i . Jehan-4-
8.
Matth- -f.
t f.q tu ft - 1
c. A n quod.
Msttth, 19.
b
quando Chriftiano viro gentili* m u t o non le- A 8. Oftendit autem hic Ioeus, q u * B B |
. 1 T?__ ______ u-if»v»r»nia • o-iliratem humanam fcripta gicime copulatur. Ergo ubi n u p t ix , harmonia: iunt , non a D e o
«bi harmonia, Deus uingit. Ubi harmonia non
eft , pugna atque diflenfio eft : quai non eit a
D e o , quia Deus caritas eß.
4. N o li ergo uxorem dimittere, ne Deum tux
copulx difEtearis auftorem. Etenim fialieno s,
multo magis uxoris debes tolerare 8c emendare
mores. Audi quid dixeric Dominus: ^ u i dimittit
midierem, facit eam mccchari. Etenim cui non licet
Deut.x 4. i .
Matth- 19-
S.
Ce». %. 14 .
gilitatem humanam fcripta funt , non d D e o
fcripta. Unde 8c Apoftolu s : Denuntio, inquit, »0» 1. c«r.7, >
ego , fed Dominus, uxorem a viro non d'tfcedere. E t *
in fr a : Ceteris , inquit , ego dico , non Dominus: f i ibidtm.ix,
quisfrater infidelem M e t uxorem, & relinquit earn.
Itaque ubi eft impar conjugium, lex D e i non eft.
E t addidit-.Jguodfi infidelis difcedit,difcedat. Simul ibidem.,j;
idem Apoftolus negavit legis efle d ivinx , ut
conjugium qualecumque folvatur: nec ipfeprx-
'^Ventev’iro,'mutare conjugium, poteft obrepere B cepit, nHe cd.1e _d it deferentia- iuiifAtonrr iiMtartepmm ffrend rcnuLiyiytncL
viro, _ ------ . j r . — pam c abftulit deftituto. Haec morahter.
9. Tamcn quia fupra propofuit regnum D e i
e v angelizare, 8c cum dixiflet de Lege unum
apicem non poflc cad ere, fubjecit : Omnis qui dimittit
uxorem fuam ■> dr ducit alteram, muchatur.
R e d e admonet Apoftolus dicens facramentum
hoc magnum efle de Chriito 8c Ecclefia. Invenís
igitur conjugium quod nemo dubiteta De o
conjun&um, cùm ipfe dicat : Nemo venit ad me,
libido peccandi. Itaque qui audor erroris, etiam
t c u s culpa: eft. Q u o cum parvulis focta dimitti-
tur ? Quò titubanti veftigio grandxva detrudi-
tur? Du rus , fiexcludas parentem, pignora te-
meas -, ut ad contumeliam caritatis, addas etiam
pietatis injuriam : durus,fi propter matrem etiam
filiosfimul pellas-, cùm magis redimere a patre
liberi debeant culpam parentis. Quam periculo-
fum, fi fragilem adolefcentulx xtatem errori
W m ,¡
offerasi Quam impium , fi ejus deftituas fenec-C nifi'Pater men p i mißt me, adtraxerit eum ; file
tu tem , cujus defloraveris juventutem s a Ergo
inhonoratis ftipendiis 8c veteranum imperator
dimitcat inglorium,atque imperii fui pofleifione
detrudat J 8c rufticum laboris fui efFcetum agro
fuo propuliet agricola ? An quod in fubditos
n e fa s e ft,in comparem fas eft?
5. Dimittis ergo uxorem quafi ju re , fine crimi-
ne 8c putas id tibi lice re , quia lex humana non
p roh ib e t: fed divina prohibet. Qui hominibus
enim folus potuit has" nuptias copulare. Et ideo
myftice Salomon dixit : A Deo praparabitur viro j
uxor. V ir Chriftus, uxor Ecclefia e ft: caritate ]
uxor, integritate virgo. Ergo quern Dcus traxit
ad Filium, non ieparet periecutio, non avertat
Iuxuria, non Philofophia deprxdetur, non mani-
chxus contaminet, non arrianus avertat , non
fabellianus inficiar. Deus junxit.Judxus non fe-
paret. Adulteri funt omnes qui adulterare cuobfequeris,
Deum verere. Audi legem Domini, D piunt fidei 8c fapientix veritatem.
cui obfequuntur etiam qui leges ferunt : g u a
Deus conjunxit, homo non feparet.
