde quiiiorat, hoc e f t , non eft otio-
fus affe&u» Et qui o r a t , bona o r a t , non ea quee
cuiquepollint fuo inimico nocere. Plus eft ergo
orare, quaiyi tacere. Juftus maledicentibus fibi
Matth. /. 44-
ibidem.
animam me am, d ' oratio mea in finu meo conver- C benedicit* Plus eft 6c hoc quam orare pro ie j fetetur.
Quid e f t , in aliquo ? Q uia tunc maxime aut
fermo non opportunus elabitur, aut affeclus movetur
5 quando vel in dolore aliquo òc triftitia fu-
mus, vel indignatione animussgrefeit, vel ali-
quibus ibllicitudinibus impeditur, aut difeepta-
tionibusoccupatur. Qui igitur molefti »Primum
de ipfo au dore peccati 6c angelis fuis intelli-
g e : deinde de iis a qui malunt fequacesejus efle,
quam Chrifti. Impellitur uxor, ut fancti Job :
curus enim fui benedicit e i , quern non t im e t,
aut etiam ei quem ante metuebat. Juftus diligit
inimicum. Plus eft diligere, quam benedicere}
quia major eft mentis d ile& io, quam fermonis
gratia. Juftus benefacit ei cujus odiis appetitus
eft. Jultus orat pro calumniantibus. Bona cari-
tas,6C pietas b o n a : utrumque D e i, 6c utrum-
que eft D.eus 3 quia car it as eft Deus, ut dixit Johannes
in epiftola. Ideo utrumque conjunctum
E
amicus ,. quod in illo ipfo libro manifeftatur : fi- D e f t : Diligite inimicos veftros ’ orate pro c
liu s , ut Ab e flalon : fervus, libertus, domefticusj n't antibus dr perfequentibus vos. Plenitudo Legis
q' u-i a- inimici ho' mini- s eti• am d1 ome.nft vic.ii ejus , u_t _n caritas ;
^ etjam jjgjc Evangelii plenitudo
exagitent eum finguli. Q uod igitur remedium
adverfushujufinodianimoruma:gritudines ; nifi
patientia, nifi filentium ? E t y quod eft gravius,
ille te magis la ce flit, qui beneficiis tuis ufus fit :
£c inter ipfos amplius ille exafperat, qui plus
tibi debeat ; quo magis ingrati hominis acerbi-
rate , aut vilis alicujus perlona: indignitate mo-
yearisrgo juftus, etfi amicus ei eft infolens, do-
le t pro amico j quia idcirco amicus fuus labitur,
quia à tentatore impellitur. Si pro amico d o le r ,
multo magis pro u x o re , pro filio 3 f i eos quoque
fibi infolentes experiacur : 6c fi frater exagi tat,ut
Efau fanctumjacob, dolet 8c quxrit fibi iratrem
reconciliare, vel fugere à facie ejus 3 ut Rebecca
fuadebat, ne iracundia fratris occafionem no-
cendi aliquam reperiret : et fi proximus autdoeft
pro calumniantibus 6c perfequentibus nosjubet
o ra re , u t peccatis eorum veniam poftulemus 3
ficutdivinojudiciojob iandus eledus eft , cujus
oratio regum illorum calumnianrium jufto abo-
leret offenfam.
11. Ergo etfi infirmus e s ,ö r a > etfi fortis es ,
ora. Infirmus pro te ora s , fortis pro inimico tuo
E ora s.. Bonum feutum infirmitatis , oratio. T u
oras , 6c Dominus te protegit. Bonum feutüm
etiam triumphanfis , ut inimicum tuum quem
poifis ferfte , defendas 3 ne ab aliquo trucide-
tur , 6c ( quod eft majus) a C h r ifto , qui dixit 1
Mihi vindittam, d“ tgo retribuam. Ha:c eft oratio,
qu^ in finum convertitur deprecantis, fruc^
tum referens eorum qua: voluit impetrare5 ut
dona in ejus animam ac meutern recurrant, qu®
popofeit d Domino 3 ficut in pofterioribus hic
mefticus, dolet : 6c fi minifter, aut libertus, aut F idem propheta te doeuit dicens : s ic benedicam
■54'
ièrvus , fert patienter , 6c in his omnibus tacet •
ne ei refpondeat, à quo eum cernit impelli. C o n ,
viciatur ergo ex domefticis aliquis ? dolet 6c tace
t : conviciatur libertus ? tacet : conviciatur
fervus ì tacet. Sic vincitur qui Iiiqueum ejus ani*
mæ per efeam vocis extendit. T a c e ergo 8ç tu
eùm tibi indignus conviciatur: tace cùm tibi fervus
, 8c maxime tuus, contumeliam faç it j 6c die
? in corde tuo : Ego taceo : Tu autem ne taceas, Domine
3 6c adde : Ne difeedas a me, ut D a vid pro*
pheta dicebat $ hoc e f t , ne folum me impdgnan-
tibus derelinquas. N o n eft enim folus, cui Deus
præièns eft. Accipe eeftimonium.fi«, inquit,
venit hör a , ut difpergamini unufquifque in fua , dr
a. Cod. Reg. & a lii quatuor cum ant. edit, inmarg. 2ui maluntft
te in vita mea, dr in nomine tuo levabo manus meas.
Tamquam adipe dr pinguedine repleatur anima mea,
Ipfe eft finus animie, fècretum orationis ejus, pe*
netralia voluntatis , 6e quiedam recurrentium
votorum intima receptacula. Unde 6c juftMn
Abrah^finu requiefcereleguntur, quod in ejus
g ra d a , in ejus requie, in ejus placiditate requief-
cant, qui conformem eiinduerintfidem, 8c eam*
demin bonisoperibus fecerintvoluntatem.
12. Sed forte miretur aliquis, cùm Dominus
dixerit per os David,quod humiliabat in jejunio
animam fuam; quomodo ipfe Da vid alt in pofterioribus
; S i non humiliter fentiebam -, fed ex aitav
i animam meam. Verum is confideret aliud effe
M m t t m
Pfal. 61. s-
Ö* 6»
Pfal. 34 ij-
Pfal. i ) o x.