6 . Sed non folùm hic cxlefte prxceptum, fed
quoddam etiam opus De i folvitur. Paterifne,
oro, liberos tuos, vivente te, efle fub vitrico 5 aut
incolumi matre, degere fub noverca ?P on e , fi
repudiata non nubat. Et h x c viro tibi debuit
difplicere , cui adultero fidem fervat ? P o n e , fi
nubat. Neceifitatis illius tuum crimen eft : 8c
10. £)uis liber efi, inquit ,ifie repudii matris veßra,
quo dimifi eam ? Audifti repudium, crede conjugium.
A u d i f t i quid Judxorum plebi ipfe v ird i-
cat : Ecce in iniquità!ibus vefiris venditi eftis, & in
peccatis vefiris dimifi matrem veftram. Mane ergo
tu in domo patris , mane cum fponfo , enitere
ut placeas viro. Mens q ux credidifti D e o , efto
fortis mulier, qualis illa vel anima ecclefiaftica,
vel Ecclefia , de qua dicit Salomon : Mulierem
Efai. jo.i
coniuriuro qnod p u ta s , adulterium eft. Quid E fortem p i s inveme'tíP rensfior autem eft lapidi-
eni■ mJ °rerfe r t, b. .u...t.r..u..m.... ..i.d.. .. aplerHta cIrÍimIinnisK co>nferf- k.Knrpri^c nn^ ralis eft: confidit m e a virluus.
fione , an mariti fpecie adulter admittas j nifi
quod gravius eft legem criminis fecifte , quam
furtum ?
7. Sed fortafie dicit aliquis : gtgomodo Moyfes
mandavit dari Itbrum repudii, & dimittere uxorem?
Qui h o c dicit,Judxuseit: qui hoc dicit, Chriftia-
nus non eft. Et ideo quia hoc objicit, quod ob-
ieclum eft Domino, refpondeat ei Dominus : Ad
bus prétiofis, qu x calis eft :in ea vir fuus.
Videamus quid h x c viro faciat fu o , quod opus
ejus , quod fit obfequium , cur confidat in ea
Chriftus.
li. Bona uxor virum fuum veftit. Veftiat Jefum
fides noftra corpore fuo , veftiat carnem fuam
divinitatis fux gloria -.ficut 8c illa bina veftimen-
ta fecit viro fuo ; ut 8c in prxfenti 8c in futuro
fxculo honorificet eum. N o n mediocris h x c fe-
Prtv. ji.
ibidem, il
ibidem- li
&f‘ìduritiam,
inquit, màis irßri fermißt vobis Moyfes F mina, cujus tale textrinum eft : quámnon moldare
lìbrum repudii, & dimittere uxores: ab initio
autem non fu it f c . Moyies permifit, inquit, non
Deus juflìt : ab initio autem Dei lex eft. Q u x eft
. lex De i ? Relinquet homo pairem & matrem , dr
adharebtt uxori fu a , & erunt ambo in carne una.
Ergo qui dimittit uxorem, carnem fuam feindit,
dividit corpus.
a. Omncs edic cum tribus ìtiiT. inhonoratum ft¡pendìis. A lii mff.
inhonoratis ftipendiis. O ptim e , fi voce ftipendiis, prò annis in mi-
1 licia peraólis lumas ac fubintclligas militem. At paucis inccr-
j c i l i s ubi cundli mif. & edit. qttajì jure , fine crimine, in tribus
■Gratiani codicibus , ut teftantur ejufdem correiboxes , habetur ,
quam fcis vivere fine crimine. Quod porro de lege fiumana divor-
tium non prohibentc d ic itu r , credibile eft S. Doclorcm refpicere
ad Leiicm a Conftantino Magno latam , qua; continctur lib. 3. Cod.
T h c o d .T it . 16. De repuditi- Ha cenimctfi repudii caufas qux an-
tea pluiima-ac nonnumquam leviifima: fuerant, ad pauciorcs re-
.duxerir , illius tamen ufum ncquaquam collie. Sed fianc effe
lia lanx fila carpentem , fed pretiofx virtutis
penfa trapianterai vir ejus inveniat: q u x manus
extollat in nodibus, & ad libram dirigat opus,
morumque fuorum pondus examinet, geftorum
quoque noverit fervare menfuram, gloriofi fub-
tegmen laboris intexens : iollicita quando vir
redeat, anxia atque fufpirans, 8cjam cum viro
minoris mali tolcranciam, ut gravius v iraretur, non obfcurc indicai
Ambrofius*
b. Era. a c G ill, in corp. utrum aperta . . . . adulterum admittas:
in marg. autem cum duobus raff. & Rom. edit adulterium
admittas. Reliqui mff. ut nos in textu 1 duos tamcn excipimus »
ubi lapAi calami fcriptum eft . . . . adulteram dimistas , ut apud
Amcrb. errore etiam typ o g ra ph i. . . . adultera dtmittas. Vidctut
autem maritus dimittens uxorem qua: alteri n u b it , propeerea
adulter d ic i , quòd in cum uxoris adulterium r e d i t , ut proximo
ante cxpqfitum eft.
c. Mff. aliquo t antiqua manus ,abftulit de inflittiti.
fuo
ì.&
I il.
v“P?,f5 e« m B : Moras W m ■ A I cui dicitur ; Nemo tollit panem fi- H I
venire, telhnabo ìpfa ad eum ; occurram ei facie Iiorum,& mitrit canibus. A gn o v it hunc panem “ ■
ad raciem,cum venire empent m gloria fua. non panem effe qui videtur, fed illum qui intel-
11. Veni domine J e fu ,u t invenias fpqnfam Iigitur 5 8c ¡deorefpondit : ’Vtane, Domine nam
’ non contammatam, non adulteratam, & catelli eiantde micis c a iL t de mente domiquat
non violaverit domum cuam, non mandata mmrn fuorum. Mica; iita: de ilio pane fune. Et
neglexerit D ic a t tibi : Inveni quem dilexitanima quia panis verbum eft , & fides verbi eft niicx
mea : mtroducac te in domum vini ( vinum enim velut quajdam dogmata fidei funt. Pnde refpon
iKtihcat cor homims ) inebnecur in fp ir itu, dir Dominus, ut oftenderet fideiiter didum • o l8
agnofeat myftenum.loqiiatur oraculum. * mulier. magna eßfides tua-
Homo autem quidam dives induebaturpurpuram. ^ j P / e-“ cia "Jcef a , Ì U:E perpetuum exciudoloremi
O uberesmicx,quxrepellitisje-
junium iempiternum , q u x colligentem paupe-
rem xternis explecis alimentisi Abjiciebat vos
de menfii fua archiiynagogus, cùm prophetica-
rum fcripturarum, 8c legis interna myfteria refu-
taret 5 mie* enim fermones funt Seripturarum,
de quibus dicitur : Et projecfii fermones meos paß p/ai. 49.
te. Abjiciebat vos feriba, fed Paulus diligentiffi-
co llig e b fuis plebem.
13. Narratio magis quàm parabola videtur,
quando etiam nomen exprimitur. Non otioiè
autem Me divitem Dominus perfundum deliciis
ixcularibus , in perpetux famis apud inferos
conilitutum lignificavit xrumna:cuinonimme-
r itò quinque ß a tre s , id e ft, quinque iènius corporis
naturali quadam germanitate videntur
WFuKìfMtè HioScMiamti >, "qTui1 IimHmodiciis atque iinnnnuummeerriiss me com g eb a t, in injuriis luis legens plebem
cupidicatibus xftuabant : Lazarum vero in Abra- c Lambebant ulcera ejus, qui IIjixx - j— j - j— morfu i ferpentis v i p v i n i j i in-i i -
ah. k . *;
ggrreemmiioo qquuaaffii iinn qquuooddaamm ffiínnuu qquuiieetdiss ,, 88cc trepidum.trepidum, excufio exeuifo ierpente,lernenrp vidomm-viderunt, n,
& credi-
íán&itatis receffu lo cav it; ne ille&i prxfentium
derunt. Lambebat ¡Ile carceris cuftos, qui vulnera
voluptate.maneamus in vitiis j vel txdio vi&i,
Act. 16. 33.
Pauli Iavit, & credidit. Beati canes, in quos
laborum dura fugiamus. Sive itaque Lazarus
ulcerum talium diftillat humor s ut adimpleat
pauper in fx cu lo , fed De o dives: five apoftoli-
c o r , & impinguet feuces eorum : qui cuftodire,
cus aliquis pauper in verbo , locuples in fide
domum, fervare gregem , cavere adfuefcanc
( ñeque enim fanda omnis paupertas, aut divi-
lupos. f
t ix criminoíx -. fed ut luxuria infamat dividas,
17. Pone nunc ante confpeiftum fecuiaribus
ita paupertatem commendat fanditas ) fiveergo
— r""r— uve ergo arrianosftudiis intentos, quifocietatem poten-
apoftobeus qui veram ceneat fidem, verborum D tia: regali* affèftant, ut armi* militaribui impu-
mruias, fucum argumentorum , ambitiofa fen. gnent Ecciefis veritarem : nonne tibi videntur
tentiarum velamma non requirat ; foeneratam in quadam purpura & byffo & exftruiftis iacen
mercedem accipir.impuenans hw etico sM ani- tes thoris, qui pro veri* fucata defendant ■ diti-
ebamm, Marcionem, Sabellium, A rrium,Pho- bus abundare fermonibus, cùm jaiftant Domi-’
tmumque(ifti enim non aliud quam fratres funt nico terrain tremuiflè fub corpore cielum te
Judasorum,quibus perfidi* germanitate neflun- nebris obduftum, excita verbo maria’ vel fedata :
tur ) reprimens quoque carnis cupiditaces, q u * yerumtamen De i Filium denegantes > Conftitué
tins, ut d ix i, quinque fenfibus vaporantur; fee- & iilum pauperem, quifeiens non in fermone
neratam, ìnquam, mercedem ac c ipit, cui com- fed in virtute regnum D e i effe paucis quid fen’
penfacio exuberancium copiarum, Se perpetui- E tirec exp reffit, dicens ; Tu es Filius Dei v iv i : ot,nh.
ulura e t. nonne ili* tibi videntur egere d iv it i* , h * c re- “ ■
14. N e c alienum putamus, ut de fide quoque
opinemur hunc efle traélatum, quam Lazarus
abjeélam de menfa divitis collegit: cujus utique
ulcera fecundum litteram dives faftidiofus hor-
reret,nec inter pretiofas epulas unguentatofque
convivas feetorem ulcerum lambentibus cani-
bus fuilineret, cui odor aeris, 8c ipfa eilet natu,
raa» faftidio .: Mquamqmuam iiiniifuoilve.niitiiiaa 8ect tcuummoorr daiivvii- menta mutari,eoque in interno dives inducitur
turn indicas competentibus exprimatur, quod p cupiens a aliquid de paupere fpiricus refrigeran!
i/i-,aliennm nummi.« .m .i, c j» J j . - ; . - dundare paupertas ; Dives * h.cre!is Evaugelia ,
multa compofuit : pauper fides hoc folum Evangelium
tenuit, quod accepit. Dives Philofophia
plures libi deos fecit : pàuper Ecclefia unum
Deum novir.
18. Inter hunc igitur divitem 8c pauperem y. M. ^
chaos magnum eft ; quia poft mortem nequeunt fei1
merita mutari,eoque in inferno dives inducitur,
—--------------- — r wAjíiuiioiui , viuui.
ira conditionis immemores humanx fintj uc tam-
quam fupra naturam fiti, de miferiis pauperum
incentiva fuarum capiant voluptatum, rideant
inopem, infultent e g en t i, & quorum mifereri
d e c e a t, his auferant.
15. Utrumque ergo qui v o le t, tarn quam Laza-
rus colligat. Cui fimilem illum puto , qui exfus
ixpius à Jud x is , ad patientiam credentium, &
vocationem gentium ulcera fui corporis 1am-
benda quibufdam velut canibus offerebat, quia
fcriptum eft iConvertentur ad vefterum,drfamem
patientur ut canes. Quod agnovit Chananitis ilia
finti ut ram-tis hau rire. anua pnim rpfpA;;. »ft
De lui j u (modi pfeudo-crangcliis confulc qua: fcripfit fandtus
D o â o r lupia lib. i. num. t . Sc nos ibidem notavimus.
a. Edit- Rom. aliquid fpiritusà paupere refrigeranti haurire. M inus
bene j non enim, u ti putamus, aquam à quoquam fpiritus yo -
S. Ambr, Tom, I,
l 1 ---- [ ---- 1 -------IJ .liH U V j l.V J llt k. 1<11I- A
tis haurire 5 aqua enim refeftio eft animx in do-
loribus conftitutx, de qua dicit Efaias: Et faliet EraLll.
aqua cum deleft at tone de fontibus Salutaris. Cur
autem cruciatur ante judicium ? Quia luxuriofo
careredeliciis, poena eft. Nam 8c Dominus dicit:
Ibi erit fletus & (tridor dentium; cum videritis Abra- L u c .iy .
ham, Ifaac, dr Iacob, dr omnes prophetas in regno
calorum.
19. Serus autem dives ifte magifter eileincipit; f . 17.'
cftm jam nec difcendi tempus habeat, nec do-
cendi. Quo loco evidentiilime declarat Dominus,
vetus Teftamentum efle fidei fir momentum,
I1 cabulo nominatam rcpcrias. Refer igicv fpiritu, quemadmbdum Ainerb. & duo n
paupere, nifi «um uno Sc altero mff. atquc
J marg. legere malis de pauperis fpiritu.
.. vocem fpiritus, ( auc
iff. prxferunt ) ad vocem
A a a a